Η μέρα των Εκλογών


I.
Η μέρα των εκλογών…
του Σταμάτη Μαμούτου

«Στην πόλη δίπλα στη θάλασσα είχε έρθει η μέρα των εκλογών και ο ποιητής την κοίταξε λυπημένα όταν ξύπνησε και είδε το φως της να μπαίνει μέσα από το παράθυρό του…» έγραψε κάποτε ο Λόρδος Ντάσανυ στο μικρό του διήγημα που έφερε τον τίτλο «Η μέρα των εκλογών»[1]. Το εντυπωσιακό αυτό ξεκίνημα έθετε άμεσα μια αλυσίδα ερωτημάτων που όφειλαν να απαντηθούν στη συνέχεια του κειμένου. Γιατί άραγε η μέρα των εκλογών είχε γίνει αποδεκτή με θλίψη από τον ποιητή; Ήταν το ίδιο το γεγονός των εκλογών που του προκαλούσε αυτή τη θλίψη ή κάτι άλλο. Κι αν ναι, γιατί έτσι;

Ωστόσο, ο Ντάνσανυ δεν ήταν διατεθειμένος να αφήσει αναπάντητα για πολύ αυτά τα ερωτήματα. Έτσι, μερικές αράδες πιο κάτω ανέφερε ότι ο ποιητής νοίκιασε το μεγαλύτερο αμάξι της πόλης και προσφέρθηκε να μεταφέρει έναν ψηφοφόρο. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής ο ψηφοφόρος άρχισε να του αναπτύσσει τα κομματικά του επιχειρήματα. Ο ποιητής δεν θυμόταν αν ήταν επιχειρήματα ενός Δεξιού, ενός Αριστερού ή κάποιου άλλου ψηφοφόρου. Γι αυτόν, όλα τα παραπάνω ήταν ίδια. Αυτό που θυμόταν, όμως, ήταν ο εκνευρισμός του ψηφοφόρου όταν δεν σταμάτησε το αμάξι του στο εκλογικό κέντρο αλλά συνέχισε μέχρι που έφτασαν σε ένα απομακρυσμένο σημείο το οποίο είχε υπέροχη θέα.

Ο ποιητής του Ντάνσασυ αγνόησε τις εκλογές. Ήταν αυτές που τον είχαν κάνει να νιώσει τόσο άσχημα κατά την έλευση εκείνης της μέρας. Κι όταν ο ψηφοφόρος συνέχισε να του παραθέτει τα επιχειρήματά του, ο ποιητής απάντησε «δες…αυτά τα αρχαία πανέμορφα πράγματα…τα σπίτια του παλιού καιρού και το πρωινό, και την γκρίζα θάλασσα μέσα στη λιακάδα που τριγυρίζει τον κόσμο μουρμουρίζοντας. Και αυτό είναι το μέρος που επιλέξανε για να βάλουν υποψηφιότητα!»[2].

Όπως γίνεται σαφές, ο ποιητής εξέφρασε την αισθητική αντίληψη ενός ρομαντικού ανθρώπου που ενδιαφερόταν για την αιωνιότητα και την ομορφιά. Ενός ανθρώπου ο οποίος διακατεχόταν από μια αίσθηση ιερότητας στον τρόπο που ανέπτυσσε την επαφή του με τη φύση. Στα πλαίσια μιας τέτοιας θέασης των πραγμάτων οι εκλογές με τα παρεπόμενά τους, δηλαδή τον ανούσιο διχασμό και την υποκρισία, φαίνονταν ως μια παρωδία.

«Και καθώς στεκόταν εκεί με όλη την αχανή Αγγλία από πίσω του να απλώνεται προς το Βορρά, έκταση μέσα από έκταση και έχοντας μπροστά του την αστραφτερή θάλασσα τόσο μακριά που δεν έφτανε ο ήχος της βουής της, φάνηκε στον ψηφοφόρο πως τα ερωτήματα που προβλημάτιζαν την πόλη γινόντουσαν όλο και πιο ασήμαντα»[3]. Βρισκόμενος, λοιπόν, σε αυτή τη θέση ο ψηφοφόρος άρχισε να καταλαμβάνεται κι εκείνος από την αίσθηση του ιερού. Τα θέματα που σκότιζαν μέχρι πρότινος το νου του υποχωρούσαν πια από το κέντρο του ενδιαφέροντός του, αφήνοντας μοναχά τις σκιές τους. Ο ποιητής τότε «του μίλησε για το μέρος στο οποίο κάθονταν…για τον γερασμένο ανεμόμυλο που στεκόταν σ’ εκείνη την περιοχή και πως στα παιδιά φαινόταν σαν ένας παράξενος γέρος που μόνο τη μέρα ήταν νεκρός. Και καθώς μιλούσε…άρχισαν να ξεγλιστρούν οι ανούσιες φράσεις μέσα από το μυαλό του ψηφοφόρου που το είχαν γεμίσει για πολύ καιρό. Έσβησαν…και σιγά-σιγά ο ψηφοφόρος είδε έναν ευρύτερο κόσμο και το θαύμα της θάλασσας»[4].

Έτσι, ο ποιητής του Ντάνσανυ κατάφερε να λυτρώσει έναν συμπατριώτη του από τη μετριότητα της καθημερινότητας του εμπειρικού κόσμου και να του προσφέρει τη δυνατότητα μιας πιο ευρείας εποπτείας των πραγμάτων. Ωστόσο, ο ίδιος ο Ντάνσανυ, κλείνοντας το διήγημά του, σημειώνει ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να τον βρίσκει αντίθετο αν οι εκλογές είχαν όντως κάποια σημασία, καθώς η ψήφος αποτελεί το καθήκον του κάθε πολίτη. Όμως, κάτι τέτοιο δε συνέβη σε καμιά περίπτωση, «καθώς ήταν προκαθορισμένο το αποτέλεσμα, γιατί ο υποψήφιος που έχασε, είτε εξαιτίας της φτώχειας του ή από απλή τρέλα, είχε αμελήσει να γραφτεί σε μια ποδοσφαιρική λέσχη»[5].

Ολοκληρώνοντας το διήγημά του ο αγαπημένος λόρδος των αναγνωστών του Φανταστικού απάντησε σε όλα τα ερωτήματα που είχε θέσει η αρχική του φράση. Ο ποιητής υποδέχτηκε με θλίψη τις εκλογές επειδή τις θεώρησε υπεύθυνες για τον προσανατολισμό του ανθρώπου σε μικροπρεπείς πρακτικές του πεπερασμένου κόσμου της υλικής πραγματικότητας. Ο ίδιος ο Ντάνσανυ, συμπλήρωσε ότι εκτός των άλλων οι εκλογές αποτέλεσαν μια ανούσια ματαιότητα, καθώς ο νικητής βασίστηκε στην οικονομική του δύναμη και στις επικοινωνιακές του πρακτικές, χωρίς να εξεταστεί αν είχε τις ικανότητες να φέρει σε πέρας την αποστολή του ως εκφραστής του δημόσιου συμφέροντος.

II.
…και η ελληνική μέρα των εκλογών
του Χάρη Παπαϊωάννου

Αυτές τις μέρες, η χώρα μας βιώνει τη δική της περίοδο των εκλογών. Και όπως όλοι γνωρίζουμε, ακόμη κι αν βρισκόμαστε κοντά εκατό χρόνια μετά την εποχή που ο λόρδος Νάνσανυ έγραψε τα παραπάνω, οι συνθήκες είναι κυριολεκτικά οι ίδιες. Στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας η πολιτική αποτελεί το πεδίο εντός του οποίου βρίσκουν επαγγελματικό προσανατολισμό οι φανφαρόνοι των κούφιων υποσχέσεων και της ανηθικότητας, τα φερέφωνα δηλαδή των ντόπιων και διεθνών πολιτικο-οικονομικών, α-ηθικών ελίτ. Ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι το εξής. Είναι ορθή μια αριστοκρατική στάση αποστασιοποίησης από τα πολιτικά τεκταινόμενα, όπως αυτή που προκρίνει ο ποιητής του διηγήματος;

Γνωρίζοντας ότι κάποιοι φίλοι την έχουν υιοθετήσει εδώ και πολλά χρόνια και θέλοντας απλά να εκφράσω την προσωπική μου εκτίμηση επάνω στο θέμα, θα απαντήσω αρχικά πως την αντιλαμβάνομαι ως μια υγιή στάση. Η απόσταση από τη μετριότητα της καθημερινότητας είναι σαφές ότι μας βοηθά να αναπτύξουμε το πνεύμα και τη δημιουργική μας φαντασία απερίσπαστοι. Είμαι της γνώμης ότι η παρακμιακή πολιτική αντίληψη του Νεωτερικού ανθρώπου έχει διεισδύσει σε πτυχές της ζωής που δεν θα έπρεπε (με χαρακτηριστικό παράδειγμα την κομματοκρατική πολιτική σκηνή των ελλαδικών πανεπιστημίων, που είναι αδιαμφισβήτητα συνυπεύθυνη για το βούλιαγμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης).

Από την άλλη, όμως, διαθέτοντας τη ματιά του πολιτικού επιστήμονα και κουβαλώντας την αρχαιοελληνική κληρονομιά που πρόκρινε ανενδοίαστα την πολιτική συμμετοχή, εκτιμώ ότι η πολιτική έχει ένα αποκλειστικό πεδίο μέσα στην ανθρώπινη πνευματική δραστηριότητα, το οποίο οφείλουμε να σεβαστούμε. Και αν η έλευση της Νεωτερικότητας, με την επικράτηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας, αποχύμωσε την πολιτική μετατρέποντάς την σε μια εργαλειακή διαδικασία διαχείρισης της μετριότητας, η ίδια η πολιτική ως ιδέα και ως πραγματικότητα ίσως να μην είναι προορισμένη για να επιτελέσει τέτοιους σκοπούς.

Αδράχνω την ευκαιρία να υπερασπιστώ τα επιχείρημά μου, προβάλλοντας εν συντομία την κατάσταση της σημερινής Ελλάδος, μέσα από την προσωπική μου ματιά. Εκτίμησή μου, λοιπόν, είναι ότι η χώρα μας βρίσκεται σήμερα δέσμια τριών καθεστώτων. Ενός οικονομικού που μορφοποιείται μέσω κάποιων ισχυρών οικογενειών (εσωτερικής αλλά και διεθνούς προέλευσης), ενός πολιτικού που εκφράζεται μέσα από το οξειδωμένο σύστημα που συνήθως αποκαλούμε μεταπολίτευση κι ενός πολιτιστικού/πνευματικού το οποίο περιλαμβάνει ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους, ανθρώπους των γραμμάτων, εκδότες και «αναγνωρισμένους καλλιτέχνες», οι οποίοι θέτουν τα όρια της ελληνικής διανόησης στα πλαίσια (μετά)μοντέρνων, «προοδευτικών» στεγανών.

Έχοντας, λοιπόν, το τριπλό αυτό εξουσιαστικό σύμπλεγμα ως θηλιά περασμένη γύρω από το λαιμό μας, μια θηλιά που ακυρώνει ακόμη και την κάθε σκέψη για μια διαφορετική πλεύση πόσο μάλλον την οποιαδήποτε κίνηση προς κάτι ποιοτικό, αισθάνομαι ότι η άνεση που έχει ο ποιητής του Ντάνσανυ να απομακρυνθεί από τη βουή της καθημερινότητας και να νιώσει το δέος της Ύπαρξης στην βαθύτερή του έκταση είναι για εμάς δύσκολα εφικτή. Η αχανής Αγγλία που απλώνεται πίσω από την πλάτη του ποιητή αντικαθίσταται στην περίπτωσή μας από μια συρρικνωμένη Ελλάδα απειλούμενη καθημερινά από έναν ισχυρό εχθρό εξ ανατολάς και βρισκόμενη σε κατάσταση διπλωματικής άμυνας λόγω διεκδικήσεων άλλων γειτόνων. Το μέρος στο οποίο καθόμαστε, τα αρχαία μας πανέμορφα πράγματα και οι παλιοί ανεμόμυλοι που μοιάζουν με γιγάντιους γέροντες έχουν προ πολλού χάσει στη χώρα μας τη μυθική διάσταση της ύπαρξής τους εξαιτίας της χωρικής και υπαρξιακής ισοπέδωσης που έχει επιβάλει η επικράτηση του πιο χυδαίου υλιστικού αμερικανισμού στη μαζική κουλτούρα και του πιο ύπουλου και μυσαρού αριστερισμού στον χώρο του πνεύματος (αλήθεια, γιατί δεν υπάρχει ανεπτυγμένη ελληνική λογοτεχνία του φανταστικού; Ο Σταμάτης έχει κάνει μια οξυδερκή μελέτη στο πέμπτο μέρος του δοκιμίου του για τη φανταστική λογοτεχνία που φιλοξένησε το πέμπτο τεύχος της Φανταστικής Λογοτεχνίας).

Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα θεωρώ ότι η πολιτική συνειδητοποίηση μπορεί να αποτελέσει το δόρυ και την ασπίδα του κάθε εναπομείναντα ρομαντικού. Το όπλο για την υπεράσπιση του δικαιώματος μας να ονειρευόμαστε και να αναπτύσσουμε την φαντασία μας.
Και σίγουρα, η αποχή από τις εκλογές μπορεί να προκύπτει όχι μόνο από αδιαφορία μα κι από μια συνειδητή πολιτική στάση. Ωστόσο, όσο η αποχή συνεχίζεται, ως νέοι Έλληνες οφείλουμε να ζυμώσουμε τη νέα γενιά της Ηθικής Πολιτικής. Έτσι ώστε σε κάποια μελλοντική στιγμή (ελπίζω σύντομη) να αναδειχτούν οι εκφραστές της. Οι εκφραστές του Πολιτικού Ρομαντισμού. Οι φύλακες των Ιδεών του Αγαθού και της Δικαιοσύνης. Οι εκλεκτοί της αρχετυπικής ελληνικότητας και πρόμαχοι της λαϊκής κουλτούρας. Οι υπερασπιστές της φυσικής απαίτησης για πλήρη ένταση της ζωής.

Εικόνες:
1) Λόρδος Ντάνσασυ.
2) Caspar David Friedrich, Ruins of the Oybin Monastery.
3) Frank Frazetta, Seven Romans.
4) Νικόλαος Γύζης, Ο Αρχάγγελος.

Υποσημειώσεις:
[1] Λόρδος Ντάνσανυ, «Διηγήσεις ενός ονειρευτή», εκδόσεις Terranova, μετάφραση Κωνσταντίνα Πέγιου, Θεσσαλονίκη 2003.
[2] Ο.π σελίδα 104.
[3] Ο π. σελίδα 107.
[4] Ο.π σελίδα 108
[5] Ο.π σελίδα 109
  • Σχόλια σε αυτή την ανάρτηση :

Ο/Η Guardian Lord είπε...
Hail Brothers and Sisters!

Συντάσσομαι (θεωρητικά και πρακτικά) με τον Λόρδο Ντάνσανυ. Κανείς δε θα μου στερούσε και για κανέναν λόγο τον ιερό διάλογο, στο λαγκάδι, με τις βελανιδιές... Άκουσα το κάλεσμα και πρέπει να κινήσω...
Τετάρτη, 10 Νοέμβριος, 2010

Ο/Η Χρήστος 'Eddie' Μπαλτζής είπε...
Στην ξύλινη,ψυχρή και κούφια μετανεωτερική εποχή που θέλει να ισοπεδώνει κάθε ηθική αξία πρώτα εσωτερικά και μετά εξωτερικά προερχόμενη από ντόπιους αλλά και εξωτερικούς θρασύδηλους δυνάστες, ας καθαρίσει η πολιτική θάλασσα με τη θάλασσα της καρδιάς και της φαντασίας... Τότε θα την κοιτάμε να λάμπει περήφανα,απαλλαγμένη από τις βρωμερές μέδουσες του σάπιου μετανεωτερικού συστήματος της διαφθοράς...

Μπράβο παιδιά, εκπληκτικό άρθρο!!!
Τετάρτη, 10 Νοέμβριος, 2010

Ο/Η Δημήτρης Αργασταράς είπε...
Δεν ήξερα ότι ο Ντάνσανυ είχε γράψει για ''την μέρα των εκλογών'', κι αν κρίνω από τα αποσπάσματα που παρουσιάζονται εδώ πρόκειται για ένα πολύ δυνατό κείμενο !

Πολύ καλά και τα δύο άρθρα. Τί έγινε ; Ο Ολυμπιονίκης μας ξαναγράφει βλέπω..

Επειδή η λέσχη είναι και ''φοιτητική'' και την ενδιαφέρει η παρουσίαση της στα πανεπιστήμια - ως σύλλογος λογοτεχνίας και πολιτισμού (!) - δεν έχουμε παρά να αναλογιστούμε πόσο υποφέρουν αυτά τα ιδρύματα από την κομματοκρατία που επικρατεί.

Σε πρόσφατο άρθρο ο Κέβιν Φέδερστοουν αναφέρει χαρακτηριστικά για τα ελληνικά πανεπιστήμια : «Οι ηγεσίες των πανεπιστημίων υπονομεύουν το έργο τους, λόγω της εσωτερικής πολιτικοποίησης στην οποία τους σπρώχνουν οι κομματικές νεολαίες. Ο πύργος της εξουσίας τους είναι χτισμένος στην άμμο: δεν μπορούν καν να αποτρέψουν τους βανδαλισμούς και τις κλοπές στον χώρο του πανεπιστημίου, πόσο μάλλον να ενθαρρύνουν την ακαδημαϊκή προκοπή».
Σάββατο, 13 Νοέμβριος, 2010

Ο/Η ΚΙΜΜΕΡΙΟΣ είπε...
Καθώς βρίσκομαι εκτός Αθηνών, οικονομικοί λόγοι με ανάγκασαν να ακολουθήσω το παράδειγμα του ποιητή του Ντάνσανυ. Παρεμπιπτόντως το βιβλίο Διηγήσεις ενός Ονειρευτή είναι πραγματικά εξαιρετικό. Κατά τ' άλλα συμφωνώ με τις θέσεις που εκφράζονται στο κείμενο του Χ. Παπαϊωάννου. Τους χαιρετισμούς μου!
Τρίτη, 16 Νοέμβριος, 2010

Ο/Η Σταμάτης Μαμούτος είπε...
Δεν υπάρχει αμφιβολία. Η ελληνική πολιτική πραγματικότητα είναι τόσο λασπώδης που κάνει την κατάσταση την οποία περιγράφει ο αγαπημένος μας λόρδος να μοιάζει παραδεισένια. Ωστόσο, όσοι έχουμε μια καλή οπτική χώρων που είναι αφανείς από το ευρύ κοινό, γνωρίζουμε ότι αυτοί που ζουν σε πραγματικό βόθρο είναι εκείνοι που πολλές φορές έχουν το θράσος να μιλούν στο όνομα του πολιτικού ρομαντισμού. Είναι, όμως, γεγονός ότι φορώντας το χιτώνα του ρομαντισμού δεν καταφέρνουν να καλύψουν την έντονη οσμή του ερπετοειδούς δέρματός τους. Και στις περιπτώσεις που δεν έχουν καλούς υφαντές χιτώνων, το θέαμα γίνεται πια κωμικό.Hail, σ' όλους τους φύλακες της φλόγας.

Hail, στους αναζητητές του γαλάζιου λουλουδιού.
Παρασκευή, 19 Νοέμβριος, 2010

Ο/Η Χρήστος 'Eddie'Μπαλτζής είπε...
http://www.youtube.com/v/g95e7F_Ix9o?

Οι ΄δημοκράτες' πανηγυρίζουν με το ένα πέμπτο των ψήφων εάν λάβουμε υπόψιν όλες τις παραμέτρους και μέχρι και τη 'νίκη' τους σε γραμμένο από άλλους κείμενο την πανηγύρισαν. Στη Βουλή τα διαβάζουν από μέσα ενώ απαγορεύεται.. Τους χρείαζεται λίγο Helloween με Blackmorικές επιρροές...
Δευτέρα, 22 Νοέμβριος, 2010

Εκδήλωση για το βιβλίο του Κακού


Τί είναι το Κακό ; Πρόκειται άραγε για μια κατάσταση υποκειμενική, μια προσωπική εκτίμηση, ή για ένα στοιχείο πρωτογενές, αυθύπαρκτο μέσα στον κόσμο ; Έχει άραγε κατηγορίες και διαβαθμίσεις, μπορούμε να το οριοθετήσουμε και να το ταξινομήσουμε ; Είναι άραγε το Κακό ένας τόπος, μπορούμε να το επισκεφτούμε ;

Όπως και να ’χει, όλοι μας παρατηρούμε στον κόσμο, κι ανάλογα με την ερμηνεία του καθενός για τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω του, το ‘‘καλό’’ και το ‘‘κακό’’. Στην καθημερινή μας ζωή συνηθίζουμε να ταυτίζουμε το καλό με το προσωπικό μας συμφέρον, το οποίο και θεωρούμε υπέρτερο του συμφέροντος των υπολοίπων ανθρώπων. Έτσι, ό,τι μας ευχαριστεί και φαίνεται να προάγει τον εαυτό μας το βαπτίζουμε καλό και ό,τι μας δυσαρεστεί και εμποδίζει τους σκοπούς μας το ονομάζουμε ‘‘κακό’’. Και με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται το προσωπικό, ωφελιμιστικό ή ιδιοτελές ‘‘καλό’’ και ‘‘κακό’’ του καθενός.

Από την άλλη, μέσα στην ιστορία υπήρξαν κι εκείνοι, ίσως οι πιο γεναίοι και τολμηροί, που δεν δίστασαν να επαναπροσδιορίσουν το ‘‘καλό’’ και το ‘‘κακό’’, να διευρύνουν τους ορισμούς τους και το πεδίο δράσης τους, μεταλλάσσοντάς τα ή κι αντιστρέφοντας ακόμη την προηγούμενη σημασία τους. Γιατί το ‘‘καλό’’ και το ‘‘κακό’’ φαίνεται πως καθορίζονται κάθε φορά από το πλαίσιο μέσα στο οποίο τα προσεγγίζουμε. Έτσι, υπάρχει η θρησκευτική διάσταση σε σχέση με την φύση του Διαβόλου και της πνευματικής διαβολής, η πολιτισμική-ανθρωπολογική διάσταση σε σχέση με τον ‘‘νόμο του ισχυρότερου’’, η ψυχολογική-ψυχιατρική διάσταση που το προσεγγίζει μέσα από την τρέλα και την παράνοια, η νομική-κοινωνική διάσταση που το βλέπει σαν μία παραβατική συμπεριφορά, η πολιτική-ιστορική διάσταση που το διακρίνει ως φθορά, διαφθορά, διαστρέβλωση και καταστροφή...

Ταυτόχρονα, δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε πως όλα τα παραπάνω έχουν να κάνουν περισσότερο με τον άνθρωπο, τις σχέσεις του και τις αντιλήψεις του. Και δεν μπορούμε να μην αναρωτηθούμε αν το Κακό υπάρχει ανεξάρτητα από εμάς, αν αποτελεί μια δύναμη συμπαντική, κάτι που δεν το δημιουργήσαμε εμείς αλλά ήρθαμε και το βρήκαμε εδώ μαζί μας. Μήπως αντιπροσωπεύει μια πιο ουσιαστική κι αντικειμενική αξία με πραγματική υπόσταση ; Μήπως το ‘‘Καλό’’ και κατ’ αντιδιαστολή το ‘‘Κακό’’ αντιπροσωπεύουν διακριτές δυνάμεις που βρίσκονται πέρα κι εκτός του ανθρώπου – ό,τι έχουμε ονομάσει ‘‘θεούς’’ ή ‘‘δαίμονες’’ – που υποστηρίζουν ή εκπέμπουν διαρκώς το ένα ή το άλλο από αυτά ; Μερικές φορές αισθάνομαι πως ναι, το Κακό είναι ένα από τα πράγματα που ανακαλύψαμε εδώ πέρα. Το ανακαλύψαμε γιατί μας συνέβαινε, γιατί βλέπαμε τις διεργασίες του γύρω μας, γιατί ήταν αληθινό. Κι αρχίσαμε να το παρακολουθούμε, να το διερευνούμε, να το μυθοποιούμε, να το εντάσσουμε στην φιλοσοφία και στην λογοτεχνία μας.

Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις στάθηκε η εκδήλωση της περασμένης Πέμπτης, στο café Dasein, όπου παρουσιάστηκε ‘‘Το Βιβλίο του Κακού’’ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΑΓΙΚΟ ΚΟΥΤΙ. Με την κατάλληλη ατμόσφαιρα, σε έναν αρκούντως υποφωτισμένο χώρο, και με τις εικόνες της Δαντικής Κόλασης να εναλλάσσονται στην οθόνη προβολής, ο εμπνευστής της έκδοσης Νίκος Βλαντής κι ο επιμελητής Γιώργος Βαϊλάκης μας ξενάγησαν στο λογοτεχνικό παρελθόν, αλλά και παρόν και μέλλον, της διαπραγμάτευσης του Κακού.

Στο βιβλίο 22 Έλληνες συγγραφείς – κατά κύριο λόγο της νεότερης γενιάς – διάλεξαν από έναν κακό χαρακτήρα της παγκόσμιας Ιστορίας ή Γραμματείας, σε αντιστοίχηση με την σειρά των 22 κακών πράξεων έτσι όπως περιγράφονται στην Κόλαση του Δάντη, και εξιστόρησαν την αποτρόπαια περιπέτειά του. Είτε πρόκειται για τον Ιάγο και τον Ρασπούτιν, τον Δρ. Χάνιμπαλ Λέκτερ και τον Κούρτς του Αποκάλυψη Τώρα και τον κατά συρροή δολοφόνο Σουνγκ-Χι, για ένα αγόρι στην κεντρική Ελλάδα που αργότερα έγινε κορίτσι και τον Εμμανουήλ Ροΐδη ενώπιον του Εωσφόρου (για να αναφέρουμε μόνο μερικούς από τους ‘‘ήρωες’’ του βιβλίου), τα 22 διηγήματα του τόμου ξαφνιάζουν με την πρωτοτυπία, την έμπνευση αλλά και την αποτρόπαια φρίκη τους. Ακόμη, περιλαμβάνεται από τον Γιώργο Βαϊλάκη μια εισαγωγή 90 σελίδων (!) όπου γίνεται μια ιστορική περιήγηση στο δίπολο Καλό-Κακό μέσα από τα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και ένα τελικό επίμετρο με τίτλο «Η αντιστροφή του Κακού, από την Δαντική Κόλαση στον 21 αιώνα».

Ας επιστρέψουμε, όμως, στην εκδήλωση, που ξεκίνησε με τον Νίκο Βλαντή να μας εξηγεί την αρχική ιδέα του εγχειρήματος, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, καθώς τα 22 αμαρτήματα έπρεπε να περάσουν από τους ισάριθμους συγγραφείς για να διαλέξει ο καθένας το δικό του, ώστε να μοιραστεί τελικά η ‘‘τράπουλα’’ του Κακού και στο τέλος να προκύψει η ευχάριστη έκπληξη των ιστοριών. Με άνεση λόγου και χωρίς να λείπουν τα εκατέρωθεν πειράγματα, ο Βλαντής μας παρουσίασε τους συγγραφείς και τα θέματα που επέλεξαν, ενώ με γνωστική επάρκεια εξηγούσε όπου χρειαζόταν τις προβαλλόμενες γκραβούρες από το έργο του Δάντη με τα αντίστοιχα θέματα.

Ο επιμελητής Γιώργος Βαϊλάκης μας οικειοποίησε την δική του περιπέτεια με το Βιβλίο του Κακού. Πως κατάλαβε ότι δεν θα αρκούσε μια απλή εισαγωγή με αναφορά στα διηγήματα του τόμου, πως παρασύρθηκε και βυθίστηκε στην ‘‘φιλολογία’’ του Κακού, και πως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι από την εποχή του Δάντη πολλά πράγματα έχουν αλλάξει. Όπως επισήμανε χαρακτηριστικά "η ηθική κλίμακα από την εποχή του Αλιγκέρι και άρα η ιεράρχιση των αμαρτημάτων φαίνεται ν’ απέχει πολύ από την δική μας. Τότε η σπατάλη, η τοκογλυφία, και κυρίως η προδοσία, θεωρούνταν αμαρτήματα ασυγχώρητα, ενώ υπήρχε μια εκτενής εξοικείωση με την βιαιοπραγία και την σκληρότητα που σήμερα θεωρούνται απαράδεκτα''.

Στην συνέχεια ο λόγος δόθηκε στους συγγραφείς για να μιλήσουν για την δική τους πηγή έμπνευσης και τον κεντρικό κακό που διάλεξαν να ιστορήσουν. Η πρόκληση να ‘‘εκσυγχρονίσουν’’ την Δαντική Κόλαση και να ανανεώσουν τον μύθο του Κακού ήταν μεγάλη, αλλά, όπως διαπιστώσαμε, δεν έλειπαν καθόλου τα σύγχρονα παραδείγματα. Οι αρνητικοί ήρωες αντλήθηκαν κυρίως από πραγματικούς χαρακτήρες, αληθινά περιστατικά και ιστορικά συμβάντα, κάνοντας ακόμη πιο κοντινή την φρίκη του Κακού, καθώς οι ιστορίες τους μεταπλάσθηκαν δημιουργικά από τους συγγραφείς. Έτσι, ο Χρήστος Χρυσόπουλος μας μίλησε για τον κατά συρροή δολοφόνο κι αυτόχειρα Σούνγκ-Χι, ο Νίκος Κουνενής μας παρουσίασε τον βλάστημο Ροΐδη ενώπιον του Διαβόλου, ο Δημήτρης Σωτάκης μας μίλησε για την διαβολική φύση ενός ιερωμένου-μαστροπού, ο Γιώργος Γλυκοφρύδης έφερε τον Χάνιμπαλ Λέκτερ για μια τελευταία περιπέτεια στην Αθήνα ενώ η Ελένη Γκίκα μας εξομολογήθηκε ότι υποκύπτει συχνά στο αμάρτημα της σπατάλης που κλήθηκε να αφηγηθεί, για να αναφερθούμε μόνο σε μερικούς. Γενικά, οι συγγραφείς που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση κι αναγνωρίσαμε ανάμεσα στο πλήθος (συνολικά οι παρευρισκόμενοι, που γέμισαν τον χώρο του Dasein, πρέπει να ήταν γύρω στα 60 άτομα) ήταν πάρα πολλοί, ενώ κάποιοι έλειπαν λόγω υποχρεώσεων στο εξωτερικό.

Τέλος, ας μην ξεχάσουμε εδώ να αναφέρουμε ότι προς το τέλος των παρουσιάσεων ο Νίκος Βλαντής έδωσε τον λόγο και στον ‘‘δικό μας’’ πρόεδρο της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. Σταμάτη Μαμούτο, ο οποίος μίλησε για το Κακό της ρομαντικής κοσμοθέασης, για την βυρωνική πρόσληψη του κακού, και το κακό στην ιστορία, στο φανταστικό και στην καθημερινή ζωή.

Με όχημα την συγγραφική φαντασία, μέσα από τις φιλοσοφικές και φιλολογικές διαδρομές προσέγγισης του Κακού, η βραδιά στο Dasein κύλισε γεμάτη απαγορευμένους καρπούς και σαγηνευτικά δηλητήρια. Ήταν μία από εκείνες τις εκδηλώσεις που τιμούν τον χώρο της λογοτεχνίας μας, που παρουσιάζουν νέες ελπιδοφόρες δημιουργίες, και δίνουν το έναυσμα για περισσότερες ζυμώσεις κι εμπνεύσεις…

Δημήτρης Αργασταράς, ε. μέλος Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.

  • Σχόλια σε αυτή την ανάρτηση:

Ο/Η Σταμάτης Μαμούτος είπε...

Jimmακο,μπορεί να αγαπάμε το δαιμονικό, βυρωνικό, ηρωικό στοιχείο και να ανιχνεύουμε πυρήνες δημιουργικής ορμής στα πλαίσιά του... αλλά από την άλλη θα πρέπει να μην αναπαράγουμε και τη γνώμη που έχει για την "κακή" φύση ιστορικών προσώπων ο πολύς κόσμος. Κοντολογίς, όχι και κακός ο..ξέρεις ποιος.

Εκτιμώ ότι σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και η εκδήλωση. Από τη μια να παρουσιαστούν και οι δημιουργικές πτυχές του κακού (βλέπε το διήγημα με ήρωα τον μπασίστα -ο θεός να τον κάνει- των Sex Pistols). Κι από την άλλη να αναδειχθεί η διαφορά της ηθικής του προ-νεωτερικού ανθρώπου (ο οποίος είχε μια σταθερή αντίληψη περί του καλού και του κακού) και εκείνης του ανθρώπου της νεωτερικότητας (ο οποίος βιώνοντας έναν γενικευμένο και όλο πιο πλατύ σχετικισμό, καταλήγει στην ολική απώλεια της ηθικής, με όλες τις αρνητικές επιπτώσεις της).

Hail...
Τετάρτη, 20 Οκτώβριος, 2010

Ο/Η Χάρης Παπαϊωάννου είπε...
Εξαιρετική εκδήλωση.. πάντα τέτοια..

Πολύ καλοί ο Βλαντής και ο Βαϊλάκης.. Ο Σταμάτης μορφή!

ΥΓ.Μόνο Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ
Κυριακή, 24 Οκτώβριος, 2010

Ο/Η Ioannis είπε...
Μια εκδήλωση για το απόλυτο κακό, στην οποία δεν πήγα... Μα είναι δυνατόν να κάνετε εκδήλωση και το τιμώμενο πρόσωπο (εγώ ως προσωποποίηση του απόλυτου Κακού) να βρίσκεται στην άλλη άκρη του Λεκανοπεδίου κάνοντας μάθημα με τον Κάμπη; Απαιτώ να ξαναγίνει η εκδήλωση πάραυτα!
Κυριακή, 24 Οκτώβριος, 2010

Ο/Η Ανώνυμος είπε...
Χρόνια πολλά στους Δημήτρη Αργασταρά, Δημήτρη "Ancient" Σιάββα και Δημήτρη Πατμανίδη της Λέσχης μας.
Τετάρτη, 27 Οκτώβριος, 2010

Ο/Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...
28-10-1940_ _ _28-10-2010

Θέλουμε πατρίδα ελεύθερη, τέχνη ρομαντική
Πέμπτη, 28 Οκτώβριος, 2010

Ο/Η Δημήτρης Αργασταράς είπε...
Ευχαριστούμε για τις ευχές και τα καλά λόγια, φίλοι.

Μείνετε συντονισμένοι, λοιπόν, για τις εκδηλώσεις, τα γεγονότα και τα έργα τέχνης που υπόσχονται την αναγέννηση του αρχαίου εκείνου ανέμου...
Τρίτη, 09 Νοέμβριος, 2010