του Flammentrupp
Η Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. τίμησε και φέτος την μνήμη του διανοητή και πολιτικού Ίωνα Δραγούμη. Ο Ίων Δραγούμης αποτέλεσε μια πολύ χαρακτηριστική ελληνική περίπτωση του πανευρωπαϊκού νεορομαντικού ρεύματος σκέψης της γενιάς του 1890. Το διανοητικό κίνημα της γενιάς του 1890 αποτέλεσε μια νεορομαντική έκρηξη ενός σημαντικού μέρους του ευρωπαϊκού πνευματικού κόσμου ενάντια στην ορθολογιστική φιλοσοφία του Διαφωτισμού, ενάντια στην επιστημολογία και στην ιστορική προοπτική των θεωριών του θετικισμού και ενάντια στην υλιστική, ωφελιμιστική, τυποποιημένη κανονικότητα της αστικής κοινωνίας του φιλελεύθερου καπιταλισμού. Όπως επισήμανε ο Κλεοπάτρα Λεονταρίτου η νεορομαντική γενιά του 1890 ήταν ένας επαναληπτικός απόηχος της πρώτης πράξης της ρομαντικής επανάστασης[1]. Οι παραδοσιακοί ρομαντικοί διανοητές στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα είχαν ισχυριστεί ότι οι νόμοι της λογικής και της εμπειρίας δεν συμπίπτουν με τους νόμους της Αλήθειας και της Ζωής. Η Λεονταρίτου επισήμανε ότι το νεορομαντικό διανοητικό κίνημα της γενιάς του 1890 κινήθηκε στο ίδιο, αν και ανανεωμένο αισθητικά, κλίμα της «ιδεαλιστικότητας» της ουσίας της ύπαρξης, όπως την είχε συλλάβει ο Σέλλινγκ, ο εγελιανισμός, ο Μπωνλτέρ, ο Ντοστογιέφσκι και άλλοι πρόδρομοι της γενιάς του 1890[2].
Οι παραδοσιακοί ρομαντικοί εκτίμησαν ότι αν τα φαινόμενα ήταν η απόλυτη αλήθεια τότε δεν θα υπήρχε άλλη ηθικά αλυτρωτική αξία προκειμένου να βασιστεί επάνω της ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει την αγωνία της ζωής. Συμπέραναν, λοιπόν, ότι τα φαινόμενα δεν αποτελούν το «απόλυτο» αλλά κάτι σχετικό και μεταβαλλόμενο. Πάνω σε αυτή την μεταβαλλόμενη και ρευστή πραγματικότητα των φαινομένων οι ορθολογιστές του Διαφωτισμού και οι επίγονοί τους επιχείρησαν να οικοδομήσουν ένα υποτιθέμενα νομοτελειακό νατουραλιστικό πλαίσιο ζωής, το οποίο όταν εφαρμόστηκε θεσμικά στην πράξη, λόγω της επικράτησης της αστικής και φιλελεύθερης δημοκρατίας, γέννησε τις παθογένειες της νεωτερικότητας. Ο Σέλλινγκ είχε γράψει ότι η αληθινή φιλοσοφία χρειάζεται ψυχή, βαθιά γνώση και ευαισθησία. Η Λεονταρίτου εκτίμησε ότι ο Σέλλινγκ, ως ρομαντικός αντεπαναστάτης και αναζητητής μιας πολιτισμικής ευαισθησίας, είχε θέσει τα θεμέλια για την ρομαντικά διαλεκτική θεώρηση της Ζωής και του κόσμου, η οποία επηρέασε τους Γάλλους νεορομαντικούς της γενιάς του 1890 και από αυτούς πέρασε σε κάθε μεταγενέστερη γενιά που αναζήτησε το πολιτιστικό της ήθος σε μια ελευθερία γεννημένη από τον διάλογο μεταξύ του Θεού (Φύση-Πνεύμα) και των εκφράσεων της ανθρώπινης βούλησης[3].
Οι παραδοσιακοί ρομαντικοί του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα και οι νεορομαντικοί διανοητές της γενιάς του 1890 υποστήριξαν ότι πίσω από το παραβάν της φαινομενικότητας των ορθολογικών κανονισμών και μεθόδων ερμηνείας της ζωής υπάρχει μια ελεύθερη ψυχή, μια «ανώτερη πραγματικότητα της πραγματικότητας»[4]. Όπως έγραψε πολύ χαρακτηριστικά η Λεονταρίτου,
«έχουμε να κάνουμε με μία ιδεαλιστική αισθητική η οποία μας θυμίζει την «ιδεώδη φύση» που κρύβεται μέσα στην ψυχή του αδέσμευτου δεσμευμένου Προμηθέα, όπως τον είχε συλλάβει ο Shelley στο φερώνυμο συμβολικό του δράμα, που μαζί με το εσωτερικό έργο των Colleridge, Rossetti και Browning χρησίμευσαν σαν νήματα ανασύνδεσης με την «ιδεαλιστική παράδοση και το ένστικτο» σε μια στιγμή της ιστορίας»[5] .
Η Λεονταρίτου επισήμανε ότι τόσο στον αρχικό Ρομαντισμό όσο και στην νεορομαντική του συνέχεια της γενιάς του 1890 η λέξεις «επανάσταση» και «αντεπανάσταση» ταιριάζουν αμφότερες[6]. Μπορεί κάποιες συμβατικές ιδεολογικές προσεγγίσεις να έκαναν την Λεονταρίτου να περιγράψει με αρνητικό πρόσημο αυτή την ρομαντική κινητικότητα από την επανάσταση στην αντεπανάσταση. Εντούτοις, για εμάς, αυτή η σύζευξη «αντεπανάστασης» (δηλαδή παραδοσιοκρατίας) και «επανάστασης» (δηλαδή πρόθεσης ανατροπής των συνθηκών της φιλελεύθερης αστικής νεωτερικότητας) αποτελεί μια επιβεβαίωση της σημασίας και των πολυσχιδών καταβολών της ιδεολογίας μας, της ιδεολογίας του αντιδιαφωτιστικού, παραδοσιοκρατικού, ρομαντικού εθνικισμού ο οποίος μπορεί να εκφραστεί τόσο μέσα από συντηρητικά όσο και από ελευθεριακά σχήματα.
Η νεορομαντική λογοτεχνική και καλλιτεχνική γενιά του 1890 επανέφερε στο διανοητικό ευρωπαϊκό στερέωμα ιδέες που είχαν επεξεργαστεί οι παλαιότεροι ρομαντικοί. Η αίσθηση ότι η φιλελεύθερη νεωτερικότητα αποτελεί ένα βασίλειο της «παρακμής», η αξιολόγηση του «πολέμου» και της «πάλης» με θετικό πρόσημο και η προσδοκία για την γέννηση ενός «νέου ανθρώπου» είναι ιδέες με ρομαντικές καταβολές. Η διαπίστωση της νεωτερικής «παρακμής» γέννησε την ρομαντική μελαγχολία στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο πόλεμος αξιολογήθηκε θετικά ως ποιητική πράξη αναγέννησης από τους ρομαντικούς. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα έγραψε ο Νοβάλις στο μυθιστόρημα Προσδοκία. Ο Νοβάλις ανέφερε ότι ο πόλεμος δίνει την εντύπωση φαινομένου ποιητικού. Οι άνθρωποι θαρρούν πως αλληλοσφάζονται για ένα κομμάτι γης και δεν αντιλαμβάνονται πως τελούν υπό τις διαταγές του ρομαντικού πνεύματος, που απλώς γυρεύει να αφανίσει τη φαυλότητα και την ασημαντότητα. Ο πόλεμος είναι μια σύρραξη ποιητική και όσοι μετέχουν σ’ αυτόν, ανεξαρτήτως στρατοπέδου, το ίδιο ανεπαισθήτως κρατούν λάβαρο.[7] Επίσης ο Χέλντερλιν (1770-1843) χαρακτήριζε το όραμά του για τον «ωριμασμένο άνθρωπο» (reife Mann) «Νέα Θρησκεία»[8]. Αυτές και άλλες ρομαντικές ιδέες επανήλθαν στο προσκήνιο από το διανοητικό κίνημα της γενιάς του 1890. Ιδίως σε ότι έχει να κάνει με την ιδέα του «νέου ανθρώπου» η Λεονταρίτου παρατήρησε ότι «νέος άνθρωπος», σαν μύθος, και σαν σύνθημα, πλανήθηκε σ’ όλο τον ευρωπαϊκό χώρο μεταμφιεσμένος στον ίδιο μυστικισμό, βιταλισμό, νεοεξελιχτισμό, φασισμό, ναζισμό, νεοχριστιανισμό, φιλοσοφικό αισθητικισμό και ένα σωρό άλλες [...] ματιές[9].
Ο Ίωνας Δραγούμης υπήρξε διανοητής που επεξεργάστηκε όλες σχεδόν τις κεντρικές ιδέες της νεορομαντικής γενιάς του 1890 στο πλαίσιο του ελληνικού ιστορικού γίγνεσθαι των αρχών του 20ου αιώνα. Το πάντρεμα του εθνικισμού με τον σοσιαλισμό, τον ιστορικό ρόλο του «ξεχωριστού ανθρώπου», την «παρακμή της Δύσεως», την «πάλη» ως κεντρικό στοιχείο νοηματοδότησης της ζωής του ανθρώπου, την «βουλησιαρχία» ενάντια στον θετικισμό και τον ορθολογισμό, καθώς και την προσδοκία για την γέννηση του «νέου ανθρώπου». Προφανώς, όποιος δεν έχει κατανοήσει το διανοητικό πλαίσιο του Ρομαντισμού και τις ιστορικές συνθήκες της περιόδου κατά την οποία ξέσπασε και εκδηλώθηκε το νεορομαντικό κίνημα της γενιάς του 1890, δεν μπορεί και να αξιολογήσει με επιστημολογικές αξιώσεις την προσωπικότητα και το έργο του Δραγούμη. Όλοι εκείνοι που αναμασούν γλυκανάλατες αναλύσεις που εστιάζουν στην προσωπική του ζωή ή αναφέρονται γενικόλογα στον πατριωτισμό του είναι ικανοί να παρουσιάσουν απλώς επιφανειακές προσεγγίσεις, οι οποίες δεν μπορούν να διαβάσουν την ουσία της ιστορικής σημασίας του Δραγούμη ως διανοητή και ακτιβιστή.
Ο Δραγούμης δεν υπήρξε μόνο ένας σημαντικός διανοητής. Υπήρξε κι ένας οξυδερκής πολιτικός αναλυτής. Αυτό το γνώρισμα της προσωπικότητάς του φωτίστηκε κατά την πρόσφατη εκδήλωση μνήμης της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ στο μνημείο του, που βρίσκεται κοντά στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού και απέναντι απ’ το Χίλτον. Ο αθηναϊκός πυρήνας των μελών της λέσχης μας, με ελάχιστες απουσίες λόγω της περιόδου των αδειών για τους εργαζόμενους και των διακοπών για τους φοιτητές, συγκεντρώθηκε γύρω από το μνημείο του Ίωνα και πρώτος τον λόγο πήρε ο Σταμάτης. Ο Σταμάτης μίλησε συνοπτικά για την σημασία του Δραγούμη ως Έλληνα εκπροσώπου της νεορομαντικής γενιάς του 1890 και ολοκλήρωσε την ομιλία του διαβάζοντας το παρακάτω απόσπασμα, που αποδεικνύει πόσο οξυδερκής και επίκαιρος παραμένει ο Ίωνας.
«Το ιδανικό των (μικρο) πολιτικών της Ελλάδας -ταιριασμένο με την διάθεση του βασιλιά- ήταν […] η πολιτική καλοπέραση και ησυχία. Επειδή όμως στο έθνος όλο ήταν διαχυμένο και κάποιο ιδανικότερο ιδανικό, καμωμένο και από […] κάποια αμυδρή συναίσθηση ενός χρέους απέναντι στα περασμένα […] ο κομπογιαννίτης πολιτικός του ελλαδικού κράτους αναγκαζόταν συχνά να παριστάνει πως κάνει και εθνική πολιτική, ειδεμή θα έχανε λιγάκι δημοτικότητα από τους αντιπάλους -αλλά και όμοιους με αυτόν-, δημοκόπους πολιτικούς που θα τον έβγαζαν «προδότη». Ωστόσο ποτέ του δεν πάσχισε να αγωνιστεί για κανένα εθνικό ιδανικό, ποτέ του δεν σχεδίασε ούτε στοχάστηκε καν να σχεδιάσει πρόγραμμα εξωτερικής πολιτικής, ούτε σύμφωνο ούτε ασύμφωνο με τις ανάγκες ή τους πόθους εκείνων που έχουν κάποιο εθνικό ιδανικό στα σωθικά τους. Και όταν έλεγε πως έχει σχέδιο εξωτερικής πολιτικής, έλεγε ψέματα, γιατί ούτε συλλογίστηκε ποτέ τέτοιο ζήτημα περισσότερο από πέντε λεπτά κάθε χρόνο. […] Μοναχά όταν τύχαινε μεγάλη σφίξη και παραφούσκωνε το εθνικό ρέμα από κάποια εθνική ατυχία […] προφασιζόταν την οικονομική καχεξία του ελληνικού κράτους και τις σοφές συμβουλές των μεγάλων της γης για να πείσει τον κοσμάκη να κάτσει στα αυγά του και τίποτα να μην απαιτεί. Και για να τον ξεγελάσει καλλίτερα, έπαιρνε ύφος ανθρώπου μαυροφορεμένου που παρακολουθεί λείψανο και του έλεγε […] με επίσημη φωνή· «Για όνομα του Θεού, μην τυχόν και κουνηθείτε. Ούτε να ξεστομίζετε καν λέξη για τόσο σοβαρά ζητήματα. Με την απροσεξία και τη βιασύνη σας μπορεί να τα χάσουμε όλα, κι αυτά που έχουμε». Και ο κουτός κοσμάκης εύκολα πείθεται και ησυχάζει. Αλλά εγώ διερωτώμαι, έχει να χάσει τίποτα ο καθένας μας με το να μένει ήσυχος;[10]»
Διαβάστε το παραπάνω απόσπασμα και διερωτηθείτε αν περιγράφει συνθήκες της Ελλάδας των αρχών του 20ου αιώνα ή συνθήκες της Ελλάδας των μνημονίων. Πρόκειται για ένα εύστοχο ξεσκέπασμα της διαχρονικής γεωπολιτικής και ιδεολογικής στόχευσης που εφαρμόζει η, προερχόμενη από δυτικά κέντρα, εξουσία του παγκοσμιοποιημένου εξουσιαστικού φιλελευθερισμού από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα στην πατρίδα μας. Ο μέσος Έλληνας πρέπει να ζει εξανδραποδισμένος και η χώρα μας να βρίσκεται στα χέρια μιας εγχώριας κλίκας υποταγμένης στην ιδεολογία του φιλελεύθερου Διαφωτισμού και εξαρτημένης από τα οικονομικά συμφέροντα του διεθνούς κεφαλαίου. Οι αιώνες περνούν αλλά η πολιτική συνταγή της εθνικής μας υποταγής και της κοινωνικής μας διάλυσης παραμένει ίδια.
Μετά τον Σταμάτη τον λόγο πήρε ο Ανδρέας και υπενθύμισε πόσο δίκιο είχε ο Ίωνας όταν, στο ίδιο κεφάλαιο του Όσοι Ζωντανοί με αυτό που περιλαμβάνει το απόσπασμα που διάβασε ο Σταμάτης, έγραψε ότι ο μέσος νεοέλληνας πολιτικός κάθε αστικού και προοδευτικού κόμματος όχι μόνο δεν μπόρεσε να οργανώσει πρόγραμμα εθνικής πολιτικής αλλά ούτε τη γεωγραφία των ελληνικών τόπων εγνώριζε, ούτε γύρεψε να τη μάθει[11].
Έπειτα πραγματοποιήθηκε ένα μικρό τελετουργικό. Τα μέλη της λέσχης παρατάχθηκαν προς το μνημείο, ο Σταμάτης άναψε έναν πυρσό και ο Παναγιώτης έκανε την καθιερωμένη κατάθεση ενός λευκού τριαντάφυλλου στην μαρμάρινη βάση του. Όταν το τελετουργικό ολοκληρώθηκε τα μέλη της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. αποχώρησαν και κατευθύνθηκαν στην γύρω από την Ακρόπολή περιοχή. Εκεί που ο Ίωνας έκανε τις εφηβικές του βόλτες και που η Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. συχνάζει χειμώνα και καλοκαίρι.
Βρισκόμενοι απέναντι από τον ιερό βράχο στείλαμε τους χαιρετισμούς μας στον αγαπημένο μας ρομαντικό, μέσα από τα μελανά πέπλα της αττικής νύχτας. Έναν χαιρετισμό βουβό, εσώτερο, χωρίς λόγια, όπως ταιριάζει στα μεταφυσικά βιώματα που γεννοβολά το κοσμικά υπερφυσικό, το θεσπέσιο θερινό αττικό σκοτάδι. Έναν χαιρετισμό σιωπηλό, που να συνοδεύει την νύχτα, όπως ακριβώς μας έχει υποδείξει ο ίδιος ο Ίωνας στο Μαρτύρων και ηρώων αίμα:
«Νύχτα καλή, Νύχτα μεγάλη, που χαϊδεύεις βάνοντας βάλσαμο στις πληγές […] Τ’ άστρα σου, διαμάντια πύρινα σκορπισμένα σαν επάνω σε βελούδο φεγγερό, κυττάζουν ήσυχα και όμως δυνατά, άλλα πράσινα, άλλα κίτρινα και άλλα άσπρα.[…]
Όταν τα καμώματα της ημέρας […] με ταράζουν […] πώς να σ’ ευλογήσω , Νύχτα, που καθαρίζεις την ψυχή μου σαν το μεγάλον άνεμο;
Αλλά πώς να σε ψάλω, πώς να σε τραγουδήσω, πώς να σε υμνήσω, Νύχτα μεγάλη, που δεν πρέπει ν’ ακουσθή καμμιά φωνή ανθρώπινη μέσα σου, καμμιά παράτονη, παράφωνη, τσιριχτή, ανυπόφορη φωνή […] να σε ταράξη;
Με ήρεμα με απαλά χάδια, χωρίς λόγια, Νύχτα, σε υμνώ […]»[12].
ΥΓ. Ευχαριστώ τον Σταμάτη για την βιβλιογραφική υποστήριξη βάσει της οποίας έγραψα το άρθρο.
[1]. Κλεοπάτρα Λεονταρίτου, Η νεορομαντική βιοθεωρία του Καζαντζάκη. Η ποίηση της ζωής, Θεμέλιο, Αθήνα 1981, σελ. 18. [2] Ο.π. σελ. 14. [3] Ο.π. σελ. 18. [4] Ο.π. σελ. 16. [5] Ο.π. σελ. 16-17.
[6] Κινήματα που στρέφονται, πολλές φορές χωρίς καμία διάκριση, εναντίον του λογικού δεν μπορεί να καυχώνται ότι «επαναστάτησαν», αλλά μόνο ότι «αντεπαναστάτησαν». Ο.π. σελ. 20.
[7] Νοβάλις, Η Προσδοκία. Χάινριχ φον Οφτερντίγκεν, Σμίλλη, Αθήνα 2003, σελ. 147.
[8] Κλεοπάτρα Λεονταρίτου, Η νεορομαντική βιοθεωρία του Καζαντζάκη. Η ποίηση της ζωής, Θεμέλιο, Αθήνα 1981, σελ. 64.
[9] Ο.π.
[10] Το αυθεντικό απόσπασμα βρίσκεται στις σελίδες 129 και 130 του βιβλίου ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, ΟΣΟΙ ΖΩΝΤΑΝΟΙ, Πελεκάνος, Αθήνα, 2006. Ωστόσο στο απόσπασμα που παρατίθεται στο άρθρο υπάρχουν κάποιες προσαρμογές του Σταμάτη στην σύγχρονη νεοελληνική, ώστε να γίνει πιο κατανοητό το νόημά του στο πλαίσιο μιας ομιλίας που εκφωνήθηκε σε εξωτερικό χώρο, με πολύ θόρυβο και όχι σε κάποιο σεμινάριο όπου μπορεί να γίνει ευκολότερα συζήτηση και να δοθούν επεξηγήσεις. Για παράδειγμα στο σημείο που ο Σταμάτης ανέφερε την φράση «προφασιζόταν την οικονομική καχεξία του ελληνικού κράτους» ο Δραγούμης έγραψε «προφασιζόταν την αχρηματία του (ελληνικού) κράτους».
[11] ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, ΟΣΟΙ ΖΩΝΤΑΝΟΙ, Πελεκάνος, Αθήνα, 2006, σελ. 130.
[12] Άπαντα Ίωνος Δραγούμη, Μαρτύρων και ηρώων αίμα, Νέα Θέσις, Αθήνα 1992, σελ. 134-135.
Σχόλια:
Συγχαρητήρια για τον συνεχή ακτιβισμό σας παιδιά.
Για Τ.Σ. Έλιοτ τι γνώμη εχετε; Αξίζει ως αναγνώστης να τον διαβάσω ;
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Ευχαριστούμε!
Είναι σπουδαίος ποιητής. Ήταν αντιρομαντικός βέβαια και με γνωρίσματα μοντερνισμού στο ποιητικό του ύφος. Αλλά πέρα από αυτό ήταν σημαντικός ποιητής και με πολιτικές συνάφυες με τον πολιτικό Ρομαντισμό, ακόμη και αν λογοτεχνικά προσπάθησε να απομακρυνθεί από την ρομαντική σχολή του Γεητς.
Ξεσάλωσαν οι σορελικοί μετά τα πρόσφατα ξεβρακώματα.
http://mavroskrinos.blogspot.com/2022/08/georges-sorel.html
Δεν φαίνεται για ξεσαλωμα αυτό το άρθρο που παραθέτεις. Είναι πολύ ενδιαφέρον.
Η περιγραφή του βιβλίου του Σορέλ από τον αρθρογράφο είναι αρκετά καλή. Ακολουθεί βέβαια ως πρόταση η γνωστή μονομανία των δυτικών εθνικιστών να δίνουν απόλυτα έμφαση στο φυλετικό στοιχείο και να παραβλέπουν το εθνικά σοσιαλιστικό. Ακόμη και ο Μουσολίνι δεν έδωσε τέτοια ερμηνεία στον Σορέλ.
Ο αρθρογράφος από τα όσα γράφει φαίνεται να κάνει το συνηθισμένο σφάλμα των δυτικών εθνικιστών που έχουν αρχίσει να επηρεάζονται από την Δεξιά ιδεολογική κυριαρχία. Δηλαδή, να θεωρεί λανθασμένα ότι η μάχη ενάντια στην παγκοσμιοποίηση θα δοθεί μόνο με φυλετικούς όρους. Αυτό δεν ισχύει ούτε για την Ευρώπη. Γιατί πλάι στο μεταναστευτικό πρόβλημα και την αλλοίωση των εθνοφυλετικων ταυτοτήτων υπάρχουν και οι συνθήκες γενικευμένης αποικιοκρατίας του εξουσιαστικού φιλελευθερισμού που χτυπούν την ρίζα της καθημερινής μας ζωής στον πολιτισμό και στην οικονομία. Αυτή η παράμετρος δεν πρέπει να παραβλέπεται.
Ωστόσο η φυλετική πάλη δεν ισχύει μονομερώς πολύ περισσότερο στον υπόλοιπο κόσμο, έξω από την Ευρώπη. Όπως έχουμε επαναλάβει οι μισοί Βραζιλιάνοι και Χιλιανοί εθνικιστές skins και metalheads που μάχονται την παγκοσμιοποίηση δεν έχουν απαραίτητα ευρωπαϊκές ρίζες. Μαλαισία , Ιαπωνία το ίδιο. Αυτούς θα τους αρνηθούμε; Δεν είναι συναγωνιστές; Ασφαλώς και είναι.
Πέρα πάντως από την αγγλοσαξονική, σχεδόν ρατσιστική εμμονή του αρθρογράφου, το άρθρο είναι ενδιαφέρον.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Πόσο στενά συνδέεται η ρομαντική κριτική στον καπιταλισμό στον 19ο αιώνα με το λογοτεχνικό είδος του κοινωνικού ρεαλισμού; Έχω τον προβληματισμό αυτό γιατί οι μεγαλύτεροι ρεαλιστές λογοτέχνες (Μπαλζάκ, Ντίκενς, Τολστόι, Ντοστογιέφσκι, Τζακ Λόντον) καυτηριάζουν την καπιταλιστική αδικία όχι από κάποια συνειδητή αναρχική ή σοσιαλιστική γωνία αλλά από πρίσμα ανθρωπιστικό, κάποιοι εν μέρει και με νοσταλγία για τις "πιο δίκαιες για τον άνθρωπο" προκαπιταλιστικές παραδόσεις. Είναι άμεσα συνδέσιμος ο κλασικός λογοτεχνικός ρεαλισμός του 19ου αιώνα με τη ρομαντική κριτική στον καπιταλισμό;
Στενή σχέση έχουν εφόσον η κριτική που παραθέτεις είναι ρομαντική κριτική.
Επίσης οι συγγραφείς που παραθέτεις πράγματι αποκαλούνται συχνά ρεαλιστές αλλά η πραγματικότητα είναι ότι δεν έγραψαν μόνο ρεαλιστικά διηγήματα. Ο Ντίκενς ιδίως έγραψε περισσότερη φανταστική λογοτεχνία από ρεαλισμό.
Επιπλέον ο όρος κοινωνικός ρεαλισμός χρησιμοποιήθηκε για μεταγενέστερα ως επί το πλείστον ρεύματα.
Τέλος ο Λόντον ήταν πιο μοντέρνος από τους άλλους και η ανάλυσή του εγγύτερα στον σοσιαλισμό.
Ο/Η Ανώνυμος είπε..."ο κομπογιαννίτης πολιτικός του ελλαδικού κράτους αναγκαζόταν συχνά να παριστάνει πως κάνει και εθνική πολιτική, ειδεμή θα έχανε λιγάκι δημοτικότητα από τους αντιπάλους -αλλά και όμοιους με αυτόν-, δημοκόπους πολιτικούς που θα τον έβγαζαν «προδότη»." Κάτι σαν τη ΝΔ δηλαδή.
Και μια "χαζή" ερώτηση-απορία (όχι μόνο προς την ΦΛΕΦΑΛΟ): Γιατί δεν γίνεται μια πιο μαζική συγκέντρωση/εκδήλωση για τον Ίωνα; Είμαι αρκετά νέος στο χώρο συγκριτικά με τους περισσότερους αναγνώστες και μου φαίνεται αξιοπερίεργη η έλλειψη εκδηλώσεων για τον Ίδα.
Κάθε χρόνο παλιοί εθνικιστές του ΕΝΕΚ στις 29 και η Χρυσή Αυγή κάθε 31 του μήνα κάνανε εκδηλώσεις. Τον φετινό χρόνο δεν ξερω αν έγινε κάποια απ τις 2
ΤΙς είχε ξεκινήσει ο Καρατζαφέρης αυτες τις συγκεντρώσεις στην βασ. Σοφίας νομίζω γύρω στο 2005-6
Κοίταξε ανώνυμε τα τελευταία δέκα χρόνια γίνονταν δύο διαφορετικές συγκεντρώσεις στο μνημείο του Ίωνα. Την μία την διοργάνωνε γνωστός βιβλιοπώλης του χώρου (από την δεκαετία του '80). Σε αυτήν πηγαίναμε όσοι αυτόνομοι δίναμε το παρών και όσες μικρές ομάδες συμμετείχαν.
Η άλλη γινόταν από την ΧΑ, αποκλειστικά για τα μέλη της.
Εμείς θεωρήσαμε ότι θέλαμε να κάνουμε κάτι που να εκφράζει την ΦΛΕΦΑΛΟ και να έχει διαφορετικό περιεχόμενο τόσο από την εκδήλωση του βιβλιοπώλη (στην οποία συγκεντρώνονταν αρκετοί Δεξιοί και άνθρωποι μεγαλύτερων ηλικιών, με διαφορετικά βιώματα και αντιλήψεις από εκείνη της ΦΛΕΦΑΛΟ), όσο ασφαλώς και από την κομματική εκδήλωση της ΧΑ. Θέλαμε να αποκτήσει ένα πιο ουσιαστικό τόνο η παρουσία μας για αυτό και από το 2016 και μετά εμείς οργανώσαμε την τρίτη εκδήλωση μνήμης για τον Ίωνα.
Με το πέρασμα του καιρού η παλιά εκδήλωση του βιβλιοπώλη συνεχίστηκε αλλά σε φθίνουσα τάση ενώ η εκδήλωση της ΧΑ σταμάτησε να πραγματοποιείται.
Πλέον η μοναδική σταθερή αυτόνομη εκδήλωση είναι η δική μας. Αν αυτό που ρωτάς είναι γιατί δεν κάνουν αντίστοιχες εκδηλώσεις άλλες ομάδες, οι απαντήσεις ποικίλουν. Άλλες είναι εχθρικά διακείμενες προς τον Ίωνα, άλλες δεν χωνεύουν εμάς και πληρώνει ο Ίωνας τα σπασμένα, είναι πολλές οι περιπτώσεις.
Το σωστό ερώτημα θα ήταν: ποιοι είναι οι σοβαροί άνθρωποι του"χώρου" ώστε να δούμε πως μπορούμε να συντονιστούμε. Αλλά να ξέρεις ότι αυτή η απάντηση είναι συνήθως δύσκολο να απαντηθεί με ικανοποιητικό τρόπο σε αυτό τον "χώρο".
Από την μεριά μας επειδή η νόμιμη διαδικασία προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια τέτοια εκδήλωση είναι πλέον πολύ απαιτητική και ο κίνδυνος να εμφανιστεί αστυνομία και να έχουμε ιστορίες είναι υπαρκτός (εφόσον η ΦΛΕΦΑΛΟ δεν διαθέτει οικονομική δυνατότητα ώστε να υπάρχει νομική υπεράσπιση ενός τέτοιου εγχειρήματος και κατεβαίνει στην εκδήλωση αυτόνομα και χωρίς να ακολουθεί κάποια προαπαιτούμεναη νομική διαδικασία), επιλέγουμε να πραγματοποιούμε την εκδήλωση σε κλειστό κύκλο μελών. Αυτό γράψαμε και σε παιδιά που ζήτησαν να συμμετάσχουν στην φετινή εκδήλωση μέσω mail.
Ασφαλώς οποίος γίνει μέλος της λέσχης θα μπορεί να συμμετάσχει κανονικά σε όλες μας τις δράσεις. Το ίδιο και όποιος μας γνωρίζει προσωπικά.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Εἶν’ ἡ ψυχή μου ναζική, γιὰ αἷμα διψασμένη
μὲ ἅρματα καὶ ζβάστιγγες καὶ λύσσος πλουμισμένη
πάνῳ ἐδῷ σ’ αὐτὴ τὴ γὴ ἄνθρωποι δὲν ὑπάρχουν
μόνο σκουπίδια δίποδα ποὺ μόνο ὕλη ψάχνουν
τὸ ὀξυγόνο π’ ἀναπνέν, διόλου δὲν τὸ ἀξίζουν
κι ὅταν ὁ Χάρος τοὺς χτυπᾷ, οὐρλιάζουν καὶ γαβγίζουν
ὁ Διογένης Κυνικὸς ψάχνει μὲ τὸ φανάρι
κι ἀκόμα νὰ βρῇ ἄνθρωπο, ὁ Διάλος νὰ τοὺς πάρῃ
ζοῦμε κρυμμένοι στὶς Σκιές, στὸ διάβα τῶν Αἰώνων
μ’ ὑπομονὴ προσμένουμε τὸ πλήρωμα τῶν Χρόνων
ἡ Νίκη μέσ’ στὰ μάτια μας βαθειἆναι χαραγμένη
γιὰ τὴν «Ἀποκατάστασι» εἴμαστε ὡρκισμένοι
εἶν’ ἡ ψυχή μου ναζική, γιὰ αἷμα διψασμένη
μιᾶς Νέας Τάξης τὴν Αὐγὴ νὰ λάμψῃ περιμένει
Ρομαντικός κλασικισμός στην τελευταία φωτό. Το "γοτθικό" σκοτάδι συναντά τον ελληνικό κλασικό ρυθμό και το λευκό χρώμα/ σύμβολο της Αττικής παντρεύεται το μαύρο της νύχτας σε ένα υποβλητικό κάδρο.
Αν και δεν είναι heavy metal νομίζω ότι το παρακάτω τραγούδι είναι κατάλληλο για το κλίμα της φωτογραφίας και της τελευταίας παραγράφου.
https://youtu.be/xJeWySiuq1I
Μπορεί να μην είναι heavy metal αλλά προέρχεται από μπάντα με μεγάλη αξία η κομματαάρα που πρότεινες.
Δεν μας έφτανε το παρεάκι του Σταμάτη, το Κίνημα και οι Σέρβοι ανατολίτες εθνικομπολσεβίκοι, έχουμε και το ΑΡΜΑ να κλείνει το μάτι στη Ρωσία. Ρε που μπλέξαμε.
Δεν θέλουμε να μιλήσουμε για τα υπόλοιπα παιδιά που στηλιτεύεις. Ορισμένους δεν τους γνωρίζουμε προσωπικά. Κάποιους άλλους ναι.
Θα σου απαντήσουμε εκ μέρους της λέσχης μας (αν και νομίζω ότι η απάντηση θα εκφράζει λιγότερο ή περισσότερο και τους υπόλοιπους που βάζεις στον λογαριασμό). Δεν θα εξακριβώσουμε ποιος είσαι κάποια στιγμή; Που θα πάει; Θα το εξακριβώσουμε. Τότε θα δεις με ποιους έχεις μπλέξει..
Γνώμη για Νίκο Χιδιρογλου;
Δεν τον γνωρίζουμε προσωπικά. Είχαμε ενημερωθεί ότι είχε γράψει καλή παρουσίαση για το πρώτο βιβλίο του Γεητς που κυκλοφόρησαν οι εκδόσεις Κλέος. Τον ευχαριστούμε για αυτό.
Κατά τα άλλα εφόσον είναι στη Νέα Δημοκρατία αποτελεί έναν ακόμη από αυτούς που κακοποιούν και στριμώχνουν την συντηρητική τους κουλτούρα σε ένα άθλιο φιλελεύθερο κόμμα.
Πάντως απ' ότι γνωρίζουμε δεν έχει σχέση με τα τσογλάνια του Μουρούτη, του Σαμαρά, του Βορίδη και του Μητσοτάκη. Είναι εξαρχής σε αυτό το κόμμα και συνεπής με την επιλογή του. Δεν έχει σχέση με τους πουλημένους που μεταγράφηκαν από τον εθνικιστικό χώρο στη Δεξιά. Αλλά επαναλαμβάνουμε ότι δεν τον γνωρίζουμε, δεν έχουμε εικόνα του τι είναι ή τι κάνει πέρα από κάποια κείμενά του που έχουμε διαβάσει και ορισμένων τηλεοπτικών του παρουσιών.
Δραγούμη ή Γιαννόπουλο; Ποιον προτιμάτε περισσότερο;
Και τους δύο.
Τι και τους δύο; Ο Γιαννόπουλος ακροδεξιές ανοησίες και ρατσιστικό σοβινισμο με το τσουβαλι έγραφε (αυτό που υποτίθεται απεχθανεστε). Και όχι δεν είμαι γκαρσονι.
Ο Γιαννόπουλος αποτέλεσε τον διαμορφωτή της λογοτεχνικής και αρχιτεκτονικής αισθητικής των πιο γνωστών διανοητών από την δεκαετία του '30 μέχρι εκείνη του '50-60. Θα υπάρξουν μελλοντικά άρθρα για αυτό.
Όταν λες ότι ήταν σοβινιστης τι εννοείς; Ότι ήταν πληθωρικός ο λόγος του ναι, προφανώς. Ότι αναφερόταν υποτιμητικά σε άλλους λαούς κι αυτό να το δεχτούμε. Αλλά ο σοβινισμος πως προκύπτει; Εθνικιστής ναι. Σοβινιστη γιατί τον χαρακτηρίζεις; Δεν έχει ένα εθνικό αντικείμενο μίσους. Την δυτική νεωτερικότητα στηλίτευσε μιλώντας για Ευρωπαίους βάρβαρους. Όχι τα ευρωπαϊκά έθνη καθαυτά. Θεώρησε ότι λόγω ιστορικών συνθηκών αυτοί που κάποτε θαύμαζαν σαν μικρά παιδιά τους Έλληνες και τον πολιτισμό τους στην νεωτερικότητας μας αντιμετώπιζαν ως αποίκους.
Όσον αφορά το τι πιστεύουμε εμείς είναι αναμενόμενο ότι υπάρχουν κάποιες αποκλίσεις ανάμεσα στις προσεγγίσεις των ρομαντικών. Σημασία έχει η κοινή αξιακη βάση και ρομαντική ιδεολογία. Με κάποιους συμφωνούμε περισσότερο με άλλους λιγότερο. Αλλά όλους τους ρομαντικούς εθνικιστές τους διαβάζουμε. Τι σε παραξενευει;
έλα ρε παιδιά τώρα, αν βγάλουμε σοβινιστή το Γιαννόπουλο θα βγάλουμε και τους Γκόγκολ, Χέρτσεν, την πεντάδα μουσικών (Μουσόργκσκι κλπ)... επειδή έλεγαν ότι η χώρα τους (εν προκειμένω η Ρωσία) πρέπει να βασίσει την πνευματική-καλλιτεχνική της ζωή στην εθνική της παράδοση και να μην πιθηκίζει τη Δύση. Κι ο Γιαννόπουλος αυτό έλεγε, αλλά για την Ελλάδα. Κλασικός εθνικισμός του 19ου αιώνα είναι αυτό.
κι επίσης, η γλώσσα των διανοητών του 19ου αιώνα ήταν απίστευτα αιχμηρή για τα πολιτικώς ορθά στάνταρ της δικής μας γενιάς. Μην κρίνετε με γνώμονα σημερινές ιδεοληψίες το πώς γράφανε τότε. Τι να λέμε τώρα, ο Ντεμπυσύ χαρακτήριζε τη μουσική του Βάγκνερ "το τελευταίο δηλητηριώδες μανιτάρι στον κοπρώνα του τευτονισμού" (!!!), εσάς σας φαίνεται σοβινιστική η αναφορά Γιαννόπουλου σε βάρβαρους Ευρωπαίους;
Για Ίωνα και Περικλή έχει γράψει εκτενώς ο ακαδημαϊκός Π. Ματάλας.
Ο Δραγούμης υπήρξε μπαρεσικός εθνικιστής. Για τους μπαρεσικούς ο εθνικισμός συνδέεται με ριζοσπαστική κριτική του αστικού πολιτισμού. Αυτό δεν μπορούν να το κατανοήσουν οι νεοεθνικιστές, που μέμφονται το Δραγούμη για ένα σωρό πράγματα (την αποστροφή του για τον Α' π.π. και τις κριμαϊκές και μικρασιατικές εκστρατείες). Δηλαδή τι θα έπρεπε, κατ' αυτούς, να έλεγε ο Δραγούμης; Να πέταγε τη σκούφια του για τον ιμπεριαλιστικό Α' π.π. όπου έθνη σύρθηκαν ενάντια σε άλλα, πολλές φορές συγγενή έθνη, για χάρη των μεγαλοκαπιταλιστών; Να στηρίξει τους εθνικά αυτοκτονικούς τυχοδιωκτισμούς του Βενιζέλου στην υπηρεσία των Αγγλογάλλων;
Ανήκε ο Δραγούμης σε εκείνον τον κλάδο της ευρωπαϊκής διανόησης που, ενώ προπολεμικά έψαχνε το "ηρωικό" στον πόλεμο (κι έγραψε το Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα ουσιαστικά φτιάχνοντας εκ των ενόντων την ηρωική φιγούρα του Μελά), το σφαγείο του 1914 τους έκανε να αναθεωρήσουν και να δουν ότι ο πόλεμος στη βιομηχανική εποχή είναι όχι το ηρωικό, αλλά ακριβώς το αντίθετό του.
Ο Λούκατς, που είχε στα νιάτα του παρόμοιες επιρροές με τον Δραγούμη (Ζίμελ, Νίτσε) γράφει στην αυτοβιογραφία του πώς ο ίδιος και άλλοι διανοητές της γενιάς του, ήρθαν σε ρήξη με τις παλιές ελιτίστικες ιδέες τους περί "ηρωισμού" στην έναρξη του Α' π.π. και έψαξαν το ηρωικό κάπου αλλού, στον κοινωνικό επανααστάτη:
"It then occurred to me that I had once had a talk with Marianne Weber, Max Weber's wife-1 cannot recall the precise date, but it was long before I became a Marxist-in which she had praised the moral value of the deeds of heroism performed in the war. My response to this was to say that the more heroic the deeds, the worse it was, for this was a heroism objectively perpetuating nothing but the current social order, the order of inhumanity."
κι ο Δραγούμης λέει το ίδιο γλαφυρότερα:
"Ηρωες ποιοι είναι; Εκείνοι που πολεμούν αντρεία ή και σκοτώνονται στον πόλεμο; Ή εκείνοι που αψηφούν την κατακραυγή της κοινωνίας ή την μπουρζουάζικη κρίση της και στις πράξες, μα προπάντων στις ιδέες; Οι λιγότερο ήρωες είναι εκείνοι που πολεμούν αντρεία στον πόλεμο, γιατί όλα τους σπρώχνουν για να το κάμουν. Και ίσως οι πιο αντρείοι νάναι όσοι αψηφούν την κοινωνία και τους αμείλιχτα στενούς της νόμους και κανόνες και τα λόγια του κόσμου. Εκείνοι που σκοτώνονται στον πόλεμο, ενεργούν σύμφωνα με την αντίληψη της κοινωνίας, όλο το βάρος της κοινωνίας τούς σπρώχνει να πολεμήσουν αντρεία και να σκοτωθούν. Ολοι θα τους πουν ήρωες, όλοι θα χειροκροτήσουν και όλοι πάλι θα τους τιμωρήσουν, αν τυχόν ξεφύγουν το χρέος που τους ορίζει η κοινωνία. Τους άλλους όμως δεν τους σπρώχνει η κοινωνία, το ενάντιο. Αυτή τους λέει πως είναι αστείο και γελοίο να μην είναι ισοπεδωμένοι και να μη λεν και κάνουν ό,τι λέει και κάνει όλος ο κόσμος, και κείνοι κάνουν του κεφαλιού τους».
Από εδώ λοιπόν πηγάζει το περίφημο "μακάρι να τους τσακίσουν οι Μπολσεβίκοι" κι όχι μόνο από αντιβενιζελισμό.
Τέτοιο πέρασμα, από τον ελιτίστικο υποκειμενισμό στη λατρεία της εξέγερσης, έκαναν κι άλλοι στοχαστές εκείνης της εποχής. Ο Μπλοχ, ο Λαντάουερ, ο Σορέλ, ο Μπράντες (που ενώ το 1888 ενθουσιαζόταν για τον νιτσεϊκό αριστοκρατισμό και την ευγονική, το 1918, έχοντας δει ότι αυτά οδηγούν σε παγκόσμιο σφαγείο, στήριξε τους Μπολσεβίκους ως τη μόνη ικανή δύναμη να σταματήσει τον πόλεμο και την εκμετάλλευση). Άνοιξε πολλών τα μάτια ο Α' π.π. Πολλοί ως τότε αμφισβητούσαν νιτσεϊκώς την κουλτούρα του αστισμού, αλλά όχι τις βάσεις του. Το σφαγείο του 1914-18 έδειξε ότι είναι ακριβώς οι οικονομικές βάσεις που γεννούν τη σαπίλα.
Θα γινόταν άραγε συνειδητός σοσιαλιστής ο Ίων αν ζούσε; Κανείς δεν ξέρει.
Για Περικλή, πάλι, μην νομίζετε ότι ο "αντιφραγκισμός" του ήταν αντιευρωπαϊσμός. Κι αυτός την ευρωπαϊκή ευταξία ήθελε ως μοντέλο για την Ελλάδα, απλά όχι αγγλογαλλικού τύπου. Θυμίζει τους Γερμανούς εθνικιστές της εποχής (Sombart, Lagarde) που μισούσαν τη χυδαιότητα της δημοκρατικής Δύσης, αλλά "ως μοντέλο αντέτασσαν το πρωσικό μαστίγιο" (Λούκατς).
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Ποιο είναι το απόσπασμα του Δραγούμη που παρέθεσες;
Για το απόσπασμα του Δραγούμη που ρωτάει ο ανώνυμος:
Το χειρόγραφο έχει ημερομηνία «28 του Δεκέμβρη 1912» και βρίσκεται στο Αρχείο Δραγούμη στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Ο Ιων Δραγούμης το έγραψε ύστερα από αίτημα που του είχε απευθύνει ο Στέφανος Πάργας (φιλολογικό ψευδώνυμο του Νίκου Ζελίτα), υπεύθυνος του αλεξανδρινού περιοδικού «Γράμματα»: «Επειδή σκοπεύουμε να βγάλουμε ένα φυλλάδιο με ύλη πολεμική, σας παρακαλούμε, σαν βρείτε λίγο καιρό, να μας ετοιμάσετε κάτι σχετικό, και θα σας είμαστε πολύ υποχρεωμένοι» (Στέφανος Πάργας προς Ιωνα Δραγούμη, Αλεξάνδρεια 31 Δεκεμβρίου 1912 [νέο ημερολόγιο]. Αρχείο Δραγούμη, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη).
Δεν το δημοσίευσε ο Πάργας επειδή το βρήκε αντιπολεμικό, και ο Ματάλας λέει ότι όταν το βρήκε στο αρχείο Δραγούμη, τον ενέπνευσε να ασχοληθεί περισσότερο με την προσωπικότητα του Ίωνα. Ο Ματάλας λέει ότι ένιωσε έκπληξη όταν το πρωτοδιάβασε, μην γνωρίζοντας ως τότε πόσο πολυσχιδές πνεύμα ήταν ο Ι. Δ.
Γνωρίζετε τον λόγο που μερίδα άγγλων και γερμανών ρομαντικών απέρριπτε την φυλετική συνέχεια των Ελλήνων κατά τον 19ο αιώνα; Είχε να κάνει με στρεβλή εικόνα του ρομαντισμού ή ήταν συνέπεια του ρομαντισμού τους, που ήθελε τους "χωριάτες" Έλληνες του 19ου αι. κατά πολύ κατώτερους των αρχαίων;
Κάτι τέτοιοι "ΕΣ" της πρεσβείας ,Ιππείς βιβλιοπωληδες κ μπλογκερς, αλωνιζουν και στον χώρο μας, για αυτό το ρωταω.
Δεν ισχύει έτσι όπως το γράφεις αυτό. Ποιους ρομαντικούς διανοητές εννοείς; Ο Φαλμεράυερ δεν ήταν ρομαντικός. Ένας φιλελεύθερος κλασικιστής αντισλαβος ήταν.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...θα απαντήσουν τα παιδιά της λέσχης περί απόρριψης της συνέχειας του ελληνισμού, αλλά αυτό που ξέρω εγώ είναι, ότι ο πρώτος ιστορικός του γερμανικού ρομαντισμού, Georg Gottfried Gervinus, έγραψε, εκτός της ιστορίας του ρομαντισμού, και ιστορία της Ελλάδας (1854) όπου επιχειρηματολογεί κατά του Φαλμεράυερ και συμπεραίνει ότι οι Έλληνες της κυρίως Ελλάδας "μηδέποτε εξαλβανίσθησαν, μηδέποτε εξισλαμίσθησαν και μηδέποτε εξεσλαβίσθησαν". Ο Χέρντερ επίσης έγραψε για "τον Έλληνα Αλέξανδρο" και ο Χέλντερλιν (ο πιο μεγάλος θαυμαστής της αρχαίας Ελλάδας) τοποθετεί την πλοκή του "Υπερίωνα" στην εποχή των Ορλοφικών, δηλαδή ούτε σε μια φανταστικά "ελληνομορφική" Γερμανία (όπως η σκηνή της ωραίας Ελένης και της Γκρέτχεν στην τέταρτη πράξη του β' μέρους του Φάουστ του Γκαίτε), ούτε σε μια κλασικά-διαφωτιστικά εξυψωμένη αρχαία Ελλάδα (όπως την εννοούσε ο Βίνκελμαν), αλλά στη νέα Ελλάδα, έστω ρομαντικά εξιδανικευμένη.
επίσης για Ιταλούς θα απαντήσουν τα παιδιά της λέσχης, εγώ με τα λίγα που ξέρω, μπορώ να πω ότι η Ιταλία είναι μία από τις πέντε χώρες στις οποίες αναπτύχθηκε το πιο πολυπληθές σε διανοουμένους και καλλιτέχνες ρομαντικό κίνημα (οι άλλες 4 είναι Γερμανία-Αγγλία-Γαλλία-Ρωσία), με Μαντσόνι, Φόσκολο, Λεοπάρντι, και ότι συνδέθηκε με το εθνικό ιταλικό απελευθερωτικό κίνημα, με τους Μαντσίνι, Ροσίνι, Βέρντι, Ντονιτσέτι κ.ά.. Για να πω όμως την αλήθεια μου, εγώ είμαι πιο ειδικός σε Γερμανία και Αγγλία, όχι Ιταλία.
Το σκουπίδι του γύφτου εστιάτορα που γράφει ότι ο Φαλμεράυερ ήταν πράκτορας των Ρώσων να σταματήσει να διαβάζει τις παπαριές του "πατριάρχη" και της κυπατζήδικης ακροδεξιάς.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Διαβάζει πολύ στόχο και σκαλουμπάκα αυτό το γκαρσόνι φαίνεται...
ο Φαλμεράιερ ήταν όχι απλά αντιρώσος, αλλά ακραία αντιρώσος, ο Gervinus μάλιστα εντοπίζει ως αιτία του ανθελληνισμού του Φαλμεράυερ το γεγονός ότι ο πρώην φιλέλληνας Φ. "απογοητεύτηκε" από τη φιλορωσική στροφή του ελληνικού κράτους επί Καποδίστρια και Όθωνα.
γκαρσόν, αν είναι να διαβάζεις ΟΑΚΚΕ, διάβαζέ την ολόκληρη τουλάχιστον. Μιας κι η ΟΑΚΚΕ είναι φανατικά υπέρ του Φαλμεράυερ επειδή, τάχα, αυτός κατανόησε ότι η νέα Ελλάδα ήταν... ρώσικο προτεκτοράτο.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Ως ΦΛΕΦΑΛΟ θεωρείτε ότι η ιταλική σχολή σκέψης εκπροσωπήθηκε επάξια στο πεδίο του ρομαντισμού;
Επίσης, γνώμη για Τζάκομο Λεοπάρντι.
Ευχαριστώ!
Δεν ήταν τόσο δυνατή όσο η γερμανική ή η βρετανική. Αλλά είχε ενδιαφέρον. Έχουν γίνει λίγα κείμενα της ιταλικής σχολής πάντως γνωστά. Ο ιταλικός Ρομαντισμός παραμένει άγνωστος για το ευρύ κοινό έξω από την γείτονα χώρα.
Πρέπει να πούμε σε έναν Ιταλό φίλο μας να γράψει κάτι για τον ιταλικό Ρομαντισμό. Bruno ετοιμάσου..
Κάποιες" κακιες παρεες" απο Καλλιθεα πλευρα μου έδωσαν έναυσμα να διαβάσω τους Δραγούμη και Γιαννόπουλο σε νεαρή ηλικία μονο που πολιτικά ήμουν απο την άλλη πλευρα .Χωρις να συμφωνώ παντα με την οπτικη του , εβγαλα για τον Δραγουμη το συμπερασμα οτι ήταν πολυπλευρη προσωπικότητα και μαλλον sui generis τυπος απο τα γραπτα του οποιου δεν μπορεις να αντλησεις ενα ας πουμε συγκεκριμενο πολιτικο προταγμα.Καταλαβα επισης οτι πολλοι που τον επικαλουνται ουδεποτε τον εχουν διαβασει.Προφανώς οσοι δηλωνουν εθνικιστες ειναι πιο κοντα του αν και αξιζει να ανοιξουν και κανενα βιβλιο να τον διαβασουν και οι υπολοιποι.Πολλα χρονια μετα το 2010 οταν ειδα οτι ο ευρυτερος πολιτικος μου χωρος δεν εχει τα εργαλεια για να εξηγησει( και επομενως να αντισταθει αποτελεσματικα) αυτο που συνεβει στην χώρα ,ξαναρχισα διαβασμα.Ξαναπιανοντας τον Δραγουμη αρχισα να τον βλεπω απο την σκοπια του κοινοτισμου που τοτε με απασχολουσε και μου εδωσε αρκετα.Με εκπληξη διαβασα οτι συνεργαζονταν με τον μαλλον βενιζελικο Καραβιδα σε ενα περιοδικο και αρχισα να σκεφτομαι οτι ο κοινοτισμος ειναι ο τοπος που μπορουμε να συναντηθουμε πολλοι και διαφορετικοι ξανα.Οχι μονο θεωρητικά αλλα και πρακτικά κυρίως .Αυτο που εκαναν με φυσικο τροπο οι παλαιοτερες γενιες.Μονο που τωρα θελει προσπαθεια οχι μονο θεωρητικη αλλα και το να βουτηξουμε στα άδυτα της λαικης ελληνικης ψυχής για να βγουμε καθαροτεροι και να κανουμε οτι κανουμε.
Να ρωτήσω επισης τον Σταματη ή καποιον απο Φλεφαλο την γνωμη τους για το συμποσιο του Καζαντζακη ,αν ο Κοσμας του εργου ειναι ο Δραγουμης και τελος πώς κρινουν την εικονα του Δραγουμη ώς Κοσμας που παρουσιαζεται στο εργο...
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Σεβαστοί οι αντιπολεμικοί, αλλά εφόσον θα γίνονταν έτσι κι αλλιώς πόλεμος καλό θα ήταν να νικούσαν οι Κεντρικές δυνάμεις. Βέβαια τότε αυτοί δεν το ήξεραν και νόμιζαν ότι με διακηρύξεις και ψηφοφορίες στο Ράιχσταγκ θα συνεχίζονταν η Μπέλ Επόκ.
Πόλεμοι υπήρξαν και πριν το 1914 και μάλιστα με μεγαλύτερη γεωγραφική εμβέλεια (Μογγολικές εισβολές, Αλέξανδρος, Καίσαρας, Σταυροφορίες, Ναπολέων). Η καινοφανής κατάρα του 20ου αιώνα δεν ήταν κάποιο ειδικά κακό πολιτικό σύστημα που έκανε τους ανθρώπους να πολεμούν περισσότερο (ένας Τζένγκις Χαν γελάει πνιχτά), αλλά η αλματώδης τεχνολογική πρόοδος στην πολεμική βιομηχανία. Πριν χτυπιόντουσαν με χατζάρες και μουσκέτα, μετά το γύρισαν σε πολυβόλα, οβίδες και ιπτάμενα, με την πολλαπλασιαστική ισχύ που αυτά είχαν. Αν και οι Μογγόλοι παίζει να ξεπάστρεψαν αναλογικά μεγαλύτερο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού απ' ότι ο Α' ΠΠ.
Πάντως, το φαινόμενο έχει να κάνει μάλλον με γενετική και ανθρώπινη φύση (βασικά φύση πρωτεύοντος θηλαστικού), παρά με συστήματα και μοντέλα διακυβέρνησης. Εδώ λέει ακόμα και αγέλες χιμπατζήδων (με ιεραρχίες, οργάνωση και όλα) σκοτώνονται για περιοχές και θηλυκά στις ζούγκλες. Κι αφού δυστυχώς μια στο τόσο θα μιλάνε τα γκάνια (όπως και αυτήν τη στιγμή, να μην ξεχνιόμαστε), καλό θα είναι τουλάχιστον να κερδάνε οι δικοί μας ή τουλάχιστον να μη σηκώνουν κατσαρόλα συνεχώς οι ανήθικοι.
εγώ θα φτάσω να συμφωνώ ότι μακροϊστορικά θα ήταν όντως καλύτερο να κέρδιζαν οι Κεντρικοί τον α' ππ (εμείς σαν Ελλάδα μπορεί να μην κερδίζαμε τίποτα από αυτό αλλά καταλαβαίνω πώς το λες). Οι αντιπολεμικοί ήταν κυρίως κατά του βιομηχανικού πολέμου, οι Μογγόλοι σε 50 χρόνια μπορεί να έσφαξαν 50 εκατομμύρια αλλά ο βιομηχανικός πόλεμος μπορούσε να κάνει το ίδιο σε 6 μήνες, πολλοί από τους αντιπολεμικούς είχαν στοιχεία αντιβιομηχανικού ρομαντισμού.
Κάποιες" κακιες παρεες" απο Καλλιθεα πλευρα μου έδωσαν έναυσμα να διαβάσω τους Δραγούμη και Γιαννόπουλο σε νεαρή ηλικία μονο που πολιτικά ήμουν απο την άλλη πλευρα .Χωρις να συμφωνώ παντα με την οπτικη του , εβγαλα για τον Δραγουμη το συμπερασμα οτι ήταν πολυπλευρη προσωπικότητα και μαλλον sui generis τυπος απο τα γραπτα του οποιου δεν μπορεις να αντλησεις ενα ας πουμε συγκεκριμενο πολιτικο προταγμα.Καταλαβα επισης οτι πολλοι που τον επικαλουνται ουδεποτε τον εχουν διαβασει.Προφανώς οσοι δηλωνουν εθνικιστες ειναι πιο κοντα του αν και αξιζει να ανοιξουν και κανενα βιβλιο να τον διαβασουν και οι υπολοιποι.Πολλα χρονια μετα το 2010 οταν ειδα οτι ο ευρυτερος πολιτικος μου χωρος δεν εχει τα εργαλεια για να εξηγησει( και επομενως να αντισταθει αποτελεσματικα) αυτο που συνεβει στην χώρα ,ξαναρχισα διαβασμα.Ξαναπιανοντας τον Δραγουμη αρχισα να τον βλεπω απο την σκοπια του κοινοτισμου που τοτε με απασχολουσε και μου εδωσε αρκετα.Με εκπληξη διαβασα οτι συνεργαζονταν με τον μαλλον βενιζελικο Καραβιδα σε ενα περιοδικο και αρχισα να σκεφτομαι οτι ο κοινοτισμος ειναι ο τοπος που μπορουμε να συναντηθουμε πολλοι και διαφορετικοι ξανα.Οχι μονο θεωρητικά αλλα και πρακτικά κυρίως .Αυτο που εκαναν με φυσικο τροπο οι παλαιοτερες γενιες.Μονο που τωρα θελει προσπαθεια οχι μονο θεωρητικη αλλα και το να βουτηξουμε στα άδυτα της λαικης ελληνικης ψυχής για να βγουμε καθαροτεροι και να κανουμε οτι κανουμε.
Να ρωτήσω επισης τον Σταματη ή καποιον απο Φλεφαλο την γνωμη τους για το συμποσιο του Καζαντζακη ,αν ο Κοσμας του εργου ειναι ο Δραγουμης και τελος πώς κρινουν την εικονα του Δραγουμη ώς Κοσμας που παρουσιαζεται στο εργο...
Γεια σου Λώλε. Βαθειά εσωτερικός ο λόγος του Καζαντζάκη.
Επειδή είχε ξεκινήσει κι αυτός ως νεορομαντικός της γενιάς του 1890, όντας ανερχόμενος όταν ο Δραγούμης είχε ήδη αποκτήσει λογοτεχνική φήμη, είναι γνωστό ότι έτρεφε εκτίμηση για τον Ίωνα και τον θεωρούσε βασική νεανική διανοητική του επιρροή.
Ο λογοτεχνικός Κοσμάς εικάζεται από τους περισσότερους μελετητές ότι μάλλον είναι ο Ίωνας.
Τώρα αν ρωτάς κατά πόσο ταιριάζει η περιγραφή του Κοσμά με την ιστορική προσωπικότητα του Ίωνα θα μου επιτρέψεις να απαντήσω αναλυτικά σε λίγο καιρό. Όταν θα ενσωματωθεί το συγκεκριμένο απόσπασμα στην διατριβή μου. Προς το παρόν πούμε επιγραμματικά ότι ο Δραγούμης είναι δύσκολος στην κατάταξη αλλά και αποδεδειγμένα πιο κατανοητός στους ομοϊδεάτες του ρομαντικούς απ'ότι στους υποτιθέμενα ουδέτερους ερευνητές.