Σουζάνα Χατζηνικολάου, ''Το Αυγό του Θεού''

συνέντευξη στον Δημήτρη Αργασταρά

 

Σουζάνα, βάλε μας λίγο στον μύθο και το κλίμα του καινούριου σου βιβλίου. Τι γίνεται στο “Αυγό του Θεού” ;

Γεια σου Δημήτρη. Κατ' αρχήν θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για τη συνέντευξη αυτή.

Το «Αυγό του Θεού» είναι μυθιστόρημα φαντασίας εμπνευσμένο από την Ιερά Εξέταση και το κυνήγι των μαγισσών του Μεσαίωνα. Επικεντρώνεται στις έννοιες της θρησκείας, της πίστης, της αμαρτίας, του σκοταδισμού και της δεισιδαιμονίας, με δεδομένη την ύπαρξη του Θεού.

Η υπόθεση εξελίσσεται στη φανταστική ήπειρο της Νεβάντε, η οποία βρίσκεται υπό την εξουσία του Μεγάλου Αρχιερέα Ζεσπίλκα και του ιερατείου του. Η έδρα του Αρχιερέα βρίσκεται στη Βαγιαμόρεν, την πρωτεύουσα.

Το ιερατείο και ο Αρχιερέας διοικούν τη θεοκεντρική κοινωνία της Βαγιαμόρεν, και μέσω αυτής όλη τη Νεβάντε, με τη δύναμη της πίστης και του φόβου των δαιμόνων. Οι Κανόνες και οι Ιεροί Νόμοι καθορίζουν κάθε τομέα της ζωής των κατοίκων και είναι ιδιαίτερα αυστηροί και καταπιεστικοί. Οτιδήποτε έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες αυτούς θεωρείται αμαρτία και άγγιγμα του Κακού που πρόκειται να προκαλέσει την οργή του Θεού. Μέσα στη Βαγιαμόρεν η δύναμη του Αρχιερέα είναι απόλυτη και αδιαμφισβήτητη και ο λόγος του είναι η μόνη αλήθεια. Όσοι παραβιάζουν τον Ιερό Νόμο σημαδεύονται με τη Σφραγίδα, ένα σύμβολο που θεωρείται δαιμονικό, και εξορίζονται για πάντα από την πόλη. Στην υπόλοιπη Νεβάντε θεωρούνται δαιμονισμένοι και καταραμένοι και καταδιώκονται από κάθε κατοικημένο μέρος. Ο μέσος όρος ζωής ενός εξορίστου είναι περίπου δώδεκα μήνες.

Εκείνοι που επιχειρούν να επιστρέψουν στη Βαγιαμόρεν λιθοβολούνται.

Η ιστορία αρχίζει με την επιστροφή του κεντρικού ήρωα, που είναι εξόριστος, πίσω στη Βαγιαμόρεν, μετά από τέσσερα χρόνια εξορίας.

Έχουν περάσει τρία χρόνια από την έκδοση του πρώτου σου μυθιστορήματος “Ίριδα, η πόλη της ψυχής μας”. Ανάμεσα σε αυτό και στο “Αυγό του Θεού”, τί θα έλεγες ότι έχει αλλάξει και τί έχει παραμείνει ίδιο στον δικό σου τρόπο δουλειάς ;

Θεωρώ το «Αυγό» ως την καλύτερη δουλειά μου μέχρι τώρα. Απευθύνεται σε αναγνώστες μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ η «Ίριδα» ήταν για μικρότερους. Ο φανταστικός του κόσμος είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος, με την ιστορία του, τη θεολογία του, τους μύθους του, τα τραγούδια και τις παραδόσεις του, κι αυτό πιστεύω ότι συμβάλλει στην αληθοφάνειά του. Η ανάγνωση έχει έτσι τη μορφή ταξιδιού. Ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα, αλλά θεωρώ ότι το αποτέλεσμα είναι επιτυχές. Ξαναδιαβάζοντας και τα δύο, θα έλεγα ότι το «Αυγό» είναι πιο ώριμο ως προς τον τρόπο γραφής, πιο γρήγορο και σφιχτοδεμένο, και προσεγγίζει περισσότερο την ανθρώπινη φύση. Μπορεί να ακούγεται οξύμωρο, αλλά είναι λιγότερο «παραμύθι». Όχι ότι η «Ίριδα» δεν σημαίνει πολλά για μένα, αλλά είναι λογικό όσο περισσότερο γράφει κανείς τόσο να αλλάζει και, πιστεύω, να βελτιώνεται. Εκείνο που έχει παραμείνει ίδιο είναι η πίστη στις ίδιες αξίες, τη φιλία, την αγάπη, το θάρρος, τη συγχώρεση. Αξίες που όλοι ψάχνουμε στην καθημερινότητά μας και για τις οποίες θέλουμε να διαβάζουμε.

Στο καινούριο σου βιβλίο μας παρουσιάζεις λοιπόν τον κόσμο της Νεβάντε, μια θεοκρατική κοινωνία όπου κυριαρχούν η δεισιδαιμονία και ο θρησκευτικός φανατισμός. Τί σε ώθησε να γράψεις για έναν τέτοιο κόσμο ; Ήταν αυτό το στοιχείο η κινητήρια έμπνευση για την συγγραφή ;

Ναι, με ενδιαφέρει πάρα πολύ το θέμα της θρησκείας και της πίστης. Θεωρώ ότι είναι έννοιες παρεξηγημένες στη σύγχρονη κοινωνία, γι' αυτό και έπλασα μια νέα θεολογία ώστε να μπορώ να μιλήσω για αυτές ελεύθερα. Πιστεύω πολύ στον Θεό. Όμως υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στον κόσμο της Νεβάντε και στον δικό μας. Ειδικά με όλα όσα συμβαίνουν τελευταία, βλέπουμε ότι ο θρησκευτικός φανατισμός έχει πάρει επικίνδυνες διαστάσεις. Παρεμβαίνει και επηρεάζει πλέον αρνητικά τις σχέσεις μεταξύ μας, τις σχέσεις μεταξύ πληθυσμιακών ομάδων, κρατών, ηπείρων. Χρησιμοποιείται για να καλλιεργήσει μίσος, εχθρότητα και μισαλλοδοξία, προκαλώντας ακόμα και εγκλήματα. Η πίστη έχει χάσει έτσι την ουσία της και η θρησκεία έχει αποκτήσει αρνητική έννοια, πράγμα που θεωρώ εντελώς λάθος και συχνά παρεξήγηση. Έχουμε ξεχάσει ότι ο σκοπός της είναι να ενώνει και όχι να χωρίζει, να καλλιεργεί την αλληλεγγύη και την αλληλοκατανόηση. Κι αυτό τονίζεται ιδιαίτερα στο «Αυγό», γιατί πιστεύω ότι, όπως λέει και ένας χαρακτήρας της ιστορίας, «η αλληλεγγύη είναι το μεγαλύτερο όπλο των ανθρώπων απέναντι στο Κακό».

Επίσης, ο κόσμος της Νεβάντε έχει την δική του μυθολογία, με τους θεούς του, τις γεννήσεις και τις αντιπαλότητές τους, με τα τραγούδια του κτλ. Πόσο σημαντικό είναι για σένα το στοιχείο της κοσμοπλασίας του φανταστικού σου κόσμου και πώς προχωράς στο “χτίσιμό” της ;

Ήταν πάντα σημαντικό, αλλά στο «Αυγό» πιστεύω ότι αποτελεί πλέον τον κεντρικό του πυρήνα. Χωρίς αυτή την κοσμοπλασία δε θα γινόταν να γραφτεί. Οι Θεοί και οι ιστορίες τους δένονται με εκείνες των ανθρώπων, γι' αυτό και είναι απαραίτητο να είναι πλήρεις. Επιπλέον, όπως είπα και πριν, αυτό συμβάλλει στο να γίνεται η ιστορία πιο αληθινή.

Η αλήθεια είναι ότι παρασύρομαι πολύ στον φανταστικό κόσμο όταν γράφω και θέλω να υπάρχουν τέτοιες απεικονίσεις της πραγματικότητάς του. Δε θα ήταν υπερβολή να σου πω ότι ορισμένα στοιχεία όπως τραγούδια, ύμνοι και θρύλοι, απλά αναδύθηκαν και παρουσιάστηκαν από μόνα τους καθώς προχωρούσε η συγγραφή. Για παράδειγμα, είναι αναπόφευκτο τη στιγμή που βρίσκεσαι μέσα σ΄ έναν ναό να μην ακούς τον ύμνο που ψάλλεται. Έχει να κάνει με το πόσο ζεις την ιστορία. Άλλα στοιχεία, πάλι, βγαίνουν δύσκολα και χρειάζονται το χρόνο τους για να εμφανιστούν. Κάποιες φορές μπορεί να κολλάω σε κάτι και να προσπαθώ, και να μη μπορώ να το βρω. Τότε θέλει υπομονή και αφοσίωση, και αναμονή. Το τραγούδι του «Χάνκε και του Γίγαντα», για παράδειγμα, που το σκεφτόμουν δεκαπέντε μέρες και δε μπορούσα να το συντάξω, τελικά μου ήρθε ουρανοκατέβατο ολόκληρο στις 2 το πρωί που ξύπνησα, και σηκώθηκα και έγραφα στίχους μέσα στη νύχτα για να μην το ξεχάσω. :)

Νομίζω πως σημαντικό ρόλο στα βιβλίο σου έχει ο εσωτερικός κόσμος των ηρώων σου, έχω την αίσθηση πως νοιάζεσαι ιδιαίτερα για αυτό. Εδώ έχουμε τον Φίλκε που έχει βιώσει με ιδιαίτερα έντονο τρόπο τις συνέπειες του θρησκευτικού Νόμου και αυτό έχει επηρεάσει τον χαρακτήρα του. Μίλησέ μας λίγο για τον τρόπο που βλέπεις τους ήρωές σου.

Όπως όλοι όσοι γράφουν, όλοι αυτοί οι ήρωες είναι μέσα στο κεφάλι μου. :) Γι' αυτό και σε όλους υπάρχει κάτι από μένα. Κατά κύριο λόγο, όμως, κάνουν του κεφαλιού τους, ανάλογα με το χαρακτήρα τους. Όσον αφορά τον Φίλκε συγκεκριμένα, δεν είμαι σίγουρη ότι στη θέση του θα έκανα τις ίδιες επιλογές. Αλλιώς βλέπει κανείς τα πράγματα από την απόσταση του συγγραφέα που είναι παντοδύναμος και, τελικά, ελέγχει τη μοίρα, και αλλιώς όταν τα γεγονότα τον επηρεάζουν τόσο άμεσα. Στον Φίλκε όλοι θα λέγαμε «ναι, αυτό πρέπει να κάνεις, αυτό είναι το σωστό», αλλά θα το κάναμε πραγματικά στη θέση του; Αυτό σηκώνει συζήτηση. Επιπλέον, δεν είμαι σίγουρη αν η περιπέτεια αυτή έχει επηρεάσει το χαρακτήρα του ή απλώς τον έχει ωριμάσει. Ίσως να φαίνεται κάποια απάντηση στο τέλος της ιστορίας.

Όσον αφορά τους ήρωες γενικά, αυτό που με ενδιαφέρει ιδιαίτερα να δείξω στο «Αυγό» είναι ο τρόπος που η ανατροφή μας, με τις αξίες που διδασκόμαστε και τα πιστεύω που μεταλαμπαδεύονται μέσα μας, επηρεάζει το χαρακτήρα μας και έτσι, τη μοίρα μας. Επίσης, κατά πόσο οι δυσκολίες της ζωής μπορούν να μας αλλάξουν προς το καλύτερο ή το χειρότερο. Ο εσωτερικός κόσμος των ηρώων δημιουργεί τα κίνητρά τους, που είναι η κινητήριες δυνάμεις της ιστορίας. Χωρίς τα κίνητρα αυτά ο φανταστικός κόσμος μένει ακίνητος σαν φωτογραφία. Μόλις εμφανιστούν τα κίνητρα, αρχίζει να ζωντανεύει. Επομένως θα πρέπει να εξηγηθεί ο ψυχισμός των ηρώων που τα προκαλεί όλα αυτά.

Υπάρχουν αγαπημένοι συγγραφείς και αγαπημένα έργα που θεωρείς ότι σε έχουν επηρεάσει;

Έχω πάρα πολλούς αγαπημένους συγγραφείς και είναι δύσκολο να πω αν έχω επηρεαστεί από κάποιον συγκεκριμένα. Αυτό που σίγουρα με έχει επηρεάσει είναι τα παραμύθια. Είμαι φανατική των παραμυθιών και πιστεύω ότι περιέχουν πανανθρώπινες αλήθειες και διαχρονικές αξίες δοσμένες με τρόπο τέτοιο που να περνούν κατευθείαν στο υποσυνείδητο, τόσο το ατομικό όσο και το συλλογικό. Τα παραμύθια και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα οποία επίσης αγαπώ ιδιαίτερα. Τα adventures και τα RPGs βοηθούν στο να συνειδητοποιήσεις πώς είναι ένας ολοκληρωμένος φανταστικός κόσμος και τί θα πρέπει να περιλαμβάνει η περιγραφή του. Κάτι άλλο που με έχει επηρεάσει είναι η μελέτη της παράδοσης και των διαφόρων θρησκειών και πολιτισμών. Το αυγό, για παράδειγμα, είναι ένα σύμβολο που υπάρχει σε πάρα πολλές θρησκείες και μυθολογίες. Στην Αιγυπτιακή θεολογία, στον Ινδουισμό, στην αρχαία Περσική μυθολογία, στην Αρχαιοελληνική μυθολογία, ακόμα και στο Χριστιανισμό με τα κόκκινα αυγά του Πάσχα. Όσο διαβάζει κανείς και μαθαίνει, τόσο πιθανότερο είναι να σκεφτεί κάτι, να δημιουργηθεί μια μικρή ιδέα που μπορεί στη συνέχεια να εξελιχθεί σε μια εντελώς αυτόνομη ιστορία.

Κάποιο βιβλίο που διάβασες και σκέφτηκες ότι αυτό θα ήθελες να το γράψεις εσύ ;

Το “Lord of the Flies” του William Golding. Αυτό το βιβλίο με συγκλόνισε. Το έχω διαβάσει τρεις φορές και μετά σταμάτησα, γιατί μου προκαλεί πολύ μεγάλη αναστάτωση με την κυνική του ματιά στην ανθρώπινη φύση.

Αναρωτιέμαι αν παρακολουθούσες φανατικά το “Game of Thrones”, και αν ναι, ποιός ήρωας/ηρωίδα ήταν ο αγαπημένος/η σου ;

Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω καταφέρει να το παρακολουθήσω λόγω έλλειψης χρόνου. Ίσως το κάνω κάποια στιγμή γιατί έχω ακούσει πολύ καλά λόγια. Για να είμαι ειλικρινής όμως, δύσκολα θα παρακολουθήσω μια σειρά που διαρκεί τόσο πολύ. Προτιμώ εκείνες που ολοκληρώνονται σε έναν κύκλο και δε συνεχίζουν σε επόμενο, γιατί έχω την αίσθηση ότι καμιά φορά το σενάριο «τραβιέται από τα μαλλιά» προκειμένου να συνεχιστεί η ιστορία. Μου έχει συμβεί να ξεκινήσω μια άλλη σειρά και μετά από τον δεύτερο κύκλο να θεωρήσω ότι δεν έχει νόημα, αφού δεν υπάρχει καμία κατάληξη στην ιστορία και απλά αυτή συνεχίζεται χωρίς να ξέρει ούτε εκείνος που τη γράφει πώς θα τελειώσει. Για το λόγο αυτό μου αρέσουν περισσότερο και οι ταινίες.

Στο βιβλίο αναφέρεις ευχαριστίες σε πολλά πρόσωπα. Τί feed-back δέχεσαι συνήθως από τους αναγνώστες του γραπτού σου και πόσο σε επηρεάζουν οι συμβουλές τους ;

Ευχαριστώ όλους εκείνους που είναι σημαντικοί για μένα, που ήταν δίπλα μου σε δύσκολες στιγμές, και που στήριξαν την «Ίριδα» δίνοντάς μου πίστη και ενθάρρυνση ώστε να συνεχίσω και να ολοκληρώσω το «Αυγό». Συνήθως το feed-back που δέχομαι είναι θετικό, με την έννοια ότι κάποιος που του άρεσε η Ίριδα θα επικοινωνήσει μαζί μου και θα μου το πει. Εκείνος στον οποίο δεν άρεσε απλά δε θα ασχοληθεί. Οι συμβουλές των δικών μου ανθρώπων με επηρεάζουν βέβαια, αλλά δεν μπορώ να πω το πόσο ακριβώς. Μάλλον όχι τόσο ως προς τις βασικές αρχές της ιστορίας ή την πλοκή της γιατί όταν θέλω να γράψω κάτι έτσι, το γράφω και δε με νοιάζει. Περισσότερο τις σκέφτομαι όταν αφορούν δευτερεύοντα ζητήματα.

Το “Αυγό του Θεού” είναι ομολογουμένως ένα μεγάλο σε μέγεθος βιβλίο. Σκέφτεσαι ήδη να ξεκινήσεις το επόμενο;

Αν συνέβαινε αυτό, θα ήταν ένα θαύμα. Δυστυχώς αυτή τη στιγμή μου φαίνεται αδύνατο, λόγω του ότι είμαι πλέον και μαμά. Η Νεφέλη είναι δύο χρονών και απορροφά όλο μου το χρόνο όταν δεν είμαι στη δουλειά. Είναι όμως υπέροχη και τη χαίρομαι όσο τίποτε άλλο.

Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον εάν θα έχω ελεύθερο χρόνο να προκύψει κάποια καινούρια ιδέα. Δεν το βλέπω όμως να γίνεται σύντομα.

- Σχόλια

Ο Σταμάτης Μαμούτος είπε...
Kαλοτάξιδο το βιβλίο της
Πέμπτη, 14 Ιανουαρίου, 2016

 

Η Σουζάνα Xατζηνικολάου είπε...
Ευχαριστώ Σταμάτη! Καλή χρονιά!
Πέμπτη, 14 Ιανουαρίου, 2016

 

Ο Ανώνυμος είπε...
Σε ποιες εκδόσεις κυκλοφορεί;
Παρασκευή, 15 Ιανουαρίου, 2016

 

 Ο Σταμάτης Μαμούτος είπε...
Στις εκδόσεις Κέδρος
Παρασκευή, 15 Ιανουαρίου, 2016

 

Ο tzortzadams είπε...
Καλοτάξιδο... Η εγχώρια φανταστική λογοτεχνία έχει έντονη παρουσία τα τελευταία χρόνια...
Τρίτη, 19 Ιανουαρίου, 2016