του Flammentrupp
«…πήρε έναν σχετικά αδιάφορο και μάλλον βαρετό χαρακτήρα […] και δημιούργησε ένα από τα κορυφαία κόμικς όλων των εποχών». Το κίνητρο ήταν το άρθρο «Captain Marvel» του φίλου και συνεργάτη στην ΦΛΕΦΑΛΟ Χρήστου Νάστου, που δημοσιεύτηκε στο πρόσφατο τεύχος του περιοδικού μας (Νο 19, Δεκέμβριος 2016). Ο κόσμος των comics είναι πρακτικά άπειρος και τα οικονομικά δεδομένα των τελευταίων ετών κάκιστα, οπότε δεν είχα την δυνατότητα έως τώρα να έρθω σε επαφή με τον συγγραφέα και σχεδιαστή Jim Starlin και έναν από τους ήρωες που πήρε στα χέρια του και απογείωσε, τον Captain Marvel.
Επόμενη κίνηση ήταν να επικοινωνήσω με τον παιδικό μου φίλο και γκουρού των εικονογραφημένων κόσμων, τον Αργύρη (εύχομαι το ψηστήρι μου να αποδώσει καρπούς και κάποια στιγμή να προστεθεί στη συγγραφική ομάδα της Λέσχης), ελπίζοντας σε βοήθεια. Δυστυχώς, η συγκομιδή δεν ήταν πλούσια καθώς είχε μόνο το τελευταίο τεύχος της σειράς που αφορά τον θάνατο του ήρωα.
Η αλήθεια είναι πως ο θάνατος των υπερηρώων είναι μια περίεργη περίπτωση. Αιώνιοι Φρουροί της Ανθρωπότητας αλλά και της Κοσμικής Ισορροπίας που τα βάζουν με απίστευτους Κακούς, larger-than-life ένθεν κακείθεν, φαίνεται ανήκουστο να πεθαίνουν, ειδικά τη στιγμή που (στις κανονικές σειρές τους, όχι στις ειδικές) δεν γερνούν καν. Από την άλλη, υπάρχει η σκληρή οικονομική πραγματικότητα που παίζει ρόλο και στους εκδοτικούς οίκους. Αν κάποιος ήρωας δεν έλκει το κοινό, πρέπει να τερματιστεί. Πολλές φορές, βέβαια, βρίσκονται τρόποι για να αναστηθεί κάποιος. Δυστυχώς, ο Captain Marvel δεν ανήκει σε αυτήν την κατηγορία (ή ευτυχώς, αν δεν τον αναλάβει κάποιος σημαντικός δημιουργός του χώρου συγγραφής και σχεδίασης κόμικς).
Υπάρχει μια μεγάλη ιδιαιτερότητα στον θάνατο του Captain Marvel. Ο ήρωας πεθαίνει από καρκίνο, ο οποίος προκλήθηκε μετά την επαφή του με ραδιενεργό υλικό. Οι προσπάθειες για θεραπεία που κάνουν όλοι οι υπερήρωες φίλοι του, είτε μέσω της ιατρικής επιστήμης είτε μέσω μαγείας, αποτυγχάνουν με τον λόγο να αναλύεται στο κείμενο του Jim Starlin. Αυτός ο τρόπος θανάτου σίγουρα είναι ιδιαίτερα απογοητευτικός για όλους εμάς τους φίλους του Έπους, που περιμένουμε τον δρεπανοφόρο σκελετό να βρίσκεται πάνω από το πεδίο της μάχης και να κάνει την επιλογή του. Είναι ατιμωτικός ακόμα και για τον ίδιο τον ήρωα που διακινδύνευσε τη ζωή του πολλάκις προς χάριν ανώτερων ιδανικών.
Παρόλα αυτά θα έλεγα πως ο τρόπος που επέλεξε ο συγγραφέας έχει και την άλλη όψη, πέραν της απογοήτευσης. Αυτήν της διδαχής. Ο ήρωας -και μαζί του εμείς- έρχεται στο σημείο να κατανοήσει πως ακόμη κι ο ίδιος, ή οι υπερδυνάμεις του, έχουν το όριό τους σε αυτό το Σύμπαν. Όλοι και όλα υπόκεινται στο νόμο του θανάτου και της αναγέννησης με άλλη μορφή.
Το σοκ της συνειδητοποίησης πως ήρθε η ώρα της μετάβασης σε άλλο πεδίο, οδηγεί τον ήρωα σε έκρηξη οργής. «DAMN !!! Alien invaders, super-villains, monsters, mutants, they all tried but NONE of could kill me. I fought them all and I won! I SURVIVED!!». Σχεδόν ταυτόχρονα, όμως, η ωριμότητα σκέψης έρχεται να επαναφέρει την ισορροπία. «Everyone has to die someday, or did you think you were unique?»,μονολογεί. Επόμενη κίνησή του είναι να βρει τους φίλους και την αγαπημένη του προκειμένου να τους; ενημερώσει για τα άσχημα νέα και να προσπαθήσει να κλείσει τυχόν εκκρεμότητες ή παρεξηγήσεις μαζί τους.
Το τεύχος δεν περιέχει μάχες, εκτός από μία μικρή στην αρχή. Μιλώντας με κινηματογραφικούς όρους, θα έλεγα πως έχουμε ένα κοινωνικό, δράμα και όχι μια περιπέτεια. Η ιστορία αναλίσκεται στα συναισθήματα του πρωταγωνιστή και των συμπολεμιστών του. Ξεχωρίζω δύο ως τις κορυφαίες στιγμές.
Η πρώτη είναι η αναγνώριση της αξίας του ετοιμοθάνατου μαχητή από τον εχθρό. Τα νέα για τον επικείμενο θάνατο του Captain Marvel έχουν απλωθεί στο σύμπαν κι έτσι έρχονται όλοι οι φίλοι να σταθούν δίπλα του. Μαζί καταφτάνει κι ένα διαστημόπλοιο που φέρει τον στρατηγό Zedrao της Αυτοκρατορίας των Skrull, σπουδαίων εχθρών του πρωταγωνιστή. Ο μεγάλος αντίπαλος αναγνωρίζει τις ικανότητες, το θάρρος και την πίστη του μαχητή κι έτσι του απονέμει το Μετάλλιο Ανδρείας της Αυτοκρατορίας. Ο στρατηγός χαιρετά με τεταμένη την δεξιά χείρα και αποχωρεί. Ο Ιπποτισμός σε όλο του το μεγαλείο!
Η δεύτερη κορυφαία στιγμή, είναι τα τελευταία λεπτά ζωής του ήρωα. Οι φίλοι τον βλέπουν να είναι σε κώμα, εμείς βλέπουμε τι συμβαίνει στο μεταίχμιο της ζωής με το θάνατο. Εκεί τον επισκέπτεται ο Thanos ο μεγαλύτερος εχθρός του, νεκρός πλέον. Ήρθε για την τελευταία μάχη που θα πάρει τον Captain Marvel στην Άλλη Πλευρά. Ο ήρωας πολεμά με φαντάσματα. Ψευδαισθήσεις μεγάλων αντιπάλων του ορμούν βίαια αλλά εκείνος βγαίνει πάντα νικητής. Όλα αυτά για να τον οδηγήσει ο Thanos στη μεγάλη αλήθεια. Στο σκηνικό εμφανίζεται ο Θάνατος με γυναικείο πρόσωπο όπου παίρνει από το χέρι τους δύο αντιπάλους για να τους περάσει στην Αιωνιότητα. «She will lead us on our journey. She will show us that this is not the end … only the BEGINNING!!!»
Δεν υπάρχουν τελευταία λόγια θυμού, οργής, μετάνοιας ή λύπης από τον Captain Marvel ή τους φίλους του. Στο τελευταίο καρέ, ένας από αυτούς λέει απλά «He’s gone» και πάει να σκεπάσει με το σεντόνι το υλικό μέρος του ήρωα που θα επιστρέψει στο χώμα. Στο οπισθόφυλλο του τεύχους, είναι σχεδιασμένη η τελευταία πράξη του δράματος. Όλοι οι φίλοι γύρω από το μνήμα.
Εν κατακλείδι, παρότι για εμάς τους επικάδες, όπως προείπα, ο θάνατος στην κλίνη της αρρώστιας μπορεί να θεωρηθεί έως και ατιμωτικός για ήρωες τέτοιου μεγέθους, θεωρώ πως ο Jim Starlin έδωσε με θαυμάσιο τρόπο ένα τέλος συγκινητικό κι εμπνευσμένο. Δείχνει τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους ο καθένας αντιλαμβάνεται την έννοια του θανάτου και αντιμετωπίζει το χαμό ενός αγαπημένου προσώπου, αλλά και την ανθρώπινη πλευρά των υπερηρώων, οι οποίοι παρά τις πέρα-του-ανθρώπινου δυνατότητές τους παραμένουν σιωπηλοί και φοβισμένοι μπροστά στο μυστήριο του τέλους της ζωής και του τι υπάρχει μετά από αυτήν.
Παρ'όλη την όχι ικανοποιητική εμπειρία μου από τον χώρο των comics θα τολμήσω να πω, διακινδυνεύοντας να σφάλλω, πως αυτή η προσέγγιση δεν υπάρχει, ειδικά στη σημερινή βιομηχανία θεάματος, η οποία αρέσκεται στο λεγόμενο splatter και στην παρουσίαση της βίας και του θανάτου ως γεγονότα καθημερινά και όχι ιδιαίτερα σημαντικά.
Αυτή είναι και η ιδιαίτερη αξία του συγκεκριμένου έργου. Με την προσοχή των δημιουργών και του κοινού να είναι στραμμένη στα εφέ (τόσο ως τεχνολογία, όσο και ως αντίληψη/αισθητική), η σύλληψη και η εκτέλεση του Jim Starlin θα παραμείνει ως ένα πολύτιμο πετράδι στον χώρο των εικονογραφήσεων που θα είναι το στοιχείο σύνδεσης (θάνατος: κοινή μοίρα) ανάμεσα στο υπερανθρώπινο (υπερήρωες) και στο ανθρώπινο (εμείς, οι ακόλουθοι τους αλλά και υπερασπιστές του βασιλείου της Φαντασίας).
Σχόλια
Ο Ανώνυμος είπε...
Ειμαι φανατικος μαρβελακιας
Epic
Epic
Ένα καταπληκτικό άρθρο, από έναν άνθρωπο που μας ενώνουν πολλά!
Αδερφέ του σπαθιού και της πένας, συγχαρητήρια για κάθε λέξη που απαρτίζει το άνωθεν άρθρο σου.
Αυτή η εποχή των Marvel comics, είναι μακράν η κορυφαία....και έχει ανεπιστρεπτί περάσει!
Αδερφέ του σπαθιού και της πένας, συγχαρητήρια για κάθε λέξη που απαρτίζει το άνωθεν άρθρο σου.
Αυτή η εποχή των Marvel comics, είναι μακράν η κορυφαία....και έχει ανεπιστρεπτί περάσει!
Ο Σταμάτης Μαμούτος είπε...
Ωραία χρώματα, όμορφα σκίτσα, ενδιαφέροντες συμβολισμοί!
Ο Τόλης είπε...
Εξαιρετικό κείμενο, πολύ εύστοχες παρατηρήσεις σχετικά με τις κορυφαίες στιγμές του τεύχους.
Τόσο εύστοχες που με βάζουν σε σκέψεις...
Αν ο Captain Marvel "πέθαινε" στις παλαβές μέρες που ζούμε:
Θα Χαιρέτιζε το Θάρρος του ο "κακός" Στρατηγός των Skrulls;
Θα τον παρασημοφορούσε;
Αμφιβάλλω.
Θα τον Χαιρέτιζε με αυτόν τον τρόπο;
Εδώ δεν αμφιβάλλω...το ξέρω πως όχι.
Είμαι σχεδόν σίγουρος πως,
στους θλιβερούς καιρούς που ζούμε,
ακόμη κι αν η Marvel ανατύπωνε την εν λόγω ιστορία
ίσως και να μόνταρε την ανοικτή παλάμη του Zedrao σε γροθιά...
Τόσο εύστοχες που με βάζουν σε σκέψεις...
Αν ο Captain Marvel "πέθαινε" στις παλαβές μέρες που ζούμε:
Θα Χαιρέτιζε το Θάρρος του ο "κακός" Στρατηγός των Skrulls;
Θα τον παρασημοφορούσε;
Αμφιβάλλω.
Θα τον Χαιρέτιζε με αυτόν τον τρόπο;
Εδώ δεν αμφιβάλλω...το ξέρω πως όχι.
Είμαι σχεδόν σίγουρος πως,
στους θλιβερούς καιρούς που ζούμε,
ακόμη κι αν η Marvel ανατύπωνε την εν λόγω ιστορία
ίσως και να μόνταρε την ανοικτή παλάμη του Zedrao σε γροθιά...
Ιδίως για το τελευταίο σχόλιο, σχετικά με τον Zedrao!