του Σταμάτη Μαμούτου
Αν τύχει να βρεθεί κανείς ανάμεσα σε παλιούς αναγνώστες του περιοδικού Μπλεκ δεν θα αργήσει να διαπιστώσει ότι οι περισσότεροι εξ αυτών αναπολούν τις σειρές τευχών που κυκλοφόρησαν κατά την δεκαετία του ’80. Την εποχή, δηλαδή, που το περιοδικό ήταν πολυθεματικό και φιλοξενούσε λίγες σελίδες από πολλές, εξαιρετικές, εικονογραφημένες ιστορίες, διαφόρων ηρώων, που κινούνταν σε όλο το φάσμα των θεματικών της λογοτεχνίας του φανταστικού. Ιστορίες επικής ηρωικής λογοτεχνίας, διηγήματα επιστημονικής φαντασίας, western και αστυνομικές νουάρ νουβέλες, ποδοσφαιρικές περιπέτειες και αποστολές υπερηρώων, όλα αυτά μεταφέρονταν στους εικονογραφημένους κόσμους που παρουσίαζε κάθε εβδομάδα, σε pulp χαρτί, το αγαπημένο Μπλεκ της δεκαετίας του ’80, συνοδευόμενα από έγχρωμες αφίσες ποδοσφαιριστών και ηθοποιών της εποχής.
Στις μέρες μας φαίνεται πως η νοσταλγία των 80’s είναι τόσο έκδηλη και επίκαιρη στους κύκλους των αναγνωστών του περιοδικού, ώστε ο Λεωκράτης να αποφασίσει την αναβίωση της πολυθεματικής ταυτότητας του εν λόγω εντύπου, προσαρμοσμένη, όμως, στις συνθήκες της εποχής μας. Έτσι, στα τέλη του 2018, κυκλοφόρησε η νέα εκδοχή του πολυθεματικού Μπλεκ, υπό τον τίτλο Μπλεκ: Τα καλύτερα κόμικς. Ο νέος Μπλεκ, με τις πολλές θεματικές, είναι διμηνιαίος και μέχρι στιγμής έχει στο ενεργητικό του δυο τεύχη.
Στις 164 σελίδες του πρώτου τεύχους μπορεί κανείς να διαβάσει -πέρα από ιστορίες πολλών comic ηρώων- αφιερώματα, συνεντεύξεις και νέα του χώρου των comics. Το τεύχος ανοίγει με μια χιουμοριστική, σύντομη, εικονογραφημένη ιστορία του Μπλεκ, που έχει δημιουργήσει ο Βαγγέλης Σαϊτης. Επίσης, περιλαμβάνει δυο συνεντεύξεις. Μια της συνεργάτιδας του Hugo Pratt, Patrizia Zanotti και μια του σκιτσογράφου Νίκου Κούτση. Ακόμη υπάρχουν δυο σελίδες στις οποίες παρουσιάζονται τα νέα στον ελληνικό και τον διεθνή χώρο των comics, ένα περιεκτικό αφιέρωμα στον δημιουργό του Αστερίξ και του Λούκυ Λουκ, Rene Coscinny, μια ρετρό αναδρομή στην ιστορία του περιοδικούΑγόρι και δυο σελίδες αφιερωμένες στην παρουσίαση πρόσφατων μεταφορών γνωστών comics στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.
Σε γενικές γραμμές μπορώ να πω ότι το ενημερωτικό μέρος του περιοδικού είναι γραμμένο ευσύνοπτα, εύστοχα και περιεκτικά, πράγμα που κάνει τον νέο πολυθεματικό Μπλεκ να απευθύνεται σε ένα φάσμα αναγνωστών πολύ ευρύτερο από εκείνο των δεδομένων, παλιών φίλων του. Αυτό, βέβαια, σημαίνει ότι ορισμένες υφολογικές και αρθρογραφικές προσεγγίσεις υποδηλώνουν ένα άνοιγμα προς κάποιους νεωτερισμούς. Ωστόσο, φρονώ πως τούτο είναι κάτι που οι παλαιοί αναγνώστες μπορούμε να προσπεράσουμε εύκολα, γιατί δεν αλλάζει την γενική εικόνα ενός πολύ καλού τεύχους, όπως είναι το πρώτο του νέου πολυθεματικού Μπλεκ, ούτε και διαμορφώνει με διαφορετικό τρόπο την γνωστή εδώ και χρόνια ταυτότητα του περιοδικού. Κι αν οι ενημερωτικές στήλες αποτελούν ένα από τα δυνατά σημεία του συγκεκριμένου εντύπου, τι να πει κανείς για την εξαιρετική ύλη των εικονογραφημένων ιστοριών που περιλαμβάνει..! Ας τις δούμε, λοιπόν, αναλυτικά.
Η αλήθεια είναι πως οι πρώτες σελίδες, με την σύντομη ιστορία του Μπλεκ που φέρει τον τίτλο «Περιπέτεια στο Σαν Λορέντζο» και δημιουργήθηκε το 1994, δημιουργούν μάλλον ανάμικτα συναισθήματα. Το σχέδιο του Aldo Capitanio κινείται μακριά από τις κλασικές γραμμές ενώ το απλοϊκό σενάριο βρίθει από «political correct» παρλάτες. Ωστόσο, από την επόμενη κιόλας εικονογραφημένη ιστορία το ποιοτικό επίπεδο του τεύχους κυριολεκτικά εκτοξεύεται. Πρόκειται για μια σύντομη, αλλά καλογραμμένη, και αισθητικά άρτια περιπέτεια του Μάντυ Ρίλεϋ. Ο Ρίλεϋ είναι ένας χαρακτήρας που ζει στην άγρια δύση κι εμείς, ως θεατές και αναγνώστες, παρακολουθούμε τις περιπέτειες που βιώνει κατά το πέρασμα από την παιδικότητα στην ενηλικίωση. Οι ιστορίες του είναι δοσμένες με έναν ρομαντικά αισθηματικό τρόπο στα σκίτσα, τα χρώματα και το σενάριο, δίχως να διαθέτουν την γνωστή αγριότητα των συνηθισμένων περιπετειών του φαρ ουέστ, αλλά και χωρίς να στερούνται καρέ δράσης. Το επεισόδιο το οποίο φιλοξενεί αυτό το τεύχος είναι «Ο χείμαρρος», που πρωτοδημοσιεύθηκε το 1983.
Ακολουθούν δυο σύντομες ιστορίες του Hugo Pratt. Το Λακ Σταρ Ο’ Χάρα και το «Επίλογος στα κελτικά» του Κόρτο Μαλτέζε. Το πρώτο είναι μια αστυνομική περιπέτεια με νουάρ ύφος ενώ το δεύτερο αποτελεί ένα χιουμοριστικό δισέλιδο του δημοφιλούς ναυτικού. Έπειτα υπάρχει ένα επεισόδιο του comic «Λ-Ο Πήγασος 4-Ω», που δημοσίευσε το 1981 ο Σπύρος Ορνεράκης. Πρόκειται για μια σειρά από σύντομες και εμπνευσμένες ιστορίες, που συμπυκνώνουν θέματα κι αισθητικές της ελληνικής ιστορικής και παραδοσιακής μνήμης. Ασφαλώς, οι ελληνικές παρουσίες στον νέο Μπλεκ δεν σταματούν εκεί, καθώς έπεται το δισέλιδο «Με κομμένη την ανάσα» της Ελένης Αργύρη και του Νίκου Κούτση. Η δισέλιδη αυτή ιστορία έχει ένα δυστοπικό sci fi σεναριακό υπόβαθρο, μεστό πολιτικών νοημάτων και πολύ ενδιαφέρον συνδυασμό σκίτσου και χρώματος.
Στην μέση του εν λόγω τόμου φιλοξενούνται δυο ακόμη δημοφιλείς ήρωες. Ο Φάντομ, στο πρώτο αυτοτελές μέρος της περιπέτειας που φέρει τον τίτλο «Οι πέντε μέρες του δράκου» και ο δικαστής Ντρεντ, σε «Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία», η οποία δημιουργήθηκε από τους AlanGrant και Arthur Ranson το 1989.
Η περιπέτεια του Φάντομ είναι ατμοσφαιρικά σκοτεινή κι έχει ωραία χρώματα στα καρέ ενώ εκείνη του Ντρεντ είναι σύντομη, αλλά συναρπαστική και γεμάτη δράση. Ενδεικτική, δηλαδή, του συγκεκριμένου εικονογραφημένου χαρακτήρα.
Ωστόσο, οι κορυφαίες ιστορίες φιλοξενούνται στο δεύτερο μισό του τεύχους. Αρχικά θα αναφερθώ σε εκείνη του Γιορ, που φέρει τον τίτλο «Το πεδίο της μάγισσας» και δημιουργήθηκε το 1978 από τους Diego Navaro και Juan Zanotto. Στην συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με ένα εικονογραφημένο αριστούργημα -με ένα δωδεκασέλιδο έπος! Το ύφος είναι ονειρικά επικό και το σενάριο διαθέτει φιλοσοφικό υπόβαθρο, μολονότι ξεδιπλώνεται σε λίγες σελίδες.
Η υπόθεση αφορά έναν άντρα, τον Γιορ, που αναζητά τον γιο του, σε έναν κόσμο με αρχαία γνωρίσματα και υπερφυσικά όντα. Τα κείμενα είναι σχεδόν ποιητικά και βρίθουν συμβολισμών. Ζητήματα που αφορούν πρωταρχικά γνωρίσματα του ανθρώπινου ψυχισμού αναδεικνύονται ενώ η ματιά των δημιουργών εστιάζει σε παραδοσιοκρατικά γνωρίσματα των προνεωτερικών κοινωνιών.
Οι γυναικείοι χαρακτήρες συνδέονται νοηματικά με το γήινο στοιχείο της μαγείας, του έρωτα και του ανταγωνισμού. Από την άλλη, η αναζήτηση, εκ μέρους του ήρωα, της εκπλήρωσης ορισμένων στόχων στον εξωτερικό κόσμο, αντανακλούν τον εσωτερικό του αγώνα προκειμένου να κατακτήσει την βαθύτερη ουσία του εαυτού του και να ολοκληρωθεί ως προσωπικότητα. Κοντολογίς, «Το πεδίο της μάγισσας» αποτελεί μια υπέροχη, επική, εικονογραφημένη περιπέτεια, με λυρικά στοιχεία. Μια περιπέτεια ενδεικτική της ποιότητας των τελών της δεκαετίας του ’70 (μην ξεχνάμε ότι πολλά comics, που στην Ελλάδα απολαύσαμε την δεκαετία του ’80 είχαν δημιουργηθεί στο εξωτερικό κατά την δεκαετία του ’70).
Τον Γιορ διαδέχεται ο Ταρζάν, στην περιπέτεια «Το κτήνος της σελήνης», που δημιούργησε ο Joe Kubert το 1973. Δεν ξέρω αν έχει νόημα να γράψω πολλά σχόλια για τέτοιες εικονογραφήσεις. Νομίζω ότι αρκεί απλώς να υπενθυμίσω τον σεβασμό που οφείλει κάθε αναγνώστης ιστοριών ηρωικής φαντασίας να αποδίδει σε έναν από τους σημαντικότερους χαρακτήρες του αγαπημένου μας λογοτεχνικού είδους. «Το κτήνος της σελήνης» είναι μια εξαιρετική περιπέτεια, που διαθέτει αρχετυπικά σκίτσα ηρωικής φαντασίας κι αποτίνει φόρο τιμής στην λατρεμένη, ρομαντική, ευγενή βαρβαρότητα.
Την εικονογραφημένη περιπέτεια του Ταρζάν ακολουθεί εκείνη του Στορμ. Πρόκειται για το δέκατο τρίτο επεισόδιο της εξαιρετικής σειράς, με τα φωτορεαλιστικά σκίτσα του Don Lawrence και το εμπνευσμένο σενάριο του Martin Lodewijk, το οποίο φέρει τον τίτλο «Ο δολοφόνος του Έριμπαν».
Το ύφος του Στορμ ισορροπεί ανάμεσα στο epic και το δυστοπικό sci fi. Το περιοδικό Μπλεκ, κατά την περίοδο 1994-95, είχε δημοσιεύσει τα δώδεκα πρώτα αυτοτελή επεισόδια της σειράς και τώρα συνεχίζει με το δέκατο τρίτο. «Ο δολοφόνος του Έριμπαν» είναι μια από τις καταπληκτικές εικονογραφημένες περιπέτειες του Στορμ. Με καλοδουλεμένο σενάριο κινηματογραφικού στυλ και με απαράμιλλης τεχνικής σκίτσα, το Στορμ αποτέλεσε σημείο αναφοράς της ένατης τέχνης κατά την δεκαετία του ’80 και συνεχίζει να το κάνει μέχρι σήμερα.
Τέλος, το τεύχος ολοκληρώνεται με το Παιδί Πάνθηρα, τον κλασικό υπερήρωα που φιλοξενήθηκε για πολλά χρόνια στις τελευταίες σελίδες του περιοδικού Μπλεκ.
Συμπερασματικά, το πρώτο τεύχος του νέου πολυθεματικού Μπλεκ είναι χορταστικό και περιλαμβάνει πολλές θεματικές ενότητες κι εξαιρετικές εικονογραφημένες ιστορίες. Φρονώ, λοιπόν, ότι αποτελεί απαραίτητο ανάγνωσμα για τους παλιούς αναγνώστες, καθώς επίσης και για τους λάτρεις της λογοτεχνίας του φανταστικού ή των comics, που δεν έχουν υπάρξει μέχρι σήμερα φίλοι του ξανθού γίγαντα.
Το δεύτερο τεύχος του νέου Μπλεκ κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες. Με μια πρώτη ματιά διαπίστωσα κάποιες μικροαλλαγές, με τον κορμό ωστόσο να παραμένει στην γραμμή του πρώτου τεύχους. Δυστυχώς, δεν πρόλαβα, μέχρι να γράψω αυτές τις αράδες, να το διαβάσω ώστε να έχω μια συνολική εικόνα και να το παρουσιάσω εκτενώς. Μέχρι να το κάνω, όσοι δεν έχουν το πρώτο τεύχος προλαβαίνουν να το προμηθευτούν….
