Η κατάσταση του fantasy στην Ελλάδα


Ποια είναι η κατάσταση του fantasy στην Ελλάδα;

Κατ’ αρχάς, να ορίσω πώς αντιλαμβάνομαι τον όρο, ως συγγραφέας και αναγνώστης. Αν και το άρθρο αυτό τοποθετείται στο σημείο τερματισμού μιας εξόχως κατατοπιστικής σειράς άρθρων του Σ. Μαμούτου, μέσα από τα οποία διαφαίνεται η ιστορική συνέχεια της λογοτεχνίας του φανταστικού και του ρεύματος του ρομαντισμού από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, θεωρώ χρήσιμο να διασαφηνίσω πώς προσεγγίζω τον όρο, ως πυξίδα για όσα επακολουθήσουν.

Αναφέρομαι, λοιπόν, στη λογοτεχνία και τις αφηγήσεις που ενσωματώνουν στοιχεία φαντασίας. Εδώ αρχίζει ήδη το πρόβλημα. Δηλαδή, η υπόλοιπη λογοτεχνία είναι δημοσιογραφικού τύπου καταγραφή της καθημερινότητας; Σαφώς όχι. Επομένως, ποιο είναι το διαφοροποιητικό στοιχείο;

Κατά τη γνώμη μου, η διαφορά μπορεί να γίνει κατανοητή μέσα από την έννοια κοσμοαντίληψη. Τι θέλω να πω; Έχει δομηθεί τους τελευταίους δυόμισι αιώνες, μέσα από τη βιομηχανική επανάσταση, την αστικοποίηση, τις διαδοχικές τεχνολογικές επαναστάσεις (από τον κινητήρα εσωτερικής καύσης ώς την ψηφιακή) ένας κυρίαρχος τρόπος να βλέπουμε τον κόσμο. Ο τρόπος αυτός, που σαφώς ταιριάζει με το τεχνητό ανθρωπογενές περιβάλλον στο οποίο ζούμε, περιορίζει την αντιληπτή στις αισθήσεις μας πραγματικότητα στη νευτώνεια και ορθολογική θεώρηση του κόσμου. Οτιδήποτε μεταφυσικό ή υπερφυσικό (όπως εννοούμε πλέον δηλαδή, αυτούς τους όρους: ως οτιδήποτε υπερβαίνει την αντιληπτή μας πραγματικότητα) εντάσσεται απευθείας στη σφαίρα της φαντασίας. Ως μεταφυσικό ή υπερφυσικό εννοώ οτιδήποτε αφορά «κρυφές» διαστάσεις της πραγματικότητας τροφοδοτούμενο είτε από τη μυθολογική κληρονομιά (από τις ισλανδικές σάγκα ώς τον «Άρχοντα των Δακτυλιδιών») είτε από την λαογραφική-μυθική παράδοση (από τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ ώς τους σύγχρονους αστικούς μύθους και τις ιστορίες τρόμου) είτε από την προέκταση ορισμένων συνιστωσών του παρόντος (κοινωνικών, γεωπολιτικών, τεχνολογικών κτλ.) προς ένα μέλλον που, στα μάτια μας, μοιάζει «παράλογο» ή και «μεταφυσικό» (από τους καφκικούς εφιάλτες και τις δυστοπίες του 20ού αιώνα ώς τη σύγχρονη επιστημονική και πολιτική φαντασία).

Όντας σ’ αυτήν τη σφαίρα, όποιος γοητεύεται από αυτά τα στοιχεία χαρακτηρίζεται κατευθείαν «φαντασιόπληκτος», ενώ, αν περάσει το δίχτυ ασφαλείας του μύθου και θεωρήσει πως η φαντασία διεκδικεί ισόποσο μερίδιο αλήθειας με την αντιληπτή πραγματικότητα, κινδυνεύει να χαρακτηριστεί τρελός.

(Μια επεξηγηματική παρένθεση: τι είναι μύθος; Μύθος είναι μια ιστορία που, αδιάφορο αν συνέβη πράγματι ή όχι, «λειτουργεί», δηλαδή γίνεται πιστευτή και διαδίδεται, επειδή μεταφέρει μιαν αλήθεια).

Εν πάση περιπτώσει: ανοίγοντας το θέμα «fantasy στην Ελλάδα» αμέσως παρακάτω, και μεταφέροντας την προσωπική μου εμπειρία και γνώμη, θέλω να γίνει σαφές εξ αρχής πώς αντιλαμβάνομαι τον όρο: μιλώ, λοιπόν, για λογοτεχνία, η οποία έχει ως δομικό στοιχείο της πλοκής τη σφαίρα της φαντασίας όπως ορίστηκε παραπάνω δεν εννοώ απλώς ένα «πέρασμα» στο φανταστικό σε κάποιο σημείο της πλοκής, αλλά για το φανταστικό στοιχείο να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκάστοτε μυθιστορηματικής σύνθεσης, σε βαθμό που, αν αφαιρεθεί, η ιστορία απονοηματοδοτείται.

Ποια είναι λοιπόν η κατάσταση του fantasy στην Ελλάδα;

Η άποψή μου είναι πως στη σημερινή συνθήκη, μπορούμε κάλλιστα να ισχυριστούμε πως το fantasy ολοένα και διαδίδεται, και πως τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα απ’ ό,τι πριν από μια δεκαετία τουλάχιστον (σ’ αυτό το βάθος χρόνου παρακολουθώ τα εκδοτικά δρώμενα). Πώς εννοώ τη βελτίωση;

Κατ’ αρχάς, οφείλουμε να έχουμε στο νου μας πως ζούμε σε μια χώρα μικρή και, σαν να μην έφτανε αυτό, με ελάχιστο ποσοστό αναγνωσιμότητας. Με εξαίρεση ορισμένους ιδιαίτερα πετυχημένους συγγραφείς (μάλιστα, τα τελευταία χρόνια το άνοιγμα προς το πλατύ κοινό περνά σχεδόν αποκλειστικά από το άρλεκιν, κατά δεύτερο λόγο από τη σκανδαλοθηρία), οι συγγραφείς δεν βιοπορίζονται από τα βιβλία τους. Ακόμη και συγγραφείς που αναγνωρισμένα εντάσσονται στη mainstream λογοτεχνία. Αν μιλήσουμε δε με όρους «ειδών», θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως, εκτός της mainstream λογοτεχνικής παραγωγής, μόνον η αστυνομική λογοτεχνία (ως εξειδικευμένο, τέως κατακριμένο είδος) έχει κερδίσει πια σήμερα το ενδιαφέρον της κριτικής, αλλά και ένα πλατύ κοινό. Μάλιστα, η κριτική καταξίωση (με εξαιρέσεις βιβλία και δημιουργούς που περνούν το σκόπελο της κριτικής γράφοντας άρλεκιν, όπως είπα πριν), αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να διαδοθεί η δουλειά σου σε έναν ευρύτερο κύκλο ανθρώπων.

Γιατί όμως άλλαξε η νοοτροπία απέναντι στην αστυνομική λογοτεχνία; (ίσως είναι χρήσιμο να απαντηθεί, για να συζητήσουμε τις προοπτικές του fantasy).

Αφενός, άλλαξε η νοοτροπία απέναντι στην αστυνομική λογοτεχνία από την κριτική στις χώρες της Δύσης, κάτι που επηρέασε και την Ελλάδα. Έπαψε το είδος να θεωρείται παραλογοτεχνία, καθώς ορισμένα βιβλία καταξιώθηκαν και θεωρήθηκαν σημαντικά, με το πρόσχημα ότι, με όχημα την αστυνομική πλοκή, θίγουν κοινωνικά ζητήματα.

Αφετέρου, εμφανίστηκαν και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια πνευματικοί άνθρωποι καταξιωμένοι σε άλλους τομείς μέχρι πρότινος (όπως ο Πέτρος Μάρκαρης, ο Πέτρος Μαρτινίδης κ.ά.), που υπηρέτησαν το είδος και του δώσανε την (απαραίτητη για τούτη τη συντηρητική χώρα) «πνευματική αίγλη».

Γιατί τούτη η «πνευματική αίγλη» είναι απαραίτητη; Διότι, ως είναι ευρέως γνωστό, η μεγαλύτερη προκατάληψη των Ελλήνων είναι οι ίδιοι οι Έλληνες. Πολύ ευκολότερα καταξιώνεται στην Ελλάδα οτιδήποτε ξενόφερτο παρά κάτι γηγενές. Π.χ., όταν κυκλοφορεί η μετάφραση βιβλίου ενός αλλοδαπού (δηλαδή δυτικού) συγγραφέα που εισάγεται με περγαμηνές, είναι σχεδόν βέβαιο πως η γενική γνώμη γι’ αυτόν θα είναι θετική: θα γραφτούν κριτικές και θα καταξιωθεί. Για το έργο ενός Έλληνα δημιουργού, ακόμη κι αν είναι εφάμιλλο, αρχικά θα τηρηθεί σιγή ιχθύος, και θα περάσουν χρόνια ώς να καταξιωθεί. Αν καταξιωθεί βέβαια ποτέ εξίσου πιθανό είναι να παραγνωριστεί εδώ και να καταξιωθεί στο εξωτερικό...

Αυτή η προκατάληψη επεκτείνεται και στο αναγνωστικό κοινό: θα γίνει ανάρπαστο ένα ξενόφερτο πετυχημένο βιβλίο δύσκολο για ένα ελληνικό που αφορά το ίδιο θέμα ανεξαρτήτως ποιότητας.

Πώς εννοώ λοιπόν πως υπάρχει βελτίωση στην αντιμετώπιση που έχει το fantasy στην Ελλάδα;

Κατ’ αρχάς, τα τελευταία χρόνια, από τη «γενιά του ’90», στην οποία ανήκω, γράφονται βιβλία που εντάσσονται στη λογοτεχνία του φανταστικού όπως την όρισα πιο πάνω. Βιβλία που απασχολούν την κριτική, βρίσκουν το δρόμο τους προς ένα ευρύτερο κοινό κι ας μη γίνονται μπεστ σέλερ (άλλωστε, ας μην ξεχνάμε πως το «σοβαρό» αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα αριθμεί, βάσει των στατιστικών τα 5.000 άτομα), και πιθανόν, προετοιμάζουν το έδαφος για μία νέα γενιά δημιουργούν που θα υπηρετεί με τρόπο πιο ευδιάκριτο και ευθύβολο το είδος αυτό. Για παράδειγμα, ξεχωριστή μνεία θα πρέπει να γίνει εδώ στον Δημήτρη Σωτάκη, του οποίου το σύνολο του έργου διερευνά το παράλογο στοιχείο της σύγχρονης πραγματικότητας, με όχημα αποκλειστικά τη φαντασία, στον Αύγουστο Κορτώ, που έχει δώσει δείγματα κλασικότροπης λογοτεχνίας του φανταστικού, είτε με τον Στοιχειωμένο (Εξάντας, 2002) είτε με τον πιο πρόσφατο Δαιμονιστή (Καστανιώτης, 2007). Η Παραβολή του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (Καστανιώτης, 2006) είναι ένα εξαίρετο βιβλίο όπου η τεχνολογία παντρεύεται με το μεταφυσικό, στη διαπραγμάτευση του θέματος του θανάτου. Το πρωτόλειο του Χρήστου Αστερίου Το γυμνό της σώμα και άλλες ιστορίες (Πατάκης, 2003) είναι μια σειρά ιστοριών του φανταστικού, ενώ το μυθιστόρημα του Χρήστου Χρυσόπουλου Σουνυάτα (Οδυσσέας 1999, Καστανιώτης 20042) αποπνέει μια αγωνιώδη και μυστηριώδη μεταφυσική ατμόσφαιρα, γραμμένο δε με μια ιδιαίτερα πρωτότυπη τεχνική. Κι αυτά προέρχονται από μία πρόχειρη καταγραφή, υποκινημένη αποκλειστικά από το προσωπικό μου γούστο.

Επομένως, θα μπορούσε κανείς να πει πως γίνονται βήματα προς τη λογοτεχνία του φανταστικού. Φυσικά, δεν έχει γεφυρωθεί ακόμη το χάσμα ανάμεσα στον Χάρρυ Πόττερ και σ’ αυτό που το κυρίαρχο ρεύμα σκέψης χαρακτηρίζει λογοτεχνία, ωστόσο, είμαστε ίσως προς αυτόν το δρόμο. Μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι εκδίδουν πλέον ευκολότερα μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων με στοιχεία fantasy (κάτι που δεν συνέβαινε όταν πρωτοπροσπάθησα να εκδώσω βιβλίο πριν από δέκα χρόνια), ενώ η επιτυχία ξενόφερτων βιβλίων όπως η σειρά Λυκόφως της Stephan Meyer ή ο Χάρρυ Πόττερ της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, κινεί το ενδιαφέρον των εκδοτών προς το fantasy και ανοίγει το δρόμο για Έλληνες συγγραφείς που υπηρετούν πια ανοιχτά το είδος του φανταστικού. Όπως π.χ. ο Γιάννης Πλιώτας, και η σειρά βιβλίων του για το Βασίλειο της Αράχνης (Λιβάνης 2008, τ.1&2).

Τι πρέπει να γίνει, λοιπόν, για να αναγνωριστεί ευρύτερα το fantasy;

Θα πρέπει κατ’ αρχάς, το είδος να διεκδικήσει την προσοχή των κριτικών, ώστε να καταγραφεί πλέον ως πνευματικό ρεύμα, κίνηση ιδεών, όπως συνέβη με την αστυνομική λογοτεχνία. Τρόπων τινά, να καμφθεί η προκατάληψη απέναντι σε Έλληνες δημιουργούς που το υπηρετούν, και να ανοίξει ο δρόμος προς τους ισχυρούς εκδοτικούς οίκους και το πλατύ κοινό.

Πιστεύω πως οι συνθήκες είναι ωριμότερες απ’ ό,τι στο παρελθόν. Αυτό ίσως σχετίζεται και με τα αντικειμενικά δεδομένα του σύγχρονου κόσμου: το ρεύμα της αμφισβήτησης της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων, που εντείνεται τα τελευταία χρόνια και διαδίδεται υπερβαίνοντας τα στεγανά των παραδοσιακών ιδεολογικών προσεγγίσεων αριστεράς και δεξιάς, αμβλύνει και την κοσμοαντίληψή μας. Η παραδοσιακή ρεαλιστική προσέγγιση του κόσμου εγγίζει τα όριά της, αντιμέτωπη μ’ έναν κόσμο που μοιάζει ολοένα και πιο χαοτικός.

Ίσως έτσι ερμηνεύεται και η διάδοση της λογοτεχνίας του φανταστικού τα τελευταία χρόνια. Ίσως το fantasy να αποκτά πλέον μια έντονη πολιτική διάσταση, αυτήν που είχε π.χ. ο ύστερος ρομαντισμός τα τέλη του 19ου αιώνα στην Αγγλία, συσπειρώνοντας ανθρώπους διαφορετικής ιδεολογικής κατεύθυνσης σε ένα κράμα κοινών αισθητικών και ηθικών αξιών, ενάντια στην αναδυόμενη τότε τάξη πραγμάτων του βιομηχανικού κόσμου. Ίσως, η αναβίωση και ισχυροποίηση του fantasy, λοιπόν, να συνιστά μία (ακόμη ασχημάτιστη και ενστικτώδη) πρωτογενή καλλιτεχνική αντίδραση στην αντίστοιχη μεταβιομηχανική και χαοτική σημερινή συνθήκη.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος συλλογικών προσπαθειών – κατά τα πρότυπα του παρελθόντος – μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικός. Αυτός είναι και ο λόγος άλλωστε που, από την ώρα που γνωρίστηκα με τα μέλη της ΦΛΕΦΑΛΟ, αποφάσισα να γίνω μέλος της (πρώτη φορά στη ζωή μου τάχτηκα με κάτι συλλογικό), και να βοηθήσω, στο βαθμό που μπορώ, στο έργο της στη διάδοση του fantasy στην Ελλάδα.

Νίκος Βλαντής, ε. μέλος Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.

υποσημείωση : το κείμενο αυτό του Νίκου Βλαντή περιλαμβάνεται στο 5ο τεύχος της ''Φανταστικής Λογοτεχνίας'', που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες σε επιλεγμένα σημεία του κέντρου.

Επισκεφθείτε το διαδικτυακό τόπο του Νίκου Βλαντή στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.vlandis.gr/ και εκείνον των εκδόσεων «Μαγικό κουτί» στη http://www.themagicbox.gr/

  • Σχόλια σε αυτήν την ανάρτηση :

Ο/Η Σταμάτης Μαμούτος είπε...
Το κέρας έχει ακουστεί... Η μάχη έχει αρχίσει...

Ζυγώνει η ώρα που θα κληθούμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων δίνοντας μια υπέροχη μάχη ιδεών, προκειμένου να εγκαθιδρυθούν τα πολιτιστικά σχήματα του Φανταστικού στο θρόνο που τους σμιλέψαμε...
Δευτέρα, 14 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Skull είπε...
Μοναχά Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ!
Τρίτη, 15 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Ίων Αλβέριχος είπε...
Εξαιρετικό το άρθρο και φτάνει στην ουσία του θέματος. Όντως τα υλιστικά στραβοπατήματα της κοινωνίας μας, μας έχουν αφαιρέσει το όραμα, την ελπίδα, την φαντασία. Κάποια αρχέτυπα όμως μένουν πάντα αναλλοίωτα και πάντα σε αυτά γυρνάμε με ηρωϊκή συνείδηση σφυρηλατημένη στο αμόνι της πίστης στο σκοπό μας.
Τετάρτη, 16 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Guardian Lord είπε...
Κάτω από ένα σκοτεινό ουρανό δώσαμε ιερό όρκο για επάνοδο του φωτός. Το κέρας ηχεί... το κάλεσμα αντιλαλεί απ'άκρη σ'άκρη. Ξίφος... Φως... Φαντασία... ΕΦΟΔΟΣ!
Πέμπτη, 17 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Δημήτρης Αργασταράς είπε...
Είναι σίγουρα πολύ ελπιδοφόρο ότι όλο και περισσότεροι συγγραφείς τα τελευταία χρόνια γράφουν ακολουθώντας μία.. ‘‘τακτική προσφυγή στην σφαίρα του φανταστικού’’. Είτε με έναν τρόπο πιο ήπιο, μέσα από την οδό της παραβολής και του συμβολικού, είτε πιο δραστικά, κατασκευάζοντας έναν ολόκληρο κόσμο που παραπέμπει στο epic fantasy ή το sci-fi. Ταυτόχρονα, ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι μεγάλοι και παραδοσιακοί οίκοι αρχίζουν να βλέπουν με άλλο μάτι τα συγκεκριμένα είδη και να τα επιλέγουν για τις εκδόσεις τους.

Ωστόσο, έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να καλύψουμε για την διάδοση και την αποτελεσματική καλλιτεχνική δημιουργία του fantasy στην Ελλάδα.

Σε αυτό το καταπληκτικό κείμενο, ο Νίκος Βλαντής παρουσιάζει κι αναλύει πολύ όμορφα την κατάσταση που επικρατεί στην χώρα μας και προτείνει λύσεις, γόνιμες διεξόδους για το μέλλον. Μακάρι λοιπόν η κατάσταση να αλλάξει προς το καλύτερο…
Παρασκευή, 18 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Swordmaster είπε...
Πραγματικά έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να καλύψουμε. Όμως για πρώτη φορά υπάρχει ένας κατάλληλος οδηγός.

ΦΛΕΦΑΛΟ, βαδίζουμε εμπρός, τσακίζοντας με τον ενιαίο και σταθερό μας βηματισμό ερπετά, κύκλωπες και προδότες.

For the black wind, fire and steel...
Παρασκευή, 18 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Guardian Lord είπε...
Τα λέει όλα ο Ken Kelly στο εξώφυλλο του 5ου gem... Outcast on the path of no return. Punisher and swordsman i was born to burn!

Χαιρετώ τους ανθρώπους που υπηρετούν αγνά τη φαντασία και τους εύχομαι καλές εορτές.
Κυριακή, 20 Δεκέμβριος, 2009

Η Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. και οι άλλοι - O ΚΑΨΗΜΑΚ



Η Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ και οι άλλοι….
(Εισαγωγή στον ΚΑΨΗΜΑΚ)

Σταμάτης Μαμούτος

H Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ ως κοινότητα αναγνωστών της λογοτεχνίας του φανταστικού εισέρχεται αισίως στον τρίτο χρόνο της ύπαρξής της. Κι αν στον κόσμο των πανεπιστημίων της εποχής μας, (όπου η κομματοκρατία έχει δηλητηριάσει τη φοιτητική ζωή μέχρι το πιο βαθύ επίπεδο της κάθε της δραστηριότητας), μια λέσχη σαν τη δική μας αποτελεί εξαίρεση την οποία μπορεί να διακρίνει ο καθένας με μεγάλη ευκολία, τα πράγματα είναι διαφορετικά στον ευρύτερο χώρο των Ελλήνων αναγνωστών της φανταστικής λογοτεχνίας. Γιατί εκεί υπάρχει ένας σεβαστός αριθμός συλλόγων και ομάδων που φιλοξενούν ανθρώπους οι οποίοι τρέφουν αγάπη για τους μαγικούς τόπους του φανταστικού. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι οι προσεκτικοί φίλοι που έχουν αντιληφθεί ότι η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας διαθέτει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία της προσδίδουν μια ξεχωριστή ταυτότητα ανάμεσα στους υπόλοιπους συλλόγους που δραστηριοποιούνται στον κοινό αυτό χώρο.

Όσοι έχουν παρακολουθήσει τις εξελίξεις από κοντά γνωρίζουν ότι η Λέσχη μας έχει κατά καιρούς πρωτοστατήσει σε προσπάθειες για να αναπτυχθεί μια κοινή δράση και συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ομάδων της ελληνικής κοινότητας του φανταστικού. Κατά το διάστημα του χρόνου που χρειάστηκε να παρέλθει προκειμένου να λάβουν χώρα αυτές οι προσπάθειες, η φυσική ροπή προς την εκδήλωση συμπεριφορών που είναι συμβατές με την ηθική του καθενός αποκάλυψε τους σκοπούς που είχαμε όλοι συνομιλητές. Στα πλαίσια αυτής της πραγματικότητας η Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ έκανε τις επιλογές της και συνέχισε να συνεργάζεται με συλλόγους και ομάδες, των οποίων τα μέλη διακρίθηκαν για την ηθική τους διαύγεια και για την αγνότητα των σκοπών τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα παιδιά του Unicorn Project, του Συλλόγου Φίλων Τόλκιν και πολλοί ακόμη. Από την άλλη, η Λέσχη μας τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή προς όλους εκείνους που δραστηριοποιούνται στο χώρο προκειμένου να εξυπηρετήσουν μικροπρεπείς σκοπιμότητες, όπως επίσης και προς όσους διαπνέονται από εντελώς διαφορετικές αντιλήψεις.

Εισερχόμενοι στα της Λέσχης μας μπορούμε να δηλώσουμε ότι τρία είναι τα κύρια σημεία πάνω στα οποία δομείται η κοινή συνείδηση των μελών της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. Πρώτον, η επίγνωση (που προέκυψε έπειτα από δική μας μελέτη και θεωρητική ανάλυση) ότι το πεδίο της λογοτεχνίας του φανταστικού διαθέτει μεγάλο ιστορικό βάθος. Την επίγνωση αυτή ακολούθησε μια δομημένη προσέγγιση της φανταστικής λογοτεχνίας, η οποία έφερε στο προσκήνιο άγνωστες πτυχές της. Πρόκειται για μια κατάκτηση που αποτελεί την αιχμή του δόρατος στην προσπάθειά μας να προβληθεί το φανταστικό στην πιο ποιοτική του μορφή και να διαλυθούν τα στεγανά που το θέτουν στην αφάνεια των πολιτιστικών δρώμενων.

Δεύτερον, η πεποίθησή μας πως ο λογοτεχνικός χώρος του φανταστικού αποτελεί το σημείο συνάντησης (συνειδητά ή ασυνείδητα) ανθρώπων που διαθέτουν μια αισθητική, η οποία έρχεται σε ολική ρήξη με το κυρίαρχο πολιτιστικό πρότυπο του μοντέρνου κόσμου και της Νεωτερικής εποχής. Έτσι προκύπτει και ο στόχος που έχουμε θέσει ως μέλη της Λέσχης, προκειμένου να αναβαπτίσουμε τη σύγχρονη λογοτεχνία του φανταστικού στο φιλοσοφικό υπόβαθρο του Ρομαντισμού και να την αναβιβάσουμε σε μοχλό ανατροπής της υπάρχουσας πολιτιστικής σταθεράς. Να την αντιληφθούμε, δηλαδή, ως μια κοιτίδα ρομαντικής δράσης. Ως έναν πνευματικό πυρήνα εξέγερσης κατά του κόσμου της Νεωτερικότητας.

Το τρίτο αποτελεί προέκταση του προηγούμενου και βασίζεται στο συμπέρασμα ότι η φραγή προς την ανάδειξη στο προσκήνιο που έχει υποστεί η πλειοψηφία των έργων της φανταστικής λογοτεχνίας κατά τη μεταπολιτευτική εποχή –και όχι μόνο- στη χώρα μας, πηγάζει σε μεγάλο βαθμό από τη δράση που αναπτύσσουν οι φορείς ενός κυρίαρχου πολιτιστικού συστήματος, το οποίο εκφράζει αντιλήψεις και σχήματα ξένα προς εκείνα της φανταστικής λογοτεχνίας. Για να καταφέρει, λοιπόν, η λογοτεχνία του φανταστικού να ανέλθει στο προσκήνιο των πολιτιστικών δρώμενων του τόπου μας θα πρέπει να διαρρήξει τα τείχη του πολιτιστικού συστήματος που κυριαρχεί στην Ελλάδα.

Όμως, η επίτευξη ενός τέτοιου στόχου δεν μπορεί να βασιστεί σε ανεπιτυχείς συγγραφείς του φανταστικού που ελέγχουν διαδικτυακές κοινότητες και που μόνο μέλημά τους είναι να βρουν έναν εκδότη για να δημοσιεύσουν τα βιβλία τους. Γιατί αυτοί οι κύριοι, ως μικροπρεπείς και ανίκανοι να αναπτύξουν μια σφαιρική εποπτεία του θέματος, δεν έχουν την ικανότητα να αντιληφθούν ότι ακόμη κι αν εκδοθεί κάποιο έργο τους, η γενική κατάσταση των πραγμάτων δεν θα αλλάξει και αυτοί δεν θα αποτελέσουν τίποτε περισσότερο από νέους εκδοθέντες συγγραφείς ενός παραγκωνισμένου λογοτεχνικού «είδους», τα βιβλία των οποίων σε λίγο καιρό θα εξαφανιστούν από τα ράφια των βιβλιοπωλείων (δεν νομίζω ότι χρειάζεται να αναφερθούν ονομαστικά παραδείγματα για να αποδειχθεί κάτι που γνωρίζουμε όλοι).

Η επίτευξη ενός τέτοιου στόχου δεν μπορεί φυσικά να βασιστεί ούτε και σε ανθρώπους που ανήκουν σε επίπεδο αισθητικής, πολιτικής τοποθέτησης κλπ. στο κυρίαρχο πολιτιστικό σύστημα, το οποίο υποσκάπτει την ανάδειξη της φανταστικής λογοτεχνίας. Η πρόσδεση της λογοτεχνίας του φανταστικού στο άρμα της παρακμιακής-ηγεμονικής κουλτούρας των καιρών μας που ευαγγελίζονται οι εν λόγω κύριοι, το μόνο που δύναται να καταφέρει είναι η διαιώνιση της υπάρχουσας κατάστασης και ο τελικός ακρωτηριασμός του φανταστικού, προκειμένου να προβληθούν (από εφημερίδες, εκδότες και ανθρώπους του πολιτιστικού καθεστώτος) οι όποιες εκφάνσεις του (φανταστικού) είναι πιο συμβατές με την υπάρχουσα κατάσταση.

Απέναντι σε όλους αυτούς η Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ ορθώνει ένα κολοσσιαίο τείχος. Μια πνευματική οχύρωση, δηλαδή, που επιτρέπει στα μέλη της να αγωνίζονται με τα μέτωπα στραμμένα προς τον «εξωτερικό χώρο», (εκεί όπου θα πρέπει να προβληθεί η αξία της φανταστικής λογοτεχνίας απέναντι στο πολιτιστικό καθεστώς της εποχής μας), διασφαλίζοντάς παράλληλα την ακεραιότητα του «εσωτερικού χώρου» (της ελληνικής κοινότητας του φανταστικού δηλαδή) από τις όποιες πρακτικές φορέων και ανθρώπων που δεν δύνανται να συμβάλλουν σε μια τέτοια έγερση. Όπως είχε πει και ένας από τους σημαντικότερους μύστες του φανταστικού, «(εμείς οι ρομαντικοί) έχουμε αναλάβει μια αποστολή: κληθήκαμε να μεταμορφώσουμε τον κόσμο»(1).

Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι η όλη αυτή προσέγγιση δημιούργησε σύγχυση στους κύκλους των ανθρώπων που σκιαγραφούμε. Τα συνηθισμένα στις σκιές μάτια τους τυφλώθηκαν από το φως που εξακόντισε προς πάσα κατεύθυνση η «Ηλιακή Φρουρά» της Φοιτητικής Λέσχης Φανταστικής Λογοτεχνίας. Κι αν ορισμένοι εξ αυτών φρόντισαν να παρακολουθήσουν την πορεία μας κρυμμένοι στις σκιές των φόβων τους και σκεπτικοί ως προς τη μελλοντική τους στάση, κάποιοι άλλοι προτίμησαν να εκτεθούν δημοσίως καταφεύγοντας σε κάθε είδους γραφικότητα.

Τελευταία από αυτές ήταν η δημοσίευση ενός αστείου άρθρου που παρουσίαζε τη Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ ως ομάδα ανθρώπων με ανίσχυρη βούληση (!!##) κι εμένα ως ηγεμόνα που έχει στο νου «δόλιους στόχους» για την ελληνική λογοτεχνία του φανταστικού. Η αρχική μου εκτίμηση ήταν να αγνοήσουμε τους κυρίους αυτούς, αφήνοντάς τους να βουλιάξουν στο βούρκο της παρακμής τους. Ο φίλος και συμπολεμιστής της Λέσχης Infinitus, όμως, διαφώνησε, θεωρώντας ότι η ελληνική κοινότητα του φανταστικού θα πρέπει να προφυλαχθεί από θρασείς, αχάριστους και ριψάσπιδες «παρατηρητές», καθώς επίσης και από κακομαθημένα, ανάγωγα πλάσματα που θέλουν να αποδομήσουν κάθε σοβαρή προσπάθεια παριστάνοντας τους μηδενιστές. Έτσι, έγραψε το κείμενο που φέρει τον τίτλο ΚΑΨΗΜΑΚ, το οποίο και τους αφιερώνουμε.

υποσημείωση:

1) Νοβάλις, Blϋtenstaub 35, Werke I 317.


Νοβάλις 1772-1801


ΚΑΨΗΜΑΚ: Ο Καημενούλης Άντρας στο Ψηλό Μακρινό Κάστρο του

Infinitus

Υπάρχουν πολλά κακώς κείμενα σ’ αυτήν τη χώρα στο χώρο του φανταστικού (όσο και του πραγματικού): ευνοιοκρατία, φαυλοκρατία, μετριοκρατία, προκατάληψη, νοοτροπία βολέματος, και κυρίως, το μικρό της μέγεθος, που καθιστά, όποιον ξεχωρίζει και παλεύει, τον Πολεμιστή δηλαδή, όχι πηγή έμπνευσης μιας νέας τάσης (ή τάξης), αλλά κραυγή βοώντος εν τη ερήμω. Υπό το φως όλων αυτών, μοιάζει ανούσιο να ασχοληθεί (έως και να αναφερθεί) κανείς, στον Καημενούλη Άνδρα στο Ψηλό Μακρινό Κάστρο (ΚΑΨΗΜΑΚ). Ωστόσο, όπως θα φανεί παρακάτω, δεν είναι καθόλου.

Ο ΚΑΨΗΜΑΚ έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά. Το ένα είναι πως βρίσκεται στο πνευματικό ύψος να καταλάβει τα κακώς κείμενα σ’ αυτήν τη χώρα. Θα μου πείτε, οι περισσότεροι δεν είναι; Όχι. Οι πιο πολλοί που σέρνουν τον παράλογο χορό της καταθλιπτικής ελληνικής πραγματικότητας φορώντας τα πιο κλασάτα τους κοστούμια, είναι περήφανοι γι’ αυτό. Πιστεύουν πως ο χορός αυτός είναι ό,τι πιο αξιόλογο έχει ποτέ συμβεί, σ’ αυτούς και στη χώρα.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό όμως του ΚΑΨΗΜΑΚ, η αχίλλειος πτέρνα του, όπως θα λέγαμε, είναι το βασανιστικό του αίσθημα κατωτερότητας. Ίσως, αφότου κατάλαβε τον μηδενισμό που επικρατεί, ο ΚΑΨΗΜΑΚ να έστρεψε τα διανοητικά του όπλα στον εαυτό του, σε μια κρίση αυτογνωσίας, και να τον βρήκε εξίσου λίγο μ’ αυτούς που κατακρίνει. Ίσως απλώς, να τον έδερνε ο μπαμπάς του όταν ήτανε μικρός. Ίσως κάποτε να έφαγε τα μούτρα του και να φοβήθηκε. Δεν έχει σημασία. Κάποτε, ο ΚΑΨΗΜΑΚ κλείστηκε στο Ψηλό και Μακρινό του Κάστρο και έκτοτε, άρχισε να σατιρίζει εκ του ασφαλούς ό,τι συμβαίνει. Κάποιοι ΚΑΨΗΜΑΚ μάλιστα φτιάξανε και κάστρα-γειτονιές για να μη νιώθουν (τόση) μοναξιά. Άλλοι ΚΑΨΗΜΑΚ, λιγότερο απαιτητικοί, μπήκαν δυο-δυο ή τρεις-τρεις σε ένα κάστρο. Το ζήτημα είναι ότι από τότε που μπήκε στο κάστρο ο ΚΑΨΗΜΑΚ, άρχισε να κατηγορεί ανελέητα και αδικαιολόγητα όποιον Πολεμιστή μπήκε με θάρρος στο χορό των γελοίων για να αλλάξει το ρυθμό του. Διότι, όπως ισχυρίζεται ο Πλάτωνας στην Πολιτεία, ουδέποτε διαπιστώνονται αλλαγές στο ρυθμό της μουσικής, που να μη συνοδεύονται από κοινωνικές αλλαγές.

Ο ΚΑΨΗΜΑΚ ωστόσο, ακόμη περισσότερο από τους υπάρχοντες ικανοποιημένους (με τον εαυτό τους και τους άλλους) χορευτές, δεν θέλει αλλαγές. Ο ΚΑΨΗΜΑΚ θέλει ο χορός να είναι ανούσιος για να τον κοροϊδεύει από μακριά και αφ’ υψηλού.

Έτσι, ο ΚΑΨΗΜΑΚ όχι μόνο δεν θα επικροτήσει τον Πολεμιστή που πάει να αλλάξει τον χορό, όχι μόνο δεν θα αναλογιστεί την πιθανότητα να βγει από το ψηλό και μακρινό του κάστρο για να πάει να τον βοηθήσει, αλλά, από εκεί ψηλά και μακριά, απ’ το ψηλό και μακρινό του κάστρο, θα απλώνει αγωνιωδώς αόρατα δίχτυα και σκοινιά για να του βάλει τρικλοποδιά× όχι στους παλιούς και βολεμένους χορευτές, αλλά σ’ εκείνον, τον Πολεμιστή που προσπαθεί να αλλάξει το ρυθμό.

Σ’ αυτόν θα ρίξει παθιασμένα τη χολή του ο ΚΑΨΗΜΑΚ. Αυτόν θα χαρακτηρίσει αρχομανή, βολεμένο, πουλημένο, και ένα σωρό άλλα. Περίεργο δεν είναι ;

Καθόλου. Το κάστρο του ΚΑΨΗΜΑΚ έχει πυλώνες ανθρώπους σαν αυτόν που κατακρίνει, που κάποτε μπήκαν στο χορό και τον άλλαξαν. Ο ΚΑΨΗΜΑΚ, επειδή δεν μπορεί να τους φτάσει, τους έχει ωραιοποιήσει σαν ένα ψηλό και μακρινό φαινόμενο, το ίδιο ψηλό και μακρινό όσο το κάστρο του. Τέτοιος θα ’θελε να είναι και ο ΚΑΨΗΜΑΚ εδώ που τα λέμε, αν δεν ήταν μηδενιστής με σύνδρομο κατωτερότητας. Όταν λοιπόν οι Πολεμιστές βγαίνουν στην επιφάνεια, ροκανίζεται και κινδυνεύει το ίδιο το κάστρο του ΚΑΨΗΜΑΚ. Γιατί, ο ΚΑΨΗΜΑΚ συνειδητοποιεί τη μηδαμινότητά του, την έλλειψη θάρρους που τον διακρίνει, τις τάσεις βολέματος που τον οδήγησαν στον κάστρο, ίδιες εν τέλει μ’ αυτές που νιώσανε όσοι μπήκαν στο χορό.

Έτσι, ο ΚΑΨΗΜΑΚ κατακρίνει τον Πολεμιστή που μπήκε στο χορό να τον ταράξει, κυριευμένος από ένα βασανιστικό αίσθημα επιβίωσης, να σωθεί αυτός και το κάστρο του. Όμως, δεν καταλαβαίνει, ο ανόητος ΚΑΨΗΜΑΚ ότι πράττοντας τρόπον τινά, κακό στον εαυτό του και στο κάστρο του είναι που κάνει. Διότι, αν ο νέος Πολεμιστής είναι ψεύτης, αρχομανής, υποκριτής, κι ένα σωρό άλλα, τότε αντίστοιχα, κι οι πυλώνες του κάστρου του μοιράζονται τα ίδια χαρακτηριστικά, και έτσι, ο ΚΑΨΗΜΑΚ βάζει σιγά σιγά τον θεμέλιο λίθο στην κατάρρευση του κάστρου του.

Αρκετά όμως με τον ΚΑΨΗΜΑΚ. Άλλωστε, ο μόνος λόγος που ο ΚΑΨΗΜΑΚ έρχεται ενίοτε στην επιφάνεια (κι αυτό για λίγο) είναι όταν ενοχλεί προς στιγμήν (περισσότερο ως φιλοσοφικό φαινόμενο, παρά ως αληθινό πρόβλημα), τον Πολεμιστή. Ο οποίος, φυσικά, δεν έχει καν το χρόνο και την πολυτέλεια να ταξιδέψει ως το κάστρο του για να το διαλύσει. Άλλωστε το ξέρει. Ενόσω παλεύει με τους βολεμένους χορευτές, το κάστρο του ΚΑΨΗΜΑΚ θα καταρρεύσει (καταρρέει) από τη δράση του Πολεμιστή, ακόμα κι αν αυτή λαμβάνει χώρα τόσο μα τόσο μακριά απ’ αυτόν.


  • Σχόλια σε αυτήν την ανάρτηση :

Ο/Η Guardian Lord είπε...
Υπάρχει μόνο ένας δρόμος, ο υψηλός.

Υπάρχει μόνο μια οπτική γωνία, ευθεία μπροστά. Η αναζήτηση συνεχίζει δίχως αμφιταλαντεύσεις.

Οι γιοί του ονείρου ανανεώνουν το όραμα για πνευματική ελευθερία, υψώνουν το λάβαρο του Αετού της Φαντασίας και πετάνε μαζί του σε ύψη αθέατα στον όποιον ΚΑΨΗΜΑΚ...

Raise the flag, let the iron eagle soar!
Δευτέρα, 30 Νοέμβριος, 2009

Ο/Η voodoo child είπε...
Death to false... fantasy!!!
Δευτέρα, 30 Νοέμβριος, 2009

Ο/Η voodoo child είπε...
Ο αληθινός πολεμιστής όμως ξέρει και να χάνει! Ακόμη και αν χάσει όμως δεν πετάει τα όπλα του ποτέ!

Είναι ανίκανος να το κάνει... Δυστυχώς για τους "υπόλοιπους πολεμιστές" ο αληθινός πολεμιστής αγαπά τη ζωή ως το Θάνατο!!!

Δυστυχώς για σας "μηδενιστές" και προδότες του εαυτού σας ο πολεμιστής δέχεται εντολές μόνο από την συνειδησή του και το αξιακό του σύστημα. Και αυτές δεν τις προδίδει ποτέ! Όπως δεν προδίδει και δεν συκοφαντεί ποτέ τους αδερφούς του...

You think you can destroy me?

You'd better think again,

I am eternal terror, my quest will never end...
Τετάρτη, 02 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η τόσο δα σε λέω είπε...
ουυυ geek fight

ξύλο με τα ντίεμς γκάιντ και τα σκρινς των στόρυτέλερ

γουστάρω άγρια σκηνικά
Τετάρτη, 02 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Ίωνας Αλβέριχος είπε...
My battle ends here

Every one witnessed

I had no fear With honour

I fought Don't cry for those who died this way......

The Leader's way....

Hail Flefalo
Πέμπτη, 03 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Σταμάτης Μαμούτος είπε...
Voodoo Child, Ιππότες και βάρβαροι πολέμαρχοι, εναντια σε ερπετά και κουασιμόδους. Η νίκη μας είναι τετελεσμένη...

Guardian Lord, η δική μας ατραπός είναι μια. Ιππότες του Ντύρερ, αγνοούμε το θάνατο και ειρωνευόμαστε το Διάβολο.

Ίωνα, δεν έχουμε φόβο, δεν έχουμε αντίπαλο, Απλώς διασκεδάζουμε με τσαρλατάνους...

Τόσο δα σε λέω, στα πτυελοδοχεία αφήνουμε τα ακάθαρτα υγρά του στόματός μας. Στο ιστολόγιό μας, όμως, μιλάμε ελληνικά. Μάθε πρώτα τη γλώσσα μας κι έλα να τα ξαναπούμε. Εκτός κι αν (μαζί με τους προοδευτικούς σου φίλους, κουασιμόδους και ριψάσπιδες) θεωρείς οπισθοδρομικό να μιλάς την εθνική σου γλώσσα.
Παρασκευή, 04 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Skull είπε...
Τόσο δα σε λέω, ούτε "τόσο δα μυαλό" δεν έχεις; Συμπολεμιστές, μοναχά Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ! Κάθε μέρα που περνάει γίνομαι όλο και πιο περήφανος που ανήκω σε αυτή τη Λέσχη..

(το μόνο που με στενοχωρεί είναι ότι δεν πρόλαβα την "εποχή του ερπετού").

Σταμάτη, είσαι "Κάιζερ".

Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ, ρεεεεεεεεεεε! Με ντου για την αρρώστεια μας παντού...
Σάββατο, 05 Δεκέμβριος, 2009

Ο/Η Σταμάτης Μαμούτος είπε...
Skull, ζιζάνιο, ψοφάς για πανικούς, έτσι;

Έξω απ' το Κάστρο είναι ο κόσμος της εποχής μας. Στους έξι θρόνους του αναπαύονται ισάριθμοι ερπετοειδείς δαίμονες. Μας ορέγονται, μας μισούν, παρακολουθούν τις κινήσεις μας...
Κυριακή, 06 Δεκέμβριος, 2009