Τι καλύτερο για να βιώσει κανείς τη βρετανική λαϊκή κουλτούρα από το να βρεθεί σε μια βρετανική παμπ, ανάμεσα σε οπαδούς και παλαιούς χούλιγκανς, πενήντα ετών και άνω. Και μάλιστα μπροστά σε μερικές pints Tennet’s…Aκούς και βλέπεις πολλά εκεί μέσα και κυρίως όταν σου συστήνουν έναν από τους παλιούς και cult γηπεδικούς τύπους της δεκαετίας του 1970…τον Ronnie Sharpe. Δεν λέει τίποτε σε κανέναν, ούτε σε μένα φυσικά, αυτό το όνομα, αλλά έμαθα γρήγορα την περίεργη ιστορία του…
Να λοιπόν η συνέντευξη με τον Ronnie Sharpe, μια ιδιαίτερη φιγούρα των βρετανικών γηπέδων της δεκαετίας του 1970 . O Ronnie αποτέλεσε μέλος του «Shoreham Boot Boy Mob» που αργότερα έγιναν οι Shoreham Republican Army SRA. Πρόκεται για το οπαδικό club που ήταν κοντά στην Sheffield Utd, πριν από το «Blades Business Crew BBC» και το επερχόμενο casual κίνημα.
Γεια σου Ronnie. Πόσα χρόνια είσαι ενεργός οπαδός της Sheffield Utd;
Προέρχομαι από ένα μέρος που ονομάζεται Dronfield και βρίσκεται στα σύνορα του North East Derbyshire και South Yorkshire. Η πόλη απέχει 9 μίλια από το Σέφιλντ προς το Βορρά και 6 μίλια από το Τσέστερφιλντ προς το Νότο. Ο μεγαλύτερος αδερφός μου, παρόλο που ήταν Blade, άρχισε να με πηγαίνει σε παιχνίδια τόσο στο Hillsborough όσο και στο Bramall Lane όταν ήμουν περίπου 6 ετών. Το πρώτο παιχνίδι που θυμάμαι στο The Lane ήταν τον Μάρτιο του 1958, ενάντια στην Bristol City, οπότε είναι 60 χρόνια που ακολουθώ την ομάδα. Την ακολούθησα και στις τέσσερις κατηγορίες, πιστεύω ότι πρέπει να λάβω μετάλλιο.
Μπορείς να μας πεις λίγα λόγια για το όνομα Shoreham Republic Army (όπως ήταν πριν το Blades Business Crew);
Κάπου ανάμεσα στα τέλη της δεκαετίας του '60 και στις αρχές της δεκαετίας του '70, ονομαστήκαμε «The Shoreham Boot Boys». Το S.R.A. ήρθε περίπου το 1974. Ήμασταν στο Ipswich και στο τέλος του αγώνα οι οπαδοί της Ipswich τραγουδούσαν «I.R.A. Ipswich Republican Army, όπου κι αν πηγαίνουμε, δεν φοβόμαστε κανέναν εχθρό, γιατί είμαστε ο Ι.R.Α.».
Μας άρεσε και έτσι αρχίσαμε και εμείς να τραγουδάμε: «S.R.A. Shoreham Republican Army». Τραγουδήθηκε από τις προπονήσεις μέχρι τα σπίτια μας και απογειώθηκε εντελώς. Οι της Sheffield Wednesday (ως συνήθως αυτοί οι άχρηστοι) μήνες αργότερα άρχισαν να ονομάζουν τους δικούς τους χούλιγκανς «E.B.R.A (East Bank Republican Army)». Εμείς, λοιπόν, λάβαμε το όνομά μας από το Ipswich και ευχαριστώ πάρα πολύ τα παιδιά αυτά, και σβήσαμε την Wednesday τους γαμημ…αντιγραφεις μπάσταρδους!.
Η φωτογραφία που σε δείχνει ντυμένο σαν τον πρωταγωνιστή της ταινίας Κουρδιστό Πορτοκάλι, έχει κάνει εντύπωση από τότε που κυκλοφόρησε. Πως αποφάσεις να ντυθείς έτσι;
Αχ…(γέλια πολλά εδώ), η παλιά φωτογραφία Clockwork Orange. Ήταν ο τελευταίος αγώνας της σεζόν στην Bristol Rovers και τα σχέδια έγιναν εβδομάδες πριν. Πολλά βανάκια και μίνι λεωφορεία θα πήγαιναν στο ματς και μερικά από τα παιδιά είχαν μείνει εκεί από την Παρασκευή το βράδυ. Πρέπει να ήμουν εγώ που βρήκα την ιδέα του Clockwork Orange, είχα εμμονή με την ταινία και το βιβλίο. Αν θυμάμαι καλά ήμασταν τέσσερις από εμάς που θα ντυνόμασταν έτσι. Αλλά δεν θυμάμαι ποιοι ήταν οι άλλοι.
Μετά από 20-25 χρόνια το παιδί που έβγαλε τις φωτογραφίες ήρθε στο Bramall Lane και μου έδωσε μερικά αντίγραφα. Σχεδόν το είχαμε ξεχάσει σαν γεγονός! Χρησιμοποίησα μια φωτογραφία για το εξώφυλλο ενός C.D. τραγουδιών Blade που ηχογράφησα περίπου 15 χρόνια πριν. Όπως είπες, η φωτογραφία έχει δημιουργήσει μεγάλο ενδιαφέρον. Ήταν σε πολλά φόρουμ ποδοσφαίρου και περιοδικά που αφορούσαν την ταινία Clockwork Orange. Δέχθηκα πολλές αντιδράσεις και μάλιστα από κάποιον νεαρό ο όποιος δήλωσε ότι «αν είχα αυτόν τον μπάσταρδο μπροστά μου θα τον χτυπούσα συνεχώς». Δεν ξέρω τον λόγο, ίσως τον φρίκαρε κάτι. Πιστεύω ότι αν ήμουν ντυμένος σε στυλ skinhead, mod ή casual, δεν θα ήταν ίδια η αντίδραση!
Το παιδί δίπλα σου στην φωτογραφία φορούσε μάσκα που μοιάζει με την αντίστοιχη μάσκα της ταινίας Deadman's Shoes. Συμβόλιζε κάτι αυτή τη μάσκα;
Είναι ο Little Herman. Υπήρχαν δύο Herman's στο γκρουπ μας. Ο Big Herman ήταν ένας γίγαντας πρώτης γραμμής που έμοιαζε με τον Herman Munster από την εκπομπή T.V. Δεν έχω ιδέα γιατί ο άλλος Herman, ο μικρός, φορούσε την κουκούλα. Ίσως ήταν ένας από τους άλλους που θα ντυνόταν σαν εμένα αλλά αποφάσισε να βάλει την κουκούλα τελικά.
Οι skinheads και η μόδα τους κυριαρχούσαν στις terraces της δεκαετίας του '60 και του '70 στο νότο. Συνέβαινε το ίδιο και μέχρι το βορρά;
Έως τα τέλη της δεκαετίας του '60, πολλά clubs οπαδών προς τα βόρεια, ιδιαίτερα το Lancashire, είχαν rockers στους οπαδούς τους. Clubs όπως η Bolton, Blackburn, Preston, Burnley, Blackpool, Μanchester Un…. (Δεν θυμάμαι καμία από τις ομάδες του Merseyside). Και οι δύο ομάδες του Shefield, η Barnlsey, η Huddersfield από το Yorksire, η Stoke, η Forest και η Lechester από τα ενδότερα. Όταν οι skinheads άρχισαν να εμφανίζονται το 1969, πολλά ποδοσφαιρικά πέταλα άλλαξαν από την μια μέρα στην άλλη. Ήταν ως επί το πλείστον οι mods, ή «Hard Mods», όπως ήταν γνωστοί το ‘67-’68, που εξελίχθηκαν σε skinheads.
Ο τύπος και τα μέσα ενημέρωσης τoυς χαρακτήρισαν ως παιδιά εργατικής τάξης και νομίζω ότι ήταν. Σύμφωνα με την εμπειρία μου τα παιδιά της μεσαίας τάξης ήταν εκείνα που μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά τις μοτοσυκλέτες και τα σκούτερ, όχι τα παιδιά από τις περιφέρειες των πόλεων. Οι σκινάδες ήταν το πραγματικό κίνημα της εργατικής τάξης, ταξίδευαν με λεωφορείο ή τρένο. Οι skinheads βάλλονταν συνεχώς από τα σκατοΜΜΕ. Σε όλη τη δεκαετία του '60 η μουσική επηρέαζε πάντα τον τρόπο που σκεφτόμασταν και ντυνόμασταν. Εμένα μου άρεσε λίγο το ska και μετά η Oi!, oπότε ίσως είχα το πνεύμα του skinheads τότε.
Το 1970-71 σημειώθηκε η μεγάλη πτώση των rockers στα πέταλα. Οι πιο σκληροπυρηνικοί rockers εντάχθηκαν στους «Hells Angels» και δεν ασχολούταν πια με το ποδόσφαιρο. Ο Little Herman στη φωτογραφία έγινε πρόεδρος του γκρουπ «Hells Angels Sheffield». Όταν ήμουν στο σχολείο φορούσα πάντα το mod gear (τυπικό μπουφαν των Mods), αλλά μέχρι το ‘65-‘66 μεγάλωσα τα μαλλιά μου και αυτό δεν ταίριαζε αρκετά στη σκηνή του mod. Το 1963, επηρεασμένα από τη μουσική και την εμφάνιση των Beatles και των The Stones, τα μακριά μαλλιά έγιναν μόδα και τα κορίτσια τρελαινόταν όταν μας έβλεπαν. Επίσης είχαν γίνει μόδα και σε πολλούς ποδοσφαιριστές.
Το 1966-67 ο ενδυματολογικός κώδικας που υιοθετήθηκε στα terraces από μερικούς ήταν τα Combat Jackets και τα Bush Jackets, που αγοράστηκαν για μερικά σελίνια στα Army Stores (έχω ακόμα δικό μου). Αυτά καλύφθηκαν με γκράφιτι, με το όνομα των ομάδων μας, και που το γράφαμε με μεγάλα γράμματα στο πίσω μέρος. Τέτοια φορούσαν και οι χίπηδες που ευτυχώς όμως, αυτά τα σκατά, διήρκεσαν λιγότερο από έναν χρόνο και δεν επηρέασαν κανέναν στα πέταλα των γηπέδων.
Το καλοκαίρι του 1968 μπήκα στην rock σκηνή, μάλλον επηρεασμένος από φίλους και άλλους οπαδούς. Πάντα ένιωθα άνετα με το δερμάτινο μπουφάν μου, το άσπρο μπλουζάκι, τις ξεθωριασμένες μπότες και το καπελάκι του μπέιζμπολ. Κάποιοι από εμάς πήραν τότε και αμάξι και έτσι μπορούσαμε να πηγαίνουμε στα νυχτερινά clubs του Sheffield και του Chesterfield. Μέχρι τα τέλη του 1970, είχαμε πετάξει τα δερμάτινα μπουφάν. Είχαμε ακόμα τα μαλλιά μας μακριά και φορούσαμε μπλουζάκια Ben Sherman, τζιν Levi Needle Chord και επίπεδες μπότες Chelsea.
Νομίζω ότι η μόνη φορά που έχω δει εμφύλια προστριβή μεταξύ των οπαδών των Blade ήταν η σεζόν ‘68-‘69. Υπήρχαν ομάδες mods και rockers που δεν μπορούσαν να συνυπάρξουν στο πέταλο. Έπεσαν κάποιες ψιλές αλλά θα έλεγα ότι ήταν απλά κάποια μικροένταση και μετά πάλι ενωθήκαμε όλοι μαζί για τη ομάδα. Υπήρχαν ακόμα και skinheads στα παιχνίδια μας στις αρχές της δεκαετίας του '70. Κάναμε καλή παρέα και ήταν πολύ δυναμικοί στις συγκρούσεις.
Όταν το punk απογειώθηκε το ‘76-‘77 μου άρεσε πολύ και είχα τα μαλλιά μου κομμένα για πρώτη φορά μετά από χρόνια. Ξαναέβαλα το παλιό μου rocker σακάκι και επέστρεψα με σφιχτά τζιν, μπλουζάκια και μπότες μπέιζμπολ, οπότε ήμουν κάπως punkish, με «The Ramones look». Ωστόσο, η punk εμφάνιση δεν έπιασε ποτέ στην δική μας εξέδρα. Σε εμάς δεν υπήρχαν μεγάλες ομάδες από αυτούς.
Η μόδα casual (ή «Trendy's όπως τα καλέσαμε») έφτασε στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 και μας έκανε λίγο έκπληξη. Δεν μπορώ να θυμηθώ πως έφτασε, απλώς ότι φαινόταν αστείο στην αρχή. Είδα τους πρώτους casuals, όπως τον φίλο μου τον Mick και τον Dave, που φορούσαν κάτι αστεία, για εμάς, μπλουζάκια, με κάτι περίεργα σήματα. Σιγά σιγά αυξήθηκαν και έγιναν πολύ βίαιοι στα γήπεδα. Ο αριθμός και η φήμη τους σύντομα μεγάλωσαν και αρχίσαμε να τους παίρνουμε στα σοβαρά και να τους αντιμετωπίζουμε με σεβασμό διότι ήταν οι πιο πιστοί στην ομάδα μας.
Ποιες ήταν οι κορυφαίες firms της δεκαετίας του '60 και του '70;
Οι οπαδοί της Everton και της Liverpool τα έσπαγαν όλα από τα τέλη της δεκαετίας του '50 και μαζί με τους εκείνοι της Man Utd που είχαν τρομερή φήμη. Εμείς αρχίσαμε να στέκουμε καλά απέναντί τους με το Blade Μob και στο τέλος με τους Shoreham. Στη σεζόν 1965-66, όταν εγώ ήμουν 14 ετών, οι μόνοι άλλοι οπαδοί των ομάδων που είχα ακούσει τότε να κάνουν βίαια επεισόδια ήταν οι Burnley. Ένας μεγαλύτερος σύντροφος μου είπε ότι είχε γίνει μάχη μεγάλη τόσο στο Lane όσο και στο Turf Moor (το γήπεδο της Burnley) την προηγούμενη σεζόν.
Όπως είπα, ήμασταν οι πρωτοπόροι αυτού του νέου πολιτισμού. Στη σεζόν 1966-67 πήγα σε δεκαπέντε εκτός έδρας παιχνίδια και σε όλους τους εντός έδρας αγώνες. Στα εκτός έδρας ματς δεν ξέραμε ποτέ τι θα περνούσαμε ή τι περίμενε στη γωνία. Επίσης, δεν ξέραμε ποτέ ποιος και πόσοι θα εμφανίζονταν στο Lane. Εκείνη την σεζόν παίξαμε εκτός στα γήπεδα των Stoke, Chelsea, Arsenal, Sunderland, Leicester, Aston Villa, Fulham, Sheffield Wednesday και Burnley. Υπήρχαν πολλά προβλήματα σε όλα αυτά τα παιχνίδια, αλλά όχι οι μαζικές συγκρούσεις που ξέσπασαν στη δεκαετία του '70.
Mob's θυμάμαι να ήρθανε στην έδρα μας κυρίως της Liverpool και της Everton, αλλά και κάποιοι από τις Man Utd, Man City, Stoke, Burnley, Leeds, Leicester και την Wednesday. Οι οπαδοί τους έγιναν περισσότεροι στη δεκαετία του '70, ειδικά, Man Utd, City, Liverpool, Everton, Newcastle, Sunderland. Όλα τα κλαμπ πρώτης κατηγορίας του Λονδίνου ήταν τρομερά. Εκείνα της Millwall είχαν γίνει πλέον κοινωνικός τρόμος.
Οι πρώτες αψιμαχίες και επεισόδια που θυμάσαι;
Με την Λίβερπουλ στο The Lane τη σεζόν 1965-66. Ήμουν δεκατεσσάρων ετών. Μιλάμε ότι δεν ήρθαν μόνο παιδιά αλλά και μεγάλοι και μάλιστα πολύ αγριεμένοι, ομάδες ολόκληρες. Μια από αυτές στάθηκε μπροστά μας και ενώ εμείς δεν μασήσαμε και επιτεθήκαμε, τις φάγαμε πολύ άσχημα.
Μετά ήρθαν οι οπαδοί της Everton, που ήταν πιο τρομακτικοί και επικίνδυνοι διότι ήταν γνωστοί για τις λάμες τους, με το όνομα Stanley Boys. Κάποιοι καλοί από τους δικούς μας ήταν στο αριστερό μέρος των οπαδών της Everton και εμείς προσπαθήσαμε να ενωθούμε μαζί τους. Όμως ήμασταν όλοι δεκατεσσάρων και δεκαεπέντε χρονών. Οι «εφοπλιστές» μας επιτέθηκαν με μαχαίρια και λεπίδες. Όπως σου είπα ήταν σπεσιαλίστες σε αυτό. Πάθαμε μεγάλη ζημιά τότε. Από την δεκαετία του ‘70 και κυρίως του ‘80 η κατάσταση ξέφυγε γενικά.
Σήμερα όλα έχουν αλλάξει. Παντού κάμερες και συνεχείς παρακολουθήσεις. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι το οπαδικό, που ούτως ή άλλως είναι ένα ιδιαίτερο κοινωνικό ζήτημα. Τα θέμα είναι ότι άλλαξε το ίδιο το ποδόσφαιρο προς το χειρότερο με όλα τα μοντέρνα μέσα που του έχουν προσθέσει. Χάθηκε η παλιά αυθεντική ρομαντική λαϊκότητα. Είμαστε και θα παραμείνουμε λάτρεις του παλαιού τρόπου ποδοσφαίρου. Θα παραμείνουμε λάτρεις και του ρομαντισμού στον οπαδισμό. Ναι, υπήρχε αυτός ακόμα και στις παλιές μάχες των οπαδών που γίνονταν σώμα με σώμα…
Εμπειριες μοναδικες και μολις προσφατα ειχα συναντηση και με τους μυθικους Pompey crew 657, που αφησαν και αυτοι ιστορια..συντομα συνεντευξη.
Η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...Perfect!!! Αναμένουμε..
Έλα δε γίνονται αυτά ρε. Από 0-2, 3-2 σε πέντε λεπτά; Τη μπουκιά απ' το στόμα μας πήραν σήμερα.
Αλήθεια, από Αγγλία τί υποστηρίζετε;
Ο Σταμάτης είπε...Εγώ έπαθα πλάκα με την Λίβερπουλ της δεκαετίας του '80 όταν την είδα απέναντι στον Παναθηναϊκό, παρότι οι ζέλες είχαν χίλια δίκια να διαμαρτύρονται για την σφαγή της διαιτησίας στο πρώτο ματς. Σίγουρα δεν θα ήταν 4-0 ο πρώτος ημιτελικός με σωστή διαιτησία, αν και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες δεν θα είχαν καμία τύχη απέναντι σε εκείνη την μηχανή που είχε ισοπεδώσει το σύμπαν με Ίαν Ρας, Νταλγκλίς, Σούνες κλπ.
Μετά από πολλά χρόνια με κόλλησε ο Flammentrupp με την Γουέστ Χαμ. Με έφερε στο αθηναϊκό club, συνάντησα εκεί μετά από έναν αιώνα και τον παλιό σκιν της θύρας 7, τον Γιώργη τον Τσίκο, και άρχισα να παρακολουθώ τα σφυριά.
Ο καθένας από τους αρθρογράφους και τους φίλους της λέσχης έχει τις δικές του συμπάθειες. Μέχρι και έναν Έβερτονακια έχουμε.
Φυσικα την Millwall, την πιο underground ομαδα
Ο/Η Ανώνυμος είπε...χάσαμε και το τσουλου μέσα απ'τα χέρια. πίκρα..
Ο/Η Ανώνυμος είπε...α εγώ ήμουνα με τον Μπουγά στο τσουλού.
(για το τι εστί "Μπουγάς" δες φωτό)
https://icdn.football-espana.net/wp-content/uploads/2022/05/Carlo-Ancelotti-smoking-a-cigar-1020x608.jpeg
όχι επειδή έχω καμιά συμπάθεια για το σωματείο του ξεπλένη Πέρεθ (που χρηματοδοτείται κοντά έναν αιώνα τώρα από το ισπανικό κράτος) αλλά γιατί ο Μπουγάς πήγε και το πήρε μάγκικα με τα γερόντια απέναντι σε όλα τα μπάτζετ των δισεκατομμυρίων, και μου θύμισε τότε που έπαιρνε τα τσουλού με Μαλντίνι, Νέστα, Σταμ και Κοστακούρτα, που η ηλικία τους αθροιστικά έφτανε τα 150 έτη. Ούτε εκείνη η ομάδα φυσικά ήταν ποτέ αυτό που λέμε against modern football, στον νεοφιλελέρα Μπερλουσκόνι ανήκε άλλωστε, αλλά τον Μπουγά τον συμπαθώ γιατί αποφεύγει μεγαλοστομίες και σταριλίκια άλλων συναδέλφων του και όπου πάει κάνει δουλειά σοβαρή αλλά αθόρυβη.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Δήθεν καπή Αγ. Δημητρίου και κουρασμένοι είναι εδώ και 4 χρόνια και εν τω μεταξύ έχουν σηκώσει τα πάντα. Φυσικά αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί εσαεί, αλλά μέχρι στιγμής παραδόξως δουλεύει.
Στα χθεσινά τώρα, αν το σήκωναν από καμιά Σίτυ (μπιαχ!) ή Μπάγερν (ξανά μπλιαχ!) θα ήμουν και εγώ μαζί τους. Και το αντίθετο, αν τό χανε ο Κλοπ από καμιά Ατλέτικο, καλά να πάθει θα έλεγα.
Αλλά ρε μάγκες να σοβαρευτούμε λίγο. Μεταξύ Λίβερπουλ και Ρεάλ δεν τίθεται ερώτημα υποστήριξης..