Στην μνήμη του λόρδου Βύρωνα



Στην μνήμη του Ήρωα

19 Απριλίου 1824. Η Ελλάς βρίσκεται τυλιγμένη στις φλόγες του πολέμου, αγωνιζόμενη να σπάσει τα δεσμά της τουρκικής σκλαβιάς. Ο πνευματικός κόσμος της Ευρώπης μεθάει από το κρασί του Ρομαντισμού και ταξιδεύει σε φανταστικούς τόπους, εκεί όπου βρίσκονται ιδεώδη σχήματα ζωής κρυμμένα από τον χρόνο.

19 Απριλίου 1824. Μια τρομερή καταιγίδα ξεσπά στη γη του Μεσολογγίου. Αστραπές χαράζουν τον ορίζοντα, ουράνια δάκρυα μουσκεύουν τα πάντα και ο άνεμος θρηνεί με αναφιλητά. Η Ελλάδα έχει μόλις χάσει έναν ήρωά της, η Αγγλία έναν από τους σπουδαιότερους πνευματικούς της άντρες και η λογοτεχνία του φανταστικού έναν απ' τους ποιοτικότερους και πλέον ενορατικούς εκφραστές της. Ο Λόρδος Βύρωνας είναι νεκρός!

Ο Βύρωνας ήταν ένα εξαιρετικός ποιητής. Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, μέλος της Βουλής των Λόρδων, πολυταξιδεμένος, δημοφιλής σε ολόκληρη την Ευρώπη κι έχοντας ζήσει πολυτελώς, εγκατέλειψε τις ανέσεις και τη συμβατική δημοφιλία για να αναζητήσει τη δόξα στα πεδία των μαχών. Γιατί ο Βύρωνας δεν ήταν απλώς ένας ποιητής, αλλά ένας ρομαντικός άντρας κολοσσιαίου αναστήματος που ταυτιζόταν με τους λογοτεχνικούς του ήρωες.

Οι ήρωες του Βύρωνα ήταν απόκοσμοι, μοναχικοί, κυνικοί μα και ευγενικοί, άγριοι, γενναίοι, με αδάμαστη βούληση. Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το βυρωνικό ηρωικό πρότυπο αποτέλεσε αντανάκλαση του νεωτερικού ατομικισμού και της διάρρηξης των σχέσεων του ατόμου με το Όλο. Ωστόσο, εμείς διαφωνούμε κάθετα. Κι αυτό γιατί θεωρούμε ότι οι ήρωες του Βύρωνα δεν έχουν καμιά σχέση με τον υπολογιστή, ανταγωνιστικό και υλιστή, ατομικιστή άνθρωπο της νεωτερικότητας.

Οι βυρωνικοί ήρωες δεν διαχωρίστηκαν από τους υπόλοιπους ανθρώπους, διακρίθηκαν από αυτούς. Η διαφορετικότητά τους δεν είχε να κάνει με την απόσχισή τους από το κοινωνικό σύνολο, αλλά με την δυνατότητα τους -ως ανωτέρων ανθρώπων- να διαχειρίζονται προσωπικά τις συνέπειες των επιλογών τους.

Επιπλέον, οι πλευρές του κοινωνικού όλου με τις οποίες συγκρούστηκαν οι ήρωες του Βύρωνα ήταν σάπιες, αντι-ηρωικές και απονευρωμένες από ζωή. Ο ιπποτισμός του μεσαίωνα και η πολεμική ανδρεία των αρχαίων καιρών ήταν αυτά που ονειρεύτηκε ο ποιητής και στα οποία αντιστοίχισε τους ήρωές του. Όταν οι κοινωνίες διαπνέονταν από τα εν λόγω ιδεώδη οι ήρωες ήταν οι πρόμαχοί τους. Όταν τα ξέχασαν, οιήρωες έγιναν απόκοσμοι κι εχθροί τους. Το περιβάλλον ήταν αυτό που άλλαξε, οι ήρωες έμειναν ίδιοι.

Ως αναγνώστες της λογοτεχνίας του φανταστικού, κάθε χρόνο στις 19 του Απρίλη, οφείλουμε να θυμόμαστε τον δημιουργό των έργων «Κουρσάρος» (1814), «Γκιαούρ» (1813), «Το σκοτάδι» (1816), και πολλών ακόμη. Ως Έλληνες οφείλουμε να τιμούμε την μνήμη ενός άντρα, που έδωσε τη ζωή του για να είμαστε σήμερα (όσο το δυνατόν πιο) εθνικά ανεξάρτητοι. Ως οραματιστές μιας πνευματικής επανάστασης που θα διαλύσει τα νοητικά και εκφραστικά περιβάλλοντα του εργαλειακού ορθολογισμού από τη μία και του μοντερνισμού από την άλλη, ας προσπαθήσουμε να ακούσουμε τον μακρινό απόηχο των ηρωικών πράξεών του...

Το σώμα του Βύρωνα ενταφιάστηκε στο χωριό Χάκναλ Τόρκαρντ κοντάστο Νόττινχαμ. Στην αναμνηστική πλάκα που στήθηκε από την αδελφή του Αυγούστα, υπάρχει η παρακάτω επιγραφή: «Εδώ βρίσκονται τα λείψανα του Τζωρτζ Γκόρντον Νόελ Μπάιρον, του συγγραφέα του ‘‘Προσκυνήματος τουΤσάιλντ Χάρολντ’’, που πέθανε στο Μεσολόγγι της Δυτικής Ελλάδος στις 19 Απριλίου 1824, στην ηρωική του προσπάθεια για να ανακτήσει η χώρα αυτήτην παλιά της ελευθερία και δόξα».

Σταμάτης Μαμούτος, πρόεδρος Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.

ΥΓ: Μετά από παράκληση φίλου αναγνώστη που κατάγεται από το Μεσολόγγι, οφείλω να αναφέρω ότι η καρδιά του Βύρωνα τάφηκε στο Μεσολόγγι, όπου και βρήκε τον θάνατο ο ηρωικός ποιητής. Το υπόλοιπο σώμα του ταρριχεύτηκε και μεταφέρθηκε στην πατρίδα του, για να ταφεί όπως αναφέρω στην τελευταία παράγραφο του άρθρου.