Για όσους αρέσκονται στην ανάγνωση ιστοριών υπερφυσικού τρόμου, το όνομα του Montague Rhodes James (1862-1936) δεν μπορεί παρά να αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού. Πράγματι, ο Άγγλος συγγραφέας και οι μικρές ιστορίες φαντασμάτων (ghost stories) που μας χάρισε, κατέχουν εξέχουσα θέση στο χώρο της Φανταστικής Λογοτεχνίας. Μάλιστα η περίπτωση του M. R. James είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα αφού παρά τη φήμη που απολαμβάνουν σήμερα οι ιστορίες του και την επιρροή που έχουν ασκήσει, η συγγραφή τους αποτελούσε δευτερεύουσα ενασχόληση του. Και αυτό, διότι στην εποχή του ο James ήταν αναγνωρισμένος ακαδημαϊκός, αρχαιοδίφης και μελετητής της μεσαιωνικής ιστορίας και γραμματείας. Διετέλεσε κοσμήτορας στα πανεπιστήμια του Eton και του Cambridge και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούσαν θέματα όπως τα μεσαιωνικά χειρόγραφα, τα Βιβλικά απόκρυφα και η εκκλησιαστική ιστορία, με μεγάλο αριθμό σχετικών επιστημονικών δημοσιεύσεων. Ήταν χαρακτηριστική περίπτωση λόγιου που ένιωθε περισσότερο άνετα από οπουδήποτε αλλού μέσα σε μια βιβλιοθήκη μελετώντας παλιά χειρόγραφα. Δεν ήταν όμως απομονωμένος από το περιβάλλον του αλλά επρόκειτο για έναν ευχάριστο άνθρωπο, που απολάμβανε τις συζητήσεις και τα ταξίδια. Τις ιστορίες φαντασμάτων τις έγραφε περισσότερο για την ψυχαγωγία των φίλων του, στους οποίους συνήθιζε να τις διαβάζει στις γιορτές των Χριστουγέννων, σε ένα σκοτεινό δωμάτιο υπό το φως ενός μοναδικού κεριού. Ωστόσο, το γεγονός πως ο στόχος των ιστοριών του ήταν ψυχαγωγικός δεν μειώνει σε καμία περίπτωση την αξία και τη σημασία τους.O όρος «ιστορίες φαντασμάτων» μπορεί να ακούγεται ξεπερασμένος αλλά μην τον αφήσετε να σας ξεγελάσει. Δεν έχουμε να κάνουμε με κοινότοπα διηγήματα όπου σαβανωμένες μορφές σέρνουν τις αλυσίδες τους σε σκοτεινούς διαδρόμους. Ο James προχώρησε το ghost story πολύ πιο μακριά, δίνοντας σημασία στον υπαινιγμό και την υπονόμευση της καθημερινής πραγματικότητας από το υπερφυσικό, χαρακτηριστικό – κατά τη γνώμη του γράφοντος – απαραίτητο για την επιτυχία μιας ιστορίας υπερφυσικού τρόμου.
Εδώ αξίζει να κάνουμε μια παρένθεση. Πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς τρόμου αρέσκονται να περιγράφουν με λεπτομέρειες ακρωτηριασμούς, αιματηρές δολοφονίες και άλλες ακραίες καταστάσεις. Αντιθέτως, ο γράφων πιστεύει πως η πραγματική τέχνη του τρόμου βρίσκεται στον υπαινιγμό. Αυτό συμβαίνει διότι με το να υπαινίσσεται κάποιες καταστάσεις ο συγγραφέας – αντί να τις περιγράψει άμεσα – θέτει τη φαντασία του αναγνώστη σε λειτουργία, ώστε αυτή να δημιουργήσει την τελική εικόνα. Για παράδειγμα, διαβάζουμε σε μια ιστορία του James πως ο κόμης Magnus επισκέφτηκε την πόλη Chorazin για το Μαύρο Προσκύνημα και επέστρεψε φέρνοντας κάποιον ή κάτι μαζί του. Ο συγγραφέας δεν μπαίνει στη διαδικασία να ξεκαθαρίσει τί ήταν το Μαύρο Προσκύνημα ή τί ήταν αυτό το αινιγματικό “κάτι” που έφερε μαζί του ο κόμης. Μέσα σε μια σύντομη φράση όμως, δίνει το ερέθισμα που χρειάζεται η φαντασία του αναγνώστη για να ενεργοποιηθεί, να συμπληρώσει τα κενά και να σχηματίσει τις δικές της σκοτεινές και υποβλητικές εικόνες. Χωρίς εκτενείς περιγραφές, χωρίς διάθεση φτηνού εντυπωσιασμού, χωρίς κόπο, ο James πετυχαίνει να προκαλέσει ανησυχία και τρόμο και γι’ αυτό είναι ένας από τους αριστοτέχνες του είδους.
Εδώ αξίζει να κάνουμε μια παρένθεση. Πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς τρόμου αρέσκονται να περιγράφουν με λεπτομέρειες ακρωτηριασμούς, αιματηρές δολοφονίες και άλλες ακραίες καταστάσεις. Αντιθέτως, ο γράφων πιστεύει πως η πραγματική τέχνη του τρόμου βρίσκεται στον υπαινιγμό. Αυτό συμβαίνει διότι με το να υπαινίσσεται κάποιες καταστάσεις ο συγγραφέας – αντί να τις περιγράψει άμεσα – θέτει τη φαντασία του αναγνώστη σε λειτουργία, ώστε αυτή να δημιουργήσει την τελική εικόνα. Για παράδειγμα, διαβάζουμε σε μια ιστορία του James πως ο κόμης Magnus επισκέφτηκε την πόλη Chorazin για το Μαύρο Προσκύνημα και επέστρεψε φέρνοντας κάποιον ή κάτι μαζί του. Ο συγγραφέας δεν μπαίνει στη διαδικασία να ξεκαθαρίσει τί ήταν το Μαύρο Προσκύνημα ή τί ήταν αυτό το αινιγματικό “κάτι” που έφερε μαζί του ο κόμης. Μέσα σε μια σύντομη φράση όμως, δίνει το ερέθισμα που χρειάζεται η φαντασία του αναγνώστη για να ενεργοποιηθεί, να συμπληρώσει τα κενά και να σχηματίσει τις δικές της σκοτεινές και υποβλητικές εικόνες. Χωρίς εκτενείς περιγραφές, χωρίς διάθεση φτηνού εντυπωσιασμού, χωρίς κόπο, ο James πετυχαίνει να προκαλέσει ανησυχία και τρόμο και γι’ αυτό είναι ένας από τους αριστοτέχνες του είδους.Οι ιστορίες φαντασμάτων του M. R. James κυκλοφόρησαν σε τέσσερις συλλογές: Ghost Stories of an Antiquary (1904), More Ghost Stories of an Antiquary (1911), A Thin Ghost (1919) και A Warning to the Curious (1925). Το 1931 κυκλοφόρησε το Τhe Collected Ghost Stories of M. R. James που συγκέντρωνε τα περιεχόμενα των τεσσάρων παραπάνω συλλογών και μερικά επιπλέον διηγήματα. Στα ελληνικά κυκλοφορεί η πρώτη συλλογή με τον τίτλο Ιστορίες φαντασμάτων ενός αρχαιοδίφη από τις εκδόσεις Ars Nocturna.
Αν και – στα πλαίσια αυτού του άρθρου – σκοπός μας δεν είνι η ανάλυση αλλά μια σύντομη παρουσίαση του έργου του, έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε πως ο James έγραφε για πάρα πολύ τρομακτικά πράγματα χωρίς υστερίες και μελοδραματισμούς, με ένα ανάλαφρο ύφος που παραπέμπει σε φιλική συζήτηση. Σχετικά με τη φύση των φαντασμάτων, πίστευε πως οι υπερφυσικές οντότητες πρέπει απαραιτήτως να είναι εχθρικές απέναντι στον άνθρωπο ενώ άφηνε πολλά σημεία στις ιστορίες του χωρίς εξήγηση, μεγιστοποιώντας με τον τρόπο αυτόν την αβεβαιότητα του αναγνώστη. Επιπλέον φρόντιζε οι ιστορίες του να διανθίζονται με ένα διακριτικό χιούμορ ενώ πολύ συχνά έκανε χρήση σε αυτές των ακαδημαϊκών του γνώσεων. Ο ίδιος ο H. P. Lovecraft ήταν θαυμαστής του έργου του James για τον οποίο έγραψε πως είναι «προικισμένος με σχεδόν διαβολική δύναμη να προκαλεί φρίκη, ξεκινώντας από το κέντρο της πεζής καθημερινής ζωής και προχωρώντας με σιγανά βήματα».
Αν και – στα πλαίσια αυτού του άρθρου – σκοπός μας δεν είνι η ανάλυση αλλά μια σύντομη παρουσίαση του έργου του, έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε πως ο James έγραφε για πάρα πολύ τρομακτικά πράγματα χωρίς υστερίες και μελοδραματισμούς, με ένα ανάλαφρο ύφος που παραπέμπει σε φιλική συζήτηση. Σχετικά με τη φύση των φαντασμάτων, πίστευε πως οι υπερφυσικές οντότητες πρέπει απαραιτήτως να είναι εχθρικές απέναντι στον άνθρωπο ενώ άφηνε πολλά σημεία στις ιστορίες του χωρίς εξήγηση, μεγιστοποιώντας με τον τρόπο αυτόν την αβεβαιότητα του αναγνώστη. Επιπλέον φρόντιζε οι ιστορίες του να διανθίζονται με ένα διακριτικό χιούμορ ενώ πολύ συχνά έκανε χρήση σε αυτές των ακαδημαϊκών του γνώσεων. Ο ίδιος ο H. P. Lovecraft ήταν θαυμαστής του έργου του James για τον οποίο έγραψε πως είναι «προικισμένος με σχεδόν διαβολική δύναμη να προκαλεί φρίκη, ξεκινώντας από το κέντρο της πεζής καθημερινής ζωής και προχωρώντας με σιγανά βήματα».Τί θα συναντήσει όμως ο αναγνώστης μέσα στις σελίδες των βιβλίων του Άγγλου συγγραφέα; Διαβάζοντας τις ιστορίες φαντασμάτων του James, διακρίνεται ένα βασικό μοτίβο που συναντάται σε πολλές από αυτές. Υπάρχει ένας ανυποψίαστος ήρωας που συνήθως είναι λόγιος ή αρχαιοδίφης (όπως ήταν και ο ίδιος ο James) ενώ η δράση εξελίσσεται σε ένα εξοχικό μέρος, σε μια αρχαία εκκλησία ή σε μια παλιά πόλη. Ο ήρωας ανακαλύπτει κάποιο αρχαίο αντικείμενο και η ανακάλυψη αυτή δρομολογεί μια σειρά γεγονότων με το υπερφυσικό στην αρχή να εισχωρεί αδιόρατα στην καθημερινότητα του ήρωα και να τη διαταράσσει σταδιακά, για να οδηγηθούμε πολύ γρήγορα στην κορύφωση, όπου επέρχεται η πλήρης ρήξη με την ασφάλεια του κόσμου μας και ο ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με την εκδήλωση του κακόβουλου και απειλητικού φαντάσματος. Ίσως η πιο αντιπροσωπευτική ιστορία του James – η οποία ενσωματώνει όλα τα παραπάνω στοιχεία - είναι το “Oh whistle, and I’ll come to you, my lad”, στο οποίο ο ήρωας ανακαλύπτει μια αρχαία σφυρίχτρα σε κάποια ερείπια μιας μονής των Ναϊτών που βρίσκεται στην αγγλική εξοχή και αφού κάνει το λάθος να την χρησιμοποιήσει, προκαλεί την εμφάνιση ενός από τα πιο αλησμόνητα φαντάσματα στην ιστορία της Φανταστικής Λογοτεχνίας. Στο Canon Alberic’s scrapbook, το αντικείμενο που προκαλεί την εμφάνιση της μοχθηρής υπερφυσικής οντότητας είναι ένα παλιό λεύκωμα, στο The uncommon prayer-book ένα προσευχητάρι, στο A warning to the curious ένα αρχαίο αγγλοσαξονικό στέμμα το οποίο ξεθάβει ο απερίσκεπτος ήρωας, ενώ στο The diary of Mr Poynter ένα παλιό ύφασμα με διακοσμητικό σχέδιο.
Ωστόσο, η κορυφαία δημιουργία του James ξεφεύγει από το παραπάνω μοτίβο. Πρόκειται για το διήγημα Count Magnus. Σε αυτό, ο συγγραφέας, κύριος Wraxall, ταξιδεύει στη Σουηδία και μελετάει τα αρχεία μιας παλιάς αριστοκρατικής οικογένειας, προκειμένου να αντλήσει υλικό για ένα βιβλίο του. Κατά την διάρκεια της έρευνας του συναρπάζεται με την προσωπικότητα ενός προγόνου της οικογένειας, του μυστηριώδη κόμη Magnus για τον οποίο κυκλοφορούν πολλές σκοτεινές φήμες. Τελικά ο – εδώ και αιώνες – νεκρός κόμης με τον αποτρόπαιος υπηρέτης του, θα ανταποδώσουν το ενδιαφέρον του κυρίου Wraxall με ολέθριες συνέπειες για τον τελευταίο. Η περιγραφή της ανάγλυφης παράστασης στη σαρκοφάγο του κόμη, η αφήγηση του πανδοχέα για την τύχη των δύο χωρικών που αποφάσισαν να κυνηγήσουν μέσα στο δάσος το οποίο ανήκε στον νεκρό γαιοκτήμονα, η συγκλονιστική τελευταία επίσκεψη του κυρίου Wraxall στο μαυσωλείο και τα τελικά αποσπάσματα από τις σημειώσεις του, είναι μερικά από τα στοιχεία που καθιστούν το Count Magnus έναν θρίαμβο της λογοτεχνίας τρόμου.
Ωστόσο, η κορυφαία δημιουργία του James ξεφεύγει από το παραπάνω μοτίβο. Πρόκειται για το διήγημα Count Magnus. Σε αυτό, ο συγγραφέας, κύριος Wraxall, ταξιδεύει στη Σουηδία και μελετάει τα αρχεία μιας παλιάς αριστοκρατικής οικογένειας, προκειμένου να αντλήσει υλικό για ένα βιβλίο του. Κατά την διάρκεια της έρευνας του συναρπάζεται με την προσωπικότητα ενός προγόνου της οικογένειας, του μυστηριώδη κόμη Magnus για τον οποίο κυκλοφορούν πολλές σκοτεινές φήμες. Τελικά ο – εδώ και αιώνες – νεκρός κόμης με τον αποτρόπαιος υπηρέτης του, θα ανταποδώσουν το ενδιαφέρον του κυρίου Wraxall με ολέθριες συνέπειες για τον τελευταίο. Η περιγραφή της ανάγλυφης παράστασης στη σαρκοφάγο του κόμη, η αφήγηση του πανδοχέα για την τύχη των δύο χωρικών που αποφάσισαν να κυνηγήσουν μέσα στο δάσος το οποίο ανήκε στον νεκρό γαιοκτήμονα, η συγκλονιστική τελευταία επίσκεψη του κυρίου Wraxall στο μαυσωλείο και τα τελικά αποσπάσματα από τις σημειώσεις του, είναι μερικά από τα στοιχεία που καθιστούν το Count Magnus έναν θρίαμβο της λογοτεχνίας τρόμου.Στο διήγημα Casting the runes – στο οποίο βασίστηκε η κλασική ταινία τρόμου Night of the demon – κυριαρχεί η μορφή του διαβολικού κου Karswell που αποζητά να εκδικηθεί με υπερφυσικά μέσα τον κύριο Dunning που απέρριψε ένα βιβλίο του πάνω στην αλχημεία. Πέρα από την ενδιαφέρουσα βασική πλοκή της ιστορίας, ξεχωρίζουν η περιγραφή της σκοτεινής παράστασης που στήνει ο Karswell για τα παιδάκια της γειτονιάς του από καθαρή μοχθηρότητα προκειμένου να τα τρομάξει και η τελική, αινιγματική αναφορά σε κάτι δυσοίωνο που ακούστηκε να λέει ένα άλλο θύμα του Karswell στον ύπνο του (φυσικά δεν μαθαίνουμε ποτέ τι ήταν αυτό).
Από τις πιο δυνατές ιστορίες του James είναι και το A view from a hill όπου ένα περίεργο ζευγάρι κιάλια γίνεται η αφορμή για να μάθουμε πως ο κύριος Baxter προσπάθησε να δει μέσα από τα μάτια των νεκρών και πως αυτοί τελικά τον εκδικήθηκαν. Αν και ο James θεωρούσε πως οι υπερβολικές περιγραφές βίας πρέπει να αποφεύγονται, στα διηγήματα Lost hearts και An evening’s entertainment υπάρχει αρκετό αίμα. Ειδικά το πρώτο με τον αποκρυφιστή που αφαιρεί τις καρδιές από μικρά παιδιά ενώ αυτά είναι ακόμα ζωντανά, είναι από τις πιο «ενοχλητικές» ιστορίες του συγγραφέα.
Άλλες αξιόλογες ιστορίες του James είναι τα The stalls of Barchester cathedral και An episode of cathedral history, όπου ο χώρος εκδήλωσης των εκδικητικών φαντασμάτων είναι ένας παλιός καθεδρικός ναός, το Number 13 με το δωμάτιο ενός ξενοδοχείου που δεν θα έπρεπε να υπάρχει και τον ενοχλητικό ένοικο του, το The treasure of abbot Thomas στο οποίο ένα πράγμα φρουρεί τον θησαυρό του ηγούμενου μέσα στο πηγάδι, το The story of a disappearance and an appearance με την περιγραφή του αλλόκοτου και τρομακτικού ονείρου. Και φυσικά το έργο του James δεν εξαντλείται στα παραπάνω διηγήματα αφού όλες οι ιστορίες που έγραψε, ακόμα και αυτές που είναι πιο αδύναμες, παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Απομένει στον αναγνώστη να τις ανακαλύψει και να βυθιστεί σε έναν κόσμο σκοτεινών νύξεων και απειλητικών υπερφυσικών παρουσιών.
Άλλες αξιόλογες ιστορίες του James είναι τα The stalls of Barchester cathedral και An episode of cathedral history, όπου ο χώρος εκδήλωσης των εκδικητικών φαντασμάτων είναι ένας παλιός καθεδρικός ναός, το Number 13 με το δωμάτιο ενός ξενοδοχείου που δεν θα έπρεπε να υπάρχει και τον ενοχλητικό ένοικο του, το The treasure of abbot Thomas στο οποίο ένα πράγμα φρουρεί τον θησαυρό του ηγούμενου μέσα στο πηγάδι, το The story of a disappearance and an appearance με την περιγραφή του αλλόκοτου και τρομακτικού ονείρου. Και φυσικά το έργο του James δεν εξαντλείται στα παραπάνω διηγήματα αφού όλες οι ιστορίες που έγραψε, ακόμα και αυτές που είναι πιο αδύναμες, παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Απομένει στον αναγνώστη να τις ανακαλύψει και να βυθιστεί σε έναν κόσμο σκοτεινών νύξεων και απειλητικών υπερφυσικών παρουσιών.Κλείνοντας το άρθρο αυτό, μπορούμε να πούμε πως δικαίως ο M. R. James εξακολουθεί να θεωρείται σήμερα – 75 χρόνια μετά τον θάνατο του – ο σπουδαιότερος συγγραφέας ιστοριών με φαντάσματα. Τα έργα του συνεχίζουν να εκδίδονται και να προκαλούν ανατριχίλες ενώ το στυλ που καθιέρωσε έχει επηρεάσει πάρα πολλούς συγγραφείς του χώρου. Φαντάζομαι πως ο ίδιος ο James βρίσκεται κάπου πέρα από τον Χώρο και τον Χρόνο παρέα με τον Blackwood, τον Machen, τον Lovecraft και πολλούς άλλους μεγάλους του Φανταστικού, συγκεντρωμένοι σε κάποιο μυστικό, μισοφωτισμένο δωμάτιο, να αφηγούνται σκοτεινές ιστορίες ο ένας στον άλλον. Εμείς παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε αυτή τη διάσταση και συνεχίζουμε την περιπλάνηση μας, αναζητώντας το παράξενο και το τρομακτικό με μόνη συντροφιά τα βιβλία τους και τα οράματα τους. Ο δρόμος μας είναι ακόμα μακρύς...
''Κιμμέριος'', μέλος Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.
- Σχόλια σε αυτή την ανάρτηση :
Ο/Η Lord Ruthven είπε..
Εξαιρετικό άρθρο για μια μεγάλη μορφή του Φανταστικού. Ο άνθρωπος από την αυγή της ιστορίας έχει ως κινητήρια δύναμή του τη φόβο της θνητότητας. Η γνώση οτι αναπόφευκτα θα έρθει το τέλος είναι αυτή που ωθεί το άτομο να ενεργοποιήσει τη φαντασία του, να παράξει πολιτισμό, να σκεφτεί και να διανοηθεί, να προσπαθήσει να κάνει πράξη τις ιδέες του μέσα στον περιορισμένο του χρόνο. Φιλοδοξία του είναι να αφήσει παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές το έργο του και μέσω αυτού να αποκτήσει ίσως ένα είδος αθανασίας. Η ικανότητα να ολοκληρώσεις στόχους και έργα μέσα στη ζωή σου γίνεται βασικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Εξαιρετικό άρθρο για μια μεγάλη μορφή του Φανταστικού. Ο άνθρωπος από την αυγή της ιστορίας έχει ως κινητήρια δύναμή του τη φόβο της θνητότητας. Η γνώση οτι αναπόφευκτα θα έρθει το τέλος είναι αυτή που ωθεί το άτομο να ενεργοποιήσει τη φαντασία του, να παράξει πολιτισμό, να σκεφτεί και να διανοηθεί, να προσπαθήσει να κάνει πράξη τις ιδέες του μέσα στον περιορισμένο του χρόνο. Φιλοδοξία του είναι να αφήσει παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές το έργο του και μέσω αυτού να αποκτήσει ίσως ένα είδος αθανασίας. Η ικανότητα να ολοκληρώσεις στόχους και έργα μέσα στη ζωή σου γίνεται βασικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Όμως ο θάνατος είναι και κάτι το τρομέρο και ανεξερεύνητο, κάτι από το οποίο ο άνθρωπος δεν μπορεί να γυρίσει. Είναι αφύσικο να γυρίζεις από το θάνατο και αν το κάνεις εμποτίζεσαι με την αύρα του παραλόγου, αλλοτριώνεσαι, χάνεις την επαφή με ο,τι αγαπούσες και θεωρούσες δικό σου. Αν έχεις επιστρέψει σημαίνει οτι έχεις αφήσει εκκρεμότητες που δεν ολοκλήρωσες μέσα στον χρόνο που σου δόθηκε. Άρα, αφού η περιορισμένη διάρκεια είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που ορίζει την έννοια Άνθρωπος, κατά μια έννοια έχεις αποτύχει ως ανθρώπινη φύση στο θεμελιακό επίπεδο, είσαι κατά την αγγλοσαξωνική ορολογία abomination. Δεν έχει σημασία αν κάτι σου στέρησε τη ζωή πολύ πριν τη φυσιολογική λήξη της. Οι άνθρωποι φοβούνται πολύ αυτό που αισθάνονται οτι μπορεί να συμβεί και στους ίδιους, νιώθωντας ένα ανάμεικτο συναίσθημα τρόμου προς μια ενδεχόμενη παρόμοια δικιά τους μοίρα και μια απέχθεια και αποστροφή προς το άτομο που απέτυχε να ικανοποιήσει τη φύση του. Από την άλλη, οι νεκροί που αισθάνονται ενστικτωδώς την αποτυχία τους και την περιφρόνηση των ζωντανών, γίνονται όντα γεμάτα μίσος για όσους θα έχουν έστω την ευκαιρία να πετύχουν όσα εκεί δεν κατάφεραν και καταλήγουν να απολαμβάνουν να προκαλούν στους άλλους τον τρόμο οτι θα καταλήξουν σαν και αυτούς.
Αυτή η φοβία των εκκρεμοτήτων είναι που δημιουργεί τη φοβία προς το φάντασμα, όχι ο φόβος οτι θα μας σκοτώσει, αλλά οτι θα το κάνει πριν τελειώσουμε τις υποθέσεις μας σε αυτόν τον κόσμο, αναγκάζοντάς μας να γίνουμε σαν και αυτό. Αυτή η φοβία αλλά και η υποσυνείδητη βεβαιότητα οτι θέλει να το κάνει για να απλώσει την υπέρτατη και αιώνια δυστυχία που το ίδιο νιώθει.
Τετάρτη, 07 Μάρτιος, 2012
Τετάρτη, 07 Μάρτιος, 2012
Ο/Η Σταμάτης Μαμούτος είπε...
Είναι γνώρισμα του Κιμμέριου να αποκαλύπτει λογοτεχνικά διαμάντια στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό..
Τετάρτη, 07 Μάρτιος, 2012
Είναι γνώρισμα του Κιμμέριου να αποκαλύπτει λογοτεχνικά διαμάντια στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό..
Τετάρτη, 07 Μάρτιος, 2012
Ο/Η Ανώνυμος είπε...
Πολύ καλό άρθρο. Θυμάμαι τον Μάγκνους από τις ανθολογίες ωρόρα...
GUARDIAN LORD
Παρασκευή, 09 Μάρτιος, 2012
Πολύ καλό άρθρο. Θυμάμαι τον Μάγκνους από τις ανθολογίες ωρόρα...
GUARDIAN LORD
Παρασκευή, 09 Μάρτιος, 2012
Ο/Η Χάρης είπε...
Ωραία παρουσίαση ενός σχεδόν άγνωστου στην Ελλάδα λογοτέχνη. Μπράβο.
Σάββατο, 10 Μάρτιος, 2012
Ωραία παρουσίαση ενός σχεδόν άγνωστου στην Ελλάδα λογοτέχνη. Μπράβο.
Σάββατο, 10 Μάρτιος, 2012
Ο/Η PALADIN είπε...
Χαιρετώ τη Λέσχη των πραγματιστών των μύθων και τον Κιμμέριο με τους σπουδαίους λογοτέχνες που μας γνωρίζει...
Κυριακή, 11 Μάρτιος, 2012
Χαιρετώ τη Λέσχη των πραγματιστών των μύθων και τον Κιμμέριο με τους σπουδαίους λογοτέχνες που μας γνωρίζει...
Κυριακή, 11 Μάρτιος, 2012
Ο/Η Δημήτρης Αργασταράς είπε...
Ένα πολύ καλό άρθρο, που άρεσε πολύ - αν κρίνουμε και από τα πολλά likes που απέσπασε στο facebook :)
Ένα πολύ καλό άρθρο, που άρεσε πολύ - αν κρίνουμε και από τα πολλά likes που απέσπασε στο facebook :)
Ο Κιμμέριος είναι ένας από τους πιο βαθύς γνώστες της φανταστικής λογοτεχνίας, μελετητής της στις πρωτότυπες γλώσσες...
Κυριακή, 11 Μάρτιος, 2012
Κυριακή, 11 Μάρτιος, 2012
Ο/Η Ανώνυμος είπε...
Ευχαριστώ για την αναδημοσίευση του κειμένου μου και για τα καλά σας λόγια παίδες! Πολύ ενδιαφέρουσα η ανάλυση του Lord Ruthven. Τον χαιρετισμό μου σε όλους!!
Κιμμέριος
Κυριακή, 11 Μάρτιος, 2012
Ευχαριστώ για την αναδημοσίευση του κειμένου μου και για τα καλά σας λόγια παίδες! Πολύ ενδιαφέρουσα η ανάλυση του Lord Ruthven. Τον χαιρετισμό μου σε όλους!!
Κιμμέριος
Κυριακή, 11 Μάρτιος, 2012