Σταμάτης Μαμούτος
Υπήρχαν περίοδοι που ο ελληνικός λαός βίωνε και τιμούσε τα έθιμά του. Κάτι παλιές εποχές, που σήμερα δείχνουν να έχουν ξεχαστεί, οι Έλληνες γιόρταζαν και τις απόκριες. Δεν αναφέρομαι στους εορτασμούς του 19ου και του 20ου αιώνα, τους οποίους περιγράφουν τα ωραία λαογραφικά βιβλία. Ο νους μου τον τελευταίο καιρό ανατρέχει σε δικές μου μνήμες. Οι αναμνήσεις ξεκινούν το ταξίδι από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, περνούν στις αρχές εκείνης του ’90, για να κουρνιάσουν σαν ταξιδιάρικα πουλιά στο τέλος του προηγούμενου αιώνα.
Όταν αναζητώ το μνημικό νήμα που συνδέει τις σκόρπιες αποκριάτικες εικόνες του παρελθόντος καταλήγω συχνά στο κέντρο των Αθηνών. Θυμάμαι ότι ήταν κάπου στα 1988 τότε που επισκέφθηκα με τους γονείς μου για πρώτη φορά την Πλάκα κατά τις μέρες των αποκριών. Η συλλογική ενέργεια και η λαϊκή πνοή, που δένονταν αξεδιάλυτα στην ατμόσφαιρα της παραδοσιακής συνοικίας με τα κατάμεστα κουτούκια, έριξαν τον πρώτο σπόρο μιας γοητευτικά μυστηριώδους πραγματικότητας στον παιδικό μου νου. Εκεί δεν κατοικούσε η τυπικά χαρούμενη διάθεση των σχολικών εορτών με τους μασκαρεμένους συμμαθητές. Ο χώρος, η αρχιτεκτονική, οι απεικονιζόμενες αρχαίες θεότητες που γέμιζαν τους δρόμους και τα καταστήματα, η αρχαία αύρα που αναδυόταν, όλα όσα απορροφούσε η ματιά μου με έκαναν να αντιληφθώ ότι το αποκριάτικο έθιμο, σε αυτό τον τόπο, περιελάμβανε ένα μεταφυσικό βάθος και κώδικες ανεξήγητους για το παιδικό μου μυαλό. Κάτι υπήρχε εκεί που δεν μπορούσα να συλλάβω στην πλήρη του υπόσταση αλλά που, λες και διέθετε μυστικές φωνές, ψιθύριζε άρρητα νοήματα στην καρδιά μου.
Δεν αρνούμαι ότι υπήρχε μια επικάλυψη. Η μόδα και οι συρμοί της εποχής ήταν παντού γύρω μου, σε μια ευδιάκριτη δυσαρμονία με την αισθητική ταυτότητα της περιοχής. Όμως, σε αντίθεση με όσα ακολούθησαν την παγκοσμιοποιημένη δεκαετία του ’90, η αισθητική της ελληνικής δεκαετίας του ’80 δεν ήταν πάντοτε απορριπτέα. Υπήρχαν ακόμη άγκυρες που βύθιζαν ρεύματα και τάσεις της εποχής στο αραξοβόλι του λαϊκού ελληνικού πολιτισμό. Ακόμη και αν οι τάσεις αυτές ήταν δάνεια ξένων χωρών. Οι απόηχοι των παλμών της διονυσιακής ψυχικής που δονούσαν την γραφική συνοικία με τα πέτρινα φιδογυριστά δρομάκια γίνονταν αισθητοί σε όσους είχαν τα ώτα της ψυχής τους ευήκοα. Ακόμη κι αν στα σοκάκια που τύλιγαν την ακρόπολη -ή αν κάτω από το βλέμμα των Σειληνών που μας κοιτούσαν γελώντας μέσα από μαρκίζες καταστημάτων- περιφέρονταν πάνκηδες, μηχανόβιοι και νέοι Έλληνες εκφραστές κάθε υποκουλτούρας.
Την ημέρα που βρέθηκα στην Πλάκα ο παρηκμασμένος Παναθηναϊκός του Λιβέρη Ανδρίτσου αντιμετώπιζε τον πολύ δυνατό ΠΑΟΚ του Φασούλα στον «τάφο του Ινδού». Όταν ο αγώνας ολοκληρώθηκε ένας πυρήνας της Θύρας 13 πέρασε μια βόλτα από το σημείο όπου συγκεντρώνονταν όλοι οι νέοι της πόλης κατά την αποκριάτικη περίοδο. Θυμάμαι τον κόσμο να στριμώχνεται στα μικρά πεζοδρόμια της οδού Κυδαθηναίων, καθώς μια ορδή μακρυμάλληδων νεαρών επέλαυνε φωνάζοντας συνθήματα υπέρ του Παναθηναϊκού και μοιράζοντας χτυπήματα με τα πλαστικά ρόπαλα σε όποιον βρισκόταν στον δρόμο της. Κρατούσα κι εγώ ένα πλαστικό ρόπαλο, πράγμα που κέντρισε το ενδιαφέρον ενός εξ αυτών. «Τι ομάδα είσαι ρε μορτάκο;» με ρώτησε σταματώντας μπροστά μου. «Ολυμπιακός» απάντησα, μάλλον με παιδική αφέλεια, κι εκείνος μου έριξε δυο φιλικές ροπαλιές έξω απ’ τον Ζυγό, καθώς στεκόμουν στην άκρη του πεζοδρομίου. Προσπάθησα να ανταποδώσω αλλά ήταν μάταιο, όντας μαθητής του δημοτικού, να δοκιμάσω την τύχη μου απέναντι σε έναν μάχιμο hooligan που μου έκανε πλάκα. Όμως, την επόμενη στιγμή το ρόπαλό μου είχε περάσει στα χέρια του πατέρα μου. Και τότε οι ροπαλιές που βρήκαν την πλάτη του νεαρού ήταν αυτές ενός κανονικού Ολυμπιακού. Τις επόμενες στιγμές ο κόσμος παρακολουθούσε γελώντας την άτυπη μονομαχία. Και οι υπόλοιποι της Θύρας 13, επίσης. Μετά την ανταλλαγή μερικών χτυπημάτων όλοι έβαλαν τα γέλια, ο βάζελος μας χαιρέτησε και η πορεία των παναθηναϊκών συνέχισε την βόλτα της.
Η επόμενη φορά που βρέθηκα στην Πλάκα κατά την περίοδο των αποκριών ήταν το 1992. Είχα μπει πλέον στην εφηβεία, τα μαλλιά μου είχαν μακρύνει, τα στενά jean με τα heavy metal ραφτά δεν έβγαιναν από επάνω μου ούτε με εγχείρηση. Θυμάμαι με νοσταλγία ένα από τα πιο λαϊκά ταβερνεία της περιοχής. Ήταν η «ταβέρνα του Τσεκούρα». Βρισκόταν σε ένα αχανές υπόγειο, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Ραγκαβά. Ο Τσεκούρας ήταν ένας φαλακρός κάπελας με άσπρο παχύ μουστάκι. Φορούσε μια από τις συνηθισμένες λευκές ποδιές των ταβερνιάρηδων και των καφετζήδων εκείνης της εποχής. Η εικόνα του έδειχνε ίδια με εκείνη των συναδέλφων του που περιγράφονταν στα μυθιστορήματα των αρχών του αιώνα. Το υπόγειο ήταν κατάμεστο και μόλις κατέβαινες το πρώτο σκαλί τα ρουθούνια γέμιζαν με την λαχταριστή οσμή του ψητού κρέατος.
Δέκα περίπου χρόνια αργότερα το καπηλειό του Τσεκούρα ήρθε στο επίκεντρο των δελτίων ειδήσεων. Οι δάσκαλοι κάποιου σχολείου έβαλαν μαθητές του δημοτικού να «διαδηλώσουν» απαιτώντας να κλείσει η ταβέρνα για να χτιστεί σχολείο ή να επεκταθεί κάποιο κτίριο ενός σχολείου-δεν θυμάμαι τις λεπτομέρειες της υπόθεσης. Τελικά το αίτημα έγινε δεκτό. Το θρυλικό καπηλειό γκρεμίστηκε. Είκοσι χρόνια μετά ο χώρος έχει μετατραπεί σε μια μικρή ζούγκλα άγριας βλάστησης. Ο «Τσεκούρας» έκλεισε αλλά το σχολείο δεν χτίστηκε ποτέ.
Κατά την δεκαετία του ’90 άρχισα να συχνάζω στην περιοχή της Πλάκας. Ως νεαρός αντιλαμβανόμουν ότι ξέφτιζε, χρόνο με τον χρόνο, η παλιά ατμόσφαιρα. Η περιοχή αποτελεί τόπο διαμονής μεγαλοαστών επιχειρηματιών και μεγαλοδημοσιογράφων. Το αστικό αυτό σκυλολόι είχε ήδη κινήσει τα νήματα, από την δεκαετία το ’80, ώστε να χαθεί το γνήσια πνεύμα της περιοχής και να αντικατασταθεί, στα πρότυπα ενός αστικού απονευρωμένου κλασικισμού, σε μια ακριβή και νυσταλέα συνοικία με μουσειακά τουριστικό ενδιαφέρον. Η ένταξη στην Ε.Ε. και η σταδιακή αφομοίωση της αντιπαραδοσιακής και αντιπνευματικής γραφειοκρατικής ιδεολογίας του νεοφιλελευθερισμού. Η πληθώρα των κέντρων διασκέδασης που άνοιξαν σε κάθε γειτονιά από την δεκαετία του ’90. Η έλευση του «συστήματος Σημίτη», που επέβαλε την νοοτροπία του ορθολογιστικού εκσυγχρονισμού εμπορευματοποιώντας κάθε πτυχή του δημόσιου βίου και υπονομεύοντας το νόημα των παραδοσιακών εθίμων. Να μερικοί από τους λόγους που και την ταυτότητα της Πλάκας άλλαξαν και τον τρόπο εορτασμού των αποκριάτικων εθίμων διαφοροποίησαν στην Αθήνα. Πρέπει να ήταν το 1999 η τελευταία χρονιά που θυμάμαι τους δρόμους της Πλάκας να βουλιάζουν από Αθηναίους που απολάμβαναν τις απόκριες. Έκτοτε άρχισε η σταδιακή μείωση του κόσμου.
Όταν εμφανιστήκαμε οργανωμένα ως Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. για πρώτη φορά στην αποκριάτικη Πλάκα, στα μέσα της δεκαετίας του 2000, η παρακμή είχε αρχίσει να κλείνει στις παγερές της παλάμες τα εναπομείναντα καπηλειά και τα καφενεία της περιοχής. Αλλά για εμάς ήταν αυτό που ζητούσαμε. Μακριά από τα υπόλοιπα φοιτητικά στέκια των Εξαρχείων και του Κολωνακίου (που δεν γινόταν να ριζώσει η ιδεολογία μας) και συμβατή με την αισθητική μας, η Πλάκα γρήγορα έγινε ένα από τα αγαπημένα σημεία των μελών της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.
Σήμερα δεν ξέρω αν έχει νόημα να αναφερθώ σε πιθανές επιβιώσεις του παλαιότερου αποκριάτικου πνεύματος στην Αθήνα. Η μεταμοντέρνα εμπορευματοποίηση έχει αλλοιώσει το περιεχόμενο των εθίμων, ακόμη και αν αυτά συνεχίζουν να υπάρχουν. Το περισσότερο που μπορούμε να περιμένουμε πλέον είναι να βλέπουμε τους Αθηναίους να βγαίνουν από τα σπίτια τους και να θυμούνται ότι είναι απόκριες. Αν, παρεμπιπτόντως, συναντήσουμε και κανέναν μασκαρεμένο, τότε πρέπει να είμαστε ικανοποιημένοι.
Φέτος δεν ήταν μόνο οι παγιωμένες δυσκολίες των μεταμνημονιακών εποχών. Ήταν και η συγκεκαλυμμένη δικτατορία του «συστήματος Μητσοτάκη» που έκανε ό,τι περνούσε απ’ το χέρι της ώστε να απονευρωθεί η εορταστική περίοδος. Καταρχάς φαίνεται, ότι όντας ένας πολιτικός κλόουν, ο μικρός της κυβερνητικής οικογένειας δεν αντιλαμβάνεται την διαφορά της εορταστικής περιόδου. Ο δήμος των Αθηναίων απουσίαζε από τα κοινωνικά δρώμενα της πόλης. Ούτε η παραδοσιακά τυπική εμφάνιση στον λόφο του Φιλοπάππου την Καθαρά Δευτέρα από κλιμάκια του δήμου δεν πραγματοποιήθηκε. Αλλά πιο καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση μιας αντι-εορταστικής ατμόσφαιρας έπαιξαν οι αποφάσεις της κυβερνητικής-mediaκής φιλελεύθερης συμπαιγνίας στο θέμα της ουκρανικής κρίσης. Προφανώς και οι συγκρούσεις στην Ουκρανία είναι θλιβερές. Αλλά τα τηλεοπτικά ΜΜΕ και η κυβέρνηση, κατόπιν υποδείξεων των γνωστών πρεσβειών, τις παρουσιάζουν σαν να γίνονται στα δικά μας σύνορα. Ή, μάλλον, αμφιβάλω αν θα έδειχναν τέτοιο μεγάλο ενδιαφέρον για μια ελληνική σύγκρουση, που δεν θα ήταν προς το συμφέρον των ΗΠΑ και της Ε.Ε. Όπως και να έχει το σίγουρο είναι ότι το αρνητικό κλίμα που δημιούργησαν τα ΜΜΕ και, παράλληλα, ο φόβος που καλλιεργούν για επικείμενες πυρηνικές καταστροφές και λοιπές νεομακαρθικές ανοησίες διαμόρφωσαν μια στενόχωρη ατμόσφαιρα που δεν ευνόησε την εκδήλωση των αποκριάτικων συνηθειών.
Το πρώτο σαββατοκύριακο των αποκριών το κέντρο της Αθήνας δεν διέφερε σε τίποτε από τις καθημερινές ημέρες. Μοναδική εξαίρεση η περιοχή των Εξαρχείων. Στα Εξάρχεια υπάρχουν ακόμη ενεργές δομές πολιτιστικής αντίστασης στην φιλελεύθερη ιδεολογική ηγεμονία. Τα Εξάρχεια ήταν η μόνη γειτονιά που συνδύαζε την ζωντάνια με το αποκριάτικο κλίμα. Περπατούσα στους δρόμους των Εξαρχείων πρωί και βράδυ κι έβλεπα κόσμο ντυμένο με αποκριάτικες στολές. Παιδιά που προκαλούσαν σαματά με καραμούζες. Ωραίες εικόνες. Μάλιστα, διοργανώθηκε και αυτόνομο καρναβάλι στην πλατεία. Όσον αφορά τα ταβερνάκια και τα καφενεία της περιοχής, έσφυζαν από ζωντάνια. Αν μη τι άλλο η Αριστερά και οι αναρχικοί έχουν αντιληφθεί εδώ και χρόνια ότι η πρώτη και σημαντικότερη αντίδραση στην φιλελεύθερη εξουσία είναι η δημιουργία αυτόνομων ζωνών, όπου αισθητικά και πολιτικά θα αποτελούν κάτι εντελώς διαφορετικό από την κυρίαρχη συνθήκη.
Ευτυχώς το τελευταίο σαββατοκύριακο η κατάσταση έδειξε κάπως να αλλάζει για το σύνολο του κέντρου. Μολονότι την Παρασκευή η Πλάκα και οι γύρω περιοχές ήταν σχεδόν άδειες, το Σάββατο και την Κυριακή οι Αθηναίοι θυμήθηκαν, ευτυχώς, ότι ήταν απόκριες. Στου Ψυρρή και στην Πλάκα υπήρξε σφυγμός. Προφανώς ανάμεσά μας υπήρχαν ορδές ασιατών, αφρικανών και εν γένει «πολιτών του κόσμου». Ο Flammentrupp είναι η αλήθεια ότι δεν το άντεξε. Οι υπόλοιποι το αντιμετώπισαν, όπως πάντα, ως κάτι συνηθισμένο. Εγώ, για να είμαι ειλικρινής, δεν προβληματίζομαι. Κάνω την πλάκα μου με τα λαϊκά στρώματα ανεξαρτήτου προέλευσης. Αντιλαμβάνομαι ότι αυτά αποτελούν τον τελευταίο κρίκο του προβλήματος της παγκοσμιοποίησης. Απλώς τον παρακάμπτω και στοχεύω στην καρδιά του εχθρού, που βρίσκεται αλλού.
Βολτάροντας, λοιπόν, στου Ψυρρή και την Πλάκα, χωθήκαμε τελικά στο στέκι της λέσχης. Πολύς κόσμος, φοιτητές, γκόμενες που μας καμάκωναν στο διπλανό τραπέζι, γραφικές μορφές της περιοχής που καλαμπουρίζουν στα μαγαζιά και διατηρούν -από την δεκαετία του ’70- ένα διαρκές ενδιαφέρον για τις τουρίστριες, επανεμφάνιση παιδιών της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. που είχαμε να δούμε καιρό, ξανθός ζύθος που δρόσιζε τους λαιμούς, ψητά εδέσματα με γεύσεις που άγγιζαν θεραπευτικά τους ουρανίσκους, βάρβαρη όρεξη για βελούδινη σάρκα, όλα αυτά που γουστάρουμε ήταν εκεί (με εξαίρεση το heavy metal). Και του χρόνου, παίδες! Εύχομαι υγεία και καλή σαρακοστή σε όλους τους φίλους και τους αναγνώστες της λέσχης μας.
Σατιρικό Επίμετρο
Κι εκεί που όλα κυλούσαν υπέροχα κατά την διάρκεια της βραδιάς, συνέβη κάτι που ακόμη και τώρα δυσκολεύομαι να συνειδητοποιήσω ως αληθές. Στο διπλανό τραπέζι κάθονταν τρεις ασυνόδευτες γυναίκες. Θα τις έλεγα νόστιμες, αν και ήταν μεγαλύτερες σε ηλικία από εμάς. Από την πρώτη στιγμή άρχισαν να μας φλερτάρουν ανοιχτά. Το γράφω με ενδοιασμούς, αντιλαμβάνομαι ότι μπορεί να προκαλέσω ερωτηματικά σε φίλους και συναγωνιστές, αλλά η αλήθεια είναι ότι η ιδέα μιας ωραίας ξεπέτας (one night stand, που λένε και οι αγγλοσάξονες σύμμαχοι του «πατριάρχη») θρονιάστηκε για τα καλά στο νου μας. Δεν αργήσαμε να προσεγγίσουμε τα κορίτσια μας, με κεράσματα ποτών και κάποιες αυτοσχέδιες ατάκες.
Όλα έδειχναν να πηγαίνουν κατ’ ευχή, όταν, την ώρα που η κομπανία έπαιζε το τραγούδι Η πιο καλή γκαρσόνα είμαι εγώ, μια από τις καινούργιες μας γνωριμίες ρώτησε, «εσείς δεν είστε της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.;»
«Διάολε, λες να γίναμε τόσο διάσημοι;» διερωτήθηκα σιωπηλά. «Είναι, λοιπόν, τόσο μεγάλη η δημοτικότητα που μας εξασφάλισε η άνοδος της αναγνωσιμότητας του blog;»
Πριν προλάβω να παραθέσω κάποιον φραστικό ελιγμό για να καταλάβω που το πήγαιναν οι τύπισσες, ο Αργασταράς είχε απαντήσει ήδη θετικά.
«Σας βρήκαμε μπολσεβίκοι. Θάνατος στους στρασεροδραγούμηδες!» φώναξε η σιτεμένη γκόμενα μετά την θετική απάντηση του Δημήτρη κι όλα όσα ακολούθησαν έγιναν μέσα σε λίγες στιγμές.
Τα τζάμια ενός παραθύρου θρυμματίστηκαν και άντρες με καταδρομικές στολές πέρασαν αστραπιαία στην αίθουσα. Οι σερβιτόροι του καταστήματος ξεκούμπωσαν τα πουκάμισα και αποκάλυψαν ότι από μέσα φορούσαν μαύρα χιτώνια, με ραφτά στους ώμους που έγραφαν «Εστιατόρια του Νεοφιλελεύθερου Ράιχ-Τάγμα Κυριάκος Μητσοτάκης». Μυστικές καταπακτές άνοιξαν μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας από τις οποίες ξεπρόβαλαν νεαροί με φαλακρά κρανία, με πρόσωπα πελιδνά σαν των νεκρών και με πυροκόκκινα μάτια, ψελλίζοντας, σχεδόν τελετουργικά, την ακατάληπτη φράση «μόνο Χίτλερ θέλω εγώ, θάνατος στο φασισμό». Η ίδια η Άνγκελα Μέρκελ με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εμφανίστηκαν από το βάθος της στενόμακρης αίθουσας και κατεύθυναν την επιχείρηση, φωνάζοντας σε άπταιστα ελληνικά, «κάτω ο ρομαντικός εθνικισμός, δεν θα περάσει ο κομμουνισμός, Γύπαρης-Διαφωτισμός!!». Και το ακόμη εκπληκτικότερο, ανάμεσά τους στεκόταν ο «πατριάρχης»! Με τα χιονάτα του μαλλιά χωρισμένα στο πλάι, φορώντας τα γυαλιά Ray Ban των παλιών στρατιωτικών και με τα χέρια διασταυρωμένα στο πίσω μέρος της μέσης, σαν να βρισκόταν στην στάση της ημιανάπαυσης, μονολογούσε θριαμβευτικά «μα, αυτό ήτο υπέροχο», παρακολουθώντας την εξέλιξη της επιχείρησης.
Πρώτα συνέλαβαν τον Βασίλη. Δυο γκαρσόνια-καταδρομείς του έδεσαν τα χέρια στην πλάτη. Οι φαλακροί νεαροί τον πλησίασαν, βαδίζοντας σε σειρά, σαν ιερείς κάποιας σέκτας που ακολουθούσαν τους κανόνες μιας άρρητης ιεράρχησης. Όταν περικύκλωσαν τον Βασίλη, ένας εξ αυτών έφερε μπροστά του το κάδρο ενός ασπρομάλλη, ψηλόλιγνου, καμπούρη άντρα. Ο εικονιζόμενος είχε μαλλιά που έπεφταν στο σαγόνι κουρεμένα τετράγωνα. Ήταν ντυμένος με αναγεννησιακά ρούχα και κρατούσε ένα μαντολίνο. Πρόλαβα να δω ότι στην βάση του κάδρου υπήρχε μια χαραγμένη επιγραφή που έγραφε, «Ψευτοθόδωρος, ο τροβαδούρος».
Δεν είχα πολλά περιθώρια. Ήταν θέμα χρόνου να μας ακινητοποιήσουν όλους. Βλέποντας τους σερβιτόρους να μου κλείνουν τον δρόμο και να φωνάζουν «και τώρα θα σας μαγειρέψει ζωντανούς στο μεγάλο καζάνι ο εστιάτορας», πέταξα ενστικτωδώς μια χούφτα χαρτοπόλεμο στα μάτια του πρώτου εξ αυτών. Και τότε, ως εκ θαύματος, ο σερβιτόρος έπεσε στο πάτωμα σφαδάζοντας σαν να είχε χτυπηθεί από κοφτερή λεπίδα. Το σώμα του άρχισε να λιώνει και να βγάζει ατμούς λες και βρισκόταν σε κάποιο έλος γεμάτο καυτό θειάφι. Ώσπου στο τέλος απέμεινε μια κολλώδης πράσινη μάζα εκεί που πριν λίγες στιγμές σφάδαζε ένα ανθρώπινο κορμί. Επανέλαβα διστακτικά την ίδια κίνηση και διαπίστωσα ότι προκαλούσε παρόμοια καταστροφή και στους υπόλοιπους. Το πολτοποιημένο πολύχρωμο χαρτί, για κάποιον απροσδιόριστο λόγο, έστελνε τα κορμιά των διωκτών μας πίσω στην κόλαση απ’ την οποία είχαν ξεβραστεί.
«Γεμίστε τους με χαρτοπόλεμο», φώναξα στους υπόλοιπους της λέσχης.
«Όχι χαρτοπόλεμο! Καταραμένε δραγουμμικέ Ρωμιέ, οι Διαφωτιστές χιτλερικοί το λέμε κονφετί» τσίριξε ένα γκαρσόνι. Αλλά ήταν ήδη αργά. Το εστιατόριο είχε γεμίσει με μικρά, πολύχρωμα, αιωρούμενα χαρτάκια. Κι ανάμεσά τους η ματιά μου ταξίδευε στις παρυφές του ονείρου. Εκεί που ένας εφιαλτικά γκροτέσκος κόσμος εξατμιζόταν, πνιγμένος στην βροχή ενός φτηνού, αλλά και γεμάτου εορταστικούς συμβολισμούς, χαρτιού.
Οι φωτογραφίες της φετινής αποκριάτικης περιόδου που συνοδεύουν το άρθρο έχουν ληφθεί από την Πλάκα, του Ψυρρή, τα Εξάρχεια και τον λόφο του Φιλοπάππου.
Ο Κωνσταντινος είπε...Καπου εκει γυρω, Αποκριες 1984 85,17χρονος κατεβηκα Αθηνα με αλλους Λαμιωτες χουλιγκανκυς βαζελους και γαβρους για να δουμε αντιστοιχα τις ομαδες μας στην πρωτευουσα.
Φυσικα απαραιτητη σταση Μοναστηρακι και περιξ για τον εφοδιασμο δισκων μεταλ...αφου η επαρχια επασχε καπως γενικα.
Εκει ειδα και εζησα μια καποια περιεργη συνηθεια αποκριατικη..οταν βρεθηκαμε εμεις οι τσολιαδες απο την Λαμια στην μεση μιας βιαιης συγκρουσης 2 πολυ μεγαλων ομαδων νεαρων, ολοι ντυμενοι αποκριατικα προχειρα αλλα εφοδιασμενοι με τα διασημα ροπαλα τα οποια ομως ειχαν..πειραξει.
Ακριβως ηταν γεμισμενα με χαρτι που τα εκανε οπλα δυνατα. Η συγκρουση ηταν τρομερη, επεσε πολυ ξυλο και υπηρξαν και καποιοι μικροτραυματισμοι.
Στο τελος της μαχης, μαθαμε οτι ηταν ενα κανονισμενο ραντεβου απο παιδια δυο περιοχων της πρωτευουσας, Ηλιουπολη η μια σιγουρα, αφου πηραμε για καποιον αοριστο λογο το μερος τους...και Βυρωνας με καποιους αλλους που δεν θυμαμαι.
Μας ειπαν οτι συνηθιζοταν αυτο τις Αποκριες. Φυσικα την νυφη πληρωσαν και αλλοι νεαροι που απαντουσαν απο ποια περιοχη ηταν και αναλογα τις τρωγανε. Για την ιστορια ευτυχως η Ηλιουπολη νικησε σχετικα ανετα και ετσι εμεις περηφανοι, φυγαμε νικητες σε μια μαχη που δεν μας αφορουσε...ωραια χρονια!!!
Τεν τεν
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Άλαλα τα χείλη των δεξιών
Ο Σταμάτης είπε...Μια από τις κλασικές παλιές τοπικές συγκρούσεις συνοικιών περιγράφεις.
Η πρώτη στην οποία συμμετείχε ενεργά η παρέα μου ήταν νομίζω το 1993. Μετά από αγώνα Καλλιθέας-Αιγάλεω που έγινε τις μέρες των αποκριών, την γηπεδική συμπλοκή ακολούθησε ραντεβού στην Πλάκα. Πανστρατιά πραγματική. Συγκεντρώθηκε η "αφρόκρεμα" των hooligans, των μπράβων και των πάσης ειδικότητας κακοποιών της περιοχής προκειμένου να πραγματοποιηθεί η σταυροφορία στην Πλάκα.. χαχαχα
Ο Flammentrupp είπε...Βλέπω πως κάθεστε και τρώτε μέσα σε στοά...
Εκτός από στρασσεροδραγούμηδες μπολσεβίκοι,
αποκαλύπτεστε και ως Μασόνοι.
Έτσι, να μαρτυράτε χωρίς ξύλο!!!
Και τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, εσείς τα γράψατε.
Αλλά έχουν γνώση οι φύλακες. Έσσεται Ήμαρ !!!
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Ωραίο άρθρο! Και του χρόνου! Δεν υπάρχει άνθρωπος που να έζησε την αθηναϊκή Αποκριά των 80's και 90's και να μην τον πνίγει η νοσταλγία. Αφήστε κάτω τα smartphones και πιάστε τα ρόπαλα ρεε!! Παρεμπιπτόντως, ποια είναι η "στοά" που βλέπουμε στις φωτογραφίες;
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Θολωτή αίθουσα καπηλειού που βρίσκεται στην Πλάκα.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...https://www.kathimerini.gr/culture/561753340/chalkidiki-anapantecha-archaiologika-eyrimata/
Σκληρός ανταγωνισμός ανάμεσα σε εστιάτορα και Καραμπελιά για το ποιος θα αποδειχτεί ο πιο πιστός νεοδημοκράτης. Ο μεγάλος τελικός του master chef πλησιάζει.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Εν τω μεταξύ ο Καραμπέλιας τι φάση; Ο τύπος δεν ήταν μαοϊκός στο παρελθόν; Τώρα γιατί τέτοιο πάθος με το ΝΑΤΟ;
Κάποτε αναρχικός, μετά οικολόγος, για λίγο υπαρξιστής μαρξιστής. Μετά ελληνορθόδοξος λαϊκό αριστερός πατριώτης. Στο τέλος νεοδημοκράτης Διαφωτιστής. Έχει και η αριστερά τα δικά της εστιατόρια.
το "αναρχικός" κόλλησε στον Καραμπελιά από το χαβαλέ του Τζιμάκου στους στίχους "θα πάω στον Καραμπελιά Παναγιά μου που'χει λεβέντες νέους αναρχικούς κι ωραίους".
Στην πραγματικότητα, αναρχικός δεν υπήρξε ο Καραμπελιάς. Υπήρξε πράγματι μαοϊκός, οικολόγος-εναλλακτικός, νεο-ορθόδοξος στα 90s (σαν άλλος Νιόνιος Σαββόπουλος), σοσιαλπατριώτης επί Α' και Β' Μνημονίου, απογοητευμένος αντι-Ζαίος επί Γ' Μνημονίου -που όμως η απογοήτευση από την τσιπροκωλοτούμπα του '15 δεν τον οδήγησε σε επαναστατικές θέσεις αλλά στον... περίγυρο του Αντωνάκη του Σαμαρά-, και (πάλι ως άλλος Νιόνιος) σήμερα Μητσοτακικός. Ο φιλονατοϊσμός στον Καραμπελιά είναι απόρροια του μητσοτακισμού του, όχι το αντίθετο.
καλά με τον εστιάτορα δε συγκρίνεται, εντάξει, ο Καραμπελιάς έχει γράψει και μια "Ανολοκλήρωτη Επανάσταση του Ρήγα Βελεστινλή", τι να του κλάσει πνευματικά ο ριστοράντες;
Πριν αρχίσω το θάψιμο πρεπει να παραδεχτώ οτι ο Καραμπελιάς εχει εκδώσει βιβλία που αξιζουν τον κόπο να διαβαστουν.Θα έλεγα οτι ο Καραμπελιάς ξεκινησε σαν μετα-Μαοιικος με την ΟΠΑ στην αντιπολιτευση και ακολουθησε την μοδα της Γαλλιας( εκει σπουδασε) οπου οι απογοητευμενοι μετσ- Μαοικοι το γυριζαν στην οικολογια την φυση κλπ.Βεβαια στη Γαλλια το εκαναν σωστα γιατι γινοντουσαν αγροτες και καποιοι πρωτοστατησαν σε κινηματα( πχ Μποβε στο αντιπαγκοσμιποιητικο).Γυριζω στον Καραμπελια ο οποιος λοιπον στα τελη των 80s το γυρισε στη μη- βια οικολογια κλπ και πρωτοστατησε στη δημιουργια των οικολογων εναλλακτικων του κατεξοχην " εθνομηδενιστικου" οπως λεει και ο ιδιος δημιουργηματος.Μια και το θυμηθηκα ο ορος " εθνομηδενισμος" που ξαθιερωσε ο Καραμπελιας ειναι η εξελιξη του ορου" εθνικος νιχιλισμος" που καθιερωσε ο Ψυρρουκης για να περιγραψει την διαχυση του αστικου κοσμοπολιτισμου.Γυριζωντας στον Καραμπελια στις αρχες των 90s αφηνει τους οικολογους κλπ και το γυριζει στη νεορθοδοξια οπως πολλοι πρωην αριστεροι πχ Σαββοπουλος,Ραμφος κλπ.Εκει αρχιζει τα παρε- δωσε με την κυριαρχη πολιτικη.Χωριζει τον πολιτικο χαρτη σε εθνομηδενιστες - πατριωτες και νταραβεριζεται με πασοκους αντισημιτικους ( Παπαθεμελης κλπ) στηριζει Καραμανλικους κ σαμαρικους της ΝΔ( κοντρα στον εθνομηδενισμο των Μητσοτακικων κλπ) .Στον συριζα νταραβεριζεται με Αλαβανο ως πιο πατριωτη απεναντι στους δικαιωματιστες κλπ.Στους αγανακτισμενους κατεβηκε με ψιλοσωστα αιτηματα στην αρχή αλλά συντομα τα γυρισε και αρχισε να λεει οτι με δραχμη θα καταστραφουμε κλπ.Εκανε κ κονε με τους Ανελ κανοντας μια επιτροπη "εναντια στην γςρμανικη κατοχή".Όταν βγηκαν οι συριζανελ τους στηριξε στην αρχη και μετα τους κατηγγειλε γιατι αργουν να φερουν συμφωνια( μνημονιο δηλαδη) και ζητουσε οικουμενικη κυβερνηση.Στο δημοψηφισμα ηταν αποχη εως δειλο " ναι" αφου προσεγγισε στελεχη των ανελ φιλομνημονιακα( Δαμθανος Βασιλειαδης,Δαμαβολιτης κλπ).Εκτοτε ο Καραμπελιας κανει τα κονε του με μότο οτι αφου κινδυνευουμε απο τους Τουρκους θα μας προστατεψουν οι Αμερικανοι και οι Ευρωπαιοι οποτε πρεπει να τα εφαρμοζουμε όλα ( μνημονια κλπ) γιατι αλλιως θα θυμωσουν και θα αφησουν να μας φανε οι Τουρκοι.Πουλαει πθα ραγιαδισμο ο τυπος επιτιθεμενος χυδαια σε οποιον αμφισβητει τα ευρωατλαντικα σχεδια στην Ελλαδα( μνημονια κλπ).Αυτα λοιπον και συγνωμη για το" σεντόνι".
Συναγωνιστή, τον όρο εθνικός νιχιλισμός (Nationalnihilismus, national nihilism) που στις διάφορες μεταφράσεις μπορεί να δοθεί και ως εθνομηδενισμός, στο διεθνές λεξιλόγιο τον εισήγαγε ο Γκεόργκι Δημητρώφ, στην ομιλία του για τα λαϊκά μέτωπα κατά του φασισμού στο 7ο συνέδριο της ΚΔ το 1935.
"We Communists are the irreconcilable opponents, in principle, of bourgeois nationalism in all its forms. But we are not supporters of NATIONAL NIHILISM, and should never act as such. The task of educating the workers and all working people in the spirit of proletarian internationalism is one of the fundamental tasks of every Communist Party. But anyone who thinks that this permits him, or even compels him, to sneer at all the national sentiments of the broad masses of working people is far from being a genuine Bolshevik, and has understood nothing of the teaching of Lenin on the national question ... If we act in this spirit, if in all our mass work we prove convincingly that we are free of both NATIONAL NIHILISM and bourgeois nationalism, then and only then shall we be able to wage a really successful struggle against the jingo demagogy of the fascists."
τον όρο χρησιμοποιεί και ο Λούκατς -λίγο μετά τον Δημητρώφ- κάνοντας κριτική στην εγκληματική αδιαφορία μεγάλων κομματιών της γερμανικής αριστεράς στη Βαϊμάρη για τα εθνικά ζητήματα και για την ταπείνωση που ένιωθε ο λαός από τη συνθήκη των Βερσαλλιών (αδιαφορία που εκμεταλλεύτηκαν οι Ε/Σ για να μονοπωλήσουν την εθνική αφήγηση), ιδιαίτερα αναφέρει τον εθνικό νιχιλισμό ως ένα από τα "ιδεολογικά λάθη της Λούξεμπουργκ".
"An indication of the lack of tradition in many subjectively convinced democrats is that for their part, they made the allegedly exclusively 'Western' character of democracy the basis for their propaganda. By tactlessly and untactically placing in the forefront their anti-German sentiments, their enthusiasm for Western democracy, they were involuntarily helping the reactionaries in their anti-democratic yarn-spinning. (This ideology is seen at its clearest in the ambit of the Weltbühne.) A further point was the nihilistic attitude of large sections of the radical bourgeois intelligentsia to the national humiliation (abstract pacifism), a nihilism which also found its way into the labour movement, although in different forms. (This tendency was particularly marked in the German Independent Socialist camp, but under the influence of Rosa Luxemburg's ideological errors even the German Communist Party was not untouched by NATIONAL NIHILISM at the start of its development.)"
ο Ψυρρούκης απλά κληρονόμησε τον όρο από τον Δημητρώφ.
Ο Καραμπελιάς επί 1ου/2ου μνημονίου, αλλά και πριν, ήταν ότι πιο κοντά στην "πατριωτική αριστερά"/σοσιαλπατριωτισμό έχει υπάρξει στην μεταπολίτευση. Η αλήθεια είναι πως τόσο εκδοτικά, όσο και κινηματικά βοήθησε πολύ κόσμο να μεταβεί από την πατροπαράδοτη Αριστερά σε πιο εθνικολαικά μονοπάτια. Δυστυχώς, η μετέπειτα πορεία του είναι αυτή που αναφέρθηκε παραπάνω. Ελπίζω ο κόσμος που τον διάβαζε/υποστήριζε να μην τον ακολούθησε.
Συνοψίζοντας, η διαδρομή του είχε ως εξής: μετα-μαοικός/γαλλική αυτονομία----μεταμοντέρνος περιβαλλοντιστής κατά των πυρηνικών----πατριωτική αριστερά (και όχι τόσο νεορθοδοξία, αυτό ήταν άλλο ρεύμα)----αντιμνημονιακός λαικιστής---- και τώρα νατοικός με το πρόσχημα της τουρκοφαγίας. Κλασσικός ανρχικός δεν υπήρξε ποτέ, ούτε και ο Κοροβέσης και ο Ψαριανός επίσης.
Φυσικά, στον χώρο του αριστερόστροφου πατριωτισμού υπήρχε και το ΔΙΚΚΗ επί εκσυγχρονισμού (δηλαδή σε πολύ πιο δύσκολες εποχές ιδεολογικά), αλλά ο Μητσάρας επικεντρωνόταν σχεδόν αποκλειστικά στην οικονομία και όχι τόσο σε εθνικά και πολιτιστικά/ηθικά ζητήματα. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε και την ηρωική παρουσία της Χριστ. Δημ. του μακαρίτη Νίκου Ψαρουδάκη, αλλά αυτά είναι προιστορία πλέον.
C
Ο Σταμάτης είπε...Αν και για τον Καραμπελιά έχουν γραφτεί τα περισσότερα στα προηγούμενα σχόλια, εγώ θα προσθέσω συμπληρωματικά δικές μου μνήμες.
-Με τον αναρχικό χώρο δεν γνωρίζω τι είδους σχέση είχε. Θυμάμαι όμως ότι έδινε συνεντεύξεις σε αναρχικά έντυπα στα τέλη της δεκαετίας του '80 και στις αρχές εκείνης του '90, όταν εγώ ξεκινούσα τις ιδεολογικές μου αναζητήσεις στον ρομαντικό εθνικισμό ως αναγνώστης του Sun Knight. Αν θυμάμαι καλά, σε γενικές γραμμές, είχε επαφές με αναρχικούς κύκλους των Εξαρχείων εκείνη την περίοδο.
-Στην τελική φάση των πολέμων της Γιουγκοσλαβίας τον θυμάμαι να εκφράζει τον αντί-ΝΑΤΟικό λόγο στις τηλεοπτικές εκπομπές του Νίκου Χατζηνικολάου, ο οποίος τον εκθείαζε on air. Ήταν η εποχή που όσοι από εμάς που συμμετείχαμε σε διαδηλώσεις εναντίον του ΝΑΤΟ ήταν αριστεροί φορούσαν ένα αυτοκόλλητο ή μια κονκάρδα που απεικόνιζε μια βόμβα. Το φορούσε και εκείνος. Υπήρχαμε πολλοί συμμετέχοντες στις διαδηλώσεις που δεν ήμασταν αριστεροί. Το "συντηρητικό" αντί-ΝΑΤΟικό μπλόκ το συγκροτούσαμε ελάχιστοι εθνικιστές (τα εθνικιστικά κόμματα της εποχής δεν έδιναν γραμμή για συμμετοχή στις μαζικές διαδηλώσεις και πραγματοποιούσαν συνήθως τις γνωστές συγκεντρώσεις των 30-50 μελών για να διαδηλώσουν κατά του ΝΑΤΟ, όμως κάποια μέλη τους κατέβαιναν στις συγκεντρώσεις μεμονωμένα), αλλά και πολύς κόσμος του ιδεολογικού περιβάλλοντος Χριστόδουλου.Ο Καραμπελιάς ήταν κάπου ανάμεσα σε εμάς και στους μεγάλους αριστερούς σχηματισμούς σε εκείνες τις περιόδους.
-Στα τέλη της δεκαετίας του 2000 ο Καραμπελιάς είχε πραγματοποιήσει συγκεντρώσεις στις οποίες το κοινό ήταν κατά το ήμισυ αποτελούμενο από παιδιά που νόμιζαν ότι ήταν αυτόνομοι εθνικιστές αλλά υποκινούνταν από άθλιο "παράγοντα" του χώρου που μόλις είχε φύγει από την ΧΑ για να βρεθεί αργότερα σε "ψευτοσυντηρητικά δίκτυα" και σαφώς στην σαμαρική πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας. Η συνεννόηση ανάμεσα σε ομιλητή και καθοδηγητή των παιδιών του χώρου εκείνη την εποχή ήταν γνωστή σε όλους.
-Οταν συμμετείχα στις συνελεύσεις και τα συνέδρια των επιτροπών οργάνωσης των συγκεντρώσεων για το Μακεδονικό, θυμάμαι τους συνεργάτες του Μίκη Θεοδωράκη να αποκαλούν τον Καραμπελιά διασπάστη. Ανέφεραν ότι στην αρχή του αντι-μνημονιακού αγώνα είχε ενταχθεί στην Σπίθα και μετά, ακολουθώντας μια γνωστή τακτική, προκάλεσε διασπάσεις χωρίς να υπάρχουν αγεφυρωτες ιδεολογικές διαφορές. Ανέφεραν, επίσης, ότι το είχε επαναλάβει πολλές δεκαετίες πριν σε άλλους σχηματισμούς που είχε συνεργαστεί με τον Μίκη Θεοδωράκη. Δεν ξέρω ποιος είχε δίκιο. Δεν με ενδιέφερε κιόλας. Εξάλλου εγώ διαφώνησα μαζί τους για σημαντικά ζητήματα και έκανα άνω κάτω κάποιες συνελεύσεις, για θέματα που δικαίωσαν λίγο αργότερα 100% την Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. έναντι των συνεργατών του Μίκη.
Ο Α. Π. είπε...είχε πάρει η μανούλα μου η σχωρεμένη το 90τόσο από την ενορία της γειτονιάς το "Αντίχριστος 666 και ΕΚΑΜ" του Νίκου Ψαρουδάκη. Μικρό παιδάκι εγώ τότε το είχα βρει πάνω στο κομοδίνο και το διάβαζα στα κρυφά, και δεν καταλάβαινα γιατί η Αντιτρομοκρατική ΕΚΑΜ να είναι ο Αντίχριστος. Στην πραγματικότητα, ο ΕΚΑΜ που έλεγε ο Ψαρουδάκης ήταν ο Ενιαίος Κωδικός Αριθμός Μητρώου (που υποτίθεται ότι ήταν το Χάραγμα και ότι πήγαινε πακέτο με μικροτσίπ). Χαχαχαχαχα!
πέραν της πλάκας και των αναμνήσεων, ήταν βαθιά πατριώτης και αντι-ΕΟΚ ο Ψαρουδάκης. Η Χριστιανική Δημοκρατία τη μοναδική φορά που δεν είχε κατέβει μόνη της σε εκλογές, το '77, είχε κατέβει με τη "Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων" με τους εναπομείναντες της ΕΔΑ (Ζίγδη-Ηλιού) και το ΚΚΕ Εσωτερικού (αν και έχω βρει φυλλάδιό του, που λέει ότι ο κομμουνισμός είναι του Σατανά όπως και ο καπιταλισμός).
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Στη συμμαχία συμμετείχαν και κάτι παλαιοκεντρώοι, διαγραφέντες απ' τον Ανδρέα, υπό τον νεότατο τότε Κωνσταντόπουλο. Η πλάκα είναι ότι όλοι οι συμμαχικοί, πλην ΧΔ/Ψαρουδάκη, αποδείχθηκαν γεροί ευρωτσολιάδες 4 χρόνια αργότερα.
Ο Ψαρουδάκης θεωρούσε τον καπιταλισμό και τον κομμουνισμό όψεις του υλισμού και αντιπνευματικά συστήματα. Πολιτικά θα τον κατέτασσα κάπου ανάμεσα στους Βαυαρούς χριστιανοκοινωνιστές (πριν το γυρίσουν) και σε σε μια μετριοπαθή εκδοχή της θεολογία της απελευθέρωσης, με κάποιες επιρροές από Αμερικάνους συνωμοσιολόγους Ευαγγελιστές της εποχής (Αντίχριστος, 666 κτλ).
Αν και νομίζω τα "666" τα έλεγε να προσελκύσει κόσμο απ' τους οργανωσιακούς, που τότε έλεγχαν ολόκληρα χωριά και γειτονιές, και όχι επειδή τα πίστευε.
Fun fact... Κυρίαρχη φυσιογνωμία του θρησκευτικού αντιευρωπαισμού ήταν ο Καντιώτης μέσω του Σταυρού. Μάλιστα το μακρινό 1980 (νομίζω) πραγματοποιήθηκε αντι-ΕΟΚ συγκέντρωση στην Αθήνα με ομιλητή τον Νικόλαο Σωτηρόπουλο. Βέβαια, με το που έπεσαν οι τζίφρες σταμάτησαν τα κλαπατσίμπαλα.
C
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Ποιον Σωτηρόπουλο; Αυτόν του ΕΛΚΙΣ, της Πύρινης Ρομφαίας και τα μυαλά στα μίξερ;
Ο Α. Π. είπε...Ναι αυτός ο Σωτηρόπουλος. Τον είχε αφορίσει ο Βοθρολομαίος και του είχε δώσει άσυλο στη Φλώρινα ο Καντιώτης. Στα στερνά του έβγαινε σε Χαρδαβέλες και Δρούζες και μάλωνε με Ιεχωβάδες, παπα-Μάξιμους, δωδεκάθεους κλπ.. Έχει κι ένα βίντεο με τον ΚΥΠατριάρχη που μαλώνουν για το πού έχυνε ο Αυνάν και με ποιον πηδιόταν η Θάμαρ. Καλτ φιγούρα οπωσδήποτε.
btw, για τον ορίτζιναλ γερμανικό πολιτικό χριστιανοκοινωνισμό-χριστιανοδημοκρατία τελών 19ου-αρχών 20ού αιώνα (Alfred Stoecker, Paul Göhre και μετά Friedrich Naumann) έχει μια μικρή υπο-ενότητα ο Λούκατς στην "Καταστροφή του Λόγου" (μέσα εκεί αναλύει όλα τα φιλοσοφικά-πολιτικά ρεύματα δύο αιώνων στη Γερμανία που θεωρεί ότι επηρέασαν -έστω και στο ελάχιστο- τον Ε/Σ), καμιά φορά αν βρω χρόνο μπορεί να το μεταφράσω κι αυτό για τη Λέσχη. Τώρα όμως προέχουν άλλα.