Συλλογή πολιτικών κειμένων από τα έργα
Στεφάνι από αγριελιά, Οι δυο δρόμοι, Ο χρόνος και η παλίρροια, Βέλη κυνηγιού, Fors Clavigera
μετάφραση Εύα Παναγιωτοπούλου / Αχιλλέας
επιμέλεια Σταμάτης Μαμούτος
Το νέο βιβλίο των εκδόσεων Κλέος φέρει τον τίτλο Παραδοσιοκρατικός Σοσιαλισμός και αποτελεί μια συλλογή πολιτικών κειμένων του Τζων Ράσκιν (1819 -1890). Η συλλογή κειμένων αυτή, σε μετάφραση των Εύας Παναγιωτοπούλου και Αχιλλέα και σε επιμέλεια του Σταμάτη Μαμούτου, αποτελεί μια σύνοψη της πολιτικής και οικονομικής σκέψης του Τζων Ράσκιν. Αν λάβουμε υπόψη ότι ελάχιστα έργα του Ράσκιν κυκλοφορούν μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα, το νέο βιβλίο των εκδόσεων Κλέος αποτελεί μια απόπειρα εισαγωγής στο σύνολο της πολιτικής και οικονομικής σκέψης του ρομαντικού διανοητή, καθώς περιλαμβάνει κείμενα από επιμέρους έργα του.
Μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο Παραδοσιοκρατικός Σοσιαλισμός του Τζων Ράσκιν από τα παρακάτω βιβλιοπωλεία.
Αθήνα
Πολιτεία (Ασκληπιού1-3)
Πρωτοπορία (Γραβιάς 3)
Θεσσαλονίκη
Πρωτοπορία (Λεωφ. Νίκης 3)
Πάτρα
Πρωτοπορία (Γεροκωστοπούλου 31)
Απόσπασμα από το εισαγωγικό κείμενο του βιβλίου
Ο Ράσκιν έγραψε λογοτεχνικά κείμενα, κριτικά και πολιτικά δοκίμια. Έδωσε διαλέξεις και υπερασπίστηκε τις ρομαντικές ιδέες σε μια μεταβατική περίοδο για το ρομαντικό κίνημα. Η εποχή της συγγραφικής του δραστηριότητας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί εκτείνεται από τα τέλη της δεκαετίας του 1830 μέχρι και το 1889. Κατά την διάρκεια αυτής της ιστορικής περιόδου το καπιταλιστικό σύστημα είχε σταθεροποιηθεί και δεν αντιμετώπιζε σοβαρή αμφισβήτηση ή επικίνδυνους κραδασμούς. Όμως, οι αρνητικές συνέπειες της επικράτησης του καπιταλισμού είχαν γίνει ορατές στον Ράσκιν.
Ο Ράσκιν έβλεπε τον βιομηχανικό καπιταλισμό να αναπλάθει, κατ’ εικόνα του, τις πόλεις, την ύπαιθρο και την κοινωνία της Αγγλίας.[1] Για μεγάλο χρονικό διάστημα ο Ράσκιν ήταν ένας μοναχικός ρομαντικός που ασκούσε δριμεία κριτική στον φιλελεύθερο καπιταλισμό από την ρομαντικά αντιδιαφωτιστική σκοπιά. Για τον Ράσκιν η πολιτική πάλη των κομμάτων του βρετανικού πολιτικού συστήματος ήταν ένα παιχνίδι διαμορφωμένο με τους όρους της αστικής τάξης και των καπιταλιστών. Καλούσε τους εργάτες να απαξιώσουν ως αίτημα το δικαίωμα ψήφου. Ο ίδιος δεν ψήφισε ποτέ. Προσπάθησε να βρει εναλλακτικές οδούς για να εκφράσει τις ιδέες του. Το 1871 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της «Συντεχνίας του Αγίου Γεωργίου». Ήταν μια ένωση επηρεασμένη από την παράδοση των μεσαιωνικών συντεχνιών. Οι εταίροι της κατέβαλαν μέρος των εισοδημάτων τους για να αποκτήσουν αγροτική γη και εργαστήρια, προκειμένου να υλοποιήσουν τις αρχές της συλλογικής και χειροτεχνικής εργασίας. Η «Συντεχνία του Αγίου Γεωργίου» άρχισε να λειτουργεί το 1875 αλλά γρήγορα απογοήτευσε τον Ράσκιν. Μολονότι εργάστηκε συστηματικά για τους σκοπούς της «Συντεχνίας», αποχώρησε σταδιακά από τις δραστηριότητές της κατά την δεκαετία του 1880. Ήταν μια προσπάθεια που δεν κατάφερε να εκπληρώσει τις προσδοκίες του.[2]
Όπως παρατήρησε ο Παναγιώτης Κονδύλης, μια απ’ τις κεντρικές ιδέες του Ράσκιν ήταν ότι μεταξύ τέχνης και κοινωνίας υφίσταται μια αναγκαία συνάρτηση. Τόσο η τέχνη είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο όσο και η κοινωνία, στην ιδανική της περίπτωση, πρέπει να είναι ένα έργο τέχνης. Αυτό σημαίνει ότι η κριτική της τέχνης και η κριτική της κοινωνίας είναι όψεις του ίδιου νομίσματος. Στην σκέψη του Ράσκιν ο άσχημος και υλιστικός κόσμος του φιλελεύθερου καπιταλισμού δεν επιτρέπει την δημιουργία αληθινής τέχνης. Συνεπώς, η ανάγκη για καλλιτεχνική δημιουργία πρέπει να προκαλέσει την εξέγερση εναντίον του καπιταλισμού και το αίτημα για μια νέα εποχή. Η ιδανική κοινωνία είναι μια κοινωνία που διαμορφώνεται βάσει αισθητικών προτύπων και στηρίζεται σε μια δίκαιη ιεράρχηση.
Ο Ράσκιν συνδύασε τον αντιματεριαλιστικό Ρομαντισμό, την λατρεία της ομορφιάς, την έμφαση στην καλοσύνη και την ιεραρχική αντιδημοκρατική οργανική κοινότητα. Συνέδεσε το νόημα της τέχνης με την βελτίωση της ηθικής, καθώς και με την κριτική της αταξίας του καπιταλιστικού παρόντος.[3] Ο Ράσκιν αναγνώρισε μια τομή στο διανοητικό του έργο. Κατά τις δεκαετίες 1840 και 1850 εστίασε στην αισθητική κριτική. Στις δεκαετίες του 1860, ’70 και ’80 πραγματοποίησε μια στροφή προς την ανάλυση της πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Η συλλογή δοκιμίων Unto this Last, που άρχισε να κυκλοφορεί περιοδικά το 1860, αποτέλεσε το σημείο καμπής της στροφής του προς την κοινωνική κριτική. Ωστόσο η συγκεκριμένη τομή δεν διατάραξε την ενότητα της σκέψης και του έργου του. Όπως επισημαίνουν οι Löwy και Sayre, «αν και δεν μπορούμε βέβαια να αρνηθούμε μια εξέλιξη του Ράσκιν σε ένα πλήθος επιπέδων, ούτε την ύπαρξη παραλλαγών και αντιφάσεων στις θέσεις του, δεν παύει να είναι αλήθεια ότι, μ’ ένα τρόπο θεμελιώδη, ο άνθρωπος και το έργο του παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη ενότητα».[4]
Ο Ράσκιν διάβασε την ιστορία ως μια σταδιακή πτώση της ανθρωπότητας από μια αρχική στιγμή πληρότητας. Ως αρχή του τέλους ερμήνευσε το λυκόφως του Μεσαίωνα ενώ στην Αναγέννηση διέγνωσε την ανάπτυξη της ματαιοδοξίας των ανθρώπων. Όμως, το οριστικό τέλος επήλθε στην νεωτερικότητα. «Στο Unto this Last […] καταγγέλλει την οριστική Πτώση των αγγέλων στον αιώνα της «πολιτικής οικονομίας, της βασισμένης στο εγωιστικό συμφέρον»».[5] Ο Ράσκιν έδειξε να στρέφει τον ρομαντική του νοσταλγία σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους που αντιπαρέθεσε στην νεωτερική πραγματικότητα. Θαύμαζε την αρχαία Ελλάδα της ομηρικής εποχής και την Σπάρτη. Λάτρευε τον γοτθικό μεσαίωνα. Αναπολούσε την αγροτική οικογένεια των συνόρων ανάμεσα στην Αγγλία και την Σκωτία και τον γοήτευαν οι παλιές πατριές των ληστών που δρούσαν στα Highlands. Σε αυτά προσέθετε και την φροντίδα για την διαφύλαξη του πνεύματος της παιδικής ηλικίας που μπορεί να επιβιώνει στην ψυχή ορισμένων ανθρώπων, το οποίο διατηρεί στοιχεία της χαμένης πληρότητας.[6] Μέσω μιας επιλεκτικής χρήσης σημείων του προνεωτερικού παρελθόντος, ο Ράσκιν εστίασε στην παράδοση για να δείξει ότι εκεί μπορούσαν να βρεθούν οι αρχέγονοι προσανατολισμοί και το νόημα της ανθρώπινης ζωής που διασαλεύτηκαν σε ορθολογιστικές περιόδους της ιστορίας και αντιστράφηκαν ολοσχερώς με την επικράτηση των ιδεών του Διαφωτισμού στην νεωτερικότητα.
Υπάρχουν αποκλίσεις στις προσεγγίσεις της πολιτικής σκέψης του Ράσκιν. Ορισμένοι τον είδαν ως πρωτοφασίστα, άλλοι ως υποστηρικτή του κράτους-πρόνοιας, κάποιοι ως φανατικό συντηρητικό ενώ ο Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω ως κομμουνιστή και πρόδρομο του Λένιν.[7] Πρόκειται για μια αβεβαιότητα η οποία χαρακτηρίζει όλους τους διανοητές που συνδύασαν τον συντηρητικό εθνικισμό με τον σοσιαλισμό στην πολιτική τους σκέψη. Ο Ράσκιν συντηρούσε συνειδητά την επαφή της πολιτικής του σκέψης τόσο με τον συντηρητισμό όσο και με τον σοσιαλισμό. Στην συλλογή κειμένων που φέρει τον τίτλο Fors Clavigera, από την οποία περιλαμβάνονται δύο κείμενα σε αυτή την έκδοση, αυτοπροσδιορίστηκε τόσο ως ακραίος συντηρητικός όσο και ως ακραίος κομμουνιστής. Διευκρινίζοντας, όμως, ότι ήταν συντηρητικός όχι όπως οι Τόρηδες, αλλά όπως ο Όμηρος και ο Ουόλτερ Σκοτ και, ταυτόχρονα, κομμουνιστής όχι όπως οι νεότεροι κομμουνάροι, αλλά όπως ο Οράτιος και ο Τόμας Μορ. Ο Ράσκιν θεωρούσε ότι ο τυπικός δεξιός συντηρητικός είναι φοβικός απέναντι στην ανατροπή. Ο ίδιος επιθυμούσε να γίνει καταστροφέας (τη Νέα Υόρκη θα την κατέστρεφε ευχαρίστως για αισθητικούς λόγους)[8] και ανανεωτής.[9] Ο Ράσκιν αναζητούσε ένα πολιτικό σχήμα στο οποίο μια μορφή αντικαπιταλιστικού συντηρητικού εθνικισμού θα συνόδευε μια ιδιότυπη εκδοχή σοσιαλισμού.
Ο Ράσκιν έδειχνε δύσπιστος προς την αστική δημοκρατία και την αντιλαμβανόταν ως εξάρτημα του φιλελεύθερου καπιταλισμού. Θεωρούσε ότι η δημοκρατική πρακτική ήταν δύσκολο να αποφέρει μια αποτελεσματική διοίκηση. Όμως, αναγνώριζε ότι το πατριαρχικό καθεστώς που οραματιζόταν έπρεπε να βασιστεί σε αξίες ήθους γιατί διαφορετικά θα μετατρεπόταν σε τυραννία. Η αριστοκρατία του έπρεπε να είναι μια εργαζόμενη αριστοκρατία που τα μέλη της θα έπαιρναν γη από το κράτος (και όχι κληρονομικά) επειδή θα είχαν αποδείξει ότι μπορούσαν να την καλλιεργήσουν και να την διαχειριστούν καλύτερα από τους εργάτες. Το ανώτερο στρώμα της ιεραρχίας θα απαρτιζόταν από κατόχους και εργάτες γης. Τα βιομηχανικά και τεχνικά επαγγέλματα θα διανέμονταν από το κράτος στους λιγότερο ικανούς.
Η αρχική ιδέα για την οικονομία και την παραγωγή που υιοθέτησε ο Ράσκν ήταν αυτή του οργανικού έθνους που ζει ως συλλογικό σώμα σε συνθήκες κοινοτικής ομοιομορφίας. Πώς, όμως, θα γινόταν εφικτό να επιτευχθεί αυτός ο εθνικά κοινοτικός βίος σε συνθήκες όπως αυτές της φιλελεύθερης και βιομηχανικής νεωτερικότητας; Οι ρομαντικοί αντιδιαφωτιστές αναζήτησαν την απάντηση σε αυτό το ερώτημα με την διαμόρφωση και την υποστήριξη ενός συντηρητικού σοσιαλισμού. Στον συντηρητικό σοσιαλισμό των ρομαντικών διανοητών η αυτονομία και η ελευθερία του οικονομικού στοιχείου περιορίζεται. Το οικονομικό υποτάσσεται στο κοινωνικό και το πολιτικό. Η αγορά παύει να είναι ελεύθερη και να μετατρέπει την κοινωνία σε εργαλείο της. Καθίσταται αυτό που ήταν στα αρχαία και τα μεσαιωνικά χρόνια. Μια απλή διεργασία που εξυπηρετεί τις συναλλαγές των προσώπων.
Στο πλαίσιο μιας ρομαντικής συντηρητικής πολιτικής οικονομίας η αγορά δεν διαμορφώνει τις συνθήκες της οικονομικής δραστηριότητας και πολύ περισσότερο δεν καθορίζει την κοινωνική πραγματικότητα. Τον τελευταίο λόγο για την οικονομία έχει ένας εποπτικός φορέας πατερναλιστικής εθνικής εξουσίας. Τα μεμονωμένα πρόσωπα και οι εταιρείες που δρουν οικονομικά δεν ανταγωνίζονται, όπως προϋποθέτει το φιλελεύθερο μοντέλο, αλλά συντονίζονται άνωθεν. Ενώ και οι κοινωνικές τάξεις δεν συγκρούονται, όπως προϋποθέτει η μαρξιστική ανάλυση, αλλά συνεργάζονται. Η ιδιωτική ιδιοκτησία δεν καταργείται, αλλά εποπτεύεται. Η κοινωνική ιεραρχία δεν ισοπεδώνεται, όπως υποστηρίζει ο κλασικός σοσιαλισμός. Αναδιαρθρώνεται και αποκτά μια νέα μορφή που δεν βασίζεται στον πλούτο, όπως συμβαίνει στο φιλελεύθερο μοντέλο οργάνωσης της κοινωνίας, αλλά στην ηθική και πρακτική αξιοσύνη που απορρέουν από ένα έθνος το οποίο επιτελεί τον ιστορικό του ρόλο σαν οργανικά δεμένη πατριά με όρους στρατιωτικής κουλτούρας.[10]
Σε αντίθεση με τον συντηρητικό σοσιαλισμό της ταξικής συνεργασίας εντός ενός πατερναλιστικού εθνικού κράτους, που οραματίστηκε ο Ράσκιν, το μοντέλο του φιλελεύθερου καπιταλισμού όχι μόνο υποτάσσει τις κοινωνίες στην υλιστική και διεθνιστική οικονομία της ελεύθερης αγοράς, αλλά και καθιστά το χρήμα κινητήρια δύναμη της ζωής. Πρόκειται για μια επιλογή που ανοίγει την θύρα στην εισβολή των πλέον ανίερων δυνάμεων της ανηθικότητας στην ιστορία. Η επιθυμία συσσώρευσης χρήματος και το βαθύτερο περιεχόμενο του οικονομικού φιλελευθερισμού, σύμφωνα με τον Ράσκιν, νομιμοποιούν την κλοπή του κόπου των αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων από την τάξη των καπιταλιστών και των αριστοκρατών συνεργατών τους.
Ο Ράσκιν, ως ριζοσπάστης συντηρητικός εκπρόσωπος της ιδεολογίας του ρομαντικού αντιδιαφωτισμού, δεν χαρίστηκε στους αριστοκράτες της εποχής του που θεώρησε ότι είχαν απαρνηθεί τα ηθικά γνωρίσματα της πολεμικής τους τάξης και είχαν συμβιβαστεί με την αστική νοοτροπία και την τεμπελιά. Όπως θα φανεί στα κείμενα που περιλαμβάνει αυτή η έκδοση, ο Ράσκιν θεωρούσε ότι ο τρόπος που συμπεριφέρονταν οι μεγαλοαστοί και οι συμβιβασμένοι αριστοκράτες εντός των πλαισίων του βιομηχανικού καπιταλισμού συνιστούσε την θεσμική νομιμοποίηση της κλοπής του μόχθου των εργατών και των αγροτών.
Η ρίζα του κακού της φιλελεύθερης οικονομίας, κατά τον Ράσκιν, βρίσκεται στην στρεβλή της αντίληψη για την χρησιμότητα της οικονομίας. Στον φιλελεύθερο καπιταλισμό ο σκοπός της οικονομίας είναι να παράγει πλούτο σε νομισματικούς και υλικούς όρους. Πρόκειται για έναν ολικό αποπροσανατολισμό από τον αληθινό σκοπό της ανθρώπινης ζωής. Σύμφωνα με τον Ράσκιν η οικονομία θα έπρεπε να είναι ένα ακόμη εργαλείο προκειμένου ο άνθρωπος να ρυθμίζει με τον καλύτερο τρόπο την καθημερινότητά του στην αέναη προσπάθειά του να ζήσει έναν ακέραιο βίο. Έναν βίο με υλική επάρκεια αλλά χωρίς υλιστικές παρεκτροπές.
«Για τον Ράσκιν στόχος της οικονομικής δραστηριότητας […] είναι […] η παραγωγή όλων όσων χρειάζεται το σώμα, η ψυχή και το πνεύμα του τέλειου τύπου ανθρώπου».[11] Το κρίσιμο δεδομένο για την σωστή χρήση της οικονομίας είναι τι θέλουν να πετύχουν οι άνθρωποι. Αν οι άνθρωποι θέλουν να πετύχουν νομισματικές συσσωρεύσεις και υλικές απολαβές, σημαίνει ότι έχουν επηρεαστεί από τις λάθος ιδέες του φιλελευθερισμού και ότι έχουν παρασυρθεί από την ηθική έκλυση του «μαμωνισμού». Αν, όμως, οι ανθρώπινες σχέσεις οριστούν βάσει ηθικών αξιών και παραδοσιοκρατικών ιδεών τότε οι τελικοί στόχοι της οικονομικής δραστηριότητας θα αλλάξουν. «Το κρίσιμο ερώτημα για ένα έθνος δεν είναι πόση εργασία χρησιμοποιείται αλλά πόση ζωή παράγεται, διότι πιο πλούσιο απ’ όλα είναι το έθνος που μπορεί να θρέψει τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ευγενών και ευτυχισμένων ανθρώπων».[12]
Η χρηματική διάρθρωση του καπιταλιστικού συστήματος ήταν, σύμφωνα με τον Ράσκιν, η αιτία μιας ακόμη παθογένειας. Αποσπούσε από το επίκεντρο της οικονομικής ζωής τους προαιώνιους παράγοντες με τους οποίους ήταν συνυφασμένη η ανθρώπινη ιστορία από την αρχαιότητα. Δηλαδή, το έδαφος, τους φυσικούς πόρους και την ανθρώπινη εργασία. Η τεχνολογία έπρεπε να προσαρμοστεί στην ιστορία του ανθρώπου και να ενσωματωθεί σε ένα ηθικά ακέραιο και αισθητικά άρτιο πλαίσιο ζωής. Όχι ο άνθρωπος να εγκαταλείψει τις αξίες ζωής που είχε διαμορφώσει ανά τους αιώνες για να προσαρμοστεί στις τεχνολογικές προόδους, όπως επιδίωκαν οι καπιταλιστές κερδοσκόποι. Η ανθρώπινη εργασία και η επαφή με το έδαφος της γης, η γεωργία και οι αγροτικές δουλειές, σε ένα ιδανικό κράτος έπρεπε να μείνουν στο επίκεντρο της οικονομικής δραστηριότητας[13] γιατί εμπεριείχαν ένα ηθικό κέντρο βάρους που απουσίαζε από τον βιομηχανικό καπιταλισμό και την τεχνοκρατική οικονομία.
[1] Michael Löwy-Robert Sayre, Εξέγερση και Μελαγχολία. Ο ρομαντισμός στους αντίποδες της νεωτερικότητας, μτφ. Δέσποινα Καββαδία, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1999, σελ. 265.. [2] Ο.π., σελ 294-295. [3] Παναγιώτης Κονδύλης, Συντηρητισμός. Ιστορικό περιεχόμενο και παρακμή, μτφ. Λευτέρης Αναγνώστου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2015, σελ.525-526. [4] Michael Löwy-Robert Sayre, Εξέγερση και Μελαγχολία. Ο ρομαντισμός στους αντίποδες της νεωτερικότητας, μτφ. Δέσποινα Καββαδία, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1999, σελ. 270. [5] Ο.π., σελ. 276. [6] Ο.π., σελ. 277. [7] Michael Löwy-Robert Sayre, Εξέγερση και Μελαγχολία. Ο ρομαντισμός στους αντίποδες της νεωτερικότητας, μτφ. Δέσποινα Καββαδία, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1999, σελ. 273. [8] Παναγιώτης Κονδύλης, Συντηρητισμός. Ιστορικό περιεχόμενο και παρακμή, μτφ. Λευτέρης Αναγνώστου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2015, σελ. 529.[9] Ο.π. [10] «[…] ο πλούσιος ή ο εργοδότης πρέπει να εκτελεί την εργασία του παραιτούμενος από ιδιοτελείς στόχους όπως ακριβώς ένας ιερέας ή στρατιώτης. Ο εργάτης λαμβάνει από αυτόν ένα δίκαιο μισθό, δηλαδή λαμβάνει ακριβώς τον ίδιο χρόνο εργασίας και την ίδια εργατική δύναμη που έδωσε ο ίδιος». Παναγιώτης Κονδύλης, Συντηρητισμός. Ιστορικό περιεχόμενο και παρακμή, μτφ. Λευτέρης Αναγνώστου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2015, σελ. 528-529. [11] Ο.π., σελ. 528.[12] Ο.π. [13] Ο.π., σελ 531.
Σχόλια:
Ήταν να μην τελειώσει ο Σταμ το διδακτορικό του.Τώρα οι ποιοτικές εκδόσεις θα'ρχονται απανωτές.Πάντα τέτοια παιδιά!!
Ναι είσαι καλά φίλε!
Ο Supplier είπε...Βλέπω ότι επιμένετε σταθερά στους αγγλοσάξονες συγγραφείς. Γέητς, Χάουαρντ, τώρα Ράσκιν. Ωστόσο στο μέλλον θα είχε ενδιαφέρον και η ενασχόληση με τους εντελώς άγνωστους για το ελληνικό (και όχι μόνο) κοινό διανοητές της ηπειρωτικής Ευρώπης, χοντρικά από Χέρντερ μέχρι εθνικομπολσεβίκους. Εκεί και αν υπάρχει δυσθεώρητο βιβλιογραφικό κενό.
Ο Σταμάτης είπε...Όλα στην ώρα τους. Δεν είμαστε και κανένας εκδοτικός οργανισμός με στρατιές εργαζομένων. Θα ακολουθήσουν και Γερμανοί, ασφαλώς. Αλλά και ο Ράσκιν ακυκλοφόρητος είναι στα ελληνικά. Πρώτη φορά κυκλοφορούν πολιτικά του κείμενα στην γλώσσα μας.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...κείμενα για τον ΕΜ:
https://niekischtranslationproject.wordpress.com
Ο Supplier είπε...Δεν έχεις άδικο, Σταμ. Ωστόσο άλλοι συγγραφείς με λιγότερες γνώσεις επί της πολιτικής φιλοσοφίας και της ιστορίας των ιδεών εκδίδουν κατά ριπάς και ο κόσμος (καλώς/κακώς) τους διαβάζει. Δεν ας πούμε τα 50 βιβλία του Μπαρμπή για τους αντιβενιζελικούς ή τον "Εθνικομπολσεβικισμό" του συγχωρεμένου του Κιτσίκη.
Ο Σταμάτης είπε...Εντάξει, δεν βάζω στον λογαριασμό πολιτικούς τσελεμεντέδες. Για να κυκλοφορήσει ένα βιβλίο όπως αυτό του Ράσκιν χρειάζεται πολλή δουλειά.
Επίσης, το πώς επιλέγουν οι αναγνώστες τα βιβλία που αγοράζουν είναι ένα θέμα. Έχω την εντύπωση ότι δεν έχει να κάνει μόνο με την σοβαρότητα της έκδοσης και την ποιότητα του περιεχομένου τους. Αν μιλάμε, ιδίως, για το αναγνωστικό κοινό του "χώρου", οι επιλογές γίνονται βάσει των δικτύων που έχουν στηθεί τόσα χρόνια από παρακράτος και γραφικούς μέσα στον χώρο.
Γνωστοί και άγνωστοι υπάνθρωποι που έχουν φτιάξει αναγνωστικούς πυρήνες λίγων ατόμων, θα συνεχίσουν να τους διατηρούν. Ό,τι σαβούρα ή Google translate και αν κυκλοφορήσουν. Σε όσο μικρό χρονικό διάστημα και αν ετοιμάσουν μια πρόχειρη έκδοση. Στον αντίποδα, η απόπειρα μιας σοβαρής έκδοσης απαιτεί κόπο και χρόνο.
Για να είμαι ειλικρινής, εμείς στους αναγνώστες της Πολιτείας, της Πρωτοπορίας και των μεγάλων καταστημάτων βασιζόμαστε. Εννοείται και στους αναγνώστες μας. Αλλά δεν κρατιέται ζωντανός ένας εκδοτικός οίκος με την στήριξη μόνο των αναγνωστών μας. Χρειάζεται να γίνουν καλές πωλήσεις στα μεγάλα καταστήματα. Γιατί, κατά τα άλλα, δεν έχουμε -ούτε θέλουμε να έχουμε- τους αφανείς τρόπους επιβίωσης που διαθέτουν τα "εστιατόρια" και τα μαγαζιά των εκάστοτε μασκαράδων της Δεξιάς με τα εθνικιστικά προσωπεία.
Δεν είναι δικαιολογία αυτό. Είναι η εκδοτική πραγματικότητα κάποιων που πολεμούν μόνοι τους σε ένα περιβάλλον, όπως αυτό του βιβλίου, με μικρό κοινό και ελάχιστα κέρδη.
Τι να το κάνω αν έχω δουλεμένες μεταφράσεις; Αν δεν πάει σχετικά καλά ο Ράσκιν, πώς να βάλω χρήματα για νέα επένδυση; Μια δυο παρακινδυνευμένες κινήσεις και θα έχει πρόβλημα χρεοκοπίας ένας εκδοτικός οίκος τέτοιου μεγέθους. Θέλει σταθερό και ελεγχόμενο ρυθμό αυτή η διαδικασία. Ακόμη και αν φαίνεται ότι, μετά το τέλος του διδακτορικού, αρχίζει να γίνεται κάπως πιο χαλαρό το πρόγραμμα της εβδομάδας μου και μπορώ να δουλέψω λίγο περισσότερο για τον εκδοτικό οίκο.
Κάτι έρχεται...συμπληρώνω εγώ δυνατό το καλοκαίρι...πολύ δυνατο
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Σειρά να παίρνουν οι Ιππότες των Δρόμων που περιμένουμε !
Ο Σταμάτης είπε...Χαχαχα, πιο μετά αυτό.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Γιατί δεν συνεργάζεστε και με τον Ιανό;Ρωτάω χωρίς να κάνω το γνωστό λογοπαίγνιο του χώρου.
Στην πρωτοπορία φαίνεται να έχουν εξαντληθεί ήδη οι πρώτες κόπιες..
Όταν κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο μας, έκανα μια συζήτηση με την υπεύθυνη του Ιανού. Μου είπε ότι πλήρωναν δύο φορές τον χρόνο. Ανά εξάμηνο. Το θεώρησα κακή πρόταση.
Και, κυρίως, είχα στο νου μου το κακό προηγούμενο του Νίκου Βλαντή. Ο Νίκος είχε τις εκδόσεις Μαγικό Κουτί μέχρι το 2011. Φίλος και με καλές προοπτικές ο εκδοτικός του οίκος. Είχε αρχίσει να κυκλοφορεί και ρομαντικούς.
Ο Νίκος είχε δεχτεί μια τέτοια συμφωνία με μεγάλα καταστήματα εκείνης της εποχής (Ελευθερουδάκης, Ιανός, Παπασωτηρίου κλπ). Όταν έσκασε το μνημόνιο και ακολούθησε χρεοκοπία αρκετών μεγάλων βιβλιοπωλών, ο Νίκος και άλλοι εκδότες αναγκάστηκαν να υποστούν τις αλυσιδωτές συνέπειες. Μέχρι να φτάσει ο Ιούνιος ή ο Δεκέμβριος για να πληρωθούν, τα βιβλιοπωλεία είχαν χρεοκοπήσει. Με αποτέλεσμα να μην μπορέσουν να πληρώσουν τους εκδότες (ενώ είχαν πουλήσει αρκετά βιβλία τους μέσα στο εξάμηνο). Όταν έκλεισε ο Ελευθερουδάκης χρωστούσε στον Νίκο κάτι παραπάνω από εξακόσια ευρώ. Για τον Ελευθερουδάκη την εποχή της "δόξας" του ήταν ένα βραδινό γεύμα, αλλά για τον Νίκο ένα μηνιατικο. Πρόσθεσε και τα υπόλοιπα καταστήματα που του χρωστούσαν αντίστοιχα ποσά, γιατί είχαν πουλήσει βιβλία του μέσα στο εξάμηνο αλλά είχαν χρεοκοπήσει όταν έφτασε ο μήνας της πληρωμής, και θα καταλάβεις ότι ήταν αναμενόμενο να κλείσει και ο Νίκος μαζί με κάθε μικρό ή μεσαίο εκδότη που είχε φάει πιστολιά δύο και τριών χιλιάδων ευρώ.
Έκτοτε μου έχει γίνει μόνιμος φόβος μια τέτοια πρόταση. Για αυτό και δεν τα πήγα τα βιβλία μας στο συγκεκριμένο κατάστημα ή σε άλλα βιβλιοπωλεία που έκαναν αντίστοιχη πρόταση.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Άλλο επίπεδο η υπέροχη γραφιστική δουλειά στο εξώφυλλο!Και το άσπρο των προηγούμενων εκδόσεων πολύ καλό,αλλά και αυτή η βελτίωση καλοδεχούμενη.
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Να είσαι καλά, φίλε!
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Ο μέσος αναγνώστης του χώρου έχει εθιστεί να διαβάζει προχειρότητες από αστοιχείωτους. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Εσείς δώσατε την δυνατότητα σε αυτές τις μετριότητες να βγάζουν βιβλία. Ποιοι τα αγοράζουν; Οι αριστεροί; Εσείς τα αγοράζετε. Και τα αγοράζετε γιατί αυτά σας αξίζουν. Για μέχρι εκεί είστε. Οι βιβλιοθήκες σας είναι γεμάτες με σαβούρες τις οποίες με το ζόρι έχετε ξεφυλλίσει. Αδυνατείτε να διαβάσετε ολόκληρο ένα άρθρο με 5 παραγράφους και τρέχετε στα σχόλια για την ίντριγκα και μου θέλετε και σοβαρές μεταφράσεις.
Ο Eärendil είπε...Εύγε παιδιά! Μου αρέσει πολύ το εξώφυλλο. Θα το προμηθευτώ το συντομότερο! Περιμένω και Νήκιτς στο μέλλον!
Εννοείται. Να είμαστε καλά και θα κυκλοφορήσουμε και συντηρητικούς επαναστάτες.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Συντηρητική επανάσταση, Νήκιτς και μια ολοκληρωμένη βιογραφία για τον Ίωνα... και θα έχετε εκπληρώσει το χρέος σας στο εκδοτικό χώρο.
Εύγε! Ανυπομονώ να το διαβάσω!
Αρχικά παιδιά, για ακόμη μια φορά, συγχαρητήρια! Τα βιβλία σας και τα άρθρα σας είναι οάσεις. Το παρήγγειλα ήδη. Και ένα σχόλιο χωρίς να καταχραστώ την φιλοξενία του ιστολογίου επειδή είπατε ότι δεν θα συνεχίσετε τον διάλογο με τον γνωστό θαμώνα της ΚΥΠ. Να του πω ότι έχει αναφέρει δεκάδες φορές (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) αυτό που λέει και εδώ. Ότι πάνω κάτω όλοι ίδιοι είμαστε. Δεν το αντέχει ο άνθρωπος ότι μετά από προσπάθεια σαράντα ετών, όπου είχε κάνει τους ελάχιστους εθνικιστές στην Ελλάδα να πιστέψουν ότι ήταν ένα "πολιτισμικό μεγαθήριο", αποδείχθηκε το ακριβώς αντίθετο. Αυτό φένεται όντως να τον ενοχλεί και να μην μπορεί να το διαχειριστεί. Το κλείνω εδώ. Με τον συγκεκριμένο θα συνεχίσουμε να τα λέμε σε επόμενα άρθρα. Να πω απλά ότι δεν είμαι ο ίδιος ανώνυμος στον οποίο "επιτέθηκε". Καλή συνέχεια παιδιά και καλή δύναμη στον αγώνα σας!
Ο/Η Kick out the Stam's είπε...Απαράδεκτες καταστάσεις,οι μάζες δεν πρέπει να σκεφτονται.Να επανέλθετε συντομως στον εθνικόν κορμον ειδάλλως έχει Μακρόνησο.