του Southman
«A wizard is never late, Frodo Baggins. Nor is he early. He arrives precisely when he means to». Η πολύ γνωστή φράση του Γκάνταλφ από τον «Άρχοντα των Δακτυλιδιών» είναι αυτή που ταιριάζει στο νέο βιβλίο των Εκδόσεων Κλέος, το οποίο κυκλοφόρησε στις αρχές Δεκεμβρίου. Ούτε άργησε, ούτε ήρθε νωρίτερα. Ήρθε ακριβώς την κατάλληλη στιγμή που επρόκειτο να έρθει, στην αρχή του μήνα των Χριστουγέννων, του πιο μαγικού μήνα, του μήνα που μιλάει στην παιδική ψυχή και ξυπνάει σε όλους τις αναμνήσεις μιας εποχής πιο όμορφης, πιο ξέγνοιαστης, πιο αληθινής.
Το βιβλίο αυτό θα μπορούσε να παρομοιαστεί με έναν σάκο με δώρα, σαν αυτόν του Αγίου Βασίλη, γιατί δεν περιέχει ένα μόνο κείμενο με έναν θεματικό άξονα κι έναν τρόπο γραφής, αλλά πολλά διαφορετικά κείμενα με ένα κοινό χαρακτηριστικό: την εξερεύνηση της σημασίας των παιδικών παιχνιδιών μέσα στο ιδεολογικό οικοδόμημα του παραδοσιοκρατικού Ρομαντισμού. Αν και η επιστήμη της προσχολικής αγωγής εξάγει το συμπέρασμα ότι τα παιδικά παιχνίδια είναι πολύ σημαντικά για την νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών από μικρή ηλικία, ο Ρομαντισμός, που δεν είναι επιστήμη αλλά κοσμοθέαση, προχωράει ακόμα παραπέρα. Για τον Ρομαντικό άνθρωπο, το παιδικό παιχνίδι είναι μια άγκυρα, μια σύνδεση με τα παιδικά χρόνια, με τις καθαρές αξίες και την ακόμα πιο καθαρή ψυχή, που η φιλελεύθερη νεωτερικότητα έχει με κάθε τρόπο προσπαθήσει να συνθλίψει για να μετατρέψει τους ανθρώπους από άτομα σε καταναλωτές.
Το βιβλίο ξεκινάει με την εισαγωγή – δοκίμιο του Σταμάτη Μαμούτου, που θέτει το πλαίσιο και τονίζει την σημασία του παιδικού παιχνιδιού για το Ρομαντισμό. Ο Σταμάτης αναφέρεται στον Μπωντλαίρ και στα αντιδιαφωτιστικά χαρακτηριστικά του έργου του, στο πώς περιέγραψε τα συμπτώματα παρακμής της εποχής του που μοιάζουν απίστευτα με τα αντίστοιχα συμπτώματα της εποχής μας (θα μπορούσα να πω ότι ο Μπωντλαίρ, μέσα στην ποιητική διορατικότητά του στο κείμενο του που επιλέγει ο Σταμάτης, περιγράφει επακριβώς, σε μια φράση, το OnlyFans εν έτει 1859) και στην παιδικότητα την οποία ο μεγάλος Γάλλος αντιλαμβανόταν ως κινητήρια δύναμη της φαντασίας, (με την φαντασία, ασφαλώς, σύμφωνα με τους ρομαντικούς να είναι η κινητήριος δύναμη των πάντων, η ανώτερη τέχνη και μορφή σκέψης).
Ακολουθεί το δοκίμιο του Μπωντλαίρ «Η Ηθική του Παιχνιδιού», σε μετάφραση της Εύας Παναγιωτοπούλου, μέσα στο οποίο ξετυλίγεται όλη η ομορφιά και το συναίσθημα που το παιχνίδι δημιουργεί στο παιδί. Ο Γάλλος ποιητής και φιλόσοφος παρακινεί όχι μόνο τα παιδιά να παίζουν με τα παιχνίδια τους, -με τα μικρά, τα μεγάλα, τα περισσότερο ή λιγότερο φανταχτερά-, αλλά και τους μεγάλους να μην χάσουν ποτέ την σύνδεσή που είχαν με τα παιδικά τους παιχνίδια. Για τον Μπωντλαίρ, τα παιχνίδια είναι η πρώτη μύηση των παιδιών όχι μόνο στην φαντασία και την τέχνη, αλλά στην ίδια την πραγματικότητα, στην οποία μέσω της φαντασίας που ανέπτυξαν παίζοντας καλούνται να ανταπεξέλθουν. Οτιδήποτε μπορεί να γίνει παιχνίδι αν εξάπτει αρκετά τη φαντασία και το παιχνίδι δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι «πολυτέλεια», ούτε να φυλάσσεται και να «προστατεύεται» επειδή είναι καλό ή ακριβό. Αλλά ό,τι περισσότερο γράψω δεν θα μπορέσω να αποδώσω τις υψηλές σκέψεις του σπουδαίου ποιητή, οπότε σας καλώ να το μελετήσετε μόνοι σας και να στοχαστείτε πάνω σε αυτό.
Ακολουθούν έξι υπέροχα μικρά κείμενα του Sun Knight, μιας σημαντικής μορφής της ρομαντικής διανόησης για την Ελλάδα, που αφορούν παιχνίδια καθοριστικά για την παιδική του ηλικία. Έξι κείμενα γεμάτα συναίσθημα, απτά παραδείγματα του πώς το καλό παιχνίδι αποτελεί πηγή πραγματικής και άδολης χαράς και πλάθει χαρακτήρες που μένουν αναλλοίωτοι στο χρόνο. Πρέπει να ομολογήσω ότι το πρώτο κείμενο, στο οποίο ο Sun Knight περιγράφει την συλλογή από παιχνίδια που διατηρεί μέχρι σήμερα ως συλλέκτης και ερευνητής, μου δημιούργησε πολύ έντονα την ανάγκη να σκεφτώ τρόπους για να δημιουργήσω και εγώ κάτι αντίστοιχο, έναν «ιερό χώρο» με αντικείμενα που καθόρισαν την παιδική μου ηλικία. Ένα προσωπικό μουσείο αναμνήσεων.
Το βιβλίο συμπληρώνουν τέσσερα διηγήματα του Σταμάτη Μαμούτου με κοινό άξονα τα παιχνίδια και την καθαρή παιδική ματιά. Μια παιδική ματιά που με την αθωότητά της μπορεί να βλέπει κόσμους χαμένους για τους μεγάλους, αν αυτοί δεν έχουν κατορθώσει να διατηρήσουν την αιώνια παιδικότητα, αν δεν έχουν κρατήσει μέσα στην ψυχή τους το παιδί που υπήρξαν. Σε νοσταλγικό τόνο, ο Σταμάτης πλάθει τέσσερα μαγικά επεισόδια, που περιστρέφονται γύρω από παιδικά παιχνίδια και τις δικές του προσωπικές αναμνήσεις από αυτά, ενώνοντάς τα με τις φιλοσοφικές και αισθητικές αρχές του Ρομαντισμού.
Αν και τα διηγήματα του Σταμάτη είναι κατά βάση πρωτοπρόσωπη αφήγηση από την πλευρά ενός ενήλικου, οι πραγματικοί πρωταγωνιστές είναι το παιδί που κρύβει μέσα του και κάποιοι άλλοι που δεν θα αποκαλύψω (δεν θα κάνω spoiler όπως αρέσκονται να λένε σήμερα οι οπαδοί της σύγχρονης, κενής περιεχομένου «Ποπ Κουλτούρας»), οι οποίοι μέσα από τα λόγια τους εκφράζουν αιώνιες αλήθειες τις οποίες η σύγχρονη κοινωνία «που έχει περάσει Διαφωτισμό» κατά το κοινώς λεγόμενο, θέλει να μας κάνει να ξεχάσουμε, ξεριζώνοντας το παιδί από την ψυχή μας. Προσωπικά θεωρώ αριστούργημα το δεύτερο διήγημα του Σταμάτη («Κένταυρος») και εντυπωσιακά διηγήματα φιλοσοφικής φαντασίας τα «Κάστρα και Πολιορκητές» (περιλαμβάνει μια πολύ δυνατή σκηνή με αφήγηση μεσαιωνικής μάχης) και «Τέσσερις ήρωες» (εδώ φαίνονται και οι αρχές της πολιτικής σκέψης του Σταμάτη). Τέλος, το υπέροχο διήγημα με το ποδοσφαιράκι θα μπορούσε εύκολα να γίνει επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς Black Mirror.
Όλος ο τόμος συνέχεται από αυτό που ο Σταμάτης περιγράφει στην εισαγωγή του ως «δοκιμιακή ποίηση», μια μορφή γραφής που μόνο η Ρομαντική ψυχή μπορεί να υπηρετήσει στην ολότητά της και που συγχέει τα όρια μεταξύ λογοτεχνίας και δοκιμίου, δίνοντας λογοτεχνικά στοιχεία στο δοκίμιο και δοκιμιακά στοιχεία στη λογοτεχνία. Είναι μια μορφή γραφής που εδώ και αιώνες έχουν υπηρετήσει οι μεγάλοι συγγραφείς και διανοητές που τάχθηκαν με το μέρος του Ρομαντισμού, ηθελημένα, για να αποδώσουν την ποιητικότητα της ψυχής μαζί με την επιχειρηματολογία της διανόησης και να εξυψώσουν τα κείμενά τους, από απλά άρθρα ή ιστορίες, σε αιώνια μνημεία λόγου και σκέψης.
Το βιβλίο «Η Ηθική του Παιχνιδιού» αποτελεί μια πολύ σημαντική προσθήκη στην ελληνική βιβλιογραφία, πέρα από την λογοτεχνική του ποιότητα και για την ιδεολογική του αξία, γιατί περιστρέφεται γύρω από μια από τις βασικές αρχές του πολιτικού Ρομαντισμού, την Αιώνια Παιδικότητα. Η Αιώνια Παιδικότητα δεν μας καλεί να φερόμαστε σαν παιδιά, ούτε να εγκαταλείψουμε τις ευθύνες της καθημερινότητας (αντιθέτως, ο Ρομαντισμός προτάσσει την ευθύνη του προσώπου για την επιβίωση και ευημερία της κοινωνίας που ζει). Μας καλεί να μην ξεχάσουμε το παιδί που ήμασταν, να το κρατήσουμε στην ψυχή μας και να είμαστε πάντα σε επαφή μαζί του. Σε αντάλλαγμα αυτό το παιδί θα μας ανοίξει την πόρτα σε κόσμους που οι άλλοι, οι «μεγάλοι», δεν βλέπουν και θα μας κρατήσει «νέους», με καθαρή ματιά και όραμα, θα δώσει την ευκαιρία να κάνουμε πάντα «παρέα» με τους παιδικούς μας ήρωες σαν να ήταν μαζί μας και θα μας προστατέψει από την ασχήμια και την τοξικότητα της σύγχρονης εποχής. Αυτή η «σύγχρονη εποχή», η «νεωτερικότητα», μόνο το καθαρό, αγνό, συναισθηματικό εσωτερικό παιδί, φοβάται στην πραγματικότητα. Ας της δώσουμε λόγους για να το φοβάται!
Σχόλια:
Παντως για την Συρια τωρα, ακουστηκε οτι ενας στρατηγος του Ασαντ "περασε" στην αλλη μερια, μαλλον λαδωθηκε (?), κανοντας ενα μινι πραξικοπημα που ειχε ως αποτελεσμα την προελαση των τουρκοτζιχαντιστων.... το επισης παραξενο ειναι οτι οι τουρκοτζιχαντιστες ηταν καλα ενημερωμενοι και εφοδιασμενοι με drones, τα οποια εχουν αλλαξει την μορφη του πολεμου, με αποτελεσμα την πολυ γρηγορη προελαση τους χωρις σχεδον να πεσει τουφεκια.....
Το πιο παραξενο ειναι οτι Ρωσοι και Ιρανοι δεν προεβαλαν καθολου αντισταση και απο οτι φαινεται παιζεται συνενοηση σε υψηλο επιπεδο..... τωρα βεβαια ακουμε οτι οι τουρκοτζιχαντιστες θα πανε εναντιον των Κουρδων..... που μαλλον κατα τη γνωμη μου σημαινει, οτι στηθηκε ολο αυτο το θεατρο για να πεσει η Τουρκια στην παγιδα που την φερνει εναντια στους Κουρδους (και ΗΠΑ), εναντια στο Ισραηλ, και εναντια στους εναπομειναντες υποστηρικτες τους.....
Υπαρχει περιπτωση να αφησουν οι ΗΠΑ και το Ισραηλ να παρει τη μεριδα του λεοντος απο τα πετρελαια και αερια της νοτ..αν μεσογειου η Τουρκια;;;; Προσωπικα δεν το νομιζω.... αρα ειμαστε εν αναμονη νεου "γεωπολιτικου εργου" που θα παιχτει προσεχως στις οθονες μας.... τον πρωταγωνιστη θα τον παιξει η Τουρκια και θα ειναι δραμα....
Μακαρι η χωρα μας να μην μπλεχτει καθολου σε αυτο το "εργο" που ετοιμαζουν....
Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό η Ρωσία και το Ιράν δέχτηκαν ένα τεράστιο γεωπολιτικό χτύπημα για να αφήσουν την Τουρκία να πέσει στην παγίδα του Ισραήλ. Τύφλα να έχει ο σουρεαλιστής σκηνοθέτης Λιντς με τις αναλύσεις του Μάζη, Αντινατοϊκέ. Ας σοβαρευτούμε κάποτε.
Τουρκία και Ισραήλ συνεργάζονται εν μέσω τοπικού ανταγωνισμού. Αυτό θα συνεχίσουν να κάνουν. Το Ισραήλ δεν έχει ανάγκη την μεγάλη γεωγραφική επέκταση. Η αυτοκρατορία του είναι οι ΗΠΑ. Χρειάζεται μόνο τον στρατιωτικό έλεγχο συγκεκριμένων γεωγραφικών σημείων.
Η Τουρκία αντιθέτως χρειάζεται γεωγραφική επέκταση λόγω του εθνοϊστορικού της υπόβαθρου και της γεωπολιτικής της προοπτικής, προκειμένου να γίνει μια αυτόνομη περιφερειακή δύναμη.
Είναι μοιρασμένη η πίτα. Ακόμη και αν υπάρξουν τριβές Τουρκίας και Ισραήλ στα ατύπως αναδυόμενα κοινά σύνορα (των συριακών εδαφών), είναι διαφορετικό αυτό το πεδίο από το Αιγαίο. Δεν συνεπάγεται ότι θα έχει η Ελλάδα κάποιο κέρδος ή ότι το Ισραήλ θα βοηθήσει την Ελλάδα, όπως βλακωδώς υποστηρίζουν οι Μάζηδο-στόκο-τραμπικοί. Είναι κωμικοτραγικές αυτές οι αναλύσεις.
Στην τελική αν ετοιμάζουν διάλυση της Τουρκίας η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει εμπλοκή, ρε αντινατοϊκέ. Για να αποκομίσει όφελος. Αφού βλέπεις διάλυση της Τουρκίας, γιατί να μείνουμε εμείς στην απέξω;
Άστο φίλε. Μακριά από το νεοεθνικιστικό δίκτυο των τραμπο-πουτινο-ισραηλινών. Πρόκειται για ένα ακόμη, ημιπαρανοϊκό ιδεολογικά, επικοινωνιακό τέχνασμα της ελλαδικής άκρας Δεξιάς, χωρίς κανένα υπόβαθρο σοβαρότητας. Το κακό είναι ότι μέσω του Μάζη απέκτησε ακαδημαϊκό υπόβαθρο. Κάποτε περιοριζόταν σε φυλλάδες τύπου Στόχου. Τώρα έγινε και ακαδημαϊκή γεωπολιτική προσέγγιση.
Είμαστε στην χώρα που η δυνητική σοβαρότητα ενός υποθετικού εθνικιστικού χώρου δέχεται ανηλεές πετροβόλημα από την εβραιοαμερικανική πρακτόρικη σκοπιμότητα.
"Παππούδες του χώρου", ποτέ δεν είναι αργά να μορφωθείτε. Υπάρχουν σεμινάρια, υπάρχουν ακόμη και τρόποι να εισαχθεί κανείς στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (το ανοιχτό πανεπιστήμιο ευτυχώς υπάρχει με ένα ενδιαφέρον τμήμα ελληνικής ιστορίας και ελληνικού πολιτισμού, που είναι προσαρμοσμένο ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι). Ακόμη και τρίμηνα ή δίμηνα σεμινάρια σε ΚΕΚ που μαθαίνουν σε σπουδαστές μικρά κομμάτια της αλυσίδας γραφιστικής-εκδόσεων-εκτυπώσεων βιβλίων, μοντάζ και δημιουργία βίντεο κλιπ, εικονογράφηση, καλλιτεχνική τυπογράφηση και πολλά άλλα ενδιαφέροντα πεδία (τα οποία είναι χρήσιμα και για την πολιτική μάχη). Ξεκολλήστε κάποτε από την κυπατζήδικη λογική ότι όλα πρέπει να έρθουν από κάπου ψηλά, από κάποια μυστική οργάνωση κλπ. Εμείς στήνουμε το κίνημα. Αν μείνετε στην αμορφωσιά ή στον ερασιτεχνισμό, οι παθογένειες θα συνεχιστούν και θα συνεχίσουν κάποιοι να ψάχνουν θεωρητικούς δανικούς από τη Δεξιά ή την Αριστερά, οι οποίοι κάποτε μπορεί να δηλώσουν και πατριώτες.
Φοβερή και η βίβλιοκριτική σου Southman! Προφανώς, εάν δεν γινόταν αναφορά και στο LOTR δεν θα «έδενε» το άρθρο. Στο τέλος θα βλέπουμε τα βιβλία του καθηγητή και στον ύπνο μας. Χα χα!!
Μια γενική συμβουλή είναι χρήσιμη για όλους μας. Μην κάνει κανείς το λάθος να πιστέψει σε γιανναράδικες αντιλήψεις του τύπου "υπάρχει κάτι αποκλειστικά ελληνικό". Αυτό ισχύει για την κουλτούρα, την εθνική μας παράδοση και για άλλα πεδία. Για την ιστορία των ιδεών δεν ισχύει. Αν δεν γνωρίζουμε α) νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία των ιδεών (η ελληνική είναι απλά μια ακόμη τοπική αντανάκλασή της) β) νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία και γ)νεότερη ελληνική ιστορία, για να δούμε πώς συμπλέκονται αυτά τα τρία και να καταλάβουμε τι συμβαίνει, τα αποτελέσματα θα είναι αυτά που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τόσα χρόνια.
Καλό Δωδεκαήμερο και καλή Νέα Χρονιά!!! Καλοτάξιδο το νέο βιβλίο (το βρήκα στο βιβλιοπωλείο της 3ης φωτογραφίας)!!