ΥΠΕΡΙΩΝ / Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΙΩΝΑ

  

Το «Υπερίων» (1989) και η συνέχειά του «Η Πτώση του Υπερίωνα» (1990) αποτελούν τα δύο πρώτα έργα μιας τετραλογίας που ολοκληρώθηκε λίγα χρόνια αργότερα με τα «Endymion» (1996) και «The Rise Of Endymion» (1997) –δεν έχουν εκδοθεί στα Ελληνικά– αλλά διαβάζονται ξεχωριστά (2+2), καθώς έχουν σύνδεση μεταξύ τους μόνο σε κάποια πρόσωπα και όχι στην πλοκή.

Τα δύο βιβλία με τα οποία θα ασχοληθώ σε αυτήν την παρουσίαση έχουν βραβευθεί με (ή ήταν υποψήφια για) πολλά βραβεία, μια κατάσταση-ρουτίνα για τον συγγραφέα τους Dan Simmons.

 

Το «Υπερίων», μπορεί να διαβαστεί ως αυτοτελές, αλλά είναι σίγουρο πως θα κάνει τον αναγνώστη του να τρέξει να πάρει τη συνέχεια, καθώς στο σύνολό της είναι μια εντυπωσιακή και πολύπλευρη ιστορία. Ο συγγραφέας έχει δημιουργήσει έναν λεπτομερή κόσμο όπου τον τοποθετεί στα 700 χρόνια μετά την εποχή μας. Η Τεχνολογία έχει φτάσει στα επίπεδα θαύματος! Συγκεκριμένα μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης, των κινητήρων «Χώκινγκ», των τηλεμετατοπιστών (κάτι σαν την πύλη Stargate της ομώνυμης ταινίας) και της αγωγής Πούλσεν, έχει κατακτηθεί η Νεότητα και τρόπον τινά –συνυπολογίζοντας το χρόνο των διαστρικών ταξιδιών που είναι διαφορετικός από τον πλανητικό– η Αθανασία, ενώ έχει αποικηθεί ένα τεράστιο κομμάτι του Γαλαξία.

Τρία είναι τα «είδη» –χρησιμοποιώ καταχρηστικά τον όρο– που υπάρχουν στο συγκεκριμένο Σύμπαν. Η γνωστή ανθρωπότητα, με το όνομα «Ηγεμονία του Ανθρώπου», οι «Εκτοπισμένοι», δηλαδή ένα μέρος της που αποσπάστηκε μη θέλοντας να «υποταχτεί» στην τεχνητή νοημοσύνη (όλα υπόκεινται σε αυτήν) και που επιδιώκει ο Άνθρωπος να προσαρμοστεί στο Σύμπαν και όχι το ανάποδο, (π.χ. η Ηγεμονία καταστρέφει ή εκμεταλλεύεται εξωγήινα είδη ζώων που έχει βρει, οι Εκτοπισμένοι δεν τα πειράζουν) και τέλος, ο «Τεχνοπυρήνας»,  η Τεχνητή Νοημοσύνη που επί της ουσίας έχει σκλάβο τον άνθρωπο, δεσμευμένο στην άνεση και στην αποχαύνωση προσφέροντας «μαγική» τεχνολογία (π.χ. με τον τηλεμετατοπιστή πηγαίνεις από τον έναν πλανήτη στον άλλο σαν να πηγαίνεις από το ένα δωμάτιο του σπιτιού σου στο διπλανό) αλλά και ελέγχοντας τα πάντα εκτός από την ανάσα του.

Ο Τεχνοπυρήνας έχει τη δυνατότητα πρόβλεψης του μέλλοντος σε ποσοστό 99.99% και αναζητά τη λύση στην άγνωστη μεταβλητή που δεν του επιτρέπει να φτάσει το 100% έτσι ώστε να γίνει η Υπέρτατη Νοημοσύνη –ο Θεός– ο οποίος δεν θα έχει πλέον ανάγκη τον δημιουργό του, τον άνθρωπο, και θα τον καταστρέψει. Η μεταβλητή αυτή είναι ένας ασήμαντος πλανήτης στο απώτατο άκρο του Δικτύου των Κόσμων της Ηγεμονίας, ο Υπερίων. Εκεί βρίσκονται οι Χρονοτύμβοι που αψηφούν το χρόνο και μαζί τους η φονικότερη μηχανή που αντιμετώπισε η Ανθρωπότητα, το λεγόμενο «Αρπακτικό». Κανείς δεν γνωρίζει την προέλευση και τον σκοπό αυτών των δύο.

Μέσα από μια σειρά σκοτεινών διαδικασιών (που καταδεικνύονται στο δεύτερο βιβλίο) ετοιμάζεται ένα προσκύνημα 7 επιλεγμένων ανθρώπων προς το Αρπακτικό σε μια προσπάθεια να λυθεί το μυστήριο. Το πρώτο βιβλίο μας αφηγείται τις ιστορίες των 6 από τους 7 και το πώς έφτασαν να κάνουν αυτό το ταξίδι (ταξίδι-θυσία, αφού τα προσκυνήματα των πιστών της εκκλησίας του Αρπακτικού –ναι, υπάρχει και τέτοια, αλλάζει ο άνθρωπος;– τελειώνουν με θάνατο των προσκυνητών από το Αρπακτικό). Στην συγκεκριμένη περίπτωση, μάλιστα, δεν υπάρχει καν θάνατος. Υπάρχει κάτι χειρότερο. Το αιώνιο μαρτύριο (εξαιρετική ιδέα του συγγραφέα).  

Ένας διπλωμάτης αξιωματούχος της Ηγεμονίας, ένας καθολικός παπάς, ένας αξιωματικός του στρατού, ένας καθηγητής πανεπιστημίου, ένας ποιητής, μία ιδιωτική ντετέκτιβ κι ένας κυβερνήτης διαστημόπλοιου, συνθέτουν την ομάδα των πρωταγωνιστών. Κάθε ιστορία είναι γραμμένη με μοναδικό τρόπο καλύπτοντας διάφορα κομμάτια της Επιστημονικής Φαντασίας όπως military space opera ή cyberpunk και δίνοντας πολλά στοιχεία τόσο για το παρελθόν των πρωταγωνιστών και τους λόγους που τους ώθησαν στο προσκύνημα, όσο και για τον κόσμο της Ηγεμονίας. Έναν κόσμο που έχει φτάσει τα 150 δις ψυχές αλλά έχει χάσει την Ψυχή του.

Οι ιστορίες περιλαμβάνουν θεμελιώδη στοιχεία της ανθρώπινης ζωής (η κάθε μία κάποιο διαφορετικό), όπως το θάνατο (εκπληκτικό το εύρημα με το «σταυρόμορφο»), τον έρωτα, την τέχνη, την προδοσία, την μητρότητα/πατρότητα και την εκδίκηση. Οι χαρακτήρες είναι ανεπτυγμένοι σωστά χωρίς να «σπρώχνουν» τον αναγνώστη να ταυτιστεί με κάποιον, καθώς οι πράξεις τους δεν εγείρουν τη συμπάθειά μας πάντα. Η γραφή είναι στρωτή χωρίς να πλατειάζει σε ανούσιες λεπτομέρειες κουράζοντας τον αναγνώστη. Έχει ακριβώς αυτό που πρέπει, χωρίς να γεμίζει σελίδες επί σελίδων με άσχετες περιγραφές τοπίων ή επεισοδίων από τη ζωή των πρωταγωνιστών. Κάποιες απορίες που δημιουργούνται απαντώνται στο δεύτερο βιβλίο, αλλά δεν θεωρώ πως είναι τέτοιες που καταστρέφουν την αυτοτέλεια του πρώτου.

 

 

«Η πτώση του Υπερίωνα», συνεχίζει στο ίδιο ύφος γραφής (αν κι έχει κάποιες ελάχιστες «κοιλιές»). Κατά κάποιον τρόπο χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο, αφορά τα συμβάντα στον Υπερίωνα και την προσωπική συνάντηση του καθενός εκ των πρωταγωνιστών με το Αρπακτικό. Το δεύτερο μέρος αφορά τα συμβάντα στην υπόλοιπη Ηγεμονία, η οποία οδηγείται σε πόλεμο με τους Εκτοπισμένους, και τις προσπάθειες να σωθεί απ’ τον αφανισμό η Ανθρωπότητα, καθώς τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Σε αυτό το μέρος παρουσιάζεται, όχι λεπτομερώς αλλά αρκούντως ικανοποιητικά, και ο κόσμος των Εκτοπισμένων.          

Εδώ έχουμε και την εμφάνιση δύο χαρακτήρων που έχουν παρουσιαστεί ελάχιστα στο πρώτο βιβλίο. Είναι η Πρόεδρος της Ηγεμονίας και ένα ανθρωποειδές που έχει την προσωπικότητα του Ρομαντικού ποιητή John Keats (στο δεύτερο βιβλίο, υπάρχει ένα άλλο ανθρωποειδές/αντικαταστάτης που διαθέτει και την προσωπικότητα του Joseph Severn, φίλου του ποιητή). Να σημειώσω εδώ πως η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει βρει τρόπο να κάνει ανάκτηση της προσωπικότητας νεκρών ανθρώπων (αναμνήσεις από τη ζωή τους) σε σώματα ανθρωποειδών (κανονικοί άνθρωποι, όχι ρομπότ με μεταλλικά μέρη, μια ιδέα που χρησιμοποιήθηκε αργότερα για την «νέα γενιά» των Cylons από την τηλεοπτική σειρά Battlestar Galactica Re-imagined, για όσους την έχουν απολαύσει). Πρόκειται για δύο εξαιρετικούς χαρακτήρες με καλή ανάπτυξη και συνάμα τραγικούς, ο καθένας από την πλευρά του, που θα παλέψουν για να σώσουν την Ανθρωπότητα.

Ο συγγραφέας έχει μια δημιουργική εμμονή με τον John Keats και επιχειρεί μια βαθύτερη σύνδεση των δύο βιβλίων του με το ποίημά του Keats που φέρει τον τίτλο «Υπερίων», το οποίο αναφέρεται στον πόλεμο των Τιτάνων με το  Δωδεκάθεο και την τελική πτώση τους. Επίσης, ο Keats είχε γράψει κι ένα ποίημα με τον τίτλο «Ενδυμίων». Θεοί, Ανθρωπομορφισμός Θεών, Ύπαρξη/Ανυπαρξία Θείου, Αντικατάσταση του Παλαιού με το Νέο, κάνουν παρέλαση μέσα από τις σελίδες αλλά σε ένα διαφορετικό επίπεδο που απαιτεί περισσότερες από μία αναγνώσεις για να γίνει αντιληπτό. Το σίγουρο είναι πως θα προκαλέσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη ο ρομαντικός John Keats, ο ποιητής που ζήτησε στην ταφόπλακά του να μη γραφτεί το όνομά του αλλά η φράση : «Εδώ κείται κάποιος που τ' όνομά του είναι γραμμένο στο νερό».   

Τέλος, όσον αφορά τη μετάφραση, θεωρώ πως έχει γίνει σωστή δουλειά. Ενδιαφέρον  παρουσιάζει η  απόδοση «Αρπακτικό» για την αγγλική λέξη «Shrike». Ψάχνοντας στο λεξικό για την ερμηνεία της, βρήκα τη λέξη «αετομάχος» που αναφέρεται σε ένα είδος πτηνού. Αναζητώντας εικόνες στο διαδίκτυο, είδα πως δεν πρόκειται για μεγαλόσωμο είδος, αλλά θυμίζει μικρό ωδικό πτηνό. Καμία σχέση με το τι είναι το «Αρπακτικό» στην ιστορία. Δεν γνωρίζω γιατί τη χρησιμοποίησε ο συγγραφέας. Ίσως λόγω της ηχητικής ομοιότητας με τη λέξη Strike (χτυπώ, χτύπημα) ή ίσως κάποιο συγγραφικό παιχνίδι λέξης/εικόνας.

Εν κατακλείδι, τα συγκεκριμένα έργα τα θεωρώ απαραίτητα για τον φίλο της Επιστημονικής Φαντασίας και δικαίως καταλαμβάνουν (ειδικά το «Υπερίων») θέση στην κορυφαία 10άδα έως 15άδα στις περισσότερες λίστες έργων ΕΦ όλων των εποχών.

Flammentrupp, ε. μέλος Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.

 

- Σχόλια σε αυτή την ανάρτηση :

Ο/Η Σταμάτης Μαμούτος είπε...

Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω διαβάσει τα δυο βιβλία, ωστόσο έχω διαβάσει το "Ίλιον" και απ' ό,τι παρατηρώ στην παρουσίαση υπάρχουν κάποιες κοινές ιδέες με αυτό το βιβλίο.

 

Flammentrupp με βάζεις σε πειρασμό....

Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου, 2014

 

Ο/Η Flammentrupp είπε...

Προχώρα το χωρίς καθυστέρηση. Κόστος ~9 ευρώ το καθένα.

 

Το "Ίλιον" είναι στα υπόψιν, καθώς έχει πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία και, αν κατάλαβα καλά, εννοείς τις αναφορές σε Σαίξπηρ και Προυστ.

 

Πάντως, έχω διαβάσει άσχημα λόγια για τη συνέχεια του το "Όλυμπος". Πολύ μπλα-μπλα και μάλλον ξενέρωτο τέλος. Μήπως, όμως, να το πάρεις πριν τα δύο της παρουσίασης για να ολοκληρώσεις την ιστορία;

Παρασκευή, 28 Φεβρουαρίου, 2014

 

Ο/Η Δημήτρης Αργασταράς είπε...

Πολύ καλό το άρθρο του Βασίλη !

Τρίτη, 04 Μαρτίου, 2014