του Χρήστου Νάστου
Εντυπωσιακά αξιοσημείωτο γεγονός στα εγχώρια εκδοτικά δρώμενα αποτελεί την τελευταία πενταετία η μεγάλη επιστροφή πασίγνωστων χάρτινων ηρώων και comics αναγνωσμάτων. Ηρώων που κυριάρχησαν/μεσουράνησαν για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες (’60ς-‘90ς) μέσω δεκάδων περιοδικών που στοιβάζονταν σε εκατοντάδες περίπτερα και ψιλικατζίδικα για να καταλήξουν ανυπόμονα, σε δεκάδες χιλιάδες παιδικά δωμάτια!
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 με την εξάπλωση των μεταμοντέρνων τάσεων στην ελληνική κοινωνία και με την ολοκληρωτική έκρηξη της τεχνολογίας οι εικονογραφημένοι τίτλοι ακολούθησαν αναπόφευκτα μια φθίνουσα πορεία. Περιοδικές εκδόσεις σημαίνουσας ιστορικής αξίας και comics με ζωή δεκάδων ετών και με δυσθεώρητα -κάποτε- νούμερα πωλήσεων («Μπλεκ», «Αγόρι», «Μικρός Σερίφης», «Τιραμόλα», «Ποπάυ», «Περιπέτεια»), έγραψαν έναν όχι ένδοξο επίλογο, ενώ πάμπολλες παρόμοιες, μικρότερου βεληνεκούς, εκδοτικές απόπειρες πέρασαν στην λήθη δημιουργώντας μια δυνατή αίσθηση θλίψης σε όλους όσους μεγάλωσαν με την συντροφιά τους.
Οι νέες γενιές των πιτσιρικάδων είχαν αιχμαλωτιστεί από την συστημική αφήγηση του life style με την οποία μας βομβάρδιζαν οι τηλεοπτικοί δίαυλοι και οι αγαπημένοι χάρτινοι ήρωες του παρελθόντος θεωρήθηκαν ξεπερασμένοι.
Τα χρόνια κύλησαν δίχως αυτά τα όμορφα περιοδικά αναγνώσματα, παρά μόνο με μεμονωμένες προσπάθειες (επρόκειτο για ελάχιστες μη περιοδικές εκδόσεις, καθώς και διανομή παλιότερων τευχών/τόμων στην επαρχία). Κάπως έτσι φτάσαμε στο 2012 όπου εν μέσω της πολιτικής οικονομικής και πολιτιστικής κρίσης του τόπου, κυριακάτικα φύλλα πασίγνωστων εφημερίδων πανελλαδικής εμβέλειας επιχείρησαν να απορροφήσουν την δυναμική των νέων τάσεων νοσταλγίας του πιο ανθρώπινου και αντιτεχνοκρατικού παρελθόντος που αναδύονταν στην ελληνική κοινωνία, προσθέτοντας στις προσφορές τους πολυτελείς εκδόσεις κλασικών τίτλων κόμικς (Αστερίξ, Λούκυ Λουκ, βιβλιοθήκη Disney). Η εν λόγω κίνηση συνάντησε άμεσα, θερμότατη αγοραστική ανταπόκριση. Η αρχή είχε γίνει. Με έναν διαφορετικό μα και ταυτόχρονα παρόμοιο τρόπο (σε περίπτερα και ψιλικατζίδικα αλλά ως μικρά συμπληρώματα κραταιών εντύπων) κάποιοι εκ των αγαπημένων ηρώων των παιδικών μας χρόνων είχαν μπει ξανά στα ενήλικα δωμάτια μας!
Την σκυτάλη πήρε η νεοσύστατη «Comics&Crossroads Publications» (η οποία έχει πλέον ιδανικά μετονομαστεί σε «Μικρός Ήρως») του νεαρού εκδότη Λεωκράτη Ανεμοδουρά. Κάπως έτσι, ο θρυλικός «Μπλεκ», ο «Λοχαγός Μαρκ», ο εμβληματικός «Μικρός Ήρως», ο «Δίκαιος», ο συναρπαστικός «Μίστερ Νο» και πρόσφατα ο εκπληκτικός «Ζαγκόρ», κυκλοφόρησαν ξανά σε καλαίσθητα τεύχη και σε μηνιαία ή διμηνιαία βάση. Τα περιοδικά της Disney («Μίκυ Μάους», «Κόμιξ», «Μεγάλο Μίκυ», «Ντόνταλν»τ, «Φάντομ Ντακ»), επανήλθαν ανανεωμένα μέσω του οίκου «Καθημερινές Εκδόσεις» μετά από μια σύντομη –ευτυχώς- διακοπή ενός έτους.
Η ιστορική «Μαμούθ Κόμιξ» κυκλοφόρησε λίγους μήνες πριν, και για πρώτη φορά στην Ελλάδα την ιστορική παρθενική περιπέτεια του θρυλικού Τεν-Τεν «Στη χώρα των Σοβιέτ», ενώ ακολούθησαν σύντομα και τα δυο νέα albums του μοναδικού «Λούκυ Λουκ» («Στη γη της Επαγγελίας», «Οι Ντάλτον… θείοι!»).
Το ιστορικό περιοδικό «Μάσκα» αναγεννήθηκε σε ηλεκτρονική μορφή (http://www.maska.gr) και μετρά ήδη έξι υπέροχα, χορταστικά τεύχη/βιβλία, υπό το αδιάκοπα δημιουργικό πρίσμα του θιασώτη του είδους της αστυνομικής/περιπετειώδους λογοτεχνίας, συγγραφέα Τζίμμυ Κορίνη. Η «Anubis», έπειτα από μια δύσκολη περίοδο εκδοτικής απραξίας επέστρεψε στα περίπτερα με κλασικούς τίτλους και σύγχρονες σειρές περιπετειών από «Marvel» και «Dc comics» («Batman», «Spider-Man», «Flash»), ενώ συνεχίζει ταυτόχρονα να εκδίδει εξαιρετικές μίνι σειρές σε μορφή βιβλίων («Death of Wolverine», «Dr. Strange»). Και όλα αυτά μέσα από εξαιρετικά προσεγμένες εκδόσεις με υποδειγματικές μεταφράσεις.
Ιδιαίτερα σημαντική πρέπει να θεωρείται και η επιστροφή του ιστορικού western αναγνώσματος «Μικρός Καου-μπόυ» το 2015. Επανακυκλοφόρησαν συνολικά τέσσερα νέα τεύχη σε περιορισμένα, άκρως προσεγμένα, συλλεκτικά αντίτυπα, ενώ η συνέχεια αυτής της ποιοτικής εκδοτικής προσπάθειας, έχει το τίτλο «Άγρια Δύση» και περιέχει νέες συναρπαστικές, αδημοσίευτες περιπέτειες του διαβόητου ελληνικής καταγωγής «Μικρού Σερίφη» Τζιμ Άνταμς (και της αχώριστης παρέας του που υπερασπίζονται στο νόμο σε κάθε γωνιά του Far-West). Τη συγγραφή των νέων ιστοριών έχει αναλάβει ο γνωστός συγγραφέας του φανταστικού Κωνσταντίνος Ρωμοσιός (Μεσσιανική αυτοκρατορία). To δεύτερο τεύχος κυκλοφορεί ήδη σε τρεις διαφορετικές πολυτελείς εκδόσεις! Και εδώ αξίζει να αναφερθεί ξανά, η καθοριστική προσφορά του Παναγιώτη Πλαφουτζή ο οποίος με το club Φίλων του Μικρού Σερίφη, το συνώνυμο blog του, καθώς και με την έκδοση του υπέροχου fanzine/ magazine Μικρός Σερίφης, διατήρησε άσβεστο το ενδιαφέρον πολλών αναγνωστών για τα μοναδικά αυτά, νοσταλγικά περιοδικά.
Ταυτόχρονα, ολοένα και περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι προσθέτουν comic αναγνώσματα στην κυκλοφοριακή φαρέτρα τους. Ενδεικτική αναφορά αξίζει στις εκδόσεις «Άγρα» («Βρώμικα Κόμικς»), «Γράμματα» (με το πολύ πρόσφατο, εξαιρετικό «Ποιος σκότωσε τον Λούκυ Λουκ»), «Comicon (Αναστασία Ρενιέρη)» που δίνει σημαντικό χώρο στους Έλληνες δημιουργούς με συχνές κυκλοφορίες και φυσικά η «Jemma Press», με πληθώρα comic novels από Ιταλία, Αμερική, Αργεντινή (και με ναυαρχίδα της το αξεπέραστο αριστούργημα επιστημονικής φαντασίας «Ετερνάουτα»).
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης και ερευνητικά βιβλία τα οποία η θεματική τους, αναφέρεται αποκλειστικά στη μακρά, πλέον, ιστορία των comics/λαικών αναγνωσμάτων. Προτείνεται η πρόσφατη κυκλοφορία των εξαιρετικών «Ήρωες του Στέλιου Ανεμοδουρά» (C&CPublications/2015), καθώς και το δεύτερο μέρος του «Ήρωες - Ανθολογία ιστοριών» τα οποία αποτελούν απαραίτητα εγχειρίδια για κάθε ιστορικό-ερευνητή και συλλέκτη του χώρου.
Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το εκπληκτικό βιβλίο του γνωστού συγγραφέα, λαϊκού ερευνητή και ζωγράφου Κυριάκου Κάσση «Ελληνική Παραλογοτεχνία και Κόμικς» (εκδόσεις ΙΧΩΡ – 1998). Ίσως το καλύτερο βιβλίο του είδους στο οποίο και αναφερόμαστε. Πανάξια αναφοράς βρίθουν και τα «O Μπλεκ και οι άλλοι» καθώς και το «70’s-80’s, Τα περιοδικά που αγαπήσαμε». Και τα δυο προαναφερθέντα, αποτελούν αποτέλεσμα της αγαστής συνεργασίας των συγγραφέων/συλλεκτών Γιώργου Πολ. Παπαδάκη και Νίκου Δημ. Νικολαίδη και προτείνονται (ιδιαιτέρως το δεύτερο) για τη γοητευτική νοσταλγία που απλόχερα προσφέρουν.
Οι λατρεμένοι από χιλιάδες παιδιών (και όχι μόνο, φυσικά!) χάρτινοι πρωταγωνιστές δεν είχαν πάψει να γοητεύουν, παρά την απουσία τους. Είχαν σιγήσει προσωρινά, μα δεν είχαν ξεχαστεί. Αντίθετα, παλιότερα τεύχη ιστορικών τίτλων μετατράπηκαν εν καιρώ σε συλλεκτικά αντικείμενα ιδιαίτερης αξίας. Η κρίση με τη σειρά της φαίνεται πως δημιούργησε σταδιακά την επιθυμία μερίδας του αναγνωστικού κοινού να στραφεί σε απλούστερες, πιο αγνές και με βιωματικό κριτήριο, μορφές ψυχαγωγίας. Τα comics και τα λαϊκά αναγνώσματα ήταν εκεί. Η επανεμφάνιση τους μέσω προσεγμένων περιοδικών με άρωμα από τα παλιά και με προσιτή τιμή βρήκαν πρόσφορο έδαφος στα σπίτια, μα ιδίως στις καρδιές εκατοντάδων αναγνωστών και συλλεκτών κάθε ηλικίας. Και αυτό είναι το πλέον σημαντικό. Οι χάρτινοι ήρωες δείχνουν να κερδίζουν το στοίχημα, γοητεύοντας και αρκετούς, μικρούς ηλικιακά αναγνώστες, αποδεικνύοντας έτσι περίτρανα τη διαχρονική αξία τους.
Τα πανέμορφα εξώφυλλα, και οι συναρπαστικές περιπέτειες που κρύβονται εντός τους, αποτελούν σίγουρα μία ελκυστική, όσο και εύκολα προσβάσιμη γέφυρα ασφαλούς υπέρβασης της σύγχρονης προβληματικής πραγματικότητας και αναζήτησης αρχετυπικών προτύπων, για αναγνώστες παντός μορφωτικού επιπέδου. Ταυτόχρονα όμως αποτελούν για πολλούς (συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντα), μιας πρώτης τάξεως συλλεκτική και δημιουργική ενασχόληση. Αυτά τα περιοδικά, αυτοί οι ήρωες άξιζαν μια δεύτερη χάρτινη ζωή. Και όλοι εμείς που μεγαλώσαμε, ονειρευτήκαμε, ενθουσιαστήκαμε μαζί τους βρήκαμε ξανά αρκετούς λόγους να τρέχουμε τα πρωινά στο περίπτερο της γειτονιάς μας, ή σε εκείνο δίπλα από τη δουλειά μας. Με περισσή ανυπομονησία και χαμόγελο…!