Κατά τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι νέοι Έλληνες που ασχολούνται με το σκίτσο και την δημιουργία comics. Ωστόσο, όπως ήταν αναμενόμενο στην μεταμοντέρνα μας συνθήκη, τα αισθητικά κριτήρια όσων παραμένουμε ρομαντικοί δεν ικανοποιούνται εύκολα από την πληθώρα των εμφανιζόμενων δημιουργών. Αγοραίος αμερικανισμός, έμφαση στην πρώτη εντύπωση, άγνοια σημαντικών καλλιτεχνικών κινημάτων του παρελθόντος από τους δημιουργούς –αυτά και πολλά παρόμοια γνωρίσματα με κάνουν να προσπερνώ, μετά από μερικές γρήγορες ματιές, σκίτσα και περιοδικά που πέφτουν κατά καιρούς στα χέρια μου. Όταν, λοιπόν, ανακαλύπτω κάτι ενδιαφέρον μέσα σε αυτές τις συνθήκες, νιώθω σαν να βλέπω ένα λουλούδι να ανθοφορεί στο μέσο μιας τσιμεντένιας πεδιάδας.
Ο Θοδωρής Σταθόπουλος δείχνει να αποτελεί μια τέτοια περίπτωση. Όταν είδα τα σκίτσα του διαπίστωσα ότι αποπνέουν έναν ανεπιτήδευτο αυθορμητισμό, ο οποίος όμως δείχνει να επικοινωνεί με σημαντικά καλλιτεχνικά ρεύματα του παρελθόντος. Τα σχήματά τους είναι αδρά, κλασικίζοντα, αλλά γενούν την αίσθηση ότι μια χειμαρρώδης εσωτερική ενέργεια μόλις και μετά βίας συγκρατείται από τις δυνατές μορφές. Το ασπρόμαυρο πλαίσιο και η προσεγμένη χρήση του ερυθρού και του κυανού χρώματος ισορροπούν το κλασικιστικό ύφος με την ένταση του ρομαντικού συναισθηματισμού. Η θεματολογία του Θοδωρή είναι σε μεγάλο βαθμό εθνοκεντρική ενώ και το εικαστικό στυλ των σκίτσων του παραπέμπει σε σκιτσογραφικά δεδομένα περασμένων δεκαετιών.
Αν μη τι άλλο, εκτιμώ ότι ο κάθε συνεπής αναγνώστης του ιστολογίου μας μπορεί να υποθέσει πως και γιατί η περίπτωση του νεαρού καλλιτέχνη μας κίνησε το ενδιαφέρον. Τον αναζήτησα, λοιπόν, για μια συνέντευξη την οποία δέχτηκε ευγενικά να μας παραχωρήσει.
1) Γεια σου Θοδωρή. Καταρχάς σε συγχαίρω για την δουλειά σου κι ευχαριστώ που δέχτηκες να μας παραχωρήσεις αυτή την συνέντευξη. Θα ήθελα αρχικά να μου πεις πόσον καιρό σκιτσάρεις και τι σε παρακίνησε ώστε να ξεκινήσεις ν’ ασχολείσαι ενεργά με το σκίτσο και την ζωγραφική;
Αρχικά να ευχαριστήσω και εγώ εκ μέρους μου για την συνέντευξη, είναι η πρώτη εξάλλου που παραχωρώ και νιώθω κάπως περίεργα όπως τότε που άρχισα να ανακαλύπτω ότι μπορώ να σκιτσάρω. Σκιτσάρω πολύ καιρό, αρκετά χρόνια ήδη πίσω, από την εποχή που πήγαινα στο δημοτικό. Τότε έβλεπα και εγώ, όπως και τα υπόλοιπα παιδιά, πως οι δικές μου ζωγραφιές ήταν ελαφρώς καλύτερες και πιο ρεαλιστικές σε σύγκριση με τις ζωγραφιές των άλλων παιδιών. Ωστόσο η μεγάλη αλλαγή ήρθε όταν μια πολιτική μηχανικός, στην οποία πήγαιναν οι γονείς μου για διάφορες δουλειές και έπαιρναν και εμένα μαζί, είδε τα σχέδια μου και είπε στους γονείς μου να με ενθαρρύνουν να συνεχίσω σε αυτόν τον τομέα διότι έβλεπε πως έχω ταλέντο. Από τότε άρχισα σιγά σιγά να πηγαίνω σε διαφορά φροντιστήρια, μέχρι και από ΤΕΙ γραφιστικής πέρασα όντας μαθητής της έκτης δημοτικού! Φαίνεται ότι δάσκαλος ζωγραφικής στο δημοτικό, ο οποίος ήταν και καθηγητής στο ΤΕΙ ταυτόχρονα, αναγνώρισε κάποιο ταλέντο σε αυτά που ζωγράφιζα και με πήρε για ένα χρόνο περίπου. Έτσι ξεκίνησα σιγά σιγά.
2) Τι υλικά χρησιμοποιείς και πως σκιτσάρεις; Δουλεύεις σε χαρτί, σε πίνακα ζωγραφικής ή απευθείας στον υπολογιστή;
Τα υλικά είναι διάφορα, ανάλογα την περίοδο. Έχω χρησιμοποιήσει μολύβι, στύλο, κάρβουνο, μαρκαδόρους, μπογιές, ακουαρέλες, ξυλομπογιές, λαδομπογιές κλπ. Έχω δουλέψει σε χαρτί και σε ειδικό χαρτί για κάρβουνο ή για ακουαρέλα, σε χαρτί για κόμικ, σε πίνακα ζωγραφικής, τώρα τελευταία συνήθως σχεδιάζω σε Α4. Σε υπολογιστή μπορώ να πω πως τα τελευταία δυο χρόνια ασχολούμαι αλλά περιορισμένα, διότι δεν έχω τις κατάλληλες γνώσεις αν και θα ήθελα να μάθω στο μέλλον να χρησιμοποιώ περαιτέρω τον υπολογιστή για να αναπτύξω το δημιουργικό μου πεδίο.
3) Έχεις σπουδάσει κάτι σχετικό ή απλώς σκιτσάρεις ελεύθερα, από προσωπικό ενδιαφέρον και αγάπη γι αυτό που κάνεις;
Έχω περάσει από διαφορά εργαστήρια και φροντιστήρια. Στόχος μου ήταν να μπω στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και τελικά έγινε η προσπάθεια από μέρους μου. Βέβαια τότε έβλεπα τα πράγματα με πολλή αθωότητα. Δεν ήξερα τι με περίμενε. Εν τελεί έδωσα εξετάσεις για την σχολή και μάλιστα πήγα να δω πως είναι. Τότε διαπίστωσα ότι η πραγματικότητα απείχε απ’ ό,τι είχα φανταστεί. Αυτό που συνάντησα ήταν μια κατάσταση που δεν αντιστοιχούσε ούτε σε αυτού που φανταζόμουν όταν άκουγα την λέξη «ανώτατη», ούτε σε εκείνο που υπέθετα όταν άκουγα να μιλούν για «σχολή καλών τεχνών». Θα έλεγα πως περισσότερο ταίριαζε με σχολή «κακών ατέχνων». Γκρεμίστηκε η όλη μου διάθεση για αυτό που έχτιζα για τρία-τέσσερα χρόνια και μέσα μου ψυχολογικά αλλά και με την προσπάθεια μου στα φροντιστήρια. Εκείνο που αποκόμισα ήταν μια εικόνα παρακμής και εκφυλισμού, η βρωμιά και η ασχήμια βασίλευαν, οι άνθρωπο εξίσου άσχημοι. Μπορεί να φαίνεται κάπως έντονο, αλλά η αλήθεια είναι αυτή. Με άδειασε η όλη εικόνα. Οι σπουδαστές και οι δάσκαλοι ήταν ταλαντούχοι όντως. Αλλά ο δρόμος που διάλεξαν για να εκφράσουν το ταλέντο τους ήταν αυτός ενός αισθητικού χάους και όχι εκείνου που εγώ αντιλαμβανόμουν ως ωραίου. Τελικά, όταν με απέρριψαν τολμώ να σου πω ότι ένιωσα μια δικαίωση. Για να αποκλίνω αισθητικά από εκείνους τους ανθρώπους πιστεύω ότι πρέπει να κινούμαι σε μια σωστή ατραπό. Πλέον ασχολούμαι ερασιτεχνικά. Σκέφτομαι κάποιες φορές να ξαναδώσω για την σχολή και με παρακινούν και οι γονείς μου προς αυτό. Προφανώς θα αποκομίσει χρήσιμες τεχνικές γνώσεις όποιος φοιτήσει σε αυτή την σχολή. Αλλά από την άλλη το ξανασκέφτομαι. Και διαπιστώνω ότι είναι τέτοιες οι αποκλίσεις μου με όσα είδα ώστε να αμφιβάλλω αν θα εμπιστευτώ τέτοιες προσωπικότητες ως διδάσκοντες ή ως συναδέλφους. Προς το παρόν σχεδιάζω μόνος μου ερασιτεχνικά, διότι το αγαπώ, διότι με γεμίζει, με αποσυμπιέζει και με κάνει να ξεχνάω τα την άσχημη πραγματικότητα, να εισέρχομαι μέσω των σχεδίων μου στις δικές μου ουτοπίες και να ταξιδεύω στις δικές μου φαντασιώσεις.
4) Υπάρχουν κάποιοι ζωγράφοι ή σκιτσογράφοι που θεωρείς ότι αποτελούν σημεία αναφοράς για την συγκρότηση του στυλ σου;
Όσο αναφορά το στυλ μου και πως αυτό συγκροτήθηκε, αρχικά ξεκίνησα από την κλασική αρχαιότητα, τον ρεαλισμό της τέχνης στην αρχαία Ελλάδα, η μυολογία των αγαλμάτων, η φυσικότητα τους, η ηρεμία που απέπνεαν με έκανε να ασχοληθώ με αυτά ιδιαιτέρως και σταδιακά να αποτυπώνω το στυλ τους στα δικά μου έργα. Δεύτερο σημείο καμπής στο στυλ μου υπήρξε η Ευρωπαϊκή Αναγέννηση, τα έργα του Μιχαήλ Αγγέλου, ειδικά η Καπέλα Σιξτίνα. Η βαθύτερη ουσία της τέχνης της αναγεννησιακής τέχνης, η σύγκλιση του νεοπλατωνισμού και του χριστιανισμού που ευδοκίμησε στην αυλή των Μεδίκων, όλα αυτά με επηρέασαν σημαντικά. Ο Λεονάρδο ντα Βίντσι επίσης και ο Ραφαέλ μαζί με την αναγέννηση της φυσικότητας και του ρεαλισμού μετά τον μεσαίωνα ήταν άκρως σημαντικά για εμένα. Τελευταίο στάδιο με το οποίο τώρα καταπιάνομαι είναι ο Ρομαντισμός και ο νεοκλασικισμός. Ασφαλώς μου αρέσουν τα εικαστικά ρεύματα που αναπτύχθηκαν έχοντας κλασικιστικές και ρομαντικές επιρροές στις αρχές του 20ου αιώνα. Παραδοσιοκράτες γλύπτες όπως ο Άρνο Μπρέκερ και ο Άλμπερτ Σπέερ μου κινούν το ενδιαφέρον. Το ίδιο και ορισμένες στιγμές του σοβιετικού ρεαλισμού. Θεωρώ εξαιρετικό το «Η μητέρα πατρίδα καλεί» στο σημερινό Βόλγογκραντ. Όπως καταλαβαίνεις οι αισθητικές μου επιλογές είναι ασύμβατες με την επικρατούσα μεταμοντέρνα συνθήκη. Πάντως, αν κάτι μου αρέσει στο μάτι, ανεξάρτητα ποιος το έκανε, το βγάζω φωτογραφία ή προσπαθώ να αποθηκεύσω κάπως. Γενικά είμαι λάτρης εκείνου που θεωρώ ωραίο όπως και αν εκφράζεται αυτό.
5) Παρατηρώ ότι υπάρχει ένα εθνοκεντρικά ρομαντικό περιεχόμενο σε πολλές θεματικές έργων σου. Πέρα από την ελληνική ιστορία, τις παραδόσεις και τους μύθους της πατρίδας μας, υπάρχουν άλλα πεδία από τα οποία αντλείς εμπνεύσεις;
Ως νέος είχα μια απέραντη αγάπη για την αρχαία Ελλάδα και γενικά για την ελληνική φύση. Από εκεί πήρα τα πρώτα ερεθίσματα μου, τα οποία ήταν και τα πιο σημαντικά και τα πλέον καθοριστικά τα οποία ακόμα και τώρα, που έχει διαφοροποιηθεί η τεχνοτροπία μου, καθορίζουν σημαντικά την θεματολογία των έργων μου. Η θεματολογία είναι όντως εθνοκεντρική και ελληνοκεντρική στον μεγαλύτερο βαθμό, αλλά αντλεί και στοιχεία από πεδία που θα χαρακτήριζα μυστηριακά ή occult, όχι διότι έχω κάποια βιωματική σχέση με αυτά αλλά απλώς γιατί μου αρέσει η τεχνοτροπία που μου υποβάλουν. Γενικά τα έργα μου επιχειρούν να αποκρυσταλλώσουν στιγμές από την ιστορία και την μυθολογία, εκτιμώ ότι αποπνέουν πατριωτισμό και προσπαθώ να εκφράσουν την προσωπική διαλεκτική που αναπτύσσω με την ουσία της ζώσας φύσης. Πιστεύω ότι η τέχνη δεν είναι κάτι το αυθαίρετο, όπως θέλουν να μας πείσουν διάφοροι δήθεν avant garde τύποι. Η τέχνη έχει σκοπό και ο σκοπός της είναι να δημιουργεί τις κατάλληλες πνευματικές ζυμώσεις στην ψυχή του ανθρώπου και μέσω αυτών των ζυμώσεων να προκύπτει δράση, έμπνευση, αυτοβελτίωση και εξύψωση του ανθρώπινου βίου σε ανώτερα σχήματα ζωής. Δηλαδή, το ακριβώς αντίθετο απ’ ό,τι προκαλεί η σύγχρονη «τέχνη».
6) Τι σχεδιάζεις για το μέλλον; Θα ήθελες να δημιουργήσεις κάποιο comic, κάποια εικονογραφημένη ιστορία, ή προτιμάς να παρουσιάζεις μεμονωμένους πίνακες και σκίτσα;
Για το μέλλον δεν έχω τίποτα το ιδιαίτερο στο μυαλό μου. Μόνος στόχος είναι λόγω και της επετείου των διακοσίων χρόνων από την Παλιγγενεσία να αυξήσω τον αριθμό των σχεδίων μου που σχετίζονται με αυτό το σπουδαίο γεγονός. Ασφαλώς και να βελτιώνω όσο περισσότερο μπορώ τα σκίτσα μου, να δυναμώνω το στυλ μου κλπ. Για τα comic το είχα σκεφτεί παλιότερα αλλά δεν μου φαίνεται ακόμα σίγουρο. Πιο πιθανό είναι να συνεχίσω αυτό που κάνω μεμονωμένα σχέδια ή πίνακες.
7) Αγαπημένα comics;
Γενικά τα comics τα βλέπω όχι τόσο για τους διαλόγους και τις ιστορίες, αλλά πολύ περισσότερο για την τέχνη που φιλοξενούν τα καρέ τους. Γι αυτό δεν θέλω να παραθέσω λίστα με αγαπημένα. Θα αδικήσω τους συγγραφείς, αν το κάνω. Γιατί, όπως προανέφερα, με απορροφά ο λόγος των εικόνων και δεν είμαι ο κατάλληλος να κρίνω λογοτεχνικά δημιουργήματα. Θα κάνω μια εξαίρεση για έναν συγκεκριμένο λόγο. Μου αρέσουν οι δουλειές του Αρκά, με την διαφορά ότι τα comics του τα αγάπησα για τους διαλόγους τους. Είναι ο μοναδικός δημιουργός που διαβάζω για τους διαλόγους του και όχι για τα σκίτσα.
8) Τα τελευταία λόγια δικά σου
Αυτό που έχω να πω στους αναγνώστες είναι απλό. Να είναι ενεργητικοί και θετικοί άνθρωποι. Να προσπαθούν να αναγνωρίζουν και να προάγουν το όμορφο στην μουσική, στην ζωγραφική, στην λογοτεχνία. Να αγνοούν τις σειρήνες της μόδας και να δίνουν έμφαση στα ουσιώδη. Να μην τους παρασύρει η ασχήμια του κόσμου της εποχής μας. Η τέχνη μου εν τελεί εκεί στοχεύει, να δημιουργήσει τέτοιους ανθρώπους.
