του Κωνσταντίνου Μποβιάτσου
Όσοι νεορομαντικοί είμαστε άνω των σαράντα ετών σίγουρα θυμόμαστε μια ιαπωνική σειρά κινουμένων σχεδίων -με την κακή μετάφραση από τους Αμερικανούς - με τίτλο Warriors of the Stars, στην οποία το διαστημικό θωρηκτό «Aργώ» έπρεπε να διασχίσει τον γαλαξία σε 365 ημέρες για να σώσει τη Γη από τη ραδιενέργεια των βομβών που έριξαν κάποιοι εξωγήινοι εισβολείς. Αυτό το κινούμενο σχέδιο, ή αλλιώς anime, είναι ένα ακόμη δημιούργημα του Leiji Matsumoto, δημιουργού και του Captain Harlock, που στην αρχική του έκδοση αναφέρεται στη δεύτερη ζωή του θωρηκτού "Yamato", του οποίου το ναυάγιο μετατρέπεται σε διαστημόπλοιο από τους γήινους. Οι γήινοι ζουν πλέον κάτω από την επιφάνεια της γης αφού η ραδιενέργεια έχει κάνει την επιβίωση αδύνατη στην επιφάνεια (σας θυμίζει κάτι;).
Πρόκειται για ένα αριστούργημα πατριωτικής υπερηφάνειας που εμφανίστηκε στις ιαπωνικές οθόνες το 1974. Προφανώς, ο εθνικισμός που αναγνώρισαν στο "Uchuu Senkan Yamato", δεν άρεσε στους υπεύθυνους του ραδιοτηλεοπτικού φορέα USA Syndication. Όπως δεν άρεσε φυσικά και στους διαμορφωτές της κουλτούρας του ευρωπαϊκού κόσμου που έδρευαν στις ΗΠΑ. Συνεπώς το 1979 θεώρησαν καλύτερα να αφαιρέσουν κάθε αναφορά στην Ιαπωνία, «αμερικανοποιώντας» τη σειρά και εμφανίζοντάς την σε αυτή τη νέα εκδοχή στις οθόνες των ευρωπαϊκών χωρών.
Μέρος της άθλιας λογοκρισίας των Αμερικανών, εκτός από την αλλαγή όλων των ονομάτων, υπήρξε και η εξάλειψη κάθε αναφοράς στο σάκε (ο ρόλος του οποίου στην ιαπωνική κουλτούρα υπερβαίνει αυτόν του απλού αλκοόλ). Καθώς και οι περικοπές στις σκηνή της αρχικής εκδοχής, που δείχνει το ιστορικό τέλος του "Yamato", στις 7 Απριλίου 1945, σε μια προσπάθεια να φτάσει στην Οκινάουα και να πραγματοποιήσειεπίθεση αυτοκτονίας κατά του αμερικανικού στόλου: εξαφανίζεται ακριβώς η σκηνή στην οποία ο διοικητής του "Yamato" , Kosaku Aruga, δένεται με την στήλη της πυξίδας για να βυθιστεί μαζί με το θωρηκτό.
Ευτυχώς στο ριμέικ της αρχικής σειράς, με τίτλο Yamato 2199, που ανατέθηκε στους σκηνοθέτες Akihiro Enomoto και Yutaka Izubuchi, η αρχική ιδεολογική τάξη αποκαταστάθηκε. Η σειρά έχει πατήσει σε κάθε εθνικιστική και παραδοσιακή πτυχή που είναι ήδη παρούσα στο έργο του Matsumoto, δημιουργώντας ένα επικό αριστούργημα ανάτασης κάθε ανδρικής αξίας: πατριωτισμός, ηρωισμός, αυταπάρνηση και πνεύμα θυσίας, θάρρος, σεβασμός στον εχθρό, αιώνιος αγώνας μεταξύ των μεγάλων αυτοκρατοριών που φιλοδοξούν στην παγκόσμια ειρήνη ενώνοντας όλα τα έθνη αλλά και φιλοδοξία για ανεξαρτησία μικρών χωρών. Με λίγα λόγια: τα πάντα, εκτός από την μιζέρια των σύγχρονων εκφυλιστικών αξιών.
Η πλοκή του Uchuu Senkan Yamato 2199 ακολουθεί πιστά την αρχική ιστορία με την αφομοίωση ενός σκληρού πυρήνα επιστημονικής φαντασίας, που κάνει όλη την ιστορία εξαιρετικά αληθοφανή. Σε γενικές γραμμές, η πλοκή εστιάζει στην τελευταία προσπάθεια των γήινων να επιβιώσουν από την επίθεση που πραγματοποιήθηκε από την εμπροσθοφυλακή της αυτοκρατορίας Gamiras. Το κλειδί βρίσκεται σε μια μυστηριώδη τεχνολογία-δωρεά από τον μακρινό πλανήτη Iscandar, η οποία επιτρέπει στους γήινους να κατασκευάσουν ένα σχεδόν ανίκητο διαστημόπλοιο από το ναυάγιο του ιαπωνικού θωρηκτού Yamatο. Μαζί με την εξωγήινη τεχνολογία, οι Ισκανδαριώτες προσφέρουν στους επίγειους ένα σχέδιο: να σπάσουν τον αποκλεισμό του Gamiras, να φτάσουν στο Ισκαντάρ και να πάρουν εκεί μια αινιγματική μηχανή ικανή να αποκαταστήσει την αρχική ισορροπία στην επιφάνεια της Γης, η οποία έχει γεμίσει ραδιενέργεια από πυρηνικούς βομβαρδισμούς του εχθρού και τώρα έχει μετατραπεί σε ραδιενεργή έρημο. Με ένα πλήρες ιαπωνικό πλήρωμα, το "Yamato" αποπλέει για τον Iscandar δείχνοντας αμέσως τις τεράστιες πολεμικές του δυνατότητες και ξεκινά τη διέλευση του γαλαξία υπό τη διοίκηση του ηλικιωμένου και αποφασισμένου διοικητή Jūzō Okita.
Από τα πρώτα κιόλας πλάνα το ριμέικ της σειράς Uchuu Senkan Yamato κάνει να δακρύσουν τα μάτια των θεατών, είτε πρόκειται απλά για λάτρεις της επιστημονικής φαντασίας είτε για ρομαντικούς πατριώτες που εκτιμούν τις στρατιωτικές αξίες.
Μια θεαματική, απελπισμένη μάχη γίνεται μεταξύ των υπολειμμάτων του διαστημικού στόλου της Γης και μιας ναυτικής μοίρας του Gamiras κοντά στον Πλούτωνα. Όλα τα πλοία φέρουν ιαπωνικά ονόματα και στο απόγειο της μάχης το αντιτορπιλικό "Yukikaze" θυσιάζεται για να καλύψει την υποχώρηση στο τελευταίο σωζόμενο θωρηκτό, το "Kirishima", ενώ το πλήρωμά του πηγαίνει σε βέβαιο θάνατο τραγουδώντας τον ύμνο του Διαστημικού Ναυτικού. Προφανώς μια στρατιωτική κατάληξη ιαπωνικού στυλ! Ατελείωτα δάκρυα, σκηνή που πρέπει να παρακολουθήσετε με μεγάλη προσοχή. Και αν αυτή είναι μόνο το «ορεκτικό», τα υπόλοιπα δεν πάνε πολύ πίσω.
Ο Izubuchi, σεναριογράφος καθώς και σκηνοθέτης, έχει ανακατασκευάσει τον κόσμο της επιστημονικής φαντασίας του Matsumoto ρίχνοντας επίσης μια ματιά στην άλλη πλευρά της εχθρικής πλευράς, ζωγραφίζοντας με ζωντανά χρώματα τη γαλαξιακή αυτοκρατορία του Gamiras, με τον αρχηγό της (ή μάλλον, τον Führer, σωστή μετάφραση) του όρου Japanese sōtō) Abert Dessler. Κινητήρια δύναμη αποτελεί η φιλοδοξία του να επιτύχει την ενότητα του γαλαξία για να φέρει οριστική ειρήνη μεταξύ των πλανητών. Το τίμημα που πρέπει να πληρώσει για αυτό το όνειρο είναι ένα τίμημα - όπως διδάσκει η ιστορία - πολέμων, σφαγών, αδίστακτης αντιμετώπισης των άλλων αλλά και του εαυτού του.
Αλλά στην καλύτερη παράδοση των ιαπωνικών κινουμένων σχεδίων ο διαχωρισμός μεταξύ του «καλού» και του «κακού», νοουμένων με την εμπειρική έννοια και όχι με την πλατωνικά ρχετυπική, δεν είναι ποτέ ξεκάθαρος και στο Yamato 2199 ακυρώνεται εντελώς. Υπάρχουν μόνο δύο ασυμβίβαστοι λόγοι μεταξύ τους, αυτός των γήινων και αυτός των Γκαμιριάνων. Μια εκλεπτυσμένη ωριμότητα, σχεδόν άγνωστη στις δυτικές παραγωγές, αντικαθιστά την, ισοπεδωμένη στα νηπιακά επίπεδα ενός political correct ηθικολογικού μανιχαϊσμού, ηθική απόχρωση των δυτικών παραγωγών.
Το να δει κάποιος την σειρά αυτή στα ιαπωνικά, φυσικά με υπότιτλους, είναι κάτι που συνιστώ γιατί προσφέρει στα αυτιά τους ταιριαστούς ήχους της γλώσσας των Yukio Mishima και Chuya Nakahara, ενός ποιητή που αναφέρθηκε αρκετές φορές στην σειρά. Επίσης, όπως προανέφερα, σε αυτή τη σειρά κινουμένων σχεδίων υπάρχουν πολύ σημαντικά πραγματολογικά στοιχεία: μάχες μεταξύ θωρηκτών, τελετές κηδείας για τους πεσόντες όπου επίσης τιμώνται εκείνες του εχθρού, στρατιωτικές πορείες, το γυναικείο προσωπικό με καμπύλες στα σωστά σημεία, φυσιολογικοί άνδρες και γυναίκες, διαστημικά υποβρύχια, τα εχθρικά καταδιωκτικά που μοιάζουν με τα Messerschmitt 262, πραξικοπήματα σε στυλ «επιχείρηση Valkyrie», στρατιώτες που τραγουδούν τον εθνικό ύμνο με δική τους πρωτοβουλία μπροστά στους ανωτέρους τους. Υπάρχουν, επίσης, όμορφες στολές, ηρωικοί θάνατοι στο πεδίο της τιμής, βολές από κανόνια που πέφτουν στις θωρακίσεις των διαστημοπλοίων με τρόπο εντυπωσιακό (δεν πειράζει αν δεν ακούτε τους ήχους στο διάστημα), χαρισματικοί ηγέτες, ο ιαπωνικός εθνικισμός και παραδοσιακοί χαιρετισμοί που δεν είναι αποδεκτοί σήμερα από τις φιλελεύθερες κοινωνίες.
Η κοσμική αντίστιξη ανάμεσα σε γαλαξιακές αυτοκρατορίες με αποστολή την υπεράσπιση ενός οικουμενικού πολιτισμού και σε μικρές ηρωικές πατρίδες που αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους, πραγματοποιείται πάνω σε έναν αισθητικά διαλεκτικό νοηματικό και εικαστικό τόνο που διεγείρει το νου και τις αισθήσεις του θεατή. Με λίγα λόγια, όλα είναι εκεί, εκτός από την σημερινή παρακμή της γνωστών επιτυχιών της 7ης τέχνης. Όσοι ζωντανοί, όσοι έχουν ακόμη το κουράγιο να στέκονται όρθιοι ανάμεσα στα ερείπια είναι σίγουρο ότι θα αγαπήσουν το ιαπωνικό αυτό έπος.
Σχόλια:
να ξερες που με γύρισες
Ο Αχιλλέας είπε...Yamato-damashii!!! 🇯🇵
Μόνο όμορφες σκέψεις μπορεί να προκαλεί αυτό το άρθρο. Μόνο θετικά συναισθήματα μπορεί να προκαλεί σε έναν ρομαντικό η προ-καπιταλιστική και προ-φιλελεύθερη Ιαπωνία του Ζεν Βουδισμού, του Tsunetomo, του Musashi, του Mishima, μέχρι και του δικού μας Λευκάδιου ο οποίος χαίρει τεράστιου σεβασμού στην Ιαπωνία καθώς θεωρήθηκε πιο Ιάπων και από τους Ιάπωνες. Πάντα τόσο όμορφα άρθρα να βλέπουμε!
Ο/Η Ανώνυμος είπε...H αυτοκρατορική Ιαπωνία, μέχρι την συντριβή και καθυποταγή της στο διεθνές σύστημα, υπήρξε λαμπρό παράδειγμα κράτους που φαινομενικά "εκμοντερνίστηκε" υιοθετώντας δυτική τεχνολογία αλλά κατάφερε παράλληλα να διατηρήσει σχετικά ανόθευτη την ιδιαίτερη ψυχή και παράδοσή του, καθώς και τις προ-νεωτερικές κανονιστικές αρχές του.
Rise on a perfumed breeze,
Fall in a rain of cherry blossom
Η Hellas Verona Athens Club είπε...
Ριγη με πιανουν οταν βλεπω οτι υπαρχουν ακομη ρομαντικοι, οτι υπαρχουν ακομη παιδια μιας αλλης υπεροχης εποχης..αυτης πουδημιουργησε τασεις, μοδα, ρευνατα στα παντα...
Το βλέπω και το ξαναβλεπω, το εχω ολο και σαν σειρα και σαν ταινια, 3 τον αριθμο που συμπληρωνουν την υποθεση ολη...και παντα κλαιω στο τελος με την καταστροφη ....