Ο Μηνάς Παπαγεωργίου ανήκει σε μια νέα γενιά δημοσιογράφων που αντιμετωπίζουν με κριτική ματιά την πραγματικότητα. Δραστηριοποιήθηκε από νωρίς στο χώρο της εναλλακτικής αναζήτησης ως ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Αναζήτησης Πανεπιστημίου Αιγαίου (Κ.Α.Π.Α.) και αργότερα ως ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Αναζήτησης του Μεταφυσικού (metafysiko.gr), του μεγαλύτερου ελληνικού διαδικτυακού φορέα μελέτης και αναζήτησης φιλοσοφικών, ιστορικών και παράξενων θεμάτων. Σήμερα εργάζεται ως αρχισυντάκτης στο εβδομαδιαίο περιοδικό “Φαινόμενα” που κυκλοφορεί μαζί με την εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”. Το τελευταίο του βιβλίο παρουσιάζει για πρώτη φορά ολοκληρωμένα το κίνημα του Μυθικισμού στην Ελλάδα και με αφορμή αυτή την καινούρια σημαντική έκδοση μας έδωσε την παρακάτω συνέντευξη.
Δημήτρης Αργασταράς, ε. μέλος Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.
Μηνά, μίλησέ μας για το πως ξεκίνησες να ενδιαφέρεσαι για την μελέτη του Παραφυσικού και του Παράξενου. Αν θυμάμαι καλά συμμετείχες στην φοιτητική οργάνωση "Κ.Α.Π.Α". Ήταν αυτή η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια έρευνας στην οποία έλαβες μέρος;
Οι αναζητήσεις μου ξεκίνησαν από την ηλικία των 12 ετών μέσα από την ενασχόλησή μου με θέματα αστρονομίας και διαστημικής. Σταδιακά τα ενδιαφέροντά μου εξαπλώθηκαν και σε άλλα πολλά και ενδιαφέροντα θεματικά πεδία όπως το παραφυσικό, η ελληνική φιλοσοφία, οι άγνωστες πτυχές της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας, η ιστορία και η διαδρομή παράξενων πεποιθήσεων μέσα στο χρόνο, η μελέτη της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας κ.α.
Η Κ.Α.Π.Α (Κέντρο Αναζήτησης Πανεπιστημίου Αιγαίου) ιδρύθηκε στη Σάμο τον Μάρτιο του 2003 από φοιτητές της σχολής Θετικών Επιστημών του πανεπιστημίου Αιγαίου. Η ομάδα δημιουργήθηκε κάτω από την αιγίδα της ομάδας του Μεταφυσικού (Gateway Team), της μετέπειτα δηλαδή Κοινότητας του Μεταφυσικού, η οποία είχε στο μεταξύ ιδρυθεί από τον Απρίλιο του 2002. Παρ’ όλα αυτά υπήρξε όντως η πρώτη μη διαδικτυακή συλλογικότητα εναλλακτικής αναζήτησης στην οποία συμμετείχα.
Μπορείς να αναφερθείς στα βασικά γνωρίσματα της "Κ.Α.Π.Α" ως φοιτητικής οργάνωσης;
Ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να μεταβεί στο http://www.metafysiko.gr/forum/showthread.php?t=51, όπου και θα μπορέσει να αναγνώσει το καταστατικό λειτουργίας της συγκεκριμένης ομάδας. Στο φόρουμ του Μεταφυσικού θα έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί και σε όλο το αρχείο δραστηριοτήτων της Κ.Α.Π.Α (συγκεκριμένα στο http://www.metafysiko.gr/forum/forumdisplay.php?f=21). Εκεί θα μπορέσει να πάρει και μια γεύση από τη φιλοσοφία της όλης προσπάθειας που τερμάτισε τις δραστηριότητές της το 2007, αφήνοντας πίσω της ένα πλούσιο έργο, παρακαταθήκη για μελλοντικές γενιές φοιτητών στη χώρα μας.
Πως προέκυψε η "ομάδα του Μεταφυσικού" που δημιούργησε το site metafysiko.gr; Πόσα χρόνια δραστηριοποιείται; Ποιες δράσεις και εκδηλώσεις οργάνωσε;
Στις 19 Ιανουαρίου του 2002 ιδρύθηκε το κανάλι #metafysiko στο δημοφιλές, τότε, πρόγραμμα ηλεκτρονικών συζητήσεων mirc. Τρεις μήνες αργότερα, κάποιοι από τους θαμώνες του καναλιού, οι περισσότεροι από τους οποίους ξημεροβραδιαζόμασταν συζητώντας σχεδόν καθημερινά φιλοσοφικά, ιστορικά και παράξενα ζητήματα, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια ιστοσελίδα που θα φιλοξενούσε άρθρα και απόψεις μας.
Η ερασιτεχνική αυτή σελίδα της ομάδας Gateway, οδήγησε σταδιακά στην δημιουργία της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού, μιας οικογένειας ιστοσελίδων με κεντρικό πυρήνα την ιστοσελίδα metafysiko.gr (απέκτησε το domain της τον Σεπτέμβριο του 2003).
Έκτοτε η Κοινότητα του Μεταφυσικού αποτελεί δίχως αμφιβολία την μεγαλύτερη και σοβαρότερη (αν και εδώ αναγνωρίζω πως η κρίση μου είναι υποκειμενική) βάση δεδομένων στη χώρα μας, σχετικά με μια σειρά από ζητήματα που εμπίπτουν στο χώρο που ονομάζεται εναλλακτική αναζήτηση (ιστορία, μυθολογία, θρησκειολογία, παράξενο, θεωρίες συνωμοσίας, εσωτερική αναζήτηση, διαστημική, αρχαία Ελλάδα, φιλοσοφία κ.α).
Κύριο χαρακτηριστικό της Κοινότητας του Μεταφυσικού είναι η συνεχής και αδιάλειπτη δράση της εντός και εκτός διαδικτύου από το 2002 μέχρι και σήμερα, γεγονός που δεν συναντάται σε καμία άλλη παρόμοια ελληνική προσπάθεια. Είναι αναρίθμητες οι εκδηλώσεις και τα ειδικά events που έχουν οργανωθεί κατά καιρούς. Θα προέτρεπα τον αναγνώστη να επισκεφτεί την κατηγορία «Νέα της Ομάδας» στο φόρουμ του Μεταφυσικού (www.metafysiko.gr/forum) ώστε να αποκτήσει μια καλύτερη εικόνα για τα όσα είπα παραπάνω.
Μίλησέ μας για τον ρόλο της "Fantasy Gate" ως ιδιαίτερου σκέλους της ομάδας του Μεταφυσικού.
Αν και δεν θα με χαρακτήριζα φανατικό οπαδό της λογοτεχνίας του Φανταστικού, δεν έχω παρά να αναγνωρίσω τον σημαντικότατο ρόλο της Φαντασίας στην ανθρώπινη εξέλιξη και πρόοδο. Αμέτρητοι δημιουργοί και καλλιτέχνες έχουν εκφράσει –και συνεχίζουν να εκφράζουν– τις ανησυχίες τους μέσα από τον κόσμο της φανταστικής λογοτεχνίας, ένα γεγονός που σε αρκετές περιπτώσεις έχει προεκτάσεις και στο χώρο του «εναλλακτικού».
Η Fantasy Gate (www.fantasmagoria.gr) αποτελεί μια ακόμα υποομάδα της Κοινότητας του Μεταφυσικού, που από το 2006 μέχρι και σήμερα προσφέρει στο ελληνικό κοινό πρωτότυπα άρθρα και συνεντεύξεις που βοηθούν στη διάδοση του συγκεκριμένου χώρου. Πρόσφατα μάλιστα διεύρυνε τον κύκλο των ενεργών μελών της, με ποιοτικούς συνεργάτες, γεγονός που νομίζω πως θα επιφέρει και τα αντίστοιχα αποτελέσματα στο άμεσο μέλλον.
Αν οι πληροφορίες μου ευσταθούν είσαι μέλος της ομάδας "Πυθέας". Μπορείς να μας μιλήσεις για την δράση και τον χαρακτήρα της.
Η ομάδα Πυθέας (www.explorers.gr) είναι η εξερευνητική ομάδα της Κοινότητας του Μεταφυσικού. Ιδρύθηκε στα τέλη του 2003 και αποτέλεσε κατά κάποιο τρόπο την εξωτερίκευση μιας δικής μας ανάγκης, αυτής του να συνδυάζουμε τα ταξίδια μας σε Ελλάδα και εξωτερικό με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Πυθέας, επισκεπτόμαστε «τοποθεσίες ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, σπήλαια και στοές, καθώς επίσης και περιοχές όπου σχετίζονται διαχρονικά με μύθους, θρύλους και λαϊκές παραδόσεις».
Προσωπικά έχω συμμετάσχει την τελευταία δεκαετία σε δεκάδες σχετικά ομαδικά ή μοναχικά ταξίδια, αρκετά από τα οποία έχουν αποτυπωθεί σε άρθρα ή ακόμα και ντοκιμαντέρ, τα οποία έχουν «φορτίσει» τόσο τις μπαταρίες μου (όπως και κάθε ταξίδι άλλωστε), όσο και τις γνώσεις μου πάνω σε μια πληθώρα ζητημάτων.
Όντας αρχισυντάκτης στα "Φαινόμενα", σε ένα ένθετο δηλαδή εφημερίδας ευρείας κυκλοφορίας, μπορείς να κάνεις μια εκτίμηση για το επίπεδο του ενδιαφέροντος που δείχνει το αναγνωστικό κοινό σε θέματα που αφορούν το Παραφυσικό; Είναι μεγάλο; Η κρίση έχει επηρεάσει θετικά ή αρνητικά το εύρος του;
Θα έλεγα ότι υπάρχει μια πτώση στο επίπεδο του ενδιαφέροντος, αλλά αυτό δεν θα βιαζόμουν να το συνδέσω με την κρίση. Θεωρώ ότι το φαινόμενο αυτό έχει ξεκινήσει τουλάχιστον μια διετία νωρίτερα και οφείλεται σε μια πληθώρα παραγόντων που έχουν να κάνουν κυρίως με τον ερχομό νέων αντιλήψεων και αντιμετώπισης των θεμάτων του παραφυσικού –αλλά και του χώρου της αναζήτησης γενικότερα– από τις νεότερες γενιές, γεγονός που είναι φυσικό να δημιουργήσει μια μικρή περίοδο στασιμότητας στο χώρο. Νομίζω όμως πώς πολύ σύντομα η κυματομορφή της συνάρτησης θα αποκτήσει και πάλι ανοδική πορεία.
Το θέμα του τελευταίου σου βιβλίου ακούγεται πρωτότυπο και αρκετά ξένο ως προς την εγχώρια κουλτούρα. Πώς άρχισες να ασχολείσαι με αυτό; Τι είναι ο Μυθικισμός; Επίσης, μίλησέ μας λίγο για τα περιεχόμενα του βιβλίου. Τι ακριβώς περιλαμβάνει και πώς μπορεί να το αποκτήσει κάποιος;
Το τελευταίο μου συγγραφικό έργο φέρει τον τίτλο «Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών» και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δαιδάλεος (www.daidaleos.gr/) τον Ιούνιο του 2013. Μέσα στον Αύγουστο κυκλοφόρησε και η δεύτερη έκδοσή του αφού η πρώτη εξαντλήθηκε.
Ο Μυθικισμός είναι ένα εν πολλοίς άγνωστο στην Ελλάδα ρεύμα ιδεών που έχει τις ρίζες του στα τέλη του 18ου αιώνα, στην Ευρώπη του Διαφωτισμού. Με λίγα λόγια εξετάζει την ιστορία των θρησκειών και μέσα από τη χρησιμοποίηση μιας σειράς επιστημονικών εργαλείων και θεματικών πεδίων (ιστορία, αρχαιολογία, συγκριτική μυθολογία, εθνολογία κ.α) επιχειρεί να διαχωρίσει τον μύθο από την ιστορική πραγματικότητα. Είναι γεγονός ότι οι εκπρόσωποι του Μυθικιστικού ρεύματος έριξαν εξ’ αρχής το μεγαλύτερο βάρος των ερευνών τους στο πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού, την αμφισβήτηση δηλαδή της ιστορικής παρουσίας της πρωταγωνιστικής φιγούρας του χριστιανισμού επί της γης και τα κοινά αρχετυπικά στοιχεία που παρουσιάζει στις ευαγγελικές εξιστορήσεις με μια σειρά από μυθικές και ιστορικές φιγούρες από τις παραδόσεις της Μεσογειακής λεκάνης (και όχι μόνο).
Η ενασχόλησή μου με το ζήτημα ξεκίνησε το 2004 μέσω ενός σχετικού άρθρου που διάβασα σε ένα περιοδικό αναφορικά με τις ομοιότητες που παρουσιάζει η ιστορία του Ιησού με αυτή του θεοποιημένου Ιούλιου Καίσαρα. Κάπως έτσι εισήλθα σε μια πολυετή ενασχόληση με το ζήτημα και 5 χρόνια αργότερα (το 2009) αποφάσισα να συνεχίσω την έρευνά μου έχοντας ως στόχο την έκδοση ενός ολοκληρωμένου συγγραφικού/δημοσιογραφικού έργου που θα κάλυπτε ικανοποιητικά πολλές από τις πτυχές του όλου θέματος για το ελληνικό κοινό.
Στις 338 σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης θα έρθει σε επαφή με μια σειρά από ζητήματα όπως τις σχολές και τα ρεύματα σκέψης του Μυθικισμού, τους εκπροσώπους του Μυθικιστικού ρεύματος από τον 18ο αιώνα μέχρι και σήμερα, όλα τα επιχειρήματα που προτάσσονται για την αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Ιησού, τις σύγχρονες τάσεις και εξελίξεις πάνω στο θέμα, την ιστορία των Μυθικιστικών ιδεών στη χώρα μας, 17 συνεντεύξεις από τους σημαντικότερους εκπροσώπους των απόψεων αυτών σε Ελλάδα και Εξωτερικό (συγκεκριμένα οι 14 προέρχονται από το εξωτερικό), καθώς επίσης και μια σειρά από σχετικά ενδιαφέροντα ζητήματα που προκαλούν τη σκέψη και την κρίση του καθένα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το βιβλίο είναι γραμμένο με απλό και κατανοητό τρόπο, δίχως ακρότητες ή περιπαικτική διάθεση για κάποιον που δηλώνει πιστός (χριστιανός ορθόδοξος στην προκειμένη περίπτωση).
Τέλος, σε ότι αφορά την κυκλοφορία του, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το αποκτήσουν προς το παρόν είτε μέσω του βιβλιοπωλείου «Πρωτοπορία» σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα, είτε μέσω της ιστοσελίδας daidaleos.gr (με δυνατότητα τηλεφωνικών παραγγελιών στο 2311 27 28 03). Παρ’ όλα αυτά μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να είναι διαθέσιμο και μέσα από άλλα σημεία πώλησης ανά την Ελλάδα.
Πώς ακριβώς επέλεξες τους συνεντευξιαζόμενους του βιβλίου; Ποια ήταν η ανταπόκριση που συνάντησες από την δική τους πλευρά ;
Η επιλογή των συνεντευξιαζόμενων υπήρξε μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις που κλήθηκα να πάρω κατά την χρονική περίοδο που έστηνα τον σκελετό του Project. Το κεφάλαιο 5 του βιβλίου, αυτό των 12 μεγάλων συνεντεύξεων δηλαδή, αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα του έργου που φιλοδοξεί να καταδείξει τόσο την πρόοδο όσο και την έντονη δραστηριότητα που επικρατεί τις τελευταίες δεκαετίες στο Μυθικιστικό ρεύμα διεθνώς.
Αυτό που απαιτούνταν ήταν μια αρκετά προσεκτική έρευνα στη διεθνή βιβλιογραφία των τελευταίων ετών, η σταχυολόγηση των σημαντικότερων θεωριών/ερευνών που έχουν κατατεθεί, καθώς επίσης και των σημαντικότερων εκπροσώπων τους. Μετά την ανάγνωση δεκάδων ξενόγλωσσων βιβλίων απέμενε πλέον η επικοινωνία με τους συγγραφείς (ακαδημαϊκούς ή ανεξάρτητους ερευνητές από 10 διαφορετικές χώρες του κόσμου) και η πρόταση για τη συμμετοχή στο υπό ανάπτυξη project μου
Η ανταπόκριση που συνάντησα από μέρους τους ήταν ιδιαίτερα θερμή, τόσο εξαιτίας του έντονου ενδιαφέροντος των περισσοτέρων εξ’ αυτών για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, όσο και για το γεγονός ότι δεν είχαν καμία πρότερη εικόνα του Μυθικιστικού ρεύματος στη χώρα μας.
Κάτι που μου έκανε εντύπωση είναι η έρευνα που αναφέρεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά του αρχετυπικού ήρωα, καθώς και η περίπτωση του θεολόγου που υποστηρίζει πως το Ευαγγέλιο του Μάρκου μιμείται στην πραγματικότητα τα Ομηρικά Έπη. Ανέπτυξες μας λίγο περισσότερο αυτά τα σημεία.
Υπάρχει ένα ολόκληρο υποκεφάλαιο στο 2ο κεφάλαιο του βιβλίου που εξετάζει το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού μέσα από μια περισσότερο ψυχολογική προσέγγιση. Πιο συγκεκριμένα, διακεκριμένοι λαογράφοι συνέταξαν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα μια λίστα με τα 22 αρχέτυπα του Ήρωα-Θεού, όπως αυτός συναντάται σε όλες τις παραδόσεις του κόσμου. Ο αναγνώστης μπορεί να δει πόσα από αυτά τα κριτήρια ικανοποιούνται στην περίπτωση του Ιησού και ποια είναι η –έμμεση– σημασία του γεγονότος αυτού για τους Μυθικιστές.
Η δεύτερη περίπτωση που αναφέρεις, έχει να κάνει με την μελέτη του Αμερικανού ακαδημαϊκού θεολόγου, Dennis MacDonald, η οποία μάλιστα έχει εκδοθεί και στα ελληνικά υπό τον τίτλο «Τα Ομηρικά έπη και το κατά Μάρκον ευαγγέλιο» (εκδ. Κάκτος). Εκεί ο MacDonald αναφέρεται στην τεχνική της «Μιμήσεως» που ήταν ευρύτατα διαδεδομένη στον αρχαίο κόσμο. Επρόκειτο για ένα είδος rewriting προγενέστερων και ευρύτατα διαδεδομένων επών ή λογοτεχνικών ιστοριών, που περιλάμβανε όμως νέους χαρακτήρες και σε πολλές περιπτώσεις νέα φιλοσοφική προσέγγιση. Στην εξαιρετικά πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα μελέτη του ο MacDonald καταδεικνύει πως οι δημιουργοί των χριστιανικών ευαγγελίων χρησιμοποίησαν ως «καλούπι» για την ιστορία τους τα έπη του Ομήρου.
Απ’ την άλλη πλευρά, υπάρχει η άποψη που λέει πως τα θρησκευτικά πιστεύω δεν θα πρέπει να θίγονται και πως τα ιερά πρόσωπα των θρησκειών θα πρέπει να μένουν απρόσβλητα, μακριά από σχολιασμούς και αναπαραστάσεις που βρίσκονται έξω από τα θεολογικά τους πλαίσια. Δεν είναι κι αυτό μια δίκαιη άποψη ;
Είναι μια δίκαιη άποψη εφ’ όσων τα ίδια τα θρησκευτικά ιερατεία έχουν προηγουμένως φροντίσει να εντάξουν τους πρωταγωνιστές των θρησκειών τους μέσα σε ένα σαφές πλαίσιο συμβόλων ή μύθων.
Από τη στιγμή, όμως, που ένας άνθρωπος «εντάσσεται» στην ιστορική πραγματικότητα, εμφανίζεται να δρα και να επηρεάζει χιλιάδες συνανθρώπους του με τις πράξεις του, ενώ αργότερα η παρακαταθήκη του επηρεάζει εκατομμύρια άλλους με ποικίλες συνέπειες, οι περισσότερες εξ αυτών με όχι και τόσο θετική χροιά (βλ. σταυροφορίες, θρησκευτικοί πόλεμοι, ιερές εξετάσεις κτλ), τότε ο εκάστοτε ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος έχει το δικαίωμα (οφείλει θα τολμούσα να πω), να εξετάσει μια σειρά από παράγοντες που δεν βρίσκονται κατ’ ανάγκη εντός θεολογικών πλαισίων, με απώτερο σκοπό να ερευνήσει την αξιοπιστία των αρχαίων μαρτυριών.
Μήπως τελικά εκείνο που πρέπει να αντιμετωπίσει κατά κύριο λόγο στις μέρες μας ο κάθε άνθρωπος που αγαπά την γνώση και έχει την αίσθηση του ιερού είναι το ανταγωνιστικό, ωφελιμιστικό και μηχανοποιημένο πλαίσιο της αγοραίας αντίληψης που κυριαρχεί, αφήνοντας στο περιθώριο τόσο την θρησκευτική εμπειρία όσο και την αναζήτηση της γνώσης;
Θεωρώ ότι ο άνθρωπος που αγαπά τη γνώση δεν έχει να αντιμετωπίσει ή να φοβηθεί κάτι στις μέρες μας. Παρά τα όσα στραβά μπορεί να εντοπίσει κανείς γύρω μας, ζούμε σε μια πρωτόγνωρη για την ανθρωπότητα εποχή όπου η πληροφορία διακινείται ελεύθερα σε μεγάλο βαθμό και είναι «προσιτή» (ορισμένες φορές με κόστος, αλλά προσιτή) στον καθένα. Όλα αυτά μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες φάνταζαν αδιανόητα.
Από κει και πέρα οι θρησκευτικές εμπειρίες στις οποίες αναφέρθηκες αποτελούν ένα μέρος της «γνώσης», με την πλατιά έννοια του όρου. Ακόμα και η ίδια η αίσθηση του ιερού θα μπορούσε να απεμπλακεί πλήρως από μια θρησκευτική δοξασία (π.χ ο σεβασμός που αποδίδει κανείς στη «Μητέρα Φύση» σκεπτόμενος και πράττοντας οικολογικά). Άλλωστε υπάρχουν και εκείνοι που κυνηγούν τις πληροφορίες και την απόκτηση εμπειριών μέσα από άλλους, πέραν του θρησκευτικού βιώματος, τρόπους, εξίσου συναρπαστικούς και ωφέλιμους για τους ίδιους αλλά και την κοινωνία που τους περιβάλλει.
Θεωρείς ότι έχεις ολοκληρώσει την ενασχόλησή σου με το θέμα ή σκοπεύεις να συνεχίσεις να ασχολείσαι με αυτό ;
Όπως είπα και προηγουμένως το Μυθικιστικό ρεύμα στο εξωτερικό για την ιστορικότητα του Ιησού βρίσκεται εδώ και 2,5 αιώνες σε συνεχή αναβρασμό. Ιδιαίτερα τις τελευταίες 3-4 δεκαετίες οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές και ο ερευνητής έρχεται σε επαφή με νέες έρευνες και απόψεις σε εβδομαδιαία βάση. Αυτό δεν είναι εύκολο να το αντιληφθεί ο Έλληνας αναγνώστης ή χρήστης του διαδικτύου, αφού θα πρέπει να παρακολουθεί στενά τη σχετική διεθνή επικαιρότητα.
Είναι δεδομένο ότι στο μέλλον θα με απασχολήσουν κι άλλα ερευνητικά/συγγραφικά projects, όμως θεωρώ ότι το Μυθικιστικό ζήτημα έχει ήδη κερδίσει ξεχωριστή θέση στα ενδιαφέροντά μου.
Συνόψισε σε λίγα λόγια κάτι που θες να πεις ή να προτείνεις στους αναγνώστες σου, στα παιδιά που ασχολούνται με την έρευνα στον χώρο του υπερφυσικού και στα μέλη της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.
Θα προτιμήσω να συνοψίσω το μήνυμά μου προς τους αναγνώστες μέσα από την αγαπημένη μου σκηνή στην κινηματογραφική ταινία Cloud Atlas.
Σας ευχαριστώ πολύ!
- Σχόλια σε αυτή την ανάρτηση :
Ο/Η Δημήτρης Αργασταράς είπε...
Καλή επιτυχία λοιπόν στο βιβλίο του Μηνά.
Στην εποχή της μίας εξ' αποκαλύψεως αλήθειας (σε κάθε χώρο) και της μεταμοντέρνας σύγχυσης, η καινούρια ανακάλυψη της δυναμικής των μύθων είναι σημαντική...
Σάββατο, 19 Οκτωβρίου, 2013
Δημήτρης Αργασταράς, ε. μέλος Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.
Οι αναζητήσεις μου ξεκίνησαν από την ηλικία των 12 ετών μέσα από την ενασχόλησή μου με θέματα αστρονομίας και διαστημικής. Σταδιακά τα ενδιαφέροντά μου εξαπλώθηκαν και σε άλλα πολλά και ενδιαφέροντα θεματικά πεδία όπως το παραφυσικό, η ελληνική φιλοσοφία, οι άγνωστες πτυχές της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας, η ιστορία και η διαδρομή παράξενων πεποιθήσεων μέσα στο χρόνο, η μελέτη της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας κ.α.
Η Κ.Α.Π.Α (Κέντρο Αναζήτησης Πανεπιστημίου Αιγαίου) ιδρύθηκε στη Σάμο τον Μάρτιο του 2003 από φοιτητές της σχολής Θετικών Επιστημών του πανεπιστημίου Αιγαίου. Η ομάδα δημιουργήθηκε κάτω από την αιγίδα της ομάδας του Μεταφυσικού (Gateway Team), της μετέπειτα δηλαδή Κοινότητας του Μεταφυσικού, η οποία είχε στο μεταξύ ιδρυθεί από τον Απρίλιο του 2002. Παρ’ όλα αυτά υπήρξε όντως η πρώτη μη διαδικτυακή συλλογικότητα εναλλακτικής αναζήτησης στην οποία συμμετείχα.
Μπορείς να αναφερθείς στα βασικά γνωρίσματα της "Κ.Α.Π.Α" ως φοιτητικής οργάνωσης;
Ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να μεταβεί στο http://www.metafysiko.gr/forum/showthread.php?t=51, όπου και θα μπορέσει να αναγνώσει το καταστατικό λειτουργίας της συγκεκριμένης ομάδας. Στο φόρουμ του Μεταφυσικού θα έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί και σε όλο το αρχείο δραστηριοτήτων της Κ.Α.Π.Α (συγκεκριμένα στο http://www.metafysiko.gr/forum/forumdisplay.php?f=21). Εκεί θα μπορέσει να πάρει και μια γεύση από τη φιλοσοφία της όλης προσπάθειας που τερμάτισε τις δραστηριότητές της το 2007, αφήνοντας πίσω της ένα πλούσιο έργο, παρακαταθήκη για μελλοντικές γενιές φοιτητών στη χώρα μας.
Πως προέκυψε η "ομάδα του Μεταφυσικού" που δημιούργησε το site metafysiko.gr; Πόσα χρόνια δραστηριοποιείται; Ποιες δράσεις και εκδηλώσεις οργάνωσε;
Στις 19 Ιανουαρίου του 2002 ιδρύθηκε το κανάλι #metafysiko στο δημοφιλές, τότε, πρόγραμμα ηλεκτρονικών συζητήσεων mirc. Τρεις μήνες αργότερα, κάποιοι από τους θαμώνες του καναλιού, οι περισσότεροι από τους οποίους ξημεροβραδιαζόμασταν συζητώντας σχεδόν καθημερινά φιλοσοφικά, ιστορικά και παράξενα ζητήματα, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια ιστοσελίδα που θα φιλοξενούσε άρθρα και απόψεις μας.
Η ερασιτεχνική αυτή σελίδα της ομάδας Gateway, οδήγησε σταδιακά στην δημιουργία της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού, μιας οικογένειας ιστοσελίδων με κεντρικό πυρήνα την ιστοσελίδα metafysiko.gr (απέκτησε το domain της τον Σεπτέμβριο του 2003).
Έκτοτε η Κοινότητα του Μεταφυσικού αποτελεί δίχως αμφιβολία την μεγαλύτερη και σοβαρότερη (αν και εδώ αναγνωρίζω πως η κρίση μου είναι υποκειμενική) βάση δεδομένων στη χώρα μας, σχετικά με μια σειρά από ζητήματα που εμπίπτουν στο χώρο που ονομάζεται εναλλακτική αναζήτηση (ιστορία, μυθολογία, θρησκειολογία, παράξενο, θεωρίες συνωμοσίας, εσωτερική αναζήτηση, διαστημική, αρχαία Ελλάδα, φιλοσοφία κ.α).
Κύριο χαρακτηριστικό της Κοινότητας του Μεταφυσικού είναι η συνεχής και αδιάλειπτη δράση της εντός και εκτός διαδικτύου από το 2002 μέχρι και σήμερα, γεγονός που δεν συναντάται σε καμία άλλη παρόμοια ελληνική προσπάθεια. Είναι αναρίθμητες οι εκδηλώσεις και τα ειδικά events που έχουν οργανωθεί κατά καιρούς. Θα προέτρεπα τον αναγνώστη να επισκεφτεί την κατηγορία «Νέα της Ομάδας» στο φόρουμ του Μεταφυσικού (www.metafysiko.gr/forum) ώστε να αποκτήσει μια καλύτερη εικόνα για τα όσα είπα παραπάνω.
Μίλησέ μας για τον ρόλο της "Fantasy Gate" ως ιδιαίτερου σκέλους της ομάδας του Μεταφυσικού.
Αν και δεν θα με χαρακτήριζα φανατικό οπαδό της λογοτεχνίας του Φανταστικού, δεν έχω παρά να αναγνωρίσω τον σημαντικότατο ρόλο της Φαντασίας στην ανθρώπινη εξέλιξη και πρόοδο. Αμέτρητοι δημιουργοί και καλλιτέχνες έχουν εκφράσει –και συνεχίζουν να εκφράζουν– τις ανησυχίες τους μέσα από τον κόσμο της φανταστικής λογοτεχνίας, ένα γεγονός που σε αρκετές περιπτώσεις έχει προεκτάσεις και στο χώρο του «εναλλακτικού».
Η Fantasy Gate (www.fantasmagoria.gr) αποτελεί μια ακόμα υποομάδα της Κοινότητας του Μεταφυσικού, που από το 2006 μέχρι και σήμερα προσφέρει στο ελληνικό κοινό πρωτότυπα άρθρα και συνεντεύξεις που βοηθούν στη διάδοση του συγκεκριμένου χώρου. Πρόσφατα μάλιστα διεύρυνε τον κύκλο των ενεργών μελών της, με ποιοτικούς συνεργάτες, γεγονός που νομίζω πως θα επιφέρει και τα αντίστοιχα αποτελέσματα στο άμεσο μέλλον.
Αν οι πληροφορίες μου ευσταθούν είσαι μέλος της ομάδας "Πυθέας". Μπορείς να μας μιλήσεις για την δράση και τον χαρακτήρα της.
Η ομάδα Πυθέας (www.explorers.gr) είναι η εξερευνητική ομάδα της Κοινότητας του Μεταφυσικού. Ιδρύθηκε στα τέλη του 2003 και αποτέλεσε κατά κάποιο τρόπο την εξωτερίκευση μιας δικής μας ανάγκης, αυτής του να συνδυάζουμε τα ταξίδια μας σε Ελλάδα και εξωτερικό με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Πυθέας, επισκεπτόμαστε «τοποθεσίες ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, σπήλαια και στοές, καθώς επίσης και περιοχές όπου σχετίζονται διαχρονικά με μύθους, θρύλους και λαϊκές παραδόσεις».
Προσωπικά έχω συμμετάσχει την τελευταία δεκαετία σε δεκάδες σχετικά ομαδικά ή μοναχικά ταξίδια, αρκετά από τα οποία έχουν αποτυπωθεί σε άρθρα ή ακόμα και ντοκιμαντέρ, τα οποία έχουν «φορτίσει» τόσο τις μπαταρίες μου (όπως και κάθε ταξίδι άλλωστε), όσο και τις γνώσεις μου πάνω σε μια πληθώρα ζητημάτων.
Όντας αρχισυντάκτης στα "Φαινόμενα", σε ένα ένθετο δηλαδή εφημερίδας ευρείας κυκλοφορίας, μπορείς να κάνεις μια εκτίμηση για το επίπεδο του ενδιαφέροντος που δείχνει το αναγνωστικό κοινό σε θέματα που αφορούν το Παραφυσικό; Είναι μεγάλο; Η κρίση έχει επηρεάσει θετικά ή αρνητικά το εύρος του;
Θα έλεγα ότι υπάρχει μια πτώση στο επίπεδο του ενδιαφέροντος, αλλά αυτό δεν θα βιαζόμουν να το συνδέσω με την κρίση. Θεωρώ ότι το φαινόμενο αυτό έχει ξεκινήσει τουλάχιστον μια διετία νωρίτερα και οφείλεται σε μια πληθώρα παραγόντων που έχουν να κάνουν κυρίως με τον ερχομό νέων αντιλήψεων και αντιμετώπισης των θεμάτων του παραφυσικού –αλλά και του χώρου της αναζήτησης γενικότερα– από τις νεότερες γενιές, γεγονός που είναι φυσικό να δημιουργήσει μια μικρή περίοδο στασιμότητας στο χώρο. Νομίζω όμως πώς πολύ σύντομα η κυματομορφή της συνάρτησης θα αποκτήσει και πάλι ανοδική πορεία.
Το θέμα του τελευταίου σου βιβλίου ακούγεται πρωτότυπο και αρκετά ξένο ως προς την εγχώρια κουλτούρα. Πώς άρχισες να ασχολείσαι με αυτό; Τι είναι ο Μυθικισμός; Επίσης, μίλησέ μας λίγο για τα περιεχόμενα του βιβλίου. Τι ακριβώς περιλαμβάνει και πώς μπορεί να το αποκτήσει κάποιος;
Το τελευταίο μου συγγραφικό έργο φέρει τον τίτλο «Το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού: Το ρεύμα των Μυθικιστών» και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δαιδάλεος (www.daidaleos.gr/) τον Ιούνιο του 2013. Μέσα στον Αύγουστο κυκλοφόρησε και η δεύτερη έκδοσή του αφού η πρώτη εξαντλήθηκε.
Ο Μυθικισμός είναι ένα εν πολλοίς άγνωστο στην Ελλάδα ρεύμα ιδεών που έχει τις ρίζες του στα τέλη του 18ου αιώνα, στην Ευρώπη του Διαφωτισμού. Με λίγα λόγια εξετάζει την ιστορία των θρησκειών και μέσα από τη χρησιμοποίηση μιας σειράς επιστημονικών εργαλείων και θεματικών πεδίων (ιστορία, αρχαιολογία, συγκριτική μυθολογία, εθνολογία κ.α) επιχειρεί να διαχωρίσει τον μύθο από την ιστορική πραγματικότητα. Είναι γεγονός ότι οι εκπρόσωποι του Μυθικιστικού ρεύματος έριξαν εξ’ αρχής το μεγαλύτερο βάρος των ερευνών τους στο πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού, την αμφισβήτηση δηλαδή της ιστορικής παρουσίας της πρωταγωνιστικής φιγούρας του χριστιανισμού επί της γης και τα κοινά αρχετυπικά στοιχεία που παρουσιάζει στις ευαγγελικές εξιστορήσεις με μια σειρά από μυθικές και ιστορικές φιγούρες από τις παραδόσεις της Μεσογειακής λεκάνης (και όχι μόνο).
Η ενασχόλησή μου με το ζήτημα ξεκίνησε το 2004 μέσω ενός σχετικού άρθρου που διάβασα σε ένα περιοδικό αναφορικά με τις ομοιότητες που παρουσιάζει η ιστορία του Ιησού με αυτή του θεοποιημένου Ιούλιου Καίσαρα. Κάπως έτσι εισήλθα σε μια πολυετή ενασχόληση με το ζήτημα και 5 χρόνια αργότερα (το 2009) αποφάσισα να συνεχίσω την έρευνά μου έχοντας ως στόχο την έκδοση ενός ολοκληρωμένου συγγραφικού/δημοσιογραφικού έργου που θα κάλυπτε ικανοποιητικά πολλές από τις πτυχές του όλου θέματος για το ελληνικό κοινό.
Στις 338 σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης θα έρθει σε επαφή με μια σειρά από ζητήματα όπως τις σχολές και τα ρεύματα σκέψης του Μυθικισμού, τους εκπροσώπους του Μυθικιστικού ρεύματος από τον 18ο αιώνα μέχρι και σήμερα, όλα τα επιχειρήματα που προτάσσονται για την αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Ιησού, τις σύγχρονες τάσεις και εξελίξεις πάνω στο θέμα, την ιστορία των Μυθικιστικών ιδεών στη χώρα μας, 17 συνεντεύξεις από τους σημαντικότερους εκπροσώπους των απόψεων αυτών σε Ελλάδα και Εξωτερικό (συγκεκριμένα οι 14 προέρχονται από το εξωτερικό), καθώς επίσης και μια σειρά από σχετικά ενδιαφέροντα ζητήματα που προκαλούν τη σκέψη και την κρίση του καθένα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το βιβλίο είναι γραμμένο με απλό και κατανοητό τρόπο, δίχως ακρότητες ή περιπαικτική διάθεση για κάποιον που δηλώνει πιστός (χριστιανός ορθόδοξος στην προκειμένη περίπτωση).
Τέλος, σε ότι αφορά την κυκλοφορία του, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το αποκτήσουν προς το παρόν είτε μέσω του βιβλιοπωλείου «Πρωτοπορία» σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα, είτε μέσω της ιστοσελίδας daidaleos.gr (με δυνατότητα τηλεφωνικών παραγγελιών στο 2311 27 28 03). Παρ’ όλα αυτά μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να είναι διαθέσιμο και μέσα από άλλα σημεία πώλησης ανά την Ελλάδα.
Πώς ακριβώς επέλεξες τους συνεντευξιαζόμενους του βιβλίου; Ποια ήταν η ανταπόκριση που συνάντησες από την δική τους πλευρά ;
Η επιλογή των συνεντευξιαζόμενων υπήρξε μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις που κλήθηκα να πάρω κατά την χρονική περίοδο που έστηνα τον σκελετό του Project. Το κεφάλαιο 5 του βιβλίου, αυτό των 12 μεγάλων συνεντεύξεων δηλαδή, αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα του έργου που φιλοδοξεί να καταδείξει τόσο την πρόοδο όσο και την έντονη δραστηριότητα που επικρατεί τις τελευταίες δεκαετίες στο Μυθικιστικό ρεύμα διεθνώς.
Αυτό που απαιτούνταν ήταν μια αρκετά προσεκτική έρευνα στη διεθνή βιβλιογραφία των τελευταίων ετών, η σταχυολόγηση των σημαντικότερων θεωριών/ερευνών που έχουν κατατεθεί, καθώς επίσης και των σημαντικότερων εκπροσώπων τους. Μετά την ανάγνωση δεκάδων ξενόγλωσσων βιβλίων απέμενε πλέον η επικοινωνία με τους συγγραφείς (ακαδημαϊκούς ή ανεξάρτητους ερευνητές από 10 διαφορετικές χώρες του κόσμου) και η πρόταση για τη συμμετοχή στο υπό ανάπτυξη project μου
Η ανταπόκριση που συνάντησα από μέρους τους ήταν ιδιαίτερα θερμή, τόσο εξαιτίας του έντονου ενδιαφέροντος των περισσοτέρων εξ’ αυτών για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, όσο και για το γεγονός ότι δεν είχαν καμία πρότερη εικόνα του Μυθικιστικού ρεύματος στη χώρα μας.
Υπάρχει ένα ολόκληρο υποκεφάλαιο στο 2ο κεφάλαιο του βιβλίου που εξετάζει το πρόβλημα της ιστορικότητας του Ιησού μέσα από μια περισσότερο ψυχολογική προσέγγιση. Πιο συγκεκριμένα, διακεκριμένοι λαογράφοι συνέταξαν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα μια λίστα με τα 22 αρχέτυπα του Ήρωα-Θεού, όπως αυτός συναντάται σε όλες τις παραδόσεις του κόσμου. Ο αναγνώστης μπορεί να δει πόσα από αυτά τα κριτήρια ικανοποιούνται στην περίπτωση του Ιησού και ποια είναι η –έμμεση– σημασία του γεγονότος αυτού για τους Μυθικιστές.
Η δεύτερη περίπτωση που αναφέρεις, έχει να κάνει με την μελέτη του Αμερικανού ακαδημαϊκού θεολόγου, Dennis MacDonald, η οποία μάλιστα έχει εκδοθεί και στα ελληνικά υπό τον τίτλο «Τα Ομηρικά έπη και το κατά Μάρκον ευαγγέλιο» (εκδ. Κάκτος). Εκεί ο MacDonald αναφέρεται στην τεχνική της «Μιμήσεως» που ήταν ευρύτατα διαδεδομένη στον αρχαίο κόσμο. Επρόκειτο για ένα είδος rewriting προγενέστερων και ευρύτατα διαδεδομένων επών ή λογοτεχνικών ιστοριών, που περιλάμβανε όμως νέους χαρακτήρες και σε πολλές περιπτώσεις νέα φιλοσοφική προσέγγιση. Στην εξαιρετικά πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα μελέτη του ο MacDonald καταδεικνύει πως οι δημιουργοί των χριστιανικών ευαγγελίων χρησιμοποίησαν ως «καλούπι» για την ιστορία τους τα έπη του Ομήρου.
Απ’ την άλλη πλευρά, υπάρχει η άποψη που λέει πως τα θρησκευτικά πιστεύω δεν θα πρέπει να θίγονται και πως τα ιερά πρόσωπα των θρησκειών θα πρέπει να μένουν απρόσβλητα, μακριά από σχολιασμούς και αναπαραστάσεις που βρίσκονται έξω από τα θεολογικά τους πλαίσια. Δεν είναι κι αυτό μια δίκαιη άποψη ;
Είναι μια δίκαιη άποψη εφ’ όσων τα ίδια τα θρησκευτικά ιερατεία έχουν προηγουμένως φροντίσει να εντάξουν τους πρωταγωνιστές των θρησκειών τους μέσα σε ένα σαφές πλαίσιο συμβόλων ή μύθων.
Από τη στιγμή, όμως, που ένας άνθρωπος «εντάσσεται» στην ιστορική πραγματικότητα, εμφανίζεται να δρα και να επηρεάζει χιλιάδες συνανθρώπους του με τις πράξεις του, ενώ αργότερα η παρακαταθήκη του επηρεάζει εκατομμύρια άλλους με ποικίλες συνέπειες, οι περισσότερες εξ αυτών με όχι και τόσο θετική χροιά (βλ. σταυροφορίες, θρησκευτικοί πόλεμοι, ιερές εξετάσεις κτλ), τότε ο εκάστοτε ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος έχει το δικαίωμα (οφείλει θα τολμούσα να πω), να εξετάσει μια σειρά από παράγοντες που δεν βρίσκονται κατ’ ανάγκη εντός θεολογικών πλαισίων, με απώτερο σκοπό να ερευνήσει την αξιοπιστία των αρχαίων μαρτυριών.
Μήπως τελικά εκείνο που πρέπει να αντιμετωπίσει κατά κύριο λόγο στις μέρες μας ο κάθε άνθρωπος που αγαπά την γνώση και έχει την αίσθηση του ιερού είναι το ανταγωνιστικό, ωφελιμιστικό και μηχανοποιημένο πλαίσιο της αγοραίας αντίληψης που κυριαρχεί, αφήνοντας στο περιθώριο τόσο την θρησκευτική εμπειρία όσο και την αναζήτηση της γνώσης;
Θεωρώ ότι ο άνθρωπος που αγαπά τη γνώση δεν έχει να αντιμετωπίσει ή να φοβηθεί κάτι στις μέρες μας. Παρά τα όσα στραβά μπορεί να εντοπίσει κανείς γύρω μας, ζούμε σε μια πρωτόγνωρη για την ανθρωπότητα εποχή όπου η πληροφορία διακινείται ελεύθερα σε μεγάλο βαθμό και είναι «προσιτή» (ορισμένες φορές με κόστος, αλλά προσιτή) στον καθένα. Όλα αυτά μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες φάνταζαν αδιανόητα.
Από κει και πέρα οι θρησκευτικές εμπειρίες στις οποίες αναφέρθηκες αποτελούν ένα μέρος της «γνώσης», με την πλατιά έννοια του όρου. Ακόμα και η ίδια η αίσθηση του ιερού θα μπορούσε να απεμπλακεί πλήρως από μια θρησκευτική δοξασία (π.χ ο σεβασμός που αποδίδει κανείς στη «Μητέρα Φύση» σκεπτόμενος και πράττοντας οικολογικά). Άλλωστε υπάρχουν και εκείνοι που κυνηγούν τις πληροφορίες και την απόκτηση εμπειριών μέσα από άλλους, πέραν του θρησκευτικού βιώματος, τρόπους, εξίσου συναρπαστικούς και ωφέλιμους για τους ίδιους αλλά και την κοινωνία που τους περιβάλλει.
Θεωρείς ότι έχεις ολοκληρώσει την ενασχόλησή σου με το θέμα ή σκοπεύεις να συνεχίσεις να ασχολείσαι με αυτό ;
Όπως είπα και προηγουμένως το Μυθικιστικό ρεύμα στο εξωτερικό για την ιστορικότητα του Ιησού βρίσκεται εδώ και 2,5 αιώνες σε συνεχή αναβρασμό. Ιδιαίτερα τις τελευταίες 3-4 δεκαετίες οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές και ο ερευνητής έρχεται σε επαφή με νέες έρευνες και απόψεις σε εβδομαδιαία βάση. Αυτό δεν είναι εύκολο να το αντιληφθεί ο Έλληνας αναγνώστης ή χρήστης του διαδικτύου, αφού θα πρέπει να παρακολουθεί στενά τη σχετική διεθνή επικαιρότητα.
Είναι δεδομένο ότι στο μέλλον θα με απασχολήσουν κι άλλα ερευνητικά/συγγραφικά projects, όμως θεωρώ ότι το Μυθικιστικό ζήτημα έχει ήδη κερδίσει ξεχωριστή θέση στα ενδιαφέροντά μου.
Συνόψισε σε λίγα λόγια κάτι που θες να πεις ή να προτείνεις στους αναγνώστες σου, στα παιδιά που ασχολούνται με την έρευνα στον χώρο του υπερφυσικού και στα μέλη της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.
Θα προτιμήσω να συνοψίσω το μήνυμά μου προς τους αναγνώστες μέσα από την αγαπημένη μου σκηνή στην κινηματογραφική ταινία Cloud Atlas.
Σας ευχαριστώ πολύ!
- Σχόλια σε αυτή την ανάρτηση :
Ο/Η Δημήτρης Αργασταράς είπε...Καλή επιτυχία λοιπόν στο βιβλίο του Μηνά.
Στην εποχή της μίας εξ' αποκαλύψεως αλήθειας (σε κάθε χώρο) και της μεταμοντέρνας σύγχυσης, η καινούρια ανακάλυψη της δυναμικής των μύθων είναι σημαντική...
Σάββατο, 19 Οκτωβρίου, 2013