του Σταμάτη Μαμούτου
Το άρθρο του Γιάννη με θέμα την τηλεοπτική σειρά Cobra Kai με ταξίδεψε σε δυο σταθμούς του αγαπημένου παρελθόντος. Ο πρώτος σταθμός ήταν η δεκαετία του ’80. Η δεκαετία κατά την οποία μπορεί, πράγματι, ο νεοφιλελευθερισμός, βάζοντας τα θεμέλια της ιδεολογικής και πολιτικής του ηγεμονίας στις ΗΠΑ και την Βρετανία, να προετοίμαζε την εφιαλτική επέλαση της παγκοσμιοποίησης που θα ακολουθούσε την επόμενη δεκαετία. Αλλά και που, ταυτόχρονα, παρέμεναν ζωντανά κάποια τελευταία ίχνη ποιοτικού λαϊκού ευρωπαϊκού πολιτισμού τα οποία διέθεταν ρομαντικό περιεχόμενο. Το heavy metal και πολλά άλλα ρεύματα ποιοτικής μουσικής, ιστορικές συναυλίες που συγκέντρωναν αδιανόητα μεγάλα πλήθη θεατών, καταπληκτικό ποδοσφαιρικό θέαμα, ταινίες με την στόφα του παλιού καλού κινηματογράφου αλλά και πολλές b movies δράσης με (epic ή action) ενδιαφέρον σενάριο για εμάς. Αυτά και πολλά ακόμη γνωρίσματα της δεκαετίας του ’80 αναπολούμε με ενδιαφέρον οι νεορομαντικοί των καιρών μας.
Οι ταινίες δράσης της δεκαετίας του ’80 αλλά και το τηλεοπτικό κανάλι Eurosport, που τότε εξέπεμψε για πρώτη φορά σε ελληνικούς δέκτες, με έστρεψαν από την παιδική μου ηλικία στην πυγμαχία. Οι αγώνες του Μάρβιν Χάγκλερ που μετέδιδε το αθλητικό κανάλι και, ασφαλώς, οι κινηματογραφικοί ήρωες των πολεμικών τεχνών με είχαν μαγέψει. Ο πατέρας μου ήταν αθλητής του body building. Ελάχιστα ήταν τότε τα γυμναστήρια στην Αθήνα και όλα ανδροκρατούμενα. Οι τοίχοι τους καλύπτονταν με αφίσες αθλητών που πρωταγωνιστούσαν σε επικές κινηματογραφικές ταινίες, όπως ο Lou Ferrigno και ο Σβαρτζενέγκερ. Μου άρεσε να με παίρνει ο πατέρας στην προπόνηση. Αλλά βαριόμουν γρήγορα. Η θέα των αθλητών να επαναλαμβάνουν στατικά άρσεις με κούραζε.
Αντιθέτως η πυγμαχία είχε γίνει το δεύτερο αγαπημένο μου άθλημα μετά το ποδόσφαιρο. Την αγάπησα αμέσως και την προτιμούσα από το μπάσκετ. Έτσι, σε ηλικία δέκα ετών, ο πατέρας μου με πήγε σε ένα μαγαζί με πυγμαχικά είδη, στο κέντρο των Αθηνών, και μου αγόρασε τα πρώτα μου γάντια της πυγμαχίας κι ένα αχλάδι προπόνησης. Ωστόσο, χρειάστηκε να φτάσω στο τέλος της εφηβείας για να ξεκινήσω πυγμαχική προπόνηση σε αθλητικό σύλλογο. Μέχρι τότε με είχε κερδίσει το ποδόσφαιρο και, για συγκεκριμένους λόγους, ο στίβος.
Ο δεύτερος σταθμός στον οποίο με ταξίδεψε το άρθρο του Γιάννη ήταν η ύστερη δεκαετία του ’90. Μια δύσκολη και καθόλου ρομαντική εποχή κατά την οποία ξεκίνησε η μύησή μου στον κόσμο των πολεμικών τεχνών. Οι έχοντες επαφή με τις πολεμικές τέχνες θυμούνται με νοσταλγία και κάνουν τις αναπόφευκτες συγκρίσεις των σημερινών συνθηκών με όσα ζήσαμε οι παλαιότεροι. Οι μέθοδοι διδασκαλίας, οι τρόποι με τους οποίους αγωνίζονται οι αθλητές των πολεμικών τεχνών και των μαχητικών αθλημάτων, τα τεχνικά μέσα που είναι απαραίτητα για την προπόνηση, όλα έχουν αλλάξει.
Υπάρχει ένα καλό κι ένα κακό σε αυτή την αλλαγή. Το καλό είναι η συσσωρευμένη εμπειρία. Μετά την εφεύρεση του διαδικτύου η δυνατότητα μεγάλης ανταλλαγής πληροφοριών προσέφερε έναν όγκο γνώσης που εμπλούτισε αφάνταστα τις μεθόδους και την ύλη διδασκαλίας στις σχολές των πολεμικών τεχνών. Η τεχνολογία παρήγαγε πολλά βοηθητικά εξαρτήματα που, τόσο την δεκαετία του ’80 όσο κι εκείνη του ’90, δεν υπήρχαν. Τσαρλατάνοι που υποδύονταν τους δασκάλους πολεμικών τεχνών, επικαλούμενοι δόγματα ανατολικών φιλοσοφιών και καλυπτόμενοι πίσω από εντυπωσιακές σημαίες με ανατολικούς δράκους, μπορεί παλαιότερα να ξεγελούσαν κάποιους μαθητές. Σήμερα είναι δύσκολο να το κάνουν. Επίσης, υπάρχουν ανά τον κόσμο, πλέον, σχολές που διδάσκουν πολλά και διαφορετικά συστήματα πολεμικών τεχνών. Η παλιά κυριαρχία του Karate έχει παρέλθει.
Υπάρχει, όμως, κι ένα κακό που ακολουθεί νομοτελειακά την τεχνική εξέλιξη. Είναι η απώλεια της ουσίας των πολεμικών τεχνών. Είναι η εμπορευματοποίηση, η αποδοχή και η ανάδειξη μαχητών που μπορεί να μην διαθέτουν κανένα ηθικό υπόβαθρο. Προφανώς τέτοια φαινόμενα υπήρχαν και παλαιότερα. Από τις σχολές πολεμικών τεχνών είχαν παρελάσει μπράβοι της νύχτας και κάθε λογής παραβατικοί. Ωστόσο η εμπειρία της επαφής μου με πολλούς τέτοιους συνασκούμενους με έκανε να συμπεράνω ότι η προπόνηση λειτουργούσε πολλές φορές ως ηθική άμυνα. Δεν ήταν η πολεμική τέχνη που τους έσπρωχνε στην παραβατικότητα. Ήταν μια προηγούμενη απόφαση που η πολεμική τέχνη πολλές φορές θεράπευε, έστω και μερικώς, με ριπές ηθικής κάθαρσης.
Εκείνο που εννοώ ως αρνητικό της σύγχρονης συνθήκης φαίνεται στο παρακάτω παράδειγμα. Ήταν το έτος 1999, αν θυμάμαι καλά, όταν μια κυρία είχε φέρει τον μικρό της γιο στον σύλλογο «Εύξεινος Πόντος» της Καλλιθέας, στον οποίο διδασκόμουν το σύστημα του Kempo Ryu Karate, λέγοντας ότι στο παιδί άρεσαν οι ταινίες πολεμικών τεχνών. Η συγκεκριμένη κυρία ήθελε να γράψει το παιδί στον σύλλογό μας. Ο δάσκαλος Νίκος Παυλιδης, μόνιμος πρωταθλητής Ελλάδος και δευτεραθλητής κόσμου του 1978, ρώτησε την κυρία πόσον ετών ήταν το παιδί. «Έξι χρονών» του απάντησε εκείνη. «Επειδή το παιδί είναι μικρό δεν έχει διαμορφώσει πλήρη εικόνα του τι θέλει. Μπορεί να το φέρετε για προπόνηση και σε έναν-δυο μήνες να βαρεθεί και να χάσετε τα χρήματά σας άδικα. Αφήστε το να φτάσει δέκα χρονών. Τότε θα έχουμε καλύτερη εικόνα στο τι του αρέσει. Φέρτε τον τότε» της απάντησε, επιλέγοντας την ουσία και όχι το εμπορικό όφελος, μολονότι γνώριζα ότι ήταν στριμωγμένος οικονομικά και του ήταν αναγκαίες οι συνδρομές των μαθητών. Σήμερα δεν θα συναντήσουμε εύκολα τέτοιες συμπεριφορές. Υπάρχουν σχολές πολεμικών τεχνών που διαθέτουν τμήματα νηπίων. Στην ουσία παίρνουν λεφτά από τους αφελείς γονείς προσφέροντας μια ωραία παιδική χαρά στα παιδιά. Όχι εκπαίδευση πολεμικών τεχνών. Η λογική του εμπορίου έχει απορροφήσει την κουλτούρα των πολεμικών τεχνών. Στον τρόπο εκπαίδευσης, στον τρόπο μάχης, στην ηθική διαμόρφωση των μαχητών.
Εστιάζοντας στο καλό της υπόθεσης θα διαπιστώσει κανείς ότι η διάχυση της πληροφορίας έδωσε στις μέρες μας απαντήσεις που αναζητούσαμε διακαώς παλαιότεροι αθλητές. Ξεκίνησα να διδάσκομαι Kempo Ryu Karate. Πρόκειται για ένα από τα μαχητικότερα συστήματα του Karate. Η «επίσημη» ελληνική ομοσπονδία, θέλοντας να κάνει το Karate ολυμπιακό άθλημα, διαμόρφωσε κανονισμούς αγώνων πολύ χλιαρούς για τα δεδομένα του δικού μας συστήματος. Στην ουσία μας απέκλεισε από τους αγώνες εφόσον εμείς αγωνιζόμασταν σε μάχες πλήρους επαφής, όπως οι πυγμάχοι, ενώ τα στυλ του Karate που συγκροτούσαν την επίσημη ομοσπονδία αγωνίζονταν με ήπιους κανονισμούς ημιεπαφής (semi contact). Οι μαχητές του Kempo Ryu, προκειμένου να αγωνιστούμε, διοργανώναμε μικρά «τουρνουά» με άλλα συστήματα και σχολές που, όπως κι εμείς, είχαν αποκλειστεί από την επίσημη γραμμή.
Εκείνη την εποχή μεσουρανούσε ακόμη στον ελληνικό κόσμο του Karate ένας παράξενος τύπος, που άκουγε στο όνομα Μπιλ Ζαχόπουλος. Ήταν ο ιδρυτής του στυλ Οκινάουα Τε Τάι Καράτε Ντο. Ο Μπιλ ήταν «μορφή». Υπήρχαν ενστάσεις για τον τρόπο που πήρε τα, σχεδόν αμέτρητα, νταν. Πολλοί εκτιμούσαν ότι η ανάδειξή του σε sensei έγινε με αμφιλεγόμενο τρόπο στις ΗΠΑ. Το στυλ που δίδασκε -μολονότι υπήρχαν αμφιβολίες για το κατά πόσο ήταν κανονικό σύστημα Karate ή απλώς μια προσωπική προσαρμογή από τον Μπιλ πρακτικών αυτοάμυνας του αμερικανικού στρατού σε τεχνικές Karate- είχε μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα. Και στον τσακωμό το έλεγε η καρδιά του. Αν και με ανορθόδοξους τρόπους. Πράγμα που τον οδήγησε στην φυλακή όπου και πέθανε, κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αν θυμάμαι καλά.
Αντιμετώπισα ορισμένες φορές την σχολή του Μπιλ. Οι μαθητές του αγωνίζονταν με συνεχή μπροστινά λακτίσματα που θύμιζαν το full contact kick boxing. Είχαν δώσει έμφαση στα πόδια. Είχαν καλά ανοίγματα και στόχευαν στο να θέσουν τον αντίπαλο εκτός μάχης με knockout, επιχειρώντας λακτίσματα στο κεφάλι. Δεν ήταν δύσκολο να διαλύσω την στρατηγική τους. Πλησίαζα κοντά, «έσπαγα την απόσταση» ώστε να μην έχουν τον απαραίτητο χώρο προκειμένου να επιχειρήσουν ψηλό λάκτισμα κι έφερνα τον αγώνα σε αντιπαράθεση χτυπημάτων με τα χέρια. Όντας πυγμαχικό το δικό μου σύστημα με βοηθούσε να περνώ συνδυασμούς γροθιών και να κερδίζω τους αγώνες. Χρειαζόταν απλά να αντέξω την φθορά των μπροστινών τους λακτισμάτων με τα οποία προσπαθούσαν να με φέρουν στην απόσταση που ήθελαν. Αλλά στο τέλος τα χέρια μου κέρδιζαν τα πόδια τους.
Κάπου στα 2001 στον σύλλογό μου οργανώθηκε κι ένα τμήμα Kyokushin Karate. Πολύ δυνατό στυλ κι αυτό. Σκληρό και παραδοσιακό ιαπωνικό Karate, που ασφαλώς δεν έχει καμία σχέση με την ήπια εικόνα την οποία πέρασε για το ιαπωνικό Karate ο κινηματογραφικός κύριος Μιγιάγκι. Το Kyokushin ήταν πολύ πιο δημοφιλές από το δικό μου στυλ. Από το Kyokushin προερχόταν ο παγκόσμιος πρωταθλητής του Κ1, ο γνωστός στην παγκόσμια κοινότητα των πολεμικών τεχνών και ως «ξανθός σαμουράι με τα γαλάζια μάτια», Andy Hug. Αλλά και ο δημοφιλής ηθοποιός Ντολφ Λούντγκρεν. Έκανα προπονήσεις και με το τμήμα του Kyokushin αλλά προτιμούσα το πιο πυγμαχικό Kempo Ryu.
Εκείνη την εποχή η διοργάνωση αγώνων πολεμικών τεχνών με την μεγαλύτερη αίγλη παγκοσμίως ήταν το Κ1. Στους αγώνες του Κ1 αγωνίζονταν με κανονισμούς του Kick Boxing μαχητές από όλες τις πυγμαχικές (όχι τις παλαιστικές) πολεμικές τέχνες. Μαχητές του Kick Boxing, του Karate, του Tae Kwon Do, του Muay Thai, του Savate, της πυγμαχίας, κοντολογίς μαχητές όλων των πυγμαχικών συστημάτων, συμφωνούσαν ότι θα αγωνίζονταν με τους κανονισμούς του Kick Box. Υπήρχαν προκριματικά τουρνουά και στο τέλος έμεναν οι οκτώ καλύτεροι μαχητές του κόσμου, που αγωνίζονταν στους τελικούς του Κ1 στην Ιαπωνία.
Η πρακτική αποτελεσματικότητα του Kick Boxing και η αίγλη του Κ1 έκαναν την συγκεκριμένη τέχνη, που στην αρχή είχε υποτιμηθεί ως φτωχό -από άποψη τεχνικής- αμερικανικό στυλ μάχης, να αποκτήσει πολλούς θαυμαστές. Το Kick Boxing είχε δυο σχολές. Εκείνη του «full contact», που επέτρεπε τα χτυπήματα πλήρους επαφής αλλά μόνο από την μέση και πάνω. Κι εκείνη του «low kick», που επέτρεπε τα χτυπήματα πλήρους επαφής σε όλα τα μέρη του σώματος, ακόμη και στα πόδια. Οι αγώνες του Κ1 γίνονταν με κανονισμούς «low kick». Δηλαδή περιελάμβαναν χτυπήματα από πόδια και χέρια σε όλο το σώμα. Το Karate εξακολουθούσε να διατηρεί μια πρωτοκαθεδρία σεβασμού στο νέο γίγνεσθαι του Κ1 εφόσον από τα σπλάχνα του είχε προέλθει ο αδικοχαμένος, φοβερός και τρομερός, παγκόσμιος πρωταθλητής Andy Hug.
Το στυλ Kempo Ryu Karate, στο οποίο προπονούμουν, αποκλεισμένο καθώς ήταν από την κεντρική ομοσπονδία και με σχεδόν ίδιους αγωνιστικούς κανόνες με το Kick Boxing, αποτέλεσε μια γέφυρα για την μεταπήδησή μου στο δεύτερο. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 έκανε προπόνηση στην σχολή του Νίκου Παυλίδη ο Άκης Παπάζογλου, ένας παλιός kick boxer του Γιώργου Γιδάκου. Ο Γιώργος διατηρεί ακόμη την πασίγνωστη σχολή των «Σπαρτιατών Πολεμιστών» στην Καλλιθέα, στην οποία διδάσκει με τον γιο του Νίκο Kick Boxing και Karate Shorinji Ryu.
Όταν ο Παυλίδης αποφάσισε να κατεβάσει αθλητές του σε αγώνες Kick Boxing, ο Άκης έπρεπε να βοηθήσει στην προετοιμασία και να διαλέξει τους καταλληλότερους. «Θέλω τον ψηλό. Σε έξι μήνες θα τον έχω έτοιμο για ημιεπαγγελματικούς αγώνες» απάντησε. Ήμουν η επιλογή του. Ξεκινήσαμε να προπονούμαστε μαζί στην διπλανή αίθουσα. Αποδείχτηκε ότι τα πυγμαχικά χέρια μου πήγαιναν πολύ. Το ύψος και τα μακριά μου πόδια βοηθούσαν να κρατώ τις αποστάσεις και να ολοκληρώνω τους συνδυασμούς χτυπημάτων που εξαπέλυα. Μολονότι με παρότρυναν πολλοί συναθλητές να δουλεύω περισσότερο με τα πόδια ή κλίση μου ήταν συγκεκριμένη. Το κύριο μέρος της αγωνιστικής μου τακτικής βασιζόταν στα χέρια. Τα πόδια συμπλήρωναν.
Προπονήθηκα γύρω στα δυο χρόνια στο Kick Boxing ενώ παράλληλα άρχισα να ασχολούμαι και με την πυγμαχία. Το Kick Boxing με είχε μετατρέψει σε μια πολεμική μηχανή, σκληραγωγημένη για τις απαιτήσεις του ρινγκ, ενώ το Kempo Ryu Karate μου έδινε επιπλέον δυνατότητες για συμπλοκή στον δρόμο, με τα χτυπήματα που αποκαλούσαμε «κοφτές» και με σενάρια αυτοάμυνας σε συμπλοκές εναντίον περισσότερων αντιπάλων που στο Kick Boxing δεν υπήρχαν. Εκείνη την εποχή το μεγάλο όνομα στο ελληνικό Kick Boxing ήταν ο Πάρις Βασιλικός. Είχε αρχίσει όμως να γίνεται γνωστό κι ένα καινούργιο όνομα στις σχολές. Κάποιος Μιχάλης Ζαμπίδης, ο οποίος άρχιζε να φέρνει διακρίσεις αλλά που ορισμένοι «φωστήρες» στην Αθήνα θεωρούσαν ότι γρήγορα θα «ξεφούσκωνε» γιατί ήταν…κοντός! Ωστόσο οι απαιτήσεις των σπουδών άρχισαν να με αποσπούν σταδιακά από εκείνο τον κόσμο. Το απαιτητικό διάβασμα για τις εξετάσεις και τα απογευματινά μαθήματα στο Πανεπιστήμιο, το ξενύχτι πάνω απ’ το βιβλίο, κούρασαν το σώμα μου και δεν μου επέτρεψαν να συνεχίσω στους παλαιότερους ρυθμούς. Συνέχισα να προπονούμαι. Αλλά πιο χαλαρά.
Πάντως βίωσα στο έπακρο τις συνθήκες ζωής ενός Έλληνα πυγμάχου εκείνης της εποχής. Οι σειρήνες της νυχτερινής ζωής ήταν ο πιο επικίνδυνος περισπασμός για όσους ήθελαν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τα πυγμαχικά αθλήματα. Για τους υπόλοιπους, που απλώς μας άρεσε η προπόνηση και η αποκόμιση πολεμικής γνώσης, εκείνος ο τρόπος ζωής είχε κάτι το κινηματογραφικό. Τελειώναμε τις προπονήσεις και γνωρίζαμε ότι οι πόρτες των νυχτερινών μαγαζιών της παραλιακής ήταν ορθάνοιχτες. Εκείνη την περίοδο το χυδαίο life style που πρόκρινε το «σύστημα Σημίτη» απαιτούσε οι πορτιέρηδες των νυχτερινών μαγαζιών να αφήνουν τους δυνητικούς πελάτες να περιμένουν με τις ώρες σε ουρές. Πολύ συχνά, αν δεν συνοδεύονταν από κοπέλες ή αν δεν φορούσαν ρούχα της αρεσκείας των πορτιέρηδων, απαγορευόταν -εντελώς παράνομα βάσει της νομοθεσίας- η είσοδος στους ταλαίπωρους που περίμεναν με τις ώρες για να ζήσουν το life style όνειρο των περιοδικών του Πέτρου Κωστόπουλου. Όμως για εμάς δεν υπήρχε τέτοιο πρόβλημα. Περνούσαμε ανάμεσα από ουρές καλοντυμένων μεσοαστών που περίμεναν υπομονετικά και τα σχοινιά, με τα οποία οι πορτιέρηδες απέκλειαν τις εισόδους των νυχτερινών κέντρων, σηκώνονταν στην θέα μας. Όλο και κάποιος συναθλητής μας είχε ρόλο στην ασφάλεια του μαγαζιού. Ασυνόδευτοι τύποι, από γειτονιές όπως τα ποντιακά της Καλλιθέας ή τα μανιάτικα του Πειραιά, με όχι και πολύ προσεγμένο ντύσιμο και ορισμένοι με απέχθεια για τον συγκεκριμένο τρόπο διασκέδασης, αφήναμε πίσω μας τους άτυχους συνομήλικους που είχαν υιοθετήσει τον αστικοφιλελεύθερο τρόπο ζωής να περιμένουν ενώ εμείς μπαίναμε στο κέντρο, χαιρετούσαμε τους γνωστούς συναθλητές που είχαν την ευθύνη της ασφάλειας και αποχωρούσαμε μετά από λίγη ώρα. «Privilege», «Yahoo», «Galea» ήταν μερικά από τα clubs της παραλιακής που οι συνομήλικοί μας ονειρεύονταν κι εμείς γελοιοποιούσαμε σε κάθε σαββατιάτικη έξοδο, μπαινοβγαίνοντας σε αυτά σαν να ήταν η τουαλέτα του σπιτιού μας.
Χωρίς ακόμη τότε να έχει διευρυνθεί η χρήση του internet, οι αθλητές των πυγμαχικών στυλ διερωτόμασταν στις συζητήσεις μας τι θα μπορούσε να συμβεί σε μια συμπλοκή αν ο αντίπαλος ήταν παλαιστής και κατάφερνε να αντέξει τον πρώτο καταιγισμό χτυπημάτων μας, προλαβαίνοντας να κάνει ένα μπάσιμο που θα μας οδηγούσε στην παγίδα των λαβών του και σε ακόλουθη ρίψη. Από την άλλη, οι φίλοι μας που ήταν παλαιστές είχαν την αντίστροφη απορία. Σε περίπτωση συμπλοκής με έναν πυγμάχο, πώς θα μπορούσαν να αντέξουν τον καταιγισμό χτυπημάτων που θα δέχονταν μέχρι να σπάσουν την απόσταση και να φέρουν την μάχη σε συνθήκες κοντινής πάλης όπου και θα είχαν το πλεονέκτημα; Όσο βάθαινε η γνώση σε πυγμαχικά ή παλαιστικά στυλ μάχης άπαντες αντιλαμβανόμασταν ότι ένας ολοκληρωμένος μαχητής θα έπρεπε να έχει γνώσεις κι απ’ τα δύο. Με τον καιρό οι απαιτήσεις μεγάλωναν. Εκείνοι που εκπαιδεύονταν στην ταϊλανδέζικη πυγμαχία μάθαιναν να χρησιμοποιούν τους αγκώνες και τα γόνατά τους καλύτερα από εμάς. Όσοι εκπαιδεύονταν στο Brazilian Ju Jitsu μάθαιναν να παλεύουν στο έδαφος με τρόπο που οι αθλητές της ελευθέρας και της ελληνορωμαϊκής πάλης δεν γνώριζαν. Άγνωστα μέχρι τότε συστήματα μάχης άρχισαν να εμφανίζονται στην Ελλάδα συνεχώς.
Κάποτε μάθαμε ότι στις ΗΠΑ και την Ρωσία είχαν εργαστεί προκειμένου να πετύχουν την πολυπόθητη προσαρμογή πάλης και πυγμαχίας. Λίγοι δάσκαλοι, που στην συνέχεια έγιναν περισσότεροι, ένωσαν κομμάτια των πυγμαχικών και των παλαιστικών συστημάτων δημιουργώντας τελικά την μικτή πολεμική τέχνη που αποκαλείται ΜΜΕ και αποτελεί αναβίωση του αρχαίου ελληνικού Παγκρατίου. Έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και στην Ελλάδα μια προσπάθεια να αναβιώσει το Παγκράτιο. Ο δάσκαλός μου, ο Νίκος Παυλίδης, ήταν από εκείνους που πήραν πρώτοι δίπλωμα ως προπονητές Παγκρατίου. Ωστόσο οι υπεύθυνοι για την δημιουργία της ομοσπονδίας Παγκρατίου προσπάθησαν να κάνουν ολυμπιακό άθλημα την αναβιωμένη πανάρχαια πολεμική τέχνη, με αποτέλεσμα οι κανονισμοί των αγώνων να γίνουν ήπιοι και οι τεχνικές αποσπασματικές σε σχέση με εκείνες του ΜΜA. Τελικά το ΜΜA έφτασε εγγύτερα στην αρχαία ελληνική τέχνη. Χρειάστηκε να περάσουν 2500 χρόνια ώστε οι πρωτοπόροι των σύγχρονων πολεμικών τεχνών Αμερικανοί και Ρώσοι να επιστρέψουν σε μια μορφή άοπλης μάχης υποταγής που ανακαλύφθηκε στην αρχαία Ελλάδα.
Το internet διάχυσε την γνώση και έφερε σε επαφή την χώρα μας με συστήματα πολεμικών τεχνών που μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000 ήταν άγνωστα. Πλέον στην Ελλάδα υπάρχουν ανεπτυγμένα πολλά δίκτυα πολεμικών τεχνών. Τόσα που στο παρελθόν δεν μπορούσαμε ούτε να φανταστούμε. Το επίπεδο επαγγελματισμού σε σχέση με το παρελθόν έχει ανέβει κατακόρυφα. Αλλά, όπως προανέφερα, αυτό δεν είναι μόνο καλό. Ιδίως αν συνοδεύεται από την απώλεια της πνευματικότητας που πρέπει να συνοδεύει την σωματική άσκηση.
Πάντως, το ζητούμενο της εποχής που συμμετείχα σε πυγμαχικούς αγώνες παραμένει και σήμερα. Η προσέγγιση της όποιας πληρότητας στις άοπλες πολεμικές τέχνες προϋποθέτει γνώσεις πυγμαχίας και πάλης. Όντας μαχητής πυγμαχικών συστημάτων θέλησα σε μεγάλη ηλικία να αποκτήσω μια επαφή και με παλαιστικά συστήματα. Πέρασα για λίγους μήνες από σχολές ιαπωνικού Ju Jitsu μέχρι που κατέληξα για έναν χρόνο στον Άτλαντα της Καλλιθέας, όπου προπονήθηκα στην ελευθέρα πάλη. Ασφαλώς τα χρόνια είχαν περάσει. Ήμουν πια σαράντα ετών. Οι επιδόσεις μου δεν είχαν καμία σχέση με τις παλαιότερες. Αλλά, έστω κι έτσι, προσπαθούσα να κάνω με την φαντασία μου τις μεταβάσεις ανάμεσα στην πυγμαχία που γνώριζα και στην πάλη που μάθαινα. Προσπαθούσα, δηλαδή, να δένω τις παλαιστικές τεχνικές έπειτα από συνδυασμούς χτυπημάτων με χέρια και πόδια. Βρήκα και άλλους παλιούς πυγμάχους στον Άτλαντα να προπονούνται στην πάλη, έχοντας τον ίδιο σκοπό με εμένα. Με πρώτο και καλύτερο το δικό μας παιδί, που περιμένουμε στην επόμενη εκδήλωση της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ., τον Κώστα τον πυροσβέστη.
Δυστυχώς, λίγο αργότερα, ένα ύπουλο αυτοάνοσο νόσημα τελείωσε άδοξα και μάλλον οριστικά την μακροχρόνια επαφή μου με τα μαχητικά αθλήματα και τις πολεμικές τέχνες. Αλλά από όλη αυτή την πολυετή εμπειρία έμειναν στο νου και το κορμί μου διδαχές, κατακτήσεις και βιώματα. Στα νέα παιδιά που θα θελήσουν να μυηθούν σε αυτό τον μαχητικό κόσμο θα πρότεινα τα εξής. Βρείτε κάποιον δάσκαλο –ή κάποιους δασκάλους- να σας μάθουν να δίνετε γροθιές σαν καλοί πυγμάχοι, να λακτίζετε σαν σωστοί καρατέκα, να κάνετε μπασίματα σαν παλαιστές ελευθέρας, να παλεύετε όρθιοι σαν παλαιστές ελληνορωμαϊκής και να μάχεστε στο έδαφος σαν αθλητές του βραζιλιάνικου Ju Jitsu. Πολλά ζητάω, έτσι; Το καταλαβαίνω. Εντάξει, αν δεν ικανοποιηθούν όλες οι παραπάνω απαιτήσεις μην λησμονήσετε τουλάχιστον το πλέον βασικό. Η άσκηση δεν είναι μόνο σωματική. Είναι ψυχική και πνευματική. Σφυρηλατημένα σώματα που δεν διαθέτουν ηθική υπόσταση και εσωτερικό βάθος σηματοδοτούν την συνέχεια της γενικευμένης ηθικής πτώσης των καιρών μας που αναπόδραστα θα οδηγήσει σε ένα δυστοπικό μέλλον απάνθρωπου υλισμού.
Σχόλια:
Ξέρεις πολύ καλά πόσο αγαπώ τις full-contact πολεμικές τέχνες. Αυτό το άρθρο είναι ιδιαίτερο γιατί ταξιδεύει και εμένα. Στην λέσχη πολεμικών τεχνών που συνδημιούργησα στο Πανεπιστήμιο. Στα κανονικά spar-wars που χτυπιόμασταν με 100% δύναμη (πάντα για το γαμώτο και ποτέ για έπαθλο) σε κάθε γυμναστήριο που περνάγαμε. Αλλά και λιγότερο όμορφες αναμνήσεις από καθηγητές όπου αλλά υπόσχονται και άλλα κάνουν. Ενώ έχω εξαιρετικές αναμνήσεις από τα περισσότερα γυμναστήρια δεν γίνεται να ξεχάσω και γυμναστήρια με προπονητές, και αθλητές, τραμπούκους ή γυμναστήρια παραδοσιακών φιλιππινέζικων ή κινεζικών πολεμικών τεχνών όπου δεν υπήρχε sparring και ο καθηγητής έλεγε ότι θα έπρεπε να τον εμπιστευτούμε και εάν γινόταν συμπλοκή στον δρόμο, ως δια μαγείας, θα χρησιμοποιούσαμε τις τεχνικές της σχολής.
Πολλές εμπειρίες λοιπόν και όλες καταλήγουν στο εξής. Οποίος αγαπάει τις πολεμικές τέχνες πρέπει να βρει μια grappling ή striking τέχνη απόλυτης επαφής σε συνδυασμό με έναν ηθικό προπονητή και να πέσει με τα μούτρα στην προπόνηση!
Ο Σταμάτης είπε...Προς τις κινεζικές τέχνες είχα και εγώ μια δυσπιστία. Αλλά το γου σου σάντα με έκανε πιο συγκρατημένο. Αυτό είναι καλό. Είναι όντως μαχητικό.
Το Sanda(San shou) είναι κινέζικο kick-boxing και το μοναδικό στυλ πολεμικών τεχνών το οποίο λειτουργεί από την ομπρέλα συστημάτων kung fu που διδάσκονται και οι Σαολίν.
Ο μέσος δυτικός, δυστυχώς, νομίζει ότι αθλητές σαν τους Σαολίν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα animal styles ή το wing chun που μαθαίνουν στον Ναό σε πραγματική μάχη, κάτι το οποίο δεν ισχύει. Ειδικά για τα στυλ kung fu μπορούμε να πούμε πολλά. Όπως παραδείγματος χάριν ότι πολλά από αυτά εφευρέθηκαν με την βοήθεια του κομμουνιστικού κόμματος της Κίνας και δεν έχουν καμία σχέση με την αρχαία Κίνα. Όταν το ΚΚΚ είχε επιβληθεί στην Κίνα απαγόρευσε τις πολεμικές τέχνες για δεκαετίες καθώς τις θεωρούσε "αντιδραστικές". Μετά τον θάνατο του Μάο όπου η Κίνα ξεκίνησε να κάνει ανοίγματα προς τον υπόλοιπο κόσμο ένα από αυτά ήταν και η επαναφορά των πολεμικών τεχνών όπως και του Ναού. Με την διαφορά βέβαια ότι οι προπονητές είχαν πεθάνει! Οπότε το κομμουνιστικό κόμμα για να ενισχύσει τον τουρισμό στην Κίνα και για να "εξάγει" πολεμικές τέχνες "δημιούργησε" και πολλά στυλ πολεμικών τεχνών που συναντώνται μόνον σε βιβλία φανταστικής κινεζικής λογοτεχνίας! Για αυτό και δεν υπάρχει και sparring σε αυτά τα στυλ.
Για όποιον ενδιαφέρεται υπάρχει ένα εκπληκτικό βιβλίο ενός Ιταλό-Αμερικάνου, του Antonio Graceffo, ο οποίος ήταν και ο πρώτος ο οποίος έζησε για πολύ καιρό στον Ναό των Σαολίν στην Κίνα και αποτυπώνει την εμπειρία του χωρίς πολιτική ορθότητα και χωρίς φίλτρα. Η πραγματικότητα του Ναού των Σαολίν δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτό που φένεται ότι είναι. Το βιβλίο ονομάζεται "The Brooklyn Monk".
Πολύ σωστά. Το κουνγκ-φου μόνο ως τουριστική ατραξιόν σε b movies χρησιμοποιείται, κατά τα άλλα είναι τελείως απάτη. Μην το μπερδεύουμε με τους αυθεντικούς Σαολίν.
Καταρχάς να εξαιρέσουμε το γου σου σάντα. Αυτό μια χαρά σύστημα είναι.
Στις ποικίλες εκδοχές του wing chun ισχύουν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω. Αλλά πρέπει να πιστώσουμε τα ωραία αλυσιδωτά χτυπήματα με τα χέρια. Έχω αντιμετωπίσει σε έναν φιλικό αγώνα σχολών έναν τέτοιο μαυροζωνα. Αυτός με κοφτά στα δάχτυλα γάντια, εγώ με γάντια πυγμαχίας. Αρχικά μου πέρασε ένα αλυσιδωτό και είδα αστεράκια. Όταν αντεπιτέθηκα απλώς τον χτυπούσα σαν σάκο. Δεν είχαν κανένα τρόπο άμυνας σε χτυπήματα που δεν ήταν του στυλ που μάχονταν.
Στον πρώτο γύρο τελείωσε ο αγώνας. Πέταξε πετσέτα το παιδί για να μην φάει άσκοπα ξύλο.
Ήταν διδακτικός και για τις δύο σχολές αυτός ο αγώνας. Εμείς καταλάβαμε ότι σε έναν μαχητή του wing chun δεν αφήνεις ποτέ την πρωτοβουλία να κάνει μπάσιμο με αλυσιδωτό. Αν συμβεί στον δρόμο είναι πιθανό να πάρει αποφασιστικά το πάνω χέρι. Αυτοί έμαθαν ότι η πολεμική τους τέχνη ήταν άχρηστη όταν ο αντίπαλος άρχιζε να τους χτυπά. Ακόμη και αν δεν γνώριζε πολεμικές τέχνες και ήξερε απλώς να μπαίνει δυνατά σε έναν τσακωμό, ο οποιοσδήποτε αντίπαλος είναι πολύ πιθανό να τους τις έβρεχε.
Είπαν ότι θα ξεκινούσαν σεμινάρια για να προσθέσουν τεχνικές άμυνας. Τους απαντήσαμε ότι έπρεπε απλά να μάθουν να κρατούν τα χέρια ψηλά. Αλλά αυτό τους προκαλούσε μπλέξιμο γιατί δεν δούλευε στα δικά τους αλυσιδωτά.
Νομίζω η λύση του σάντα είναι η καλύτερη για τους υποστηρικτές των κινεζικών συστημάτων. Ας μάθουν στην προπόνηση τις φόρμες και τα γνωστά ακροβατικά. Αλλά όταν χρειαστεί να τσακωθούν πραγματικά, είναι μονόδρομος η καταφυγή στο kick boxing του σάντα.
Ο/Η χώρα του ανατέλλοντος ηλίου είπε...Παραλίγο
Ο Σταμάτης είπε...Ος
Οι αυθεντικές παραδοσιακές πολεμικές τέχνες δεν κατόρθωσαν να επιβιώσουν στο Hong Kong, στη Taiwan ή στην Κορέα;
https://www.youtube.com/watch?v=3-Xd9JOguvc
Taekkyeon vs 'Kung Fu'
https://www.youtube.com/watch?v=eVGS0rpDxek
https://www.quora.com/How-effective-is-the-traditional-Korean-martial-art-Taekkyeon-in-actual-combat
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Η εκλεκτική σχολή του Bruce Lee και η φιλοσοφική παρακαταθήκη του θεωρείται κινηματογραφική ατραξιόν, χωρίς μαχητική αξία;
https://www.youtube.com/watch?v=RnvhdjU5xSs
Το Aikido του Morihei Ueshiba και του Steven Seagal μήπως ανταπεξέρχεται επαρκέστερα;
https://www.youtube.com/watch?v=eB8sG4smWbo
Μήπως η αξία κάποιας πολεμικής τέχνης εξαρτάται από την χρηστικότητά της στο τατάμι ή στον δρόμο, στον αθλητικό αγώνα ή στην στιγμιαία σύγκρουση, απέναντι σε έναν ή περισσότερους αντιπάλους;
Από κάποια οπτική δεν θα μπορούσε και το Parkour να θεωρηθεί πολεμική τέχνη ή τεχνική;