Black Sabbath

   

Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής είναι φέτος την 11η Ιουνίου. Αποκαλείται συχνά και ως Ψυχοσάββατο του Ρουσαλιού επειδή έλκει την καταγωγή του από τη ρωμαϊκή γιορτή των Ρουσαλίων. Πρόκειται για την ημέρα που, σύμφωνα με την λαϊκή δοξασία, οι ψυχές επιστρέφουν στον Κάτω Κόσμο, αφού κατά την διάρκεια της πασχαλινής περιόδου κυκλοφορούσαν ελεύθερα πάνω στην γη. Η συγκεκριμένη χριστιανική εορτή έχει αποτελέσει έμπνευση για πολλές καλλιτεχνικές δημιουργίες, λόγω του μεταφυσικού (στα όρια του υπερφυσικού) περιεχομένου της.


Ένα από τα πρώτα έργα που έρχεται στο νου μας όταν σκεφτόμαστε τα Ψυχοσάββατα είναι η κλασική ταινία τρόμου Black Sabbath. Στα ελληνικά προβλήθηκε με τον τίτλο Τα 3 Πρόσωπα του Σατανά ενώ ο ιταλικός της τίτλος ήταν I tre volti della paura. Μολονότι εμπορικά δεν πήγε καλά πρόκειται για ένα έργο-σταθμό των ταινιών τρόμου που σκηνοθέτησε ο Ιταλός μετρ του είδους Mario Bava και προβλήθηκε στους κινηματογράφους το 1963. Ήταν μια κοινή ιταλική, γαλλική και βρετανική παραγωγή, στην οποία πρωταγωνίστησαν σπουδαία ονόματα των ταινιών τρόμου της εποχής, όπως ο Boris Karloff, και μια σειρά από καλλονές και σεξουαλικά ινδάλματα εκείνων των καιρών σαν τις Susy Andersen, Michele Mercier, Zacqueline Pierreux, Lidia Alfonsi και Ρίκα Διαλυνά.


Το σενάριο έχει έντονη ρομαντική απόχρωση καθώς βασίστηκε σε νουβέλες του Αλεξέι Τολστόι, του Τσέχωφ και του Γκυ ντε Μωπασσάν. Η ταινία έχει σπονδυλωτό σενάριο το περιλαμβάνει και τις τρεις νουβέλες. Μέσα από τις τρεις ιστορίες που αφηγήθηκε σε αυτό το φιλμ, καθώς και με την υπόλοιπη φιλμογραφία γοτθικού τρόμου που δημιούργησε, ο Bava οριοθέτησε το είδος των ταινιών γοτθικού τρόμου σε ολόκληρο τον κόσμο. Πολλοί θεωρούν τον Ιταλό πολύ ανώτερο των επίσης σημαντικών παραγωγών της Hammer Films. Μολονότι ο προϋπολογισμός της ταινίας δεν ήταν μεγάλος ο Ιταλός μάγος της σκηνοθεσίας, με την βοήθεια του Ubaldo Terzano στην φωτογραφία και των υπευθύνων της σκηνογραφίας, κατάφερε να δημιουργήσει μια εκπληκτική ατμόσφαιρα που ούτε οι πιο ακριβοπληρωμένες παραγωγές δεν θα μπορούσαν να πετύχουν.


Στο πρώτο σκέλος της ταινίας το ήσυχο βράδυ της Rosie (Michele Mercier) καταστρέφεται όταν αρχίζει να λαμβάνει ανώνυμα τηλεφωνήματα που γρήγορα μετατρέπονται σε απειλητικά για την ζωή της. Η δράση εκτυλίσσεται στο διαμέρισμα της πρωταγωνίστριας και μολονότι θα περίμενε κανείς ότι το περιοριστικό σκηνικό θα επιδρούσε αρνητικά ο Bava δημιούργησε εκπληκτική ατμοσφαιρική ένταση που κρατά τον θεατή συνεχώς σε αγωνία.


Η δεύτερη ιστορία, που είναι μακράν η καλύτερη, διαδραμματίζεται στην επαρχία της Ρωσίας κατά τον 17ο αιώνα. Ο ευγενής Vladimir ερωτεύεται την όμορφη Sdenka στο σπίτι της οποίας κατέληξε μετά το ταξίδι του. Στο ίδιο σπίτι βρίσκονται και τα αδέλφια της Sdenka που περιμένουν την επιστροφή του πατέρα τους, τον οποίο υποδύεται ο Boris Karloff. Εκείνος απουσίαζε πέντε μέρες γιατί αναζητούσε έναν Τούρκο εγκληματία που οι φήμες ήθελαν να είναι βρικόλακας.


Τελικά ο πατέρας επιστρέφει με το κεφάλι του βρικόλακα στις αποσκευές του. Όμως η συμπλοκή με το τέρας του έχει προκαλέσει μια πληγή κοντά στην καρδιά. Όλη η οικογένεια αρχίζει να φοβάται ότι και ο πατέρας έχει μετατραπεί σε «Wurdulak» (μια σλβικήή εκδοχή του βρικόλακα). Οι φόβοι τους παίρνουν σάρκα και οστά όταν, το ένα μετά το άλλο, τα μέλη της οικογένειας αρχίζουν να πέφτουν νεκρά. Ο Vladimir θέλει να πάρει την αγαπημένη του Sdenka μακριά. Όμως αποδεικνύεται ότι δεν είναι τόσο εύκολο.


Η ατμόσφαιρα στην συγκεκριμένη ιστορία είναι διαπεραστικά μαγευτικά και ατμοσφαιρικά σκοτεινή. Η χρήση των χρωμάτων είναι κάτι παραπάνω από υπέροχη. Τα πλάνα του Bava στοιχειώνουν χωρίς να εκπίπτουν σε τυποποιημένα κλισέ. Ο τρόπος της σκηνοθεσίας του συγκεκριμένου αποσπάσματος είναι σημείο αναφοράς για πολλές μεταγενέστερες ταινίες τρόμου.


Ο Boris Karloff σε ρεσιτάλ υποκριτικής. Η Susy Andersen δείχνει σαν μια μικρή θεά στον ρόλο της Sdenka και η Ρίκα Διαλυνά στις μεγάλες της δόξες ως σεξοβόμβα, («φρεγάτα» σύμφωνα με την θρυλική ατάκα του Κώστα Χατζηχρήστου) γράφει εξαιρετικά στο κάδρο της όλης ατμόσφαιρας.


Στην τελευταία ιστορία η νοσοκόμα μιας υπερήλικης κόμισσας ετοιμάζει την μόλις αποθανούσα γηραιά αριστοκράτισσα για την κηδεία της. Όμως κάνει το λάθος να κλέψει ένα δαχτυλίδι της νεκρής γυναίκας. Η κόμισσα είχε ασχοληθεί με τον αποκρυφισμό και το πνεύμα της περιπλανιέται στην γη ζητώντας εκδίκηση. Για μια ακόμη φορά ο συνδυασμός του φωτισμού, του ήχου και της φωτογραφίας δημιουργούν ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα.


Συμπερασματικά το Black Sabbath είναι μια από τις σημαντικότερες ταινίες τρόμου της κινηματογραφικής ιστορίας. Προφανώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το συγκρότημα του Tony Iommy πήρε το όνομά του από την εν λόγω ταινία, που εμπνεύστηκε από την παράδοση των Ψυχοσάββατων.