του Σταμάτη Μαμούτου
Ο Νίκος Βλαντής αποτελεί έναν από τους κορυφαίους Έλληνες συγγραφείς του φανταστικού. Διαθέτοντας ιδιαίτερο λογοτεχνικό ύφος κατάφερε να διαρρήξει τα στενά πλαίσια της ελληνικής κοινότητας του φανταστικού, και να απευθυνθεί σε ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, με μυθιστορήματα όπως τα Writersland, Αλκιβιάδης Δεσμώτης και Λήθη.
Το Greek Psycho, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οξύ, θεωρήθηκε εξαρχής ως το πλέον ασύμβατο με το γνωστό του ύφος μυθιστόρημα που εξέδωσε. Πέραν τούτου, τυχαίοι λόγοι με είχαν κάνει να το ξεχάσω για αρκετά χρόνια σε ένα ράφι της βιβλιοθήκης μου. Μέχρι που το περασμένο καλοκαίρι αποφάσισα να το διαβάσω. Και τότε αντιλήφθηκα πόσο είχα σφάλει, μη δίνοντάς του την πρέπουσα σημασία όλα αυτά τα χρόνια. Γιατί αναμφίβολα κατατάσσεται στα καλύτερα μυθιστορήματα της σύγχρονης ελληνικής βιβλιογραφίας!
Κατ’ αρχάς, οφείλω να ξεκινήσω την παρουσίαση με την διαπίστωση ότι το Greek Psycho αποτελεί ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται απνευστί. Η ορμή της αφήγησης του Βλαντή είναι τέτοια που κάνει τον αναγνώστη να αισθάνεται σαν ένα αόρατο χέρι να εξέρχεται από τις σελίδες του και να τον κρατά καθηλωμένο στην συνέχεια της υπόθεσης, μέχρι να ολοκληρώσει την ανάγνωσή του. Γεννάται άμεσα, όμως, το ερώτημα, πόσοι αναγνώστες μπορούν να νοιώσουν κάτι τέτοιο; Το Greek Psycho σαφώς και δεν απευθύνεται στις κυρίες που διαβάζουν συγγραφείς προβαλλόμενους από τηλεοπτικές life style εκπομπές, ούτε σε «καθωσπρέπει» ορθολογιστές που πιστεύουν στην «κοινωνία των πολιτών». Πρόκειται για ένα κείμενο με τιτάνια δυναμική, επιθετικό ύφος και κυνική γλώσσα.
Γραμμένο με ένα κινηματογραφικό στυλ, το οποίο βρίθει από επιρροές της σκηνοθετικής φιλοσοφίας του Ταραντίνο, το Greek Psycho αφηγείται την ιστορία ενός μικροαπατεώνα κατασκευαστή οικοδομών, ο οποίος κατά την εποχή του λεγόμενου εκσυγχρονισμού (τέλη δεκαετίας '90 έως αρχές εκείνης του 2000) διεισδύει στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και ζει σύμφωνα με το υλιστικό, αγοραίο και καταναλωτικό πρότυπο εκείνων των καιρών. Γρήγορα, όμως, ανακατεύεται σε βρώμικες δουλειές, με αποτέλεσμα να βρεθεί στο επίκεντρο μιας υπόθεσης στην οποία εμπλέκονται διεφθαρμένοι υπουργοί, μιζαδόροι εργολάβοι, ημιπαράνομοι ιδιοκτήτες μεγάλων νυχτερινών κέντρων, ντίβες της πίστας, μπράβοι της νύχτας, μεταναστευτικές κοινότητες, σαδομαζοχιστές εκτελεστές συμβολαίων θανάτου, παρακρατικοί και «λαδωμένοι» δημοφιλείς δημοσιογράφοι.
Παρότι στις σελίδες του βιβλίου καθίσταται σαφές πως η ορμητικότητα του ύφους που υιοθετεί ο Βλαντής αποπνέει σε ορισμένα σημεία έναν διονυσιακό μηδενισμό με νιτσεϊκές καταβολές που υπερβαίνει το δικό μου ρομαντικό πλαίσιο αναφοράς, υπογραμμίζω, ως πολιτικός επιστήμονας, πως τα όσα γράφει, μολονότι παρουσιάζονται στα πλαίσια μιας κινηματογραφικού τύπου, γρήγορης, και σε κάποια σημεία «splatter» μυθιστορηματικής αφήγησης, αποτελούν αψεγάδιαστα ειλικρινή καταγραφή των όσων όντως συνέβαιναν και του τρόπου που λειτούργησε -και εξακολουθεί να λειτουργεί- η μηχανή του πολιτικού, οικονομικού και mediaκού συστήματος της «ευρωπαϊκοενωσίτικης» ελλαδικής εξουσίας.
Ο Βλαντής, πέρα από εξαιρετικός συγγραφέας, είναι κι ένας από τους αγαπημένους μου φίλους. Ένας από τους ανθρώπους της ελληνικής λογοτεχνικής κοινότητας που, όπως έχω τονίσει επανειλημμένα σε ερωτήσεις ακροατών της ραδιοφωνικής μου εκπομπής, βοήθησε την λέσχη μας να οργανώσει τις δραστηριότητές της στο δύσκολο -αλλά και γεμάτο όμορφες θύμησες- ξεκίνημά της. Τα τελευταία έξι χρόνια έχει αποσυρθεί με την οικογένειά του στην δυτική Ευρώπη. Ωστόσο, μολονότι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας του φανταστικού έχουμε πολύ καιρό να ακούσουμε νέα του, υπάρχουν τα βιβλία του για να μας θυμίζουν πόσο σημαντική είναι η μέχρι σήμερα λογοτεχνική του κληρονομιά στα γράμματα του τόπου μας.
Προσωπικά εκτιμώ πως μυθιστορήματα όπως το Writersland του Βλαντή καλό θα ήταν να κοσμούν την βιβλιοθήκη του κάθε Έλληνα αναγνώστη της λογοτεχνίας του φανταστικού (και όχι μόνο). Αλλά και βιβλία όπως το Greek Psycho θα πρέπει να διαβαστούν από κάθε αναγνώστη που θέλει να διαπιστώσει πως ένα ωραίο (περίπου αστυνομικό) μυθιστόρημα μπορεί να αποκαλύψει την αλήθεια ενός ολόκληρου -και μάλιστα διαβρωμένου- πολιτικού συστήματος. Κοντολογίς, διαβάστε το Greek Psycho, οπωσδήποτε! Αν το κάνετε θα αποκομίσετε λογοτεχνική τέρψη και θα μετρήσετε τις αντοχές σας ως αναζητητές της πολιτικής αλήθειας.
Φωτογραφία 2: Ο Μάκης Πανώριος και ο Νίκος Βλαντής σε εκδήλωση που έλαβε χώρα στο cafe-βιβλιοπωλείο "Floral" τον χειμώνα του 2011
Φωτογραφία 3: Εγώ δίπλα στον Νίκο Βλαντή στην παρουσίαση του βιβλίου "Το Πηγάδι στο Τέλος του Κόσμου" του Γουίλιαμ Μόρρις, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μαγικό Κουτί. Η παρουσίαση έλαβε χώρα στο βιβλιοπωλείο "Ιανός" την άνοιξη του 2009.