Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς- Κελτικό Λυκόφως
Μετάφραση Εύα Παναγιωτοπούλου
Επιμέλεια Σταμάτης Μαμούτος
Δεν είναι λίγες οι φορές που φίλοι και αναγνώστες μας έχουν ρωτήσει πότε θα κυκλοφορήσει το νέο τεύχος του περιοδικού της λέσχης μας, αν θα επαναληφθούν οι κυκλοφορίες βιβλίων από τις εκδόσεις Κλέος (της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ) και αν θα υπάρξουν δεύτερες εκδόσεις των δυο βιβλίων που ο εκδοτικός οίκος της λέσχης είχε κυκλοφορήσει πριν πέντε χρόνια. Έφτασε, λοιπόν, η ώρα που μπορούμε να απαντήσουμε με σιγουριά στα παραπάνω ερωτήματα. Οι εκδόσεις Κλέος δραστηριοποιούνται και πάλι.
Στόχος μας είναι οι εκδόσεις Κλέος να κυκλοφορούν από εδώ και στο εξής εναλλάξ ένα βιβλίο του λογοτεχνικού Ρομαντισμού και της φανταστικής λογοτεχνίας κι έπειτα ένα βιβλίο της πολιτικής σκέψης του Ρομαντισμού. Στα μεσοδιαστήματα θα κυκλοφορούν ασφαλώς και τεύχη του περιοδικού Φανταστική Λογοτεχνία.
Το πρώτο βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλέος, μετά από την παύση πέντε ετών, είναι η συλλογή κειμένων του Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς, που φέρει τον τίτλο Κελτικό Λυκόφως. Ο Γέητς υπήρξε κορυφαίος λογοτέχνης του 20ου αιώνα. Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος του νεορομαντικού διανοητικού ρεύματος σκέψης που ευδοκίμησε από τις δεκαετίες του 1880-1890 μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με παραδοσιοκρατικές πολιτικές ιδέες και με ενεργό δράση στο ιρλανδικό εθνικιστικό κίνημα, ο Γέητς αποτέλεσε έναν από τους πιο ποιοτικούς λογοτέχνες της Ευρώπης. Το γεγονός αυτό αναγνωρίστηκε και θεσμικά με την απονομή του βραβείου Νόμπελ λογοτεχνίας στον Γέητς το 1923.
Το Κελτικό Λυκόφως είναι μια από τις πρώτες συλλογές πεζών κειμένων που ξεκίνησε να γράφει ο Γέητς σε νεαρή ακόμα ηλικία. Τα κείμενα του Κελτικού Λυκόφωτος περιλαμβάνουν ζωντανές αφηγήσεις χωρικών για μυθικά πλάσματα της υπαίθρου. Εμπειρίες του συγγραφέα από αυτοψίες σε χωριά όπου πραγματοποιούνταν μαγικές τελετουργίες. Αναμνήσεις από γραφικούς Ιρλανδούς επαίτες των αστικών κέντρων που η παρουσία τους στους δρόμους είχε συνδεθεί με αλλόκοτα φαινόμενα. Λεπτομερείς αναφορές για φυλές ξωτικών και πανάρχαιων πλασμάτων τα οποία, ήταν πιστευτό, ότι παρενέβαιναν στις ζωές ανθρώπων της ιρλανδικής επαρχίας. Κι όλα αυτά δοσμένα όχι με έναν τεχνικά επιστημονικό λαογραφικό λόγο. Αλλά μέσα από την πένα ενός νομπελίστα ποιητή, που τα αγκαλιάζει με αγάπη και σεβασμό. Και που, κυρίως, τα ερμηνεύει ως πτυχές μιας διανοητικής κι αισθαντικής ενότητας, η οποία χτυπά κατά πρόσωπο την κυριαρχία του αστικού ορθολογιστικού επιστημονισμού και αντανακλά μια ιδεαλιστικά ρομαντική, παραδοσιοκρατική διανοητική εναλλακτική.
Οι μύθοι της Ιρλανδίας και οι λαϊκές παραδόσεις των αερικών δεν γίνονται σε αυτό το έργο του Γέητς απλώς μια λογοτεχνική ζύμη από την οποία σχηματίζονται κείμενα που προσφέρουν τέρψη στον αναγνώστη. Μετατρέπονται, ταυτόχρονα, σε μια προμετωπίδα της κοσμοαντίληψης και της πολιτικής του ιδεολογίας. Συνεπής στην ρομαντική αντίληψη μεταφοράς αισθητικών δεδομένων στην πολιτική ανάλυση, ο Γέητς επισήμανε χαρακτηριστικά,
«Σε μια κοινωνία που απορρίπτει τα όσα προκύπτουν από την σχέση της παράδοσης με την φαντασία, λίγοι μόνο άνθρωποι […] που ευνοούνται από την ίδια τους την προσωπικότητα και από κάποιες ευτυχείς συγκυρίες, αφού πασχίζουν πολύ, καταφέρνουν να συλλάβουν την φύση των φαντασιακών πραγμάτων και, τελικά, να συνειδητοποιήσουν ότι ο άνθρωπος και η φαντασία του είναι ένα. […].Έτσι πάντοτε μου φαινόταν ότι εμείς που προσπαθούμε να επαναφέρουμε αυτή την σχέση της παράδοσης με την φαντασία, ξαναζωντανεύοντας τα παλιά τραγούδια ή συγκεντρώνοντας παλιές ιστορίες σε βιβλία, θα μπορούσαμε ίσως να βρεθούμε υπόλογοι στην δίκη της Γαλιλαίας. Όσοι είναι Ιρλανδοί αλλά επιλέγουν να τιμούν και να διαδίδουν διάφορα ξένα ήθη, τα οποία στην πλειονότητά τους αποτελούν την απαρχή της πνευματικής ένδειας, θα παρευρεθούν επίσης. Θα είναι εκείνοι, όμως, που θα συνταχθούν με το σύνολο των Εβραίων και εντέλει θα αναφωνήσουν, εάν απολύσης αυτόν, δεν είσαι φίλος του Καίσαρος».
Η ανάμιξη του «υψηλού» με το «λαϊκό», η φαντασιακή μετάβαση στο λυκαυγές μιας μεταφυσικής διάστασης, όπου ο χριστιανικός μεσαίωνας συναντά τις ύστερες παγανιστικές δοξασίες της υπαίθρου, όλα αυτά αποτελούν ρομαντικά λογοτεχνικά μοτίβα που ο Γέητς χρησιμοποίησε προκειμένου να ολοκληρώσει το βιβλίο του. Ένα βιβλίο 190 σελίδων στο οποίο η πένα του Ιρλανδού κεντάει νοήματα φερμένα από τον ουρανό και σχηματίζει ονειρικά ψηφιδωτά εικόνων από κόσμους που αχνοφαίνονται πίσω από τις κουρτίνες της υλικής πραγματικότητας. Οι υπεύθυνοι των εκδόσεων Κλέος έχουμε την χαρά να παρουσιάζουμε το Κελτικό Λυκόφως για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα.
Μπορείτε να προμηθευτείτε το Κελτικό Λυκόφως του Γ.Μ. Γέητς από τις εκδόσεις Κλέος στα παρακάτω καταστήματα.
Πρωτοπορία, Γραβιάς 3
Πολιτεία, Ασκληπιού 1-3
Βιβλιοπωλείο Πατάκη, Ακαδημίας 65
Comicn Shop, Σόλωνος 128
Solaris, Μπόταση 6
LIBROFILO & CO, Βεΐκου 101 (Κουκάκι)
Βιβλιοπωλείο ΟΝΑΡ, Μαυρομχάλη 1
Νείλος books, Αντιοχείας 17 (Άγιος Παντελεήμονας)
Πρωτοπορία, Λεωφ. Νίκης 3
Πρωτοπορία, Γεροκωστοπούλου 31
Σχόλια:
Ο αγαπημένος μου ποιητής από τις αγαπημένες μου εκδόσεις. Καλή μας συνέχεια! 😉
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Τι βιβλιάρα!!!! Μας χαρίσατε ένα σπάνιο διαμάντι της παραδοσιοκρατικής σκέψης. Υπέροχο και το εισαγωγικό του Σταμάτη. Καταπληκτική δουλειά στην μετάφραση. Θέλουμε και άλλα.
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Υπομονή φίλε. Θα γίνουν οι εκδοτικές κινήσεις που μας επιτρέπουν οι δυνατότητές μας. Ασφαλώς θα έρθουν και άλλες εκδόσεις. Αλλά με τον ρυθμό που μπορούμε. Ας διαβαστεί το πρώτο βιβλίο της εκδοτικής μας επανόδου που μόλις κυκλοφόρησε. Τα επόμενα είναι καθοδόν.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Δεν το έχω διαβάσει ακόμα (σύντομα θα το αγοράσω) αλλά αισθητικά φαίνεται πολύ κομψό αυτό το απέριττο λευκό και η απουσία υπερβολής στα χρώματα κ τα σχέδια. Συνεχίστε έτσι!
Ευχαριστούμε φίλε για τα καλά σου λόγια και για την στήριξη. Όσο οι εκδόσεις μας καλύπτουν τουλάχιστον τα έξοδα τους, εμείς θα συνεχίσουμε να κυκλοφορούμε νέα βιβλία. Υπάρχει μεγάλη λίστα ρομαντικών λογοτεχνών που πρέπει να καλύψουμε.
Παιδιά συγχαρητήρια για την εκδοτική προσπάθεια και για την έκδοση του βιβλίου το οποίο και θα αγοράσω . Ελπίζω να ακολουθήσουν και άλλα. Συνεχίστε έτσι δυνατά και ποιοτικά.
Voivod.
Ευχαριστούμε για τη στήριξη φίλε.
Εννοείται ότι αν καλύπτουμε τα έξοδα τουλάχιστον κάθε έκδοσης θα προχωράμε στην επόμενη. Υλικό υπάρχει έτοιμο πολύ. Τόσο λογοτεχνικό όσο και πολιτικής βιβλιογραφίας.
Ο Southman είπε...Η επανεκκίνηση των Εκδόσεων Κλέος θα προσφέρει στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό μερικά από τα θεμελιώδη κείμενα του Ρομαντισμού, τόσο θεωρητικά όσο και μυθοπλαστικά. Κείμενα που δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, για συγκεκριμένους λόγους πολλές φορές. Και κείμενα που αποδεικνύουν κάτι πολύ σημαντικό, ότι η ουσία που μπορεί να υπάρχει μέσα στην μεστή και ρωμαλέα γραφή μερικών σελίδων από τεράστιες προσωπικότητες, με βαθιά μόρφωση και αληθινό πνεύμα, δεν μπορεί να βρεθεί ούτε στο 1/10 της, μέσα σε χιλιάδες σελίδες "εννιαλογιών" και "μελετών για το αν είναι προβληματικοί οι κλασικοί Λευκοί cis συγγραφείς".
Ελπίζω σύντομα οι Εκδόσεις να βρίσκονται στο σημείο να εκδίδουν και ορίτζιναλ μελέτες επί λογοτεχνικών και αισθητικών θεμάτων, που αντιμετωπίζουν τα ζητήματα στην σωστή τους βάση και όχι τα "τέρατα" που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, ειδικά σε διαδικτυακές αναζητήσεις!
Καλή επιτυχία και καλοτάξιδο!
Ας γίνει και μια αναφορά και στον αείμνηστο Γκύγιωμ Φάυ που στο έργο του Αρχαιοφουτουρισμός προσπάθησε να συναρμόσει την παραδοσιοκρατική αντίληψη με την ανάπτυξη της τεχνολογίας.
"Archeofuturism", a concept coined by Faye in 1998, refers to the reconciliation of technoscience with "archaic values". He argues that the term "archaic" should be understood in its original Ancient Greek, that is to say as the 'foundation' or the 'beginning', not as a blind attachment to the past. According to Faye, anti-moderns and counter-revolutionaries are actually mirror-constructs of modernity that share the same biased linear conception of time.
https://arktos.com/2019/03/08/archeofuturism/
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...
Προς τον φίλο που έγραψε το σχόλιο για τον Faye: Είσαι σίγουρος ότι θες να το διαγράψουμε; Δεν βλέπουμε τον λόγο.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...----Ναι, το σχόλιο για το Faye το έγραψα για το θέμα Για την 29η Μαΐου του 1453, που παρατέθηκαν αρκετές απόψεις και πηγές για τον ρομαντισμό και την εκβιομηχάνιση. Αν και το έγραψα και εκεί, βγήκε μόνον εδώ.
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Άγγλοι δεν τον έχουν αυτό τον εκδοτικό οίκο; Ακούγεται ότι είναι πολύ στριφνοί σε θέματα δικαιωμάτων κλπ. Επειδή κι εμείς δεν έχουμε χρήματα για να πληρώνουμε δικαιώματα και να τρέχουμε σε δικηγόρους+συμβολαιογράφους για ιδιωτικά συμφωνητικά και λοιπές γραφειοκρατίεε, προς το παρόν δεν αγγίζουμε τις εκδόσεις τους. Αν και υπάρχει υλικό που πολύ θα θέλαμε να μην είχαν καπελωσει με νομικά κατοχυρωμένα δικαιώματα.
Τώρα για τον εν λόγω συγγραφέα, ...ναι. Πιστεύουμε ότι πρέπει πρώτα να κυκλοφορήσουν στα ελληνικά τα βασικά έργα των παλιότερων διανοητών του αντιδιαφωτιστικού Ρομαντισμού, της παραδοσιοκρατίας κλπ και μετά να περάσουμε στους νεότερους. Ούτως ή άλλως θεωρούμε σπουδαιότερους τους παλαιότερους.
Από εκεί και πέρα όμως επειδή και τέτοιοι νεώτεροι διανοητές έχουν ενδιαφέρον αν θες εσύ ή οποίο άλλο παιδί έχει ασχοληθεί μαζί τους να μεταφράσετε κάτι δικό τους ή να γράψετε κάποιο άρθρο, το ιστολόγιο και το περιοδικό μας είναι ανοιχτά. Εμείς δεν προλαβαίνουμε να τα κάνουμε όλα. Με τις δουλειές, τις σπουδές και τα έντυπα, χρειαζόμαστε 48 ώρες την ημέρα για να βγάλουμε άκρη. Αν λοιπόν πιστεύετε ότι μπορείτε να προχωρήσετε σε μεταφράσεις (αρκεί να μην έχουν δικαιώματα) ή αρθρογραφία, μετά χαράς να κάνουμε την επιμέλεια και να δημοσιεύσουμε τα κείμενα που θα στείλετε.
Έχετε αναφερθεί αλλού σχετικά με την ρομαντική έννοια της «φαντασίας»; Τι συνιστά αυτή η έννοια στην λαϊκή παράδοση; Υπάρχει συσχετισμός με την «θεία έμπνευση», ή ίσως με την αποκαλούμενη «μαγική σκέψη»;
Για παράδειγμα, στους εμπειριστές Στωικούς, φαντασία αποκαλείται η παράσταση που εντυπώνεται στην ψυχή είτε μέσω των αισθήσεων είτε μέσω της διάνοιας, που μπορεί και να αποδοθεί και ως γνωστική παράσταση.
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Στον Ρομαντισμό ως φαντασία έγινε νοητή η ανώτερη διανοητική δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος. Ο όρος είχε επιμέρους χρήσεις. Το βιβλίο της Λίλιαν Φουρστ "Η προοπτική του Ρομαντισμού" έχει ωραίες αναλύσεις επ αυτού.
Οι ίδιοι οι ρομαντικοί είχαν κάνει τις σχετικές διακρίσεις. Τόσο οι Γερμανοί όσο και ο Σ.Τ Κολλεριτζ στην Βρετανία. Οι ρομαντικοί έκαναν (από το 1795 και μετά) διάκριση στην δευτερογενή φαντασία και στην πρωτογενή φαντασία.
Ως δευτερογενής φαντασία περιγράφτηκε από τους ρομαντικούς η δυνατότητα του νου να αναπλάθει εικόνες και δεδομένα της πραγματικότητας σε νέα σχήματα. Αυτό που κάνει η φανταστική λογοτεχνία δηλαδή (πχ παίρνει ο νους τα δεδομένα του ανθρώπου ως φυσικής οντότητας, τα συνδέει με στοιχεία παλαιότερων θρησκειών και σχηματίζει έναν λογοτεχνικό χαρακτήρα, όπως τα ξωτικά για παράδειγμα).
Η πρωτογενής φαντασία είναι το στοιχείο του ανθρώπινου πνεύματος που επιτρέπει στους ικανούς να αποκτήσουν επαφή με τον κόσμο των αρχετύπων, με το Απόλυτο, με το θείο.
Είναι απότοκο του νεοπλατωνισμού αυτό το σκεπτικό αλλά σε αντίθεση με τον Πλάτωνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επαφή του ανθρώπου με το Θείο γίνεται μέσω της φαντασίας και όχι μέσω της λογικής.
Η φαντασία των ρομαντικών δεν είναι προϊόν των αισθήσεων. Είναι πρωτογενής δύναμη του ανθρώπινου νου. Αυτό που έλεγαν οι γνωστικοί αντιστοιχεί κάπως με την δευτερογενή φαντασία των ρομαντικών. Η πρωτογενής φαντασία είναι απλά η ύψιστη πνευματική δυνατότητα του ανθρώπου. Δεν είναι παράσταση. Δεν δημιουργείται από άλλες νοητικές λειτουργίες.
Αν ορίζετε την φαντασία όπως την ορίσατε ("το στοιχείο του ανθρώπινου πνεύματος που επιτρέπει στους ικανούς να αποκτήσουν επαφή με τον κόσμο των αρχετύπων, με το Απόλυτο, με το θείο") τότε δεν υπάρχει αντίθεση με τον Πλάτωνα, ίσα ίσα συμφωνία.
Ο "λόγος" και η "λογική" στον Πλάτωνα είναι όροι με μεταφυσικό περιεχόμενο, δεν έχουν σχέση με αυτό που σήμερα ονομάζουμε "λογική"
Ναι. Ασφαλώς είναι άλλο ο μεταφυσικός ορθολογισμός του Πλάτωνα από τον εργαλειακο ορθολογισμό του Διαφωτισμού. Όμως είναι διαφορετικό το ερμηνευτικό περιεχόμενο που έδωσαν οι ρομαντικοί στην έννοια φαντασία από εκείνο της μεταφυσικής λογικής του Πλάτωνα
Στον Πλάτωνα η δευτερογενής φαντασία δεν έχει χώρο. Απορρίπτεται ακόμη και η ποίηση του Ομήρου. Στον Ρομαντισμό η δευτερογενής φαντασία είναι μια πτυχή της όλης νοητικής δύναμης που συμπεριλαμβάνει και την πρωτογενή.
Σίγουρα. Αλλά ως προς τον τρόπο προσέγγισης του θείου συγκεκριμένα, πέραν ορολογίας, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά. Και στις δύο περιπτώσεις η επαφή με το θείο γίνεται άμεσα, εν είδη θεϊκής εμπνεύσεως, και μέσω του τμήματος αυτού της ανθρώπινης ψυχής που είναι εκ φύσεως "θεϊκό"
Ε ναι. Ένας νεοπλατωνισμός της νεωτερικής εποχής είναι ο φιλοσοφικός και καλλιτεχνικός Ρομαντισμός. Ο πολιτικός Ρομαντισμός περιλαμβάνει και αρκετό Αριστοτέλη.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Μόλις τελείωσα τὴν ἀνάγνωση! Μικρὸ σὲ μέγεθος, λιτὸ καὶ ὄμορφο ἐξώφυλλο, ἐξαιρετικὴ ἐπιμέλεια κειμένου. Ὁ Γέητς συνέλεξε ἀρχαίους θρύλους, ἱστορίες γιὰ ξωτικά, μάγους καὶ στοιχειά, μισοξεχασμένα παραμύθια τῆς Ἰρλανδίας. Μέσα ἀπὸ τὶς ἱστορίες πού κατέγραψε, ξεπροβάλει ἕνας πιὸ ζωντανὸς κόσμος πού δυστυχῶς περνάει στὴ ζώνη τοῦ λυκόφωτος, παραμεριζόμενος ἀπὸ τὸν σύγχρονο, μὲ ἀνθρώπους "λογικούς" καὶ ἀποκομμένους ἀπὸ τὸν τόπο, τὴν ἐθνικὴ παράδοση καὶ κυρίως ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἀνθρωπιά τους. Εὔγε παιδιά!
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Ευχαριστούμε φίλε! Η αναγνωστική απόλαυση των φίλων που επέλεξαν το βιβλίο είναι η καλύτερη ανταμοιβή μας.