Η γέννηση του ρωσικού έθνους
Σκεφτήκαμε να διαταράξουμε τις θερινές διακοπές των σερβιτόρων της ουκρανοφιλίας που έχει σπείρει στον εθνικιστικό χώρο το παρακράτος. Το παλαιότερο σχόλιο «ανώνυμου» αναγνώστη ότι η λέσχη αποδίδει πιστοποιητικά εθνικότητας σε συζήτηση σχετική με τον πόλεμο στην Ουκρανία αποτέλεσε αναμφίβολα μια άτυπη προτροπή για να γραφτεί αυτό το άρθρο. Όπως έχουμε υποσχεθεί οι προκλήσεις των πάσης τάσεως στρεβλωτών της εθνικιστικής ιδεολογίας θα απαντηθούν με την κατάλληλη αρθρογραφία μέχρι να τους κάνουμε να χωθούν στα βαθύτερα των υπογείων τους.
Αυτό το άρθρο βασίζεται σε πολύ ενδιαφέροντα πραγματολογικά δεδομένα που περιλαμβάνει το βιβλίο Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλάζει τον κόσμο. Οι περίπλοκες σχέσεις Ουκρανών-Ρώσων στην ιστορία (εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2023). Το δεύτερο μέρος του βιβλίου αφορά την ιστορία της Ουκρανίας και έχει γραφτεί από τον Σωτήρη Δημόπουλο. Ο Δημόπουλος είναι πτυχιούχος της Σχολής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου του Κιέβου και διδάκτορας κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Αν μη τι άλλο διαθέτει ισχυρό επιστημολογικό υπόβαθρο και ανώτατες σπουδές σε ουκρανικό πανεπιστήμιο γεγονός που δυσκολεύει τους παρακρατικούς που θα θελήσουν να τον αμφισβητήσουν.
Ο Δημόπουλος ανατρέχει με αναλυτική προσοχή στην ιστορία. Αναφέρει ότι σύγχρονοι Ουκρανοί ιστορικοί παρουσιάζουν το κράτος των Ρως του Κιέβου (9ος-10ος αιώνας μ.Χ) ως πρώιμο ουκρανικό κράτος. Την «ουκρανικότητα» των Ρως υποστήριξε αρχικά ο ιστορικός Μιχαϊλο Χρουσέφσκι, μόλις στα τέλη του 19ου αιώνα. Όμως ο Δημόπουλος συμπληρώνει ότι σήμερα η συντριπτική πλειονότητα ιστορικών, γλωσσολόγων και αρχαιολόγων υποστηρίζει ότι ο λαός που αναδύθηκε από το κράτος των Ρως ήταν ένας και όχι κάποιος ξεχωριστός ουκρανικός.[1] Ο Δημόπουλος σημειώνει ότι στο «Χρονικό των Περασμένων Χρόνων», που γράφτηκε στις αρχές του 12ου αιώνα μ.Χ., οι Ανατολικοί Σλάβοι του βασιλείου των Ρως περιγράφονται ως ενιαίος λαός.[2] Το ίδιο και στο βιβλίο «Κατάλογος των μακρινών και κοντινών ρωσικών πόλεων», το οποίο γράφτηκε τον 14ο αιώνα. Και σε αυτό οι Ρως παρουσιάζονται ως ενιαίος ρωσικός λαός.[3] Αν, λοιπόν, πρέπει να ανιχνεύσουμε την ανάδυση μιας εθνότητας από την κοιτίδα των Ανατολικών Σλάβων, από τον 9ο έως τον 13ο αιώνα, αυτή είναι ασφαλώς η ρωσική.
Τον 13ο αιώνα υπήρξε ανακατανομή πληθυσμών στην περιοχή. Ορδές Μογγολοτάταρων εισέβαλαν στα ρωσικά εδάφη και το 1240 κατέλαβαν το Κίεβο. Έκτοτε το νέο κέντρο του ανατολικού σλαβικού κόσμου των Ρώσων μεταφέρθηκε στο δουκάτο της Μοσκοβίας, το οποίο αποτίναξε τον ταταρικό ζυγό και ξεκίνησε την ενοποίηση ρωσικών εδαφών σε μια ενιαία κρατική οντότητα. Η κρατική αυτή οντότητα σταδιακά κατέστη αυτοκρατορία. Ενσωμάτωσε και μη σλαβικές φυλές αλλά ο πυρήνας της παρέμεινε ανά τους αιώνες ρωσικός. Όπως ρωσική παρέμεινε και η συνείδηση όσων Ρώσων ζούσαν εκτός της επικράτειας του κράτους της Μοσκοβίας.
Τον 14ο αιώνα τα εδάφη στα οποία εκτείνονται σήμερα η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η βορειοδυτική Ρωσία υπάγονταν στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Η Κριμαία βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Τατάρων. Το 1385 ενώθηκαν το Βασίλειο της Πολωνίας και το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Οι Ρώσοι που βρίσκονταν στα εδάφη της κρατικής αυτής οντότητας ζούσαν υπό ασφυκτική πίεση ως μειονότητα. Η κυρίαρχη πολωνική μοναρχία ασκούσε στους Ρώσους υπηκόους πιέσεις προκειμένου να δεχτούν τα πολωνικά ήθη και έθιμα. Το 1569 συστάθηκε η Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία. Έκτοτε η πίεση στους Ρώσους υπηκόους της να ασπαστούν τον Ρωμαιοκαθολικισμό εντάθηκε. Παράλληλα έγινε μια απόπειρα να υπαχθεί η εκκλησία της Μόσχας στο Βατικανό. Όμως ο Ιβάν ο Τρομερός την απέκρουσε το 1581.
Η αποτυχία του σχεδίου οδήγησε το Βατικανό στο να εκπονήσει το εναλλακτικό σχέδιο της Ουνίας. Αλλά οι Ρώσοι υπήκοοι δεν δέχτηκαν ούτε την Ουνία και το 1620 κάλεσαν τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεοφάνη Γ από την Μόσχα στο Κίεβο. Η σύγκρουση έληξε το 1633 με την αναγνώριση της ορθόδοξης εκκλησίας από τις πολωνικές αρχές. Όπως σημειώνει ο Δημόπουλος, η αντίδραση των Ρώσων υπηκόων που ζούσαν στα εδάφη της σημερινής Ουκρανίας απέδειξε «ότι παρέμεινε ολοζώντανη η συνείδηση της κοινής καταγωγής τους και η αντίληψη του συνανήκειν σε μια ευρύτερη κοινότητα, όπως είχε διαμορφωθεί ήδη από τα χρόνια των Ρους του Κιέβου. Κι αυτό παρά τις όποιες γλωσσολογικές ή και πολιτιστικές διαφοροποιήσεις που είχαν, εν τω μεταξύ, ανακύψει».[4]
Ποιοι ήταν οι Κοζάκοι;
Οι Ρώσοι που βρίσκονταν στην επικράτεια του πολωνολιθουανικού κράτους άρχισαν από τον 15ο αιώνα να καταφεύγουν στις νότιες στέπες για να αποφύγουν την πίεση της πολωνικής κατοχής. Ζούσαν αναπτύσσοντας κυνηγετικές και αγροτικές δραστηριότητες και επέστρεφαν στα σπίτια τους τον χειμώνα. Σταδιακά, για να προστατευτούν από τις επιδρομές των Τατάρων, οργανώθηκαν σε κοινότητες με αυτόνομη στρατιωτική υπόσταση. Έχτισαν στρατιωτικές βάσεις στην Ζαπορίζια μέσα στις οποίες αναπτύχθηκε εμπορική δραστηριότητα και λειτουργούσαν ορθόδοξες εκκλησίες. Σε αυτό το πλαίσιο του περίκλειστου κυνηγετικού και παραστρατιωτικού βίου σχηματίστηκε η ομάδα των Κοζάκων. Ήταν αποτελούμενη κυρίως από Ρώσους αλλά στις κοινότητές της υπήρχαν και άνδρες από διαφορετικές εθνότητες (όπως Έλληνες, ακόμη και Εβραίοι). Ο επικεφαλής των Κοζάκων είχε τον τίτλο του Χέτμαν και η ανάπτυξη αυτών των κοινοτήτων οδήγησε στην μεταφορά της έδρας του στο Κίεβο, κατά τον 17ο αιώνα.
Οι περιοχές που κάλυπταν οι Κοζάκοι ήταν αυτές της σημερινής νότιας Ουκρανίας (Ζαπορίζια, Νικολάεφ, Οδησσός, Χερσώνα, Ντιεπροετρόβσκ). Οι Κοζάκοι παρέμειναν στην επικράτεια του κράτους των Πολωνών ωστόσο, σε αυτό το στρατιωτικό πλαίσιο ζωής που διαμόρφωσαν αναπτύχθηκαν αναπόφευκτα αυτονομιστικές τάσεις. Μάλιστα, στα τέλη του 16ου αιώνα, ζήτησαν βοήθεια από την Μόσχα ώστε να απελευθερωθούν από την πολωνική κατοχή και να ενσωματωθούν στην Ρωσία.[5] Οι Πολωνοί αντέδρασαν χρηματοδοτώντας τμήματα των Κοζάκων που τα έστελναν να παρενοχλούν στρατιωτικά το κράτος της Μόσχας. Όμως, τελικά, το 1654 οι Κοζάκοι ανακήρυξαν την ένωση των εδαφών τους με την Ρωσία. Με το τέλος του πολέμου των ετών 1654-1667 ανάμεσα σε Ρωσία και Πολωνία, η Ρωσία απέκτησε την ανατολική όχθη του Δνείπερου και λίγο αργότερα το Κίεβο. Μεταγενέστερα οι Ρώσοι κατέλαβαν την έκταση ανατολικά του Δνείπερου από το Κίεβο μέχρι το Ζιτομίρ και την Ποντόλια. Στον νότο δόθηκε αυτονομία στο κοζακικό φέουδο της Ζαπορίζια.
Το 1657 ξέσπασε ένας αιματηρός εμφύλιος ανάμεσα σε Κοζάκους της δυτικής και της ανατολικής όχθης. Τελείωσε το 1687. Οι Κοζάκοι της δυτικής όχθης επιδίωξαν να σχηματίσουν αυτόνομο κράτος και στράφηκαν κατά της Μόσχας. Το ίδιο επανέλαβαν και στις αρχές του 18ου αιώνα. Ωστόσο το 1709 ηττήθηκαν. Η ουκρανική προπαγάνδα παρουσιάζει σήμερα αυτές τις συγκρούσεις ως εθνικές, ανάμεσα σε Ουκρανούς και Ρώσους. Όμως η ιστορική έρευνα διαψεύδει αυτή την ερμηνεία. Στην πραγματικότητα δεν υπήρξε ποτέ αίτημα για την δημιουργία ουκρανικού κράτους, ούτε αναδύθηκε ουκρανική εθνική συνείδηση. Όπως σημειώνει ο Δημόπουλος, «η πλειοψηφία της ελίτ ων Κοζάκων, μετά το 1654, δεν επέμενε σε μια πολιτική εθνοθρησκευτική διάκρισή της, αλλά περισσότερο επιζητούσε την απόκτηση ίσων δικαιωμάτων με αυτά των ευγενών της Ρωσίας».[6]
Η ρωσική Ουκρανία
Οι Τάταροι της Κριμαίας, υπό την προστασία της Υψηλής Πύλης, οργάνωναν επιδρομές σε μια ακτίνα από τον ποταμό Ντον μέχρι τον Δνείπερο, με σκοπό την αιχμαλωσία ανθρώπων και την λεηλασία. Οι αιχμάλωτοι πωλούνταν πολύ ακριβά στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας.[7] Οι επιδρομές έπαυσαν στα τέλη του 17ου αιώνα αλλά οι Τούρκοι συνέχισαν να θεωρούν τις εκτάσεις βορείως της Μαύρης Θάλασσας ιδιοκτησία τους.[8] Η νότια σημερινή Ουκρανία θα παρέμενε για πολλές ακόμη δεκαετίες διαμφισβητούμενη ζώνη μεταξύ Τούρκων, Τατάρων, Πολωνών και Ρώσων.
Για την Ρωσία η επέκταση προς τον νότο ήταν αναμφίβολα ζωτικής σημασίας προκειμένου να πετύχει οικονομική ανάπτυξη. Κατά τον Δημόπουλο, όμως, εκτός από την γεωπολιτική ανάγκη για την Ρωσία «η κατάληψη των παρευξείνιων εδαφών είχε και σαφές ιδεολογικό στίγμα. Την αντιλαμβανόταν με την έννοια της “Reconquista’’, της επιστροφής δηλαδή σε απολεσθείσες περιοχές του μεσαιωνικού κράτους των Ρους και του ηγεμονικού οίκου των Ρουρικιδών».[9] Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι από όλους τους γεωπολιτικούς διεκδικητές της περιοχής οι Ρώσοι ήταν οι μοναδικοί που δεν είχαν γυμνά ιμπεριαλιστικά κίνητρα γιατί τα συγκεκριμένα εδάφη αποτελούσαν γενέθλιους τόπους του έθνους τους.
Το ρωσικό σχέδιο για την ανακατάληψη της σημερινής νότιας Ουκρανίας εγκαινιάστηκε από τον Μεγάλο Πέτρο και συνδέθηκε με τις επιδιώξεις του ελληνικού οράματος της απελευθέρωσης από τον οθωμανικό ζυγό. Η Αικατερίνη Β ολοκλήρωσε αυτό το όραμα μετά από αλλεπάλληλους νικηφόρους πολέμους. Το όνομα που δόθηκε στην συγκεκριμένη επικράτεια ήταν Νοβορόσια ενώ η Κριμαία έλαβε την αρχαία ονομασία Ταυρίδα. Η συγκεκριμένη επικράτεια παρουσίασε οικονομική άνθιση και επειδή οικοδομήθηκε εξαρχής δεν διέθετε φεουδαλικού τύπου παραγωγικό υπόβαθρο. Αντιθέτως προσέλκυσε διάφορες εθνικές ομάδες και οργανώθηκε σε πρωτοβιομηχανικά πρότυπα. Από τα τέλη του 18ου αιώνα η σημερινή Ουκρανία βρέθηκε εντός του ρωσικού κράτους, εκτός της Γαλικίας και της Μπουκοβίνας τις οποίες προσάρτησε η Αυστριακή Αυτοκρατορία.
Ο όρος «Ουκρανία» εμφανίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και σημαίνει περιοχή των συνόρων, χωρίς παραπομπή σε κάποια εθνική ταυτότητα. Τέλη 16ου με αρχές 17ου αιώνα εμφανίστηκε και ο όρος «Μικρά Ρωσία» ενώ τον 17ο αιώνα ο όρος «Λευκορωσία». Κανείς τους δεν είχε περιεχόμενο εθνικού προσδιορισμού παρά μόνο τοπικών διαφορετικών κλάδων της ρωσικής εθνότητας.[10] Ο Δημόπουλος αναφέρει ότι μπορεί η επέκταση της ρωσικής αυτοκρατορίας να περιλάμβανε γεωπολιτικές σκοπιμότητες ωστόσο «θα ήταν λάθος να υποτιμήσουμε το ιδεολογικό πλαίσιο που τις περιέβαλλε ως ψευδεπίγραφο ή παραπλανητικό. Γιατί, όντως, η ροπή της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής προς επέκταση […] αποτελούσε μια φυσιολογική εφαρμογή της αντίληψης του ανήκειν σε ένα ευρύτατο σύνολο κοινής θρησκευτικής και πολιτικής ενότητας».[11]
Ο κριτικός λογοτεχνίας Βολοντίμιρ Ντοροσένκο υποστήριξε ότι η αφύπνιση της ουκρανικής εθνικής συνείδησης είχε τρία στάδια. Το πρώτο το εντοπίζει στο Χάρκοβο και την Πολτάβα από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι την δεκαετία του 1840. Το δεύτερο σε Αγία Πετρούπολη και Κίεβο μέχρι την δεκαετία του 1870. Το τρίτο στην αυστροκρατούμενη Γαλικία στα τέλη του 19ου αιώνα.[12] Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι ισχύει ο ισχυρισμός του Ντοροσένκο είναι προφανές ότι το ουκρανικό έθνος αποτελεί ένα αποσπασμένο τμήμα του ρωσικού έθνους το οποίο (ρωσικό έθνος) προϋπήρχε επί δέκα αιώνες. Ωστόσο, ο Δημόπουλος σημειώνει ότι στην πολωνική επανάσταση του 1863-1864 οι Πολωνοί επαναστάτες υποσχέθηκαν στους Ρώσους της Ουκρανίας ένα ανεξάρτητο ουκρανικό κράτος. Τελικά δέχτηκαν την πρόταση ορισμένοι Ρώσοι ευγενείς της Ουκρανίας ενώ οι μάζες των Ρώσων αγροτών έμειναν πιστές στην ρωσική ταυτότητα και συνέλαβαν τους εξεγερμένους ευγενείς για να τους παραδώσουν στην τσαρική αστυνομία.[13] Σύμφωνα με τον Δημόπουλο, «σε ολόκληρο τον 19ο αιώνα, ακόμη και στις αρχές του 20ου, η συνείδηση του «ανήκειν» στον ευρύτερο ρωσικό κόσμο ήταν ισχυρή όχι μόνο εντός των ουκρανικών περιοχών που άνηκαν στην Ρωσική Αυτοκρατορία αλλά σε ένα σημαντικό ποσοστό ακόμη και μέσα στη Γαλικία, στην Υπερκαρπαθία και στην Μπουκοβίνα».[14] Κοντολογίς ακόμη και τον 19ο αιώνα δεν είχε γεννηθεί κανένα ουκρανικό έθνος.
Ο αυστριακός σχεδιασμός κατασκευής ουκρανικής συνείδησης
Η εξάπλωση των ορίων της αυστριακής επιρροής μέχρι τα δυτικά ρωσικά σύνορα πυροδότησε έναν γεωπολιτικό ανταγωνισμό ανάμεσα στις δύο χώρες. Όμως η ιδέα της υπονόμευσης του ρωσικού κράτους εκ των έσω αποτέλεσε από τον ύστερο μεσαίωνα ήδη θέμα της εξωτερικής πολιτικής του Βατικανού για γεωπολιτικά θρησκευτικούς λόγους. Η πτυχή αυτή της εξωτερικής πολιτικής του Βατικανού κληροδοτήθηκε στην αυτοκρατορία των Αυστριακών. Εφόσον η υπαγωγή της ρωσικής εκκλησίας στο Βατικανό αποτράπηκε, το εναλλακτικό σχέδιο ήταν η προώθηση της Ουνίας στον ρωσικό χώρο. Στα τέλη του 19ου αιώνα ο Πάπας Λέοντας ΙΓ συνέδεσε την πολιτική του Βατικανού με την γερμανική γεωπολιτική ιδέα του Drang nach Osten. Το σχέδιο προέβλεπε τον όσο το δυνατόν εκτενέστερο προσηλυτισμό Ρώσων στην ουνιτική εκκλησία. Την αποστολή ανέλαβε ο καθολικός στο θρήσκευμα, αξιωματικός του αυστριακού στρατού, κόμης Αλεξάντρ Σεπτίσκι.
Ο Σεπτίσκι το 1888 μεταπήδησε στην Ουνία και έγινε μοναχός. Πολύ γρήγορα ανήλθε στην εκκλησιαστική ιεραρχία της Ουνιτικής εκκλησίας. Ο Σεπτίσκι προώθησε το σχέδιο για την απομάκρυνση των Ρώσων Ουνιτών από την ευρύτερη ρωσική κοινότητα και την διαμόρφωση μιας διαφορετικής εθνικής συνείδησης. Το 1914 ο ρωσικός στρατός κατέλαβε την Γαλικία και ο Σεπτίσκι συνελήφθη και εξορίστηκε. Ωστόσο επέστρεψε το 1917 στα καθήκοντά του μετά την επανάσταση του Φεβρουαρίου με εντολή του ίδιου του Κερένσκι.[15] Στον μεσοπόλεμο τάχθηκε υπέρ της ειρήνης ανάμεσα σε Πολωνούς και Ουκρανούς. Στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο υποστήριξε την γερμανική εισβολή, προσδοκώντας την ανακήρυξη ανεξάρτητου ουκρανικού κράτους. Όμως τελικά απογοητεύτηκε από την στάση των Γερμανών, οι οποίοι ματαίωσαν κάθε σκέψη για δημιουργία ανεξάρτητης Ουκρανίας. Σε επιστολή του στον Πάπα Πίο Β, ο Σεπτίσκι έγραψε την 29η Αυγούστου 1942: «Σήμερα ολόκληρη η χώρα συμφωνεί ότι η δύναμη της Γερμανίας είναι […] ακόμη πιο διαβολική από τη δύναμη των μπολσεβίκων».[16]
Αυτό είναι ένα από τα σημεία που πρέπει να τονιστεί. Γιατί θα φέρει σε δύσκολη θέση τα γκαρσόνια της πρεσβείας των ΗΠΑ, της Δεξιάς και των εβραϊκών συμφερόντων που εμφανίζονται με εθνικοσοσιαλιστικό φερετζέ στον εθνικιστικό χώρο. Το Τρίτο Ράιχ και οι δυνάμεις του Άξονα, τις οποίες επικαλούνται με μανιώδη μονισμό, δεν έκαναν πράξη την πολιτική που υπαγόρευσε το Βατικανό και απέκρουσαν την ίδρυση ουκρανικού «εθνικού» κράτους. Αντιθέτως, ο σχεδιασμός αυτός έγινε πράξη από τον αμερικανικό παράγοντα μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Όμως, για να φτάσουμε εκεί είχαν βάλει και κάποιοι άλλοι το χέρι τους, όπως θα δούμε παρακάτω.
Εβραϊκό ενδιαφέρον για την «Ουκρανία»
Ο Δημόπουλος σημειώνει ότι ιδιαίτερα έντονη υπήρξε από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η δράση των Εβραίων, που αποτελούσαν σημαντικό μέρος του πληθυσμού της περιοχής. Ο εβραϊκός πληθυσμός ανέπτυξε επαναστατική κινητικότητα και στράφηκε τόσο ενάντια στο ρωσικό όσο και ενάντια στο αυστριακό κράτος. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι ο προσανατολισμός της εβραϊκής κινητικότητας περιλάμβανε, κάπου στο βάθος, την προοπτική μιας ξεχωρισμένης Ουκρανίας τόσο από την Ρωσία όσο και από τους υπόλοιπους διεκδικητές της περιοχής.
Ιδιαίτερες φυσιογνωμίες του εβραϊκού παράγοντα της σημερινής Ουκρανίας ήταν ο Λεόν Τρότσκι, ο Γκριγκόρι Ζηνόβιεφ, ο Γιούλο Μάρτοφ-Τσέντερμπαουμ, ο εκ της μητρός του παππού του Λένιν εκχριστιανισμένος Αλεξάντερ Μπλανκ, η μετέπειτα πρωθυπουργός του Ισραήλ Γκόλντα Μέιρ που γεννήθηκε στο Κίεβο, ο Meir Blinken προπάππους του Αμερικανού υπουργού εξωτερικών Άντονυ Μπλίνκεν και ο Meyer Nudelman παππούς της γνωστής για τον κεντρικό της ρόλο στο υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτώριας Νούλαν.
Κατασκευή ενός ουκρανικού ψευδοέθνους
Ο Δημόπουλος γράφει ότι στις παραμονές του Α Παγκοσμίου Πολέμου υπήρχαν τέσσερα ρεύματα ανάμεσα στους υπό κατασκευή Ουκρανούς για το μέλλον της Ουκρανίας. Το πρώτο έβλεπε την περιοχή ως αναπόσπαστο κομμάτι του ρωσικού έθνους εντός του τσαρικού κράτους. Το δεύτερο άνηκε στην Αριστερά και έβλεπε την Ουκρανία ως ενιαίο τμήμα του ρωσικού κόσμου ο οποίος έπρεπε να συνεχίσει σε ένα διεθνιστικό κράτος που θα είχε αποτινάξει τον τσαρισμό. Το τρίτο ήταν ένα κομμάτι της Αριστεράς που θεωρούσε ότι η ανατροπή του τσαρισμού έπρεπε να συνδυαστεί με αυτονομία της ουκρανικής περιοχής και το τέταρτο ήταν το αντιρωσικό μέρος του ουκρανικού λαού που θεωρούσε ότι αποτελούσε ξεχωριστό έθνος με διαφορετική καταγωγή. Στην πραγματικότητα φαίνεται ότι μέχρι και την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα οι Ρώσοι της Ουκρανίας που είχαν πειστεί από την προπαγάνδα των ουνιτών και της Αυστρίας πώς αποτελούσαν ξεχωριστό έθνος από τους υπόλοιπους Ρώσους ήταν ελάχιστοι. Ασφαλώς δεν υπήρχε ακόμη ουκρανικό έθνος.
Την παραμονή του Α Παγκοσμίου Πολέμου το ουκρανικό ζήτημα προσέλκυσε το έντονο ενδιαφέρον των Αυστριακών. Στόχος ήταν η υπονόμευση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας μέσω ενός ισχυρού ουκρανικού κινήματος που θα έπαιζε τον ρόλο του δούρειου ίππου.[17] Στον σχεδιασμό της Αυστρίας και της Γερμανίας εντάχθηκε η ανάδειξη της Γαλικίας σε ουκρανικό Πεδεμόντιο.[18] Οι αυστριακές αρχές της Γαλικίας έκλεισαν σχολεία, βιβλιοθήκες και ορθόδοξες εκκλησίες, καταργήθηκαν ρωσικές ενώσεις και εξαπολύθηκε εντατική δίωξη εναντίον όσων Ρώσων υπηκόων διατηρούσαν την παλιά εθνική τους συνείδηση. Από την άλλη οι Ρώσοι των αυστριακών εδαφών που είχαν αποδεχτεί την ουκρανική εθνική ταυτότητα προσπάθησαν να δημιουργήσουν επαφές με τουρκικούς και βουλγαρικούς κυβερνητικούς κύκλους.[19]
Οι Ρώσοι που είχαν πειστεί ότι ήταν Ουκρανοί (και ότι η Ουκρανία έπρεπε να είναι κάτι διαφορετικό από την Ρωσία) αντιμετώπισαν την είσοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο με ενθουσιασμό.[20] Προώθησαν μάλιστα και την ιδέα μιας κοινής στρατιωτικής απόβασης Ουκρανών και Τούρκων στην Οδησσό ή στο Κουμπάν. Όμως το σχέδιο ματαιώθηκε λόγω των αντιτουρκικών αισθημάτων που κυριαρχούσαν ανάμεσα στους κατοίκους της περιοχής.[21] Έχει ενδιαφέρον να σταθούμε σε αυτό το σημείο λίγο περισσότερο. Για να εξετάσουμε μια χτυπητή αντίφαση των γκαρσονιών της Δεξιάς που μοχλεύουν τον εθνικιστικό χώρο. Πώς άραγε είναι δυνατόν αυτοί οι νεοδημοκράτες με τον εθνικοσοσιαλιστικό φερετζέ να θεωρούν πρότυπα εθνικιστικού παρελθόντος τον Λευτέρη Βενιζέλο, τον Γύπαρη και τους φιλελεύθερους της εποχής, να υπερθεματίζουν για την πρόσδεση της Ελλάδας στο στρατόπεδο των δυτικών και ταυτόχρονα να διατυμπανίζουν σήμερα την υποστήριξή τους στο κράτος του Ζελένσκι και στο τάγμα Αζόφ, όταν την περίοδο που ο Βενιζέλος και ο Γύπαρης μετέτρεπαν εμπράκτως την πατρίδα μας σε αποικία των δυτικών το ουκρανικό έθνος γεννιόταν μέσα από τα εργαστήρια της αυστρογερμανικής εξωτερικής πολιτικής; Πώς είναι δυνατόν να μην βλέπουν την αντίφαση στην κατασκευή της ιδεολογικής τους αφήγησης που θέτει τον «βενιζελισμό» και την «ουκρανοφιλία» ταυτόχρονα ψηλά στην ατζέντα ή τον εθνικοσοσιαλισμό και την «ουκρανοφιλία» εξίσου ψηλά στην ιδεολογική τους ατζέντα; Ούτε ο Χίτλερ, ούτε συνολικά ο γερμανικός εθνικοσοσιαλισμός ως κίνημα ικανοποίησε το αίτημα της βατικανοκινούμενης μειοψηφίας του ρωσικού κόσμου που πίστεψε ότι υπάρχει ουκρανικό έθνος. Οι ΗΠΑ το ικανοποίησαν. Επίσης, όταν ο Γύπαρης και ο Βενιζέλος έκαναν πραξικόπημα για να βάλουν την Ελλάδα στο πλευρό της Αντάντ οι πρώτοι Ρώσοι που πίστεψαν ότι ήταν Ουκρανοί σχεδίαζαν κοινές στρατιωτικές αποβάσεις με τους Τούρκους στο πλευρό των Αυστριακών. Ουκρανόφιλοι «εθνικοσοσιαλιστές» μας έχετε μπερδέψει.
Αλλά ας δούμε και την στάση των κομμουνιστών των αρχών του 20ου αιώνα. Από το 1917 μέχρι το 1920 και το τέλος του σοβιετοπολωνικού πολέμου πραγματοποιήθηκαν δεκαοκτώ επαναστάσεις από διαφορετικούς στρατούς διαφορετικών ιδεολογικών αποχρώσεων. Η ιδέα ότι αυτές οι επαναστάσεις έγιναν από Ουκρανούς με αίτημα την εθνική ανεξαρτησία διατυπώθηκε αρχικά από τον σοσιαλιστή πολιτικό Πιοτρ Στεμπνίτσκι την δεκαετία του 1920 και κατέστη εθνική αφήγηση της Ουκρανίας μετά το 1991. Ωστόσο ο Δημόπουλος σημειώνει πως το αίτημα της ουκρανικής ανεξαρτησίας διατυπώθηκε από ένα μικρό μόνο τμήμα των επαναστατών, ενώ όλα αυτά που έλαβαν χώρα σε αυτή την τριετία πρέπει να ληφθούν υπόψη ως μέρος των ιστορικών διαδικασιών του (πρώην) τσαρικού κράτους.[22]
Ο Λένιν συνεχιστής της κατασκευής του ουκρανικού έθνους
Το 1921 ο καταστροφικός εμφύλιος στην περιοχή της Ουκρανίας είχε τελειώσει. Η περιοχή της Ουκρανίας είχε κατά το μεγαλύτερο μέρος της ενσωματωθεί στην Σοβιετική Ένωση. Ο Λένιν προκειμένου να διαμορφώσει την εικόνα ενός πολυεθνικού κράτους ισότιμων εθνοτήτων, συμβατού με κάποιες θέσεις του κομμουνιστικού κινήματος, εφάρμοσε την πολιτική της «κορενιζάτσια». Η συγκεκριμένη πολιτική αποτέλεσε την βάση της επιβολής ουκρανικής συνείδησης και στην ουσία κατασκευής του ουκρανικού έθνους. Όπως σημειώνει ο Δημόπουλος όσον αφορά την πολιτική του Λένιν «δεν έχουν εντελώς άδικο όσοι την περιγράφουν ως μια απόπειρα τεχνητής αλλαγής ταυτότητας με διοικητικά μέσα. Γιατί ο ουκρανισμός […] επεκτάθηκε και επιβλήθηκε σε περιοχές που προηγουμένως δεν είχε εμφανιστεί ή υφίστατο με διαφορετικό περιεχόμενο».[23] «Στο πλαίσιο της ουκρανοποίησης εφημερίδες, θέατρα, ιδρύματα, επιγραφές, πινακίδες χρησιμοποιούσαν την ουκρανική γραφή ακόμη και εκεί που η ουκρανική γλώσσα ήταν μικρή μειοψηφία. Το 1930 μόνο τρεις μεγάλες ρωσόφωνες εφημερίδες παρέμεναν σε ολόκληρη την Ουκρανία. Μάλιστα, […] απολύθηκαν επιδεικτικά πολλοί υπάλληλοι, επειδή θεωρήθηκε ότι ήταν εχθρικοί προς την ουκρανική γλώσσα».[24] «ήταν τέτοια η εξάπλωση της διδασκαλίας των ουκρανικών που ακόμη και στην Οδησσό, όπου λιγότεροι από το ένα τρίτο των κατοίκων μιλούσαν ουκρανικά, όλα τα ρωσικά σχολεία μετατράπηκαν σε ουκρανικά. Ταυτόχρονα, άνοιξαν χιλιάδες σχολεία όπου διδάσκονταν οι γλώσσες των μειονοτήτων […]».[25]
Θέλουμε να παρηγορήσουμε τους κομμουνιστές και να τους ρωτήσουμε αν αυτές οι πολιτικές θυμίζουν κάτι από το σήμερα. Μην απογοητεύεστε παιδιά. Μπορεί όντως να υπάρξει ανάγκη για την επάνοδο του κομμουνισμού στο μέλλον. Όχι επειδή θα οδηγήσει σε αυτόν η ιστορική νομοτέλεια στην οποία πιστεύετε. Αλλά επειδή θα γίνει αναγκαίος στο διεθνές εβραϊκό κεφάλαιο και στην διεθνή εξουσιαστική ολιγαρχία. Προκειμένου να χωνευτούν σε λειτουργικά σύνολα οι πολυεθνικές κοινότητες του μέλλοντος. Ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται…
Στο παράδειγμα της Ρωσίας ο Στάλιν πέρασε στο απέναντι άκρο. Αντιλήφθηκε τις διαλυτικές για το κράτος συνέπειες της «κορενιζάτσια» και μολονότι ήταν Γεωργιανός έβαλε τέλος σε αυτή την πολιτική. Το 1933 χιλιάδες Ουκρανοί διανοούμενοι συνελήφθησαν και η πολιτική της ουκρανοποίησης ανεστάλη.
Η στάση του Χίτλερ
Όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Σοβιετική Ένωση, όπως προαναφέρθηκε, οι Ουκρανοί της Γαλικίας υποστήριξαν τον Χίτλερ. Το Ουκρανικό Κρατικό Συμβούλιο, υπό τον Γιάροσλαβ Στεσένκο, ανακήρυξε αυθαίρετα την 30η Ιουνίου του 1941 ανεξάρτητο ουκρανικό κράτος. Όμως ο Χίτλερ αρνήθηκε να το αναγνωρίσει και απάντησε με διώξεις στους (Ρώσους που δήλωναν) εθνικιστές της Ουκρανίας. Ωστόσο σώματα στρατού συγκροτημένα από Ουκρανούς συνέχισαν να πολεμούν υπέρ του Τρίτου Ράιχ. Για την ακρίβεια συνέχισαν την στρατιωτική τους δράση μέχρι το 1949.
Ανάμεσα στον Α και στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο η πολιτική του Λένιν είχε αυξήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τους Ρώσους που πίστεψαν ότι αποτελούσαν μέλη κάποιου ξεχωριστού ουκρανικού έθνους σε σχέση με εκείνους που είχε πείσει η παλαιότερη αυστρογερμανική προπαγάνδα. Στην ουσία είχαν τεθεί οι βάσεις για την οριστική αποδοχή της γέννησης ενός νέου έθνους. Μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο η Ουκρανία παρέμεινε ως μια επιμέρους οντότητα της Σοβιετικής Ένωσης με ξεχωριστή υπόσταση. Το 1954, με διάταγμα του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ, η Κριμαία μεταφέρθηκε από την σοβιετική Ρωσία στην σοβιετική Ουκρανία.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Πάνω σε αυτή την δουλειά της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής, της εξωτερικής πολιτικής του Βατικανού και της κομμουνιστικής ιδεοληψίας πάτησε ο αμερικανικός παράγοντας από το 1991 κι έπειτα. Στην ουσία οι Αμερικανοί, ως παγκόσμιοι κυρίαρχοι, σφράγισαν την ολοκλήρωση της κατασκευής του ουκρανικού έθνους με το να το στρέψουν πολιτικά και στρατιωτικά εναντίον της Ρωσίας. Μολονότι μέχρι και πριν την έναρξη του ρωσοουκρανικού πολέμου σχεδόν οι μισοί κάτοικοι της Ουκρανίας διέθεταν ακόμη ρωσική ή φιλορωσική εθνική συνείδηση, η τροπή που πήραν τα πράγματα μετά την έναρξη του πολέμου δείχνει ότι παγιώθηκε οριστικά η αποκοπή των Ουκρανών από τον ρωσικό εθνικό κορμό.
Αυτό είναι το ουκρανικό έθνος που στηρίζουν οι σερβιτόροι του δυτικού ιμπεριαλισμού στον εθνικιστικό χώρο. Ένα έθνος με ζωή μερικών ετών. Ας σκεφτούμε ότι υπό αυτούς τους όρους ο διεθνής παράγοντας θεωρεί έθνος και τον βουλγαρικής προέλευσης λαό του κράτους των Σκοπίων. Ας σκεφτούμε ακόμη καλύτερα ότι ο δυτικός παράγοντας και το Ισραήλ έχουν ήδη καταφέρει να πείσουν ένα μεγάλο μέρος των Κυπρίων ότι αποτελούν κάτι διαφορετικό από τους υπόλοιπους Έλληνες. Οι αναλογίες με το παράδειγμα της Ρωσίας είναι προφανείς.
[1] Σταύρος Λυγερός-Σωτήρης Δημόπουλος, Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλάζει τον κόσμο. Οι περίπλοκες σχέσεις Ουκρανών-Ρώσων στην ιστορία, 2η έκδοση, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2023, σελ. 202-203., [2] Ο.π., σελ. 204., [3] Ο.π., σελ. 205., [4] Ο.π., σελ. 214., [5] Ο.π., σελ. 216, [6] Ο.π., σελ. 222-223., [7] Ο.π., σελ. 223., [8] Ο.π, σελ. 224., [9] Ο.π. σελ. 225, [10] Ο.π., σελ. 229., [11] Ο.π., σελ.239., [12] Ο.π., σελ. 241-242, [13] Ο.π., σελ. 248., [14] Ο.π., σελ. 251-252., [15] Ο.π., σελ. 263., [16] Ο.π., σελ. 265., [17] Ο.π., σελ. 281., [18] Ο.π., [19] Ο.π., σελ. 283., [20] Ο.Π., σελ. 285., [21] Ο.π.,σελ 285-286., [22] Ο.π., σελ. 288-289., [23] Ο.π., σελ. 312., [24] Ο.π., σελ. 310.,[25] Ο.π., σελ. 308-309.
Σχόλια:
Ο Σωτήρης Δημόπουλος ειδικά, είναι από τους 5-10 σημερινούς Έλληνες που έχει διατηρήσει τα τελευταία 40 χρόνια πολύ στενές επαφές με τον ελληνισμό του Ντονμπάς, της Μαριούπολης και της Ρωσίας. Μετρημένοι στα δάχτυλα είναι αυτοί που ασχολούνται. Στέλιος Ελληνιάδης είναι ο ένας, Δημόπουλος, ο (κατά τα άλλα βενιζελοταλιμπάν) Αγτζίδης, Θ. Ιγνατιάδης, και κάποιοι άλλοι.
Ήταν ο Δημόπουλος που με είχε φέρει σε επαφή με το έργο του Ρωσο-Ουκρανού νεοελληνιστή Ανδρέα Μπελέτσκι (που μετέφρασε στα ρωσικά και τα ουκρανικά Ρίτσο, Ελύτη, Σεφέρη, Καβάφη, Σικελιανό, Παλαμά, Καρυωτάκη, Καζαντζάκη), κι ο οποίος τύγχανε γιος του Ακαδημαϊκού της ΕΣΣΔ, Αλέξανδρου Μπελέτσκι (που με τον Λούκατς και τον Λίφσιτς είχαν γράψει το 1934 το μνημειώδες "Ο Μαρξ ως κριτικός της τέχνης" το οποίο χρησιμοποιώ πάντα όποτε χρειάζεται να ανατρέψω στις απόψεις του Μαρξ για τον Ρομαντισμό).
https://x.com/EugenePuryear/status/1822747686434427214
Ζάπλουτοι σιωνιστές πίσω από την alt right και τους "νεοναζί" στη 'Murica; Ο Χερζλ έλεγε, οι αντισημίτες θα γίνουν οι καλύτεροι φίλοι μας (των σιωνιστών), αλλά τώρα πια έχουμε νέα πατέντα, τον χιτλεροσιωνισμό! Μωρέ μήπως να συστήσουμε σε αυτούς τους "wealthy pro-Israel donors" τον ΑΗΚ και τον ΦΞ; Να μην κάνουν τζάμπα θηλασμούς περιτμημένων εβραϊκών γεννητικών οργάνων, να βγάλουν έστω το κατιτίς τους τα παιδιά!
Και επιμένω ότι όλο αυτό μόνο ζημιά κάνει. Την ίδια στιγμή που ο εχθρός δυναμώνει καθημερινά εσείς προσπαθείτε να βάλετε τον εθνικιστικό χώρο να τραβομαλλιεται για ιστορικά θέματα που δεν αφορούν καν το ελληνικό έθνος. Αλλά όταν κάποιος υπάρχει τόσα χρόνια στον χώρο και δεν έχει παράξει τίποτα εκτός διαδικτύου είναι λογικό να προσπαθεί να δημιουργεί ντόρο με παιδικά καβγαδακια ανώνυμου σχολιασμού... για πείτε μου, αλήθεια, ποια ήταν η τελευταία φορά που πατήσατε σε κάποια εθνικιστική εκδήλωση; η συναυλία του Παπακωνσταντίνου ή τα "πολιτισμικά"event που διοργανώνουν τα φρικια με τα σκουλαρίκια και τις βαμμένες φραβτζες; Αν αυτή είναι η "παραδοσιοκρατια", συγνώμη αλλά την κατουραμε
Δικαίωμά τους να νιώθουν Ουκρανοί; Σε λίγο θα μας πεις ότι είναι δικαίωμα στους άντρες να αισθάνονται και να δηλώνουν γυναίκες. Πολύ φιλελεύθερο είναι το επιχείρημα. Ακόμη κι έτσι όμως το γεγονός είναι ότι δηλώνουν Ουκρανοί επειδή τους άλλαξε την εθνική συνείδηση η προπαγάνδα του Βατικανού και της Αυστρίας και κυρίως η δικτατορία του Λένιν.
Κατά τα άλλα, πηγές και πραγματολογικά δεδομένα έχεις για να απαντήσεις στον Δημόπουλο; Άσε το τραύλισμα. Επιχειρήματα βασισμένα σε ιστορικά στοιχεία έχεις; Αν έχεις ιδού πεδίο δόξης λαμπρό. Αν δεν έχεις για κολλυβα στο εστιατόριο.
Το ότι σπούδασε στο Κίεβο δεν τον καθιστά αντικειμενικό. Οι μεγαλύτεροι ανθελληνες άλλωστε σε ελληνικά πανεπιστήμια σπούδασαν. Τα ιστορικά γεγονότα που αναφέρετε είναι γνωστά λίγο πολύ και χρήζουν σχολιασμού. Αλίμονο αν περιμέναμε τον Δημόπουλο για να μάθουμε ότι το ουκρανικό έθνος ήταν κάποτε κομμάτι της ρωσικής αυτοκρατορίας ή ότι εισέβαλαν μογγολοταταροι...
Το θέαμα του άρθρου εντωμεταξύ δεν είναι αν κάποιος έχει "δικαίωμα" (τι σημαίνει αυτό;) να νιώθει Ουκρανός. Και εγώ έχω το δικαίωμα να νιώθω Εσκιμώος, και ένας Σκοπιανούς να νιώθει Μακεδόνας, απόγονος του Μέγα Αλέξανδρου. Το άρθρο παρουσιάζει τις ρίζες και την ιστορία του φαινομένου αυτού (που δεν πάνε και πολύ μακριά στο παρελθόν)
Ως προς το άρθρο δεν καταρρίπτει τίποτα από αυτά που ισχυρίζεται η πλευρά που εσείς θεωρείτε ουκρανοφιλη. Γνωστά πράγματα αναφέρει τα οποία εσείς ερμηνεύετε ιδεοληπτικα. Επειδή δηλαδή ένα μέρος των Ρώσων ταυτίζεται φυλετικά με ένα μέρος των Ρώσων σημαίνει δηλαδή ότι πρέπει να αποτελούν ντε και καλά ίδιο έθνος; Έχετε ανοίξει ποτέ σας βιβλίο ευρωπαϊκής ιστορίας για να μελετήσετε κάποια στοιχειώδη πράγματα πριν σας έρθει η έμπνευση να φτιάξετε ιστολόγιο; Έτσι όπως λειτουργείτε, επαναλαμβάνω, όχι μόνο δεν παράγετε ουσιαστικό έργο, αλλά αντιθέτως κάνετε κακό στον ελληνικό εθνικισμό που νομίζετε ότι εκπροσωπείτε. Κατά τ' άλλα έχετε και άποψη για τους εθνικιστές που έδρασαν όταν εσείς πίνατε το γάλα σας...
Πιωμένος γράφεις ρε μεγάλε; Από το κουτούκι του εστιάτορα σχολιάζεις; Μαζεύει και γριές τραβεστί της Νέας Δημοκρατίας εκτός από προβεβλημένα στελέχη της παράταξης τώρα το εστιατόριο;
Ένα μέρος των Ρώσων ήταν Ρώσοι στη συνείδηση επί δέκα αιώνες και τους άλλαξε την εθνική συνείδηση η προπαγάνδα του Βατικανού και η δικτατορία του Λένιν. Αυτό δεν το είδες στραβάδι;
Έγραψες πιο πριν ότι υπάρχει και αντίθετη άποψη από ακαδημαϊκούς και πως το άρθρο μεροληπτικά διαστρεβλώνει την πραγματικότητα. Όταν από την λέσχη σε κάλεσαν να παραθέσεις επιχειρήματα έβαλες την ουρά στα σκέλια και το γύρισες, τώρα μας λες ότι το άρθρο δεν καταρρίπτει τίποτα από αυτά που υποστηρίζει η ουκρανική πλευρά!
Εντωμεταξύ αφού η κριτική στην λέσχη είναι που σε καίει, τι τα θες τα υπόλοιπα; Γράψε εκεί ότι βλάπτει τον ελληνικό εθνικισμό, να υπερασπιστείς και την τιμή του "παλιού", και άσ'τα τα άλλα
https://www.youtube.com/watch?v=_hG_6sdKH5Y
Σε ένα μουλάρι η Τελα,έχιδνα σθεναρη,Λεμούριος πολυπλοκαμος σφυραει στο Θοδωρή,ένας χαμός στο ισιωμα ποιος θα μας οδηγήσει,μα μας αρκεί ο Βολοντια και η δύση που έχει σβήσει.Ειμαστε διαστημορατσα,η Βριλ φυλή του Αντάρη,που εκει στη Θούλη αραξαμε ως φρέσκοι μπακαλιαροι.Για αυτό σου λέω Φλεφαλο να μπεις στη νέα τάξη,
να σε έχει ο χώρος πρότυπο μη βρέξει και μη σταξει.
Στα των εθνικιστών μου θυμίζεις τον Κώστα Σημίτη. Εκείνος έλεγε ότι όποιος έχει στοιχεία για την διαπλοκή να πάει στον εισαγγελέα. Δεν έλεγε όμως ότι ο εισαγγελέας ήταν υπάλληλός του και ότι ο δημοσιογράφος/ δημοσιολόγος δεν είναι αστυνομικός για να έχει νομικές αποδείξεις. Δεν μπορεί να παρακολουθήσει τηλέφωνα και χώρους. Ο δημοσιολόγος κρίνει, ερευνά και εξάγει πολιτικά συμπεράσματα από τα δεδομένα.
Τα δεδομένα που έχουμε είναι συγκεκριμένα. Εστιατόρια που λανσάρουν χιτλερικό μενού (έχοντας αλλοιώσει τον ίδιο τον Χίτλερ) και σε κάθε περίπτωση στηρίζουν όλες τις επιλογές της Νέας Δημοκρατίας και της αστικοφιλελευθερης εξουσίας. Φήμες (μέχρι και Καρακατσουλη τις παραθέτει) που θέλουν επώνυμα στελέχη της ΝΔ να "γευματίζουν" σε ψευδο χιτλερικά καταγώγια. Εκδοτικοί οίκοι χωρίς βιβλία και βιβλιοπωλεία κρυμμένα στο πουθενά χωρίς πελάτες. Αντιφατικές θέσεις σε θέματα όπως το ουκρανικό και τι μεσανατολικό. Εθνικιστές που δηλώνουν εβραιοφιλοι και υπέρ της ελεύθερης αγοράς. Και πολλά άλλα. Θεωρίες που θέλουν τους Αλβανούς Έλληνες και τους Έλληνες αραβογενεις. Θεωρίες κατά των μεταναστών αλλά μόνο των Αράβων μεταναστών (οι Αλβανοί είναι φίλοι τους).
Ή θα πρέπει να τους μαζέψει κάποιος ψυχίατρος (πράγμα που δεν ισχύει σε καμία περίπτωση) ή κάτι άλλο παράξενο συμβαίνει. Σκέψου ποιος ωφελείται από όλη αυτή την αλλοίωση της εθνικιστικής ιδεολογίας και θα καταλήξεις στο συμπέρασμα που πρέπει.
Αλλά για να μην ξεφύγω τελείως από το θέμα. Πως θα μπορούσε να αποδειχθεί αυτό που ζητάς εσύ; Σωστά γράφει ο Σταμάτης ότι ο δημοσιολόγος μόνο τα κομμάτια του παζλ μπορεί να ενώσει. Δεν είναι ούτε εισαγγελέας, ούτε κάποιο άλλο ανακριτικό όργανο. Ο μέσος άνθρωπος δεν δουλεύει για την ασφάλεια. Δεν μπορεί να συμμετέχει σε τέτοιου τύπου αποδεικτική διαδικασία. Μπορεί όμως να βγάλει συμπεράσματα ή να γνωρίζει πληροφορίες. Έστω και λόγω συνθηκών. Η Ελλάδα δεν είναι Αμερική ή Κίνα. Δεν είναι αχανής. Με αυτό που λες είναι σαν να καταργείς οποιαδήποτε μορφή δημοσιογραφίας.
Υποθέτω ότι ο βετεράνος βρίσκει έναν ακόμη τρόπο να στρέψει την προσοχή του χώρου επάνω του για να καλύψει την ανάγκη του για συνεχή προβολή. Αν υπάρχει μια στο εκατομμύριο κάποιοι όντως να τον τρολάρουν εδώ μέσα έχω την εντύπωση ότι πρέπει να είναι αριστεροί που κάνουν χαβαλε με τα χάλια του χώρου. Αναφέρομαι σε πιθανούς τρολάκηδες και όχι σε αυτούς που τον βρίζουν. Τον βρίζουν όσο αυτός προβοκάρει. Όταν σταματήσει να προβοκάρει το πιθανότερο είναι να σταματήσουν να τον βρίζουν οι οι πιτσιρικάδες.
Αν και καλά καλά δεν έχουμε αντιληφθεί πώς του την βάρεσε. Εδώ και χρόνια μας κάνει τα γνωστά του κόλπα στα σχόλια και έδειχνε να το απολαμβάνει. Σε κάποια φάση του την έδωσε γιατί του απαντούν οι υπόλοιποι αναγνώστες. Όμως του απαντούσαν και του απαντούσαμε και πριν του την βαρέσει. Μην εκνευρίζεσαι λοιπόν γιατί Άγνωστοι αι βουλαι ιππέα.
https://x.com/Seamus_Malek/status/1823392836546654233
Όμως για να φτάσουμε στον πόλεμο είχε προηγηθεί η κατασκευή ενός ψευδοέθνος με συμμετοχή των κομμουνιστών μάλιστα. Έχεις να απαντήσεις κάτι στα πραγματολογικά δεδομένα του Δημόπουλου; Αν δεν έχεις κάτσε στα αυγά σου τώρα και χώνεψε το υπόθετο
things that never happened dot org.
Εντωμεταξύ, τι φετίχ είναι αυτό που έχει η παγκόσμια Δεξιά, να μιλάει συνεχώς για βιασμένα παιδιά; Μία ο Πορτοσάλτε με το ψέμα "οι Τσετσένοι βιάζουν μωρά", μία ο Νετανιάχου με το άλλο ψέμα "η Χαμάς βιάζει μωρά", τώρα το ανεγκέφαλο γκαρσόνι πάλι με την ίδια παπαριά. Καλά ρε εσείς, τόσο πολύ θέλετε να γίνετε Λιγνάδηδες, που το φαντασιώνεστε συνεχώς; Ο Γιουνγκ λέει ότι όποιος μιλάει συνεχώς για κάτι τόσο ανώμαλο, το έχει ο ίδιος για απωθημένο.
Μακριά από τα παιδιά μας, Δεξιοί.
Υπάρχει και ένα άλλο ερώτημα (εντελώς άσχετο θα πω εγώ). Ποιας πλευράς η επικράτηση μας συμφέρει εμάς, ως εθνικιστές, φασίστες, Ε/σ ή ο,τι άλλο δηλώνει ο καθένας; Νίκη της Ρωσίας ή της Ουκρανίας κάνει πιο πιθανό το ενδεχόμενο μιας ριζικής ανατροπής του πολιτικού σκηνικού στην Ευρώπη στο μέλλον;
Προσωπικό και δεν έχω ακούσει πουθενά κάποια πειστική απάντηση κάποιου υποστηρικτή της Ουκρανίας σε στο το ερώτημα. Γι'αυτό, ακόμα και αν η πραγματικότητα ήταν διαφορετική και το δίκαιο με το μέρος των Ουκρανών, θα επιθυμούσα επικράτηση της Ρωσίας.
Και δεν έχει άδικο!
Τώρα, στα σοβαρά. Ο Λένιν θεωρώ ότι αδίκως κατηγορείται ως δημιουργός του ουκρανικού έθνους από τον Πούτιν. Ο Πούτιν ξεχνάει την απύθμενη βλακεία των Τσάρων να μην αφήνουν τους κατοίκους της Ουκρανίας να μην μιλάνε ούτε καν το ιδίωμά τους. Ιδίωμα, όχι γλώσσα, αλλά ο Τσάρος με τα ηλίθια punitive measures του, επέτρεψε στους Αυστριακούς να φτιάξουν έναν πυρήνα Ουκρανών εθνικιστών που (μαζί με αδιαμφισβήτητα μεγάλους λογοτέχνες όπως ο Ιβάν Φράνκο) μετέτρεψαν το ιδίωμα σε γλώσσα και χωριστή κουλτούρα. Αυτή την κατάσταση είχε να αντιμετωπίσει ο Λένιν το 1917, και για να μην χάσει διά παντός τους "Ουκρανούς" ή Ουκρανόφωνους, τους έδωσε μερική αυτονομία εντός της ΕΣΣΔ και τους άφησε να μιλάνε τη γλώσσα τους. Το Ντονμπάς και η Οδησσός εννοείται ότι ήταν 100% ρωσικά, αλλά τα έδωσε ο Λένιν στην Ουκρανική ΣΣΔ γιατί, αλλιώς, η Ουκρανία εντός της ΕΣΣΔ θα ήταν ένα τεράστιο χωράφι χωρίς βιομηχανία, που θα την άφηνε πολύ πίσω σε σχέση με τη Ρωσία, και αναπόφευκτα θα αύξανε το βιοτικό χάσμα και, ως αντίδραση, θα δυνάμωνε τον ουκρανικό αντι-ρωσικό/αντι-σοβιετικό εθνικισμό. Οπότε τους έδωσε τις ρωσικές περιοχές για να τους εκσυγχρονίσει, να τους τραβήξει
μπροστά. Δεν συγκρίνεται αυτό με τον Χρουτσόφ, που έδωσε πραγματικά ΧΩΡΙΣ ΚΑΝΕΝΑΝ ΛΟΓΟ την Κριμαία το 1954.
Η Λούξεμπουργκ έκανε στον Λένιν τη γνωστή κριτική ότι δίνοντας αυτονομία στην ουκρανική ΣΣΔ θα αυξήσει τον ουκρανικό εθνικισμό, αλλά, άραγε, αν δεν έδινε ο Λένιν αυτονομία, δεν θα αυξανόταν αυτός ο εθνικισμός;
Τιτάνας πράγματι ήταν ο Λένιν όπως παραδέχτηκε κι ο Γκέμπελς, αλλά εννοείται πως κι οι Τιτάνες κάνουν λάθη.
Ενότητα μέσα από φαινομενικά αντιθετικές ιδέες. Αυτό είναι Ρομαντισμός και σίγουρα δεν πρόκειται περί χθόνιου χάους αλλά περί βηματισμού προς την ουσία των πραγμάτων. Μέσα από το απόσπασμα αναζητάμε το Όλον. Και το Όλον είναι αντανάκλαση της ενοποιημένης Τάξης που προϋπήρχε στην ύλη πριν την Μεγάλη Έκρηξη ενώ συνεχίζει να υπάρχει ως αντίληψη κοσμικής διάρθρωσης στον ιδεαλισμό από τον Πλάτωνα ως στον χριστιανισμό.
Το εν λόγω εδάφιο δίνεται ολόκληρο παρακάτω:
"Αυτός ο παράξενος κόσμος του Μεσαίωνα δεν κυβερνήθηκε από τη λογική, αλλά από την καρδιά και τη φαντασία. Φαινόταν ότι ο κόσμος είχε γίνει και πάλι η λεία των αχαλίνωτων στοιχειωδών δυνάμεων της φύσης: οι τιτάνες, έχοντας σπάσει τις αλυσίδες τους, όρμησαν ξανά από τα τάρταρα και κυρίευσαν τη γη και τον ουρανό, - και πάνω από όλα αυτά απλώθηκε ξανά το ζοφερό βασίλειο του χάους... Το πιο εκπληκτικό είναι ότι αυτή η κίνηση πραγματοποιήθηκε σε αντίθεση με τη συνείδησή τους. Οι Ολύμπιες δυνάμεις μεταξύ των Ελλήνων εξέφραζαν γενικές και άνευ όρων αρχές, ενώ οι Τιτάνες ήταν εκπρόσωποι της ατομικής, προσωπικής αρχής. Στο Μεσαίωνα, έγινε ακριβώς το αντίθετο. Η κίνηση ήταν καθαρά εγκάρδια και παθιασμένη, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε στο όνομα της καρδιάς και του πάθους, αλλά στο όνομα του πνεύματος. Αυτή η κίνηση (ο ρομαντισμός), που έχει αναπτύξει στο ύστατο άκρο τη σημασία της ανθρώπινης προσωπικότητας. έλαβε χώρα όχι στο όνομα του ατόμου, αλλά στο όνομα της πιο γενικής, άνευ όρων και αφηρημένης ιδέας, για την έκφραση της οποίας έλειπαν οι λέξεις - αντικαταστάθηκαν από σύμβολα και μορφές υπό όρους. Σε αυτόν τον παράξενο κόσμο, η τρέλα ήταν η ύψιστη σοφία, ενώ η σοφία ήταν υπονόμευση. Ο θάνατος ήταν ζωή, και η ζωή ήταν θάνατος, και ο κόσμος χωρίστηκε σε δύο κόσμους - τον περιφρονημένο "εδώ" και τον αόριστο, μυστηριώδη "εκεί". Η κακία και το έγκλημα συγχωρούνταν από τη μετάνοια (που για αιώνες είχε τη μορφή συγχωροχαρτιών με χρηματικό δώρο), η ευσέβεια και η βλασφημία ζούσαν μαζί στην ίδια ψυχή. Η έννοια της τιμής είχε γίνει ο ακρογωνιαίος λίθος του δημόσιου οικοδομήματος. Αλλά η τιμή εννοούνταν στη μορφή, και όχι στην ουσία: ένας ιππότης που αρνείται την πρόκληση του θανάτου χάνει την τιμή του. αλλά, βγαίνοντας στους υψηλούς δρόμους για να ληστέψει τα κάρα των εμπόρων, δεν φοβάται μήπως ντροπιαστεί, αντίθετα το θεωρεί έντιμη ασχολία. Η αγάπη για τη γυναίκα ήταν ο αέρας που ανέπνεαν οι άνθρωποι εκείνη την εποχή. Η γυναίκα ήταν η βασίλισσα αυτού του ρομαντικού κόσμου. Για μια ματιά της, για μια λέξη της, άξιζε να πεθάνεις, για να τη σώσεις άξιζε να αντιμετωπίσεις τα σπαθιά χίλιων εχθρών. Να ταξιδέψεις δεκάδες μίλια στο δρόμο, να συντρίψεις τα πλευρά σου και να σπάσεις τα κόκκαλά σου σε μια μονομαχία, σε βροχή και καταιγίδα για να σταθείς κάτω από το παράθυρο της «λατρεμένης παρθένας», μόνο και μόνο για να δεις τη σκιά της να λάμπει από το παράθυρο - φαινόταν η υψηλότερη ευδαιμονία. Να αποδείξεις ότι «η κυρία της καρδιάς σου» είναι πιο όμορφη και ενάρετη από όλες τις γυναίκες στον κόσμο, να το αποδείξεις σε ανθρώπους που δεν έχουν δει ποτέ την κυρία σου και να τους το αποδείξεις με τη δύναμη του χεριού, την ευελιξία του σώματος, τη λεπίδα του ξίφους και την άκρη της λόγχης - όλο αυτό φάνηκε στον ιππότη ως μια ιερή πράξη. Κοίταξε την κυρία του σαν να ήταν ασώματη ύπαρξη. Θα θεωρούσε μια αισθησιακή επιθυμία για εκείνη ως βεβήλωση, αμαρτία: ήταν ιδανική γι' αυτόν και η σκέψη της του έδινε και κουράγιο και δύναμη. Φώναξε το όνομά της στη μάχη, πέθανε με το όνομά της στα χείλη του. Της ήταν πιστός σε όλη του τη ζωή, και αν για αυτή την πίστη δεν είχε αρκετή αγάπη στην καρδιά του, θα την αντικαθιστούσε εύκολα με μια στοργή. Και αυτή η παθιασμένα πνευματική, αυτή η τρεμάμενη ευλαβική λατρεία της εκλεκτής «κυρίας της καρδιάς» δεν εμπόδισε καθόλου τον ίδιο ιππότη να παντρευτεί μια άλλη ή να έχει την πιο αμαρτωλή σχέση με δεκάδες άλλες γυναίκες - δεν παρενέβαινε στις πιο αγενείς, κυνικές ακολασίες."
Προσωπικά δεν καταλαβαίνω γιατί είναι τιτάνιο και χαοτικό στοιχείο η λογοτεχνική περιγραφή του αγνού έρωτα ενός ιππότη για μια γυναίκα. Ο τρόπος που τον περιγράφει ο Βύρωνας μπορεί όντως να είναι. Ο τρόπος που περιγράφει όμως ο Ντάνσανυ ή ο Μόρρις τον έρωτα του ιππότη είναι πολύ πιο συναισθηματικά στρωτός. Δεν είναι ο Μόρρις ρομαντικός;
Αλλά και η οργή του Αχιλλέα στον Όμηρο έχει εξίσου εκρηκτικά ψυχικά στοιχεία. Μπαίνει στην μάχη και σπέρνει τον όλεθρο με χαοτικό τρόπο. Γιατί αυτό θεωρείται "Ολύμπιος κλασικισμός";
Κοντολογις μην ψάχνεις μέσα από γενικεύσεις και συμβολισμούς που χρειάζονται πολύ ψάξιμο ένα γενικό πολιτικό πρόσημο στον Ρομαντισμό. Καλύτερα είναι να το ψάξεις στα ίδια τα πολιτικά κείμενα ή σε λογοτεχνικά αποσπάσματα που έχουν καθαρές πολιτικές συνδηλώσεις.
Φαίνεται αυτό στην αρχή του κειμένου, που ο Μπελίνσκι ορίζει τον Ρομαντισμό ως "την εσωτερική ζωή της καρδιάς" που υπάρχει προαιώνια, "όμως στην αρχαία Ελλάδα χαλιναγωγούνταν από τον Λόγο" κλπ κλπ κλπ.
Αυτά, Σταμάτη, σε γενικές γραμμές. Μιλάμε στην ουσία για το κείμενο ενός ποιητή, όχι ενός επιστήμονα.
Επίσης αυτή η τομή σε κλασικό "Ολύμπιο" και χθόνιο χαοτικό είναι πιστεύω περισσότερο μια γενίκευση του τρόπου που έβλεπαν την κλασική ελληνική λογοτεχνία οι νεοκλασικισυες του 19ου αιώνα. Σχήμα που μπάζει από παντού είναι. Το πήρε και ο Νίτσε στην Γέννηση της τραγωδίας και το έκανε λαϊκό πανευρωπαϊκό αφήγημα. Γενίκευση του λάθους της γενίκευσης.στο τετράγωνο. Δεν την υιοθετώ αυτή την τομή. Θα σε συβουλευα να κάνεις το ίδιο.
"The latest bourgeois literary criticism has dubbed a number of phenomena expressing these attitudes “pre-Romanticism.” These phenomena are inseparable from that omnipotent subjectivism (“sentimentalism”) which permeated European literature in the decades before the French Revolution, accompanying the growth of bourgeois democratic aspirations (Rousseau and others). In view of all this, the word Romanticism is easily extended, as used by many later authors, to all that bourgeois-democratic movement that rebelled simultaneously against feudalism and against the reformist rationalism of bourgeois enlighteners. Belinsky’s definition is also based on Romanticism’s identification with all pre-revolutionary subjectivism: “Romanticism is nothing more than the inner world of a person’s soul, the innermost life of his heart.” The discovery of this “inner world” and “innermost life” is the content of the pre-revolutionary literature of the 18th century – from the first English pre-Romantic writers to the German Sturmers, to Goethe and Schiller. All the later ramifications of Romanticism are somehow determined by this discovery. The truth, however, is that only the year 1794, the moment when the “pre-Romantic” German and British intelligentsia abandon the French Revolution as “terrorist” and nationally hostile, can be considered the birth moment of Romanticism in the limited sense of the word."
Κι επίσης η κριτική του Λούκατς, ως προς το φιλοσοφικό σκέλος:
"While such thinkers as Vico, Hamann or Rousseau represented a lateral current within the wider Enlightenment, one that searched for that dialectic which was lacking in the Enlightenment's main current, a search which prepared the way for Goethe and Hegel, the stance of Romanticism is fundamentally different. Its main tendency is to break with the Enlightenment. Admittedly, this was not immediately apparent. The older generation of Romantics grew up under the influence of the ideology of the eighteenth century, the pre-revolutionary period. But everything that was dark in the beginnings of Romanticism is easily cleared up when we are aware that these beginnings represent a process of dissolution from the Enlightenment. It is important to know that this process – partly at the same time as the struggle against the Enlightenment, partly in its inevitable consequences – means breaking away from German Classicism. In these ideological struggles, Romanticism becomes conscious of itself and is founded as a spiritual current."
Το ντιμπέιτ για το τι είναι τελικά Ρομαντισμός, αν είναι αυστηρά το πνευματικό-καλλιτεχνικό ευρωπαϊκό κίνημα του 1795-1830 που βρέθηκε σε ανοιχτή ρήξη με τον Διαφωτισμό, αν εκτείνεται παραπέρα (ας πούμε 1750 ως 1945 - μαζί με τον Προρομαντισμό εντός του Διαφωτισμού και τον Νεορομαντισμό εντός του Μοντερνισμού), ή αν είναι τελικά ένα προαιώνιο συναίσθημα του ανθρώπου και υπάρχει σε κάθε κουλτούρα της ιστορίας, είναι ένα ντιμπέιτ που διαρκεί για αιώνες. Με βάση την επιστημονική μεθοδολογία, το σχήμα του Μπελίνσκι ή του Ροζάνη είναι πράγματι αδύναμο, και, φαντάζομαι γνωρίζεις από τα δικά μου κείμενα που σού έχω στείλει και έχεις διαβάσει, δεν το συμμερίζομαι αυτό το σχήμα (πχ στο κείμενο για τον Οικονομικό Ρομαντισμό, θυμάσαι ότι έθεσα πολύ στενά πλαίσια, οπωσδήποτε στενότερα από αυτά των Loewy-Sayre). Γνώμη μου είναι ότι αποκρυσταλλωμένος Ρομαντισμός δεν υπήρξε και ούτε γινόταν να υπάρξει πριν από τη Γαλλική και τη Βιομηχανική Επανάσταση. Παρ' όλα αυτά, δίνω μια ΠΟΙΗΤΙΚΗ αξία και στην άποψη του Μπελίνσκι. Σίγουρα πάντως δεν θα έκοβα φοιτητή επειδή θα διαφωνούσε με αυτή την άποψη. Ο καθηγητής που το έκανε μάλλον έπασχε από το να βλέπει τον εαυτό του ως ποιητή, παρά ως επιστήμονα.
Στα του άρθρου τώρα. Έστω και στα εβδομήντα πέντε άρχισες να προσπαθείς να γράψεις κανονικά άρθρα και όχι στήλες gossip καλιαρντών. Όμως χρειάζεσαι ακόμη αρκετή προσπάθεια.
Εδώ και χρόνια μας έλεγες ότι δεν υπάρχει ελληνικό έθνος μετά την πτώση της αρχαίας Ελλάδας στους Ρωμαίους. Τώρα, οι ίδιες οι πηγές που παραθέτεις, αναφέρουν ότι υπήρχε ελληνικό έθνος στον μεσαίωνα. Κάνεις βήματα προς την σωστή κατεύθυνση.
Για να στηρίξεις τις ανοησίες σου καταφεύγεις σε ένα επιχείρημα που θεωρείς περισσότερο ασφαλές. Λες ότι το ελληνικό έθνος στον μεσαίωνα ήταν δειλό επειδή είχε απολέσει το αρχαίο του θρήσκευμα και είχε ασπαστεί την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Θεωρείς ότι η χριστιανική ορθόδοξη πίστη και το ιερατείο της ευθύνονται για αυτή την αλλαγή. Ωραία, οι Σέρβοι, οι Βούλγαροι, οι Ρώσοι, οι Ρουμάνοι, σε γενικές γραμμές οπουδήποτε αλλού υπήρξαν συμπαγείς κοινωνικές ομάδες με ορθόδοξη χριστιανική θρησκευτική ταυτότητα, γιατί δεν έγιναν το ίδιο φοβισμένες και άνευ πολεμικής αρετής; Ή μήπως ήταν και όλοι οι υπόλοιποι δειλοί και άμαχοι;
Ο Λέων Σγουρός, μιας και χρησιμοποιείς πηγές για την φραγκοκρατία, ήταν κι εκείνος ένας δειλός και άνευ πολεμικής αρετής άντρας σύμφωνα με τις μαλακίες που γράφεις. Οι στρατιώτες του που κράτησαν στην Κόρινθο επί τόσα χρόνια τους Φράγκους καθηλωμένους ήταν και εκείνοι άνευ πολεμικής αρετής, έτσι;
Μήπως πρέπει να ψάξεις και στην ελληνική αρχαιότητα κάποιες ρίζες της όλης παθογένειας; Μήπως η πολυδιαφημισμένη από φιλελεύθερους αλλά και εθνοδημοκρατες πόλη - κράτος της αρχαιότητας, χωρίς την έστω χαλαρή πρόσδεση σε μια ανώτερη ενότητα (όπως την μεταφυσική που προϋποθέτει η χριστιανική πίστη και η φυσική με την μορφή της βασιλείας που είχε η φεουδαρχία) ήταν ένας θεσμός που μας οδήγησε στην πτώση, στην μη απαραίτητη συγκέντρωση εθνικής ισχύος κλπ; Ακόμη και μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου αυτή η κατάρα της μη ύπαρξης ενός κοινού ελληνικού κέντρου εξουσίας δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην διευκόλυνση της ήττας μας από τους Ρωμαίους; Εκεί δεν ήταν αρκετή η αρχαία θρησκεία ώστε να καλλιεργήσει πολεμική αρετή; Μέχρι να επιβληθεί εξολοκλήρου ο χριστιανισμός δεν έπαιξε τον ρόλο που της αποδίδεις η αρχαία θρησκεία για να ξεσηκωθούμε εναντίον των Ρωμαίων; Γιατί άραγε;
Δεν θα σχολιάσουμε την γραφικότητα να απομονώνεις κάθε στρατιωτικά άρτιο παράδειγμα του ελληνικού μεσαίωνα από την θρησκεία για να στηρίξεις με λόγια του αέρα ένα γελοίο επιχείρημα. Δεν θα ρωτήσουμε τι συνέβη με τους μετά την πτώση Έλληνες, Διονύσιο Φιλόσοφο, Κροκόδειλο Κλαδά, ακόμη και με τους επαναστάτες του '21 , που ήταν όλοι χριστιανοί. Γιατί δεν τους απέτρεψε η θρησκεία από το να πολεμήσουν; Μην μας πεις ότι δεν ήταν Έλληνες (ότι ήταν Αλβανοί ή άλλα ωραία που σπέρνει η πρεσβεία των ΗΠΑ) ή μην μας πεις ως γνήσιος φιλελεύθερος (οι περισσότεροι παγανιστές τέτοιοι είστε) ότι τους φόρτισε ιδεολογικά ο Διαφωτισμός. Γιατί και οι διαφωτιστές της Ελλάδας ήταν χριστιανοί. Υπέρ μιας κοσμικής εκδοχής χριστιανισμού αλλά χριστιανοί (διαβάστε λίγο την Καραφουλιδου).
Α ρε φουκαρά; Με της Τζάνη και του Ρασσιά τις μαλακίες πας να αρθρώσεις πολιτικό επιχείρημα...Με θεωρίες για τους παλιούς θαμώνες της πλατείας Ομονοίας, για τους αναγνώστες επιπέδου Ραφαηλίδη (και πολύ πιο κάτω), για τέτοιο αναγνωστικό κοινό είσαι.
Η ταινία: https://www.youtube.com/watch?v=RSnhZxwJUiU
«…Το μαχαίρι ευθύνεται για το κακό; Με το μαχαίρι κόβουμε το ψωμί αλλά με το μαχαίρι, με παράλογη οργή, χύνουμε ανθρώπινο αίμα . Η κακία βγαίνει από την καρδιά και βεβηλώνει την ψυχή του ανθρώπου. Μάλιστα ο Θεός είπε, «ου φονεύσεις». Όμως, είπε και, «δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγάπη από το να δώσεις την ψυχή σου για τον πλησίον σου». Που βρίσκεται η αλήθεια; Όταν ο εχθρός απειλεί εσένα τον ίδιο, θα πρέπει να κάνεις υπομονή, ενώ όταν απειλεί να θανατώσει τους δικούς σου, τότε έχεις χρέος να πιάσεις το όπλο και να τους προστατέψεις».
Και μία από τις αγαπημένες μου εικόνες των Αγίων: https://i4.stat01.com/1/8957/89569743/afacdb/aleksandr-peresvet-i-andrej-oslyabya.jpg
Για όσους θέλουν να μελετήσουν λίγο παραπάνω το θέμα της χριστιανικής πολεμικής ηθικής υπάρχει το εξαιρετικό βιβλίο του Ιβάν Ιλγίν, “On Resistance to Evil by Force”.
το ερώτημα που προκύπτει είναι αν η χριστιανική πίστη είναι θεολογία και ηθική, ή είναι πολιτικό δόγμα ή εθνοφυλετισμός; Είναι εθνική και πατριωτική, ή διεθνιστική και φιλειρηνική;
Ανήκει η βία και η φιλοπολεμική, η μάχαιρα και το πυρ, στις διδαχές του Ιησού; Την μάχαιρα και το πυρ, που τόσο πολύ τίμησαν μορφές όπως ο Αλάριχος και ο Αρκάδιος, ο Ιουστινιανός, οι Σταυροφόροι, οι Κονκισταντόρες κ.α.
Υπάρχουν όμως και μερικές εξαιρέσεις που αναιρούν τον κανόνα όπως οι διακόσιες χιλιάδες νέοι αφιερωμένοι στο μαναστικό ιδεώδες του Παλαμά στην εποχή της Πολιορκίας. Το "ήταν θέλημα θεού η πόλη να Τουρκέψει" και "Κάλλιο σαρίκι τούρκικο παρά τιάρα παπική". Η οσιότητα του "σφάξε με Αγά μου να αγιάσω".
Θα μπορούσαν άνθρωποι περασμένων αιώνων όπως ο Θεόδωρος Λάσκαρης ή ο Κολοκοτρώνης να είναι (ή να νομίζουν ότι είναι) κάτι άλλο από χριστιανοί; Λίγες εξαιρέσεις όπως ο Λέων ο Σγουρός.
Αν και θεωρώ πως υπάρχουν αρνητικά στοιχεία στην χριστιανική πίστη (και στην ιστορία) όπως ο δογματισμός, εχθροπάθεια, κάποια γνωσιομαχία, παραταύτα δεν επιτίθεμαι κατά της θρησκευτικής πίστεως, ούτε κρίνω αν είναι αληθής, όπως επίσης είναι δεδομένο ότι και στον ελληνοκεντρικό χώρο υπάρχουν παρερμηνείες και παρανοήσεις έως και επάρσεις και φαντασίες.
Εν κατακλείδι, δύο είναι τα δηλητήρια που κατατρώγουν την ανθρωπότητα, η υπεροψία και ο φόβος.
Επίσης, ας μην είναι οι σημερινοί Ρομαντικοί ή παραδοσιοκράτες ή συντηρητικοί τόσο απόλυτοι ή αυστηροί στον διαχωρισμό ή την αξιολόγηση ανθρώπων ή διανοητών που έζησαν σε εποχές σκοτεινές, θεοκρατικές, ή πόσο μάλλον στην οθωμανοκρατία.
Δεν κάνουμε θεολογική ανάλυση εδώ. Ερμηνεύουμε την πολιτική σημασία και την ιστορική παρακαταθήκη του χριστιανισμού. Όπως και να το κάνουμε αυτές είναι συνυφασμένες με την εθνική υπόσταση (τα περισσότερα ευρωπαϊκά έθνη γεννήθηκαν και σχηματίστηκαν στον μεσαίωνα) και με την συλλογική λαϊκή παράδοση των εθνών. Μέσα σε αυτή την ιστορική διαδρομή, στην λαϊκή παράδοση, στην ιστορική ταυτότητα που διαμορφώθηκε υπήρξε χώρος για την ερμηνεία του πολέμου (και) ως θετικού φαινομένου.
Για ποιο λόγο είναι σημαντικά τα παραπάνω; Επειδή σχεδόν όλες οι σέκτες γνωστικών (και ειδικά όλες όσες δείχνουν ενδιαφέρον για το πρόσωπο του Χριστού (κάποιες δηλώνουν μέχρι και χριστιανικές) βασίζονται στο επιχείρημά σου. Δηλαδή στο ότι ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης είναι διαφορετικός από αυτόν της Καινής Διαθήκης. Κι όμως δεν ισχύει. Ο Χριστός είναι αυτός που στέλνει τις πληγές στην Αίγυπτο (μέσα σε αυτές και αυτής των παιδιών που πεθαίνουν), ο Χριστός είναι αυτός που κλείνει την θάλασσα στον στρατό της Αιγύπτου, ο Χριστός είναι αυτός που σώζει τον Νώε και την οικογένειά του πνίγοντας όλους τους άλλους, ο Χριστός είναι αυτός που δίνει την εντολή στον Προφήτη Ηλία να σκοτώσει τους ιερείς του Βάαλ (τετρακόσιους σε αριθμό!), ο Χριστός στην Παλαιά Διαθήκη είναι που ρίχνει φωτιά στα Σόδομα και στα Γόμορρα και αυτός που απαιτεί από τον Προφήτη Ιωνά να προειδοποιήσει την πόλη της Νινευή να μετανοήσει, διαφορετικά θα την καταστρέψει. Φυσικά ο Χριστός βρίσκεται και στην Καινή Διαθήκη ως ιατρός της ψυχής και του σώματος, ως ηθικός δάσκαλος, ως εξορκιστής κλπ. με τις απέραντες αγαπητικές του πράξεις. Αλλά αυτά τα δύο πρόσωπα είναι κοινά. Αυτή η απολογία έγινε από τον Άγιο Ιουστίνο τον Φιλόσοφο και Μάρτυρα κυριολεκτικά 1.800 χρόνια πριν. Μπορείτε να βρείτε ολόκληρη την απολογία του απέναντι στους Εβραίους, τους Γνωστικούς, τους παγανιστές κλπ. σε διάφορα βιβλία με τα καλύτερα να είναι αυτά που τις συγκεντρώνουν όλες. Οπότε η σκέψη ότι όλοι οι χριστιανοί (βασιλείς, διοικητές, τοπικοί άρχοντες, στρατιώτες, φιλόσοφοι, θεολόγοι, νομοθέτες κλπ.) λειτουργούν «αντιχριστιανικά», πέραν του ότι έχει απαντηθεί είναι και από μόνο του ένα αδύναμο επιχείρημα. Είναι σαν να λέμε ότι εδώ και 2.000 χρόνια υπάρχουν συγκεκριμένοι άνθρωποι (και μάλιστα εκτός Εκκλησίας) οι οποίοι γνωρίζουν περί Χριστού καλύτερα από όλους τους άλλους. Σε αυτό φταίνε και ορισμένοι παραδοσιοκράτες (μιλάω για το θρησκευτικό παρακλάδι της παραδοσιοκρατίας και όχι το φιλοσοφικό). Νομίζουν ότι γνωρίζουν τα πάντα για άλλες θρησκείες ή άλλες κοσμοθεάσεις. Βέβαια υπάρχουν και κοσμοθεάσεις οι οποίες είναι λάθος εξ αρχής. Πηγαία μη λογικές.
(Συνεχίζεται)
Τώρα στο επιχείρημα του ότι άνθρωποι σαν τον Κολοκοτρώνη δεν θα μπορούσαν να είναι τίποτα άλλο πέρα από χριστιανοί.
Πολύ πρόσφατα ξεκίνησαν κάποιοι να λένε το ίδιο για τον Τόλκιν. Σε ότι αφορά τον Τόλκιν δεν φοβούνται τα έργα του αυτά καθαυτά (οι περισσότεροι κάνουν ένα επιφανειακό διάβασμα των βιβλίων του, καθώς πλέον θεωρείται κομμάτι της ποπ κουλτούρας) αλλά το ότι μπορεί να υπάρξει ένα ρεύμα (το οποίο υπάρχει) ανθρώπων όπου θα αντιληφθούν τις πολιτικές προεκτάσεις του Φανταστικού και θα χαθεί η μπάλα.
Αλλά για όποια ιστορικά πρόσωπα κι εάν μιλάμε, είναι προσβλητικό να λέμε (κυρίως απέναντι στα ίδια) ότι δείλιασαν και για αυτό έκαναν μία συγκεκριμένου τύπου θρησκευτική επιλογή. Για παράδειγμα ο Ιουλιανός ο Παραβάτης (κατά άλλους Φιλόσοφος) τα έβαλε με όλους και με όλα μην υπολογίζοντας τίποτα, ο Πλήθων ο Γεμιστός το ίδιο. Οι παραπάνω βάσει αυτής της λογικής δεν θα έπρεπε να ήταν χριστιανοί καθώς «τι άλλο θα μπορούσαν να είναι;» Οι χριστιανοί των κατακομβών θανατώθηκαν και λοιδορήθηκαν σε δικαστήρια. Γιατί να το περάσουν αυτό και μάλιστα σε μία Ρώμη η οποία είχε στην ηγεσία της τότε έναν σκληρότατο αυτοκράτορα; Ακόμη και για το παράδειγμα του Τόλκιν. Η μητέρα του ταλαιπωρήθηκε πάρα πολύ λόγω της επιλογής της να γίνει Καθολική σε μία Αγγλικανική Αγγλία. Και οι Αγγλικανοί κάποτε δεν αστειεύονταν. Δεν ήταν όπως σήμερα που έχουν τρανς «ιερείς». Κάποτε στην Αγγλία η λέξη “popery” και η λέξη “devilry” ήταν κοινές. Οι Αγγλικανοί κάποτε πίστευαν ότι ο Καθολικισμός είναι κυριολεκτικά μορφή δαιμονολατρίας. Έκανε πίσω η μητέρα του Τόλκιν; Έκανε ποτέ πίσω ο ίδιος;
Ειδικά σε θρησκευτικά θέματα οι περισσότεροι άνθρωποι (οι οποίοι πιστεύουν σε αυτά που λένε) δεν κάνουν ούτε βήμα πίσω. Για τέτοιους ανθρώπους η αναζήτηση της αλήθειας δεν είναι διανοητική άσκηση. Ταλαιπωρία είναι. Δεν έχεις δει σε τι ψυχική κατάσταση βρίσκονται άτομα τα οποία μελετούν και ασχολούνται (ή και ζουν) εντός αυτής της αλήθειας; Είναι απόλυτα ταλαιπωρημένοι.
https://ardin-rixi.gr/archives/223688
Τώρα μπήκε κι αυτός στη γραμμή, έκοψε το πετσάκι και κάνει τους γνωστούς "θηλασμούς" που λέει κι ο παραπάνω ανώνυμος.
Με το ουκρανικό όμως ξεπέρασε εαυτό. Όχι φυσικά γιατί πήρε το μέρος της Ουκρανίας, κάτι αναμενόμενο και φυσιολογικό για κάθε μητσοτακικό.
Πρώτον επιτέθηκε σφόδρα σε διάφορους αναλυτές του περιβάλλοντος της ΝΔ με τους οποίους μοιραζοτανε στασίδια σε εκδηλώσεις, τηλεοπτικά, διαδικτιακά παράθυρα και ραδιωφονα του στυλ Μάζη, (πατήρ) Καλεντεριδη, Γρίβα και άλλους. Οι οποίοι ούτε καν έπερναν ουδέτερη θέση στο ουκρανικό. Στηριζαν τη Δύση αλλά πιο συγκρατημένα και με σκεπτικισμό.
Ο μπάρμπα Γιώργης λοιπόν και το υπόλοιπο crew του άρδην τους φωτογράφισαν εμμέσως πλην σαφώς ως πράκτορες του Πούτιν που ενθυλακωνουν ρούβλια!!!
Δεύτερο, η στάση τους περί Ρωσίας γενικά και όχι απλά στο ουκρανικό είναι copy paste του the Atlantic. Δηλαδή ότι η Ρωσία είναι φύση ιμπεριαλιστική, επικίνδυνη για το πλανήτη και μόνο επειδή υπάρχει. Άρα η μόνη λύση είναι η διάλυση της σε 20-30 κρατίδια.
Με δύο λόγια, είτε διαβάζεις Μπλινκεν, είτε διαβάζεις Νουλαντ, είτε τον άντρα της τον Καγκαν, είτε τον κυρ Γιώργη, η μία η άλλη.
Οπότε ενσκηπτει αυθορμήτως το ερώτημα: είναι ο κυρ Γιώργης στρατολογημενος στη ΝΔ και το Μητσοτάκη (κλαϊν μαϊν), ή μήπως έχει ανοίξει πόρτα και αλλού;
Πάντως μου έκανε από πολύ παλιά εντύπωση το γεγονός ότι ενώ τη δεκαετία του 70, επί Καραμανλή έβγαζε ανακοινώσεις υποστηρικτικές της ένοπλης πάλης, το 80 την έκανε γυριστή. Με τη δικαιολογία ότι τα λαϊκά αιτήματα εν πολλοίς πλέον πραγματοποιούνται και ότι το πολίτευμα είναι πλέον αντιπροσωπευτικό. Δηλαδή τα επικίνδυνα σταγονίδια που έπρεπε να τιμωρηθούν ήταν ο Μάλλιος και ο Μπάμπαλης. Ενώ οι Γκιζίκης, Αραπάκης, Μπονάνος και λοιποί που συνέχιζαν ελεύθεροι να απολαμβάνουν βαθμών και συντάξεων δεν αποτελούσαν πρόβλημα. Και προφανώς οι γυριστές του Αντρέα περί ΕΟΚ, ΝΑΤΟ, βάσεων κλπ δεν αποτελούσαν νόθευση της λαϊκής εντολής και ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση... Και φυσικά η ολιγαρχία είχε ξεδοντιαστεί, η ξένη εξάρτηση εκμηδενιστεί, ζούσαμε σε ένα πρότυπο αστικό πολίτευμα που πλέον τα προβλήματα που έπρεπε να εστιάσουμε ήταν τα οικολογικά και των δικαιωμάτων.
Τελικά μάλλον ο Καζάκης είχε δίκιο για αυτά που έλεγε για το χημείο...
https://x.com/ZagorisiosGR/status/1824055555121402090
https://x.com/Maks_NAFO_FELLA/status/1824473706040623378
Οι Ρώσοι, πάλι, στα δικά τους πουτινικά σχολεία διδάσκονται ότι ο Λένιν έφτιαξε τη Λουγκρανία, αλλά, για κάποιο λόγο, όσο κι αν ο Πούτιν το κρύβει, δεν ξεχνάνε ότι ο Λένιν έσωσε τη Ρωσία από επέμβαση 14 ιμπεριαλιστικών χωρών τότε (και το Βενιζελιστάν μέσα σ' αυτές), και αναστηλώνουν τα αγάλματά του όπου σταθούν κι όπου βρεθούν:
https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/04/30/7343125/
https://english.nv.ua/nation/russia-plans-to-restore-statues-of-lenin-in-occupied-mariupol-news-50285188.html
Ιστορικά ο εθνικομπολσεβικισμός (τόσο ο γερμανικός μεσοπολεμικός όσο και ο ρώσικος των 90s) δεν έπεσε στην παγίδα του κολυβάδικου συντηρητισμού που καταριέται τον Λένιν. Δεν είμαστε και δεν θα γίνουμε ποτέ θύματα ενός στείρου, άγονου αντιλενινισμού (ούτε αντιχιτλερισμού, αντισταλινισμού ή οποιουδήποτε άλλου προσωποκεντρικού "αντί").
Το ίδιο και για άλλες ελευθερίες της προσωπικότητας ή του πνεύματος όπως της αναπτύξεως της προσωπικότητας, της φιλοσοφικής αναζήτησης, της επιστημονικής έρευνας, της καλλιτεχνικής δημιουργικότητας;
Σε μια εποχή οικονομίστικης νοοτροπίας και κερδοσκοπικής επικράτησης που ο Άνθρωπος από την έκπτωσή του σε παραγωγική και καταναλωτική μονάδα ξεπέφτει σε αυτόματο είτε μεταλλάσσετε σε κυνηγό κεφαλών, στην πραγματικότητα η ελευθερία του πνεύματος είναι υποβιβασμένη σε νούμερο ή βιτρίνα.
Η λέσχη δεν είναι θεολογικό τμήμα. Η λέσχη υιοθετεί την παραδοσιακή ρομαντική αντίληψη περί της θρησκείας. Εφόσον η ορθόδοξη χριστιανική πίστη έχει επικρατήσει στους αιώνες της ελληνικής ιστορίας ως θρησκευτικός δρόμος προσέγγισης του Θείου και έχει αποτελέσει στοιχείο της εθνικής ταυτότητας και ιστορίας την δεχόμαστε. Αν ήμασταν Ιταλοί θα δεχόμασταν την καθολική εκδοχή του χριστιανισμού. Αν ήμασταν Άγγλοι την προτεσταντική. Ο Θεός και το καλό ως ενοποιητική δύναμη του Σύμπαντος υπάρχει. Το κάθε έθνος τον προσεγγίζει με τον θρησκευτικό δρόμο που επικράτησε εντός της ιστορικής του διαδρομής.
Ίων Δραγούμη δεν έχεις διαβάσει;
Η καταδίκη του Σωκράτη αποκλειστικά οφείλεται σε πολιτικά αίτια και διότι στην δίκη ερέθισε το θυμικό της προκατειλημμένης μάζας. Και τέτοιοι ήταν οι λόγοι που κάμποσοι φιλόσοφοι και διδάσκαλοι του αρχαίου κόσμου διώχθηκαν, όχι γιατί θεολογούσαν ή αμπελοφιλοσοφούσαν αλλά για το ενδιαφέρον τους για το "άριστο πολίτευμα". Ο μεγαλύτερος εχθρός της Πολιτείας, οι δημαγωγοί.
Προς τι η επίθεση και γιατί "λούμπεν" η αναξιότης μου? Τα υπόλοιπα μου είναι ακατάληπτα..
Αν έχει αξία και νόημα να θεωρήσω κάτι τον εαυτό μου αυτό είναι ως κάποιον που αναζητά, προβληματίζεται και στοχάζεται. Κλασσικιστής δεν είμαι, ειδικά με την μοντέρνα και εξωγενή έννοια του αφελούς υλιστή ή του "φιλολογιστή", αλλά πάντοτε απορούσα πως ο αρχαίος άνθρωπος έβλεπε και ένιωθε την πραγματικότητα και την Φύση, ο άνθρωπος της παράδοσης και του μύθου, αν αντιλαμβανόταν και επικοινωνούσε με κάτι πνευματικότερο, με θεούς, με νύμφες, με προγόνους, με δαήμονες αγγέλους, που τον πλήρωνε και τον αναπτέρωνε ψυχικά και πνευματικά.
Παραταύτα, υπάρχουμε, ζούμε, αναπνέουμε σε ένα φυσικό και υλικό και βιολογικό κόσμο, που λειτουργεί με νόμους και διαδικασίες, αιτίες και συνέπειες. Για να επιβιώσουμε σε αυτόν και να δούμε μακρύτερα χρειάζεται η γνώση του μέσω της επιστήμης και με εργαλείο την Λογική και την εμπειρία.
Απ' την μια μεριά η πολυπλοκότητα και η τάξη του Κόσμου φανερώνουν αναμφίβολα σχέδιο και σκέψη και ώθηση και πνοή, απ την άλλη η μοναξιά και η αδυναμία και η τραγικότητα του ανθρώπου τον σπρώχνουν στο κενό.
Δεν ξέρω και δεν με νοιάζει αν είμαι ρομαντικός ή ορθολογιστής. Αυτό που δεν θέλω να είμαι είναι φαντασμένος, παρανοϊκός και προκατειλημμένος.
Παραδοσιοκράτες στοχαστές όπως ο Έβολα και ο Αλαίν ντε Μπενουά, και άλλοι, δεν συμφωνούν με το σκεπτικό της Λέσχης σας. Για αυτό αναρωτήθηκα για την οπτική της Λέσχης σας.
Συμφωνώ και επαυξάνω ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη ψυχική για πίστη και πλήρωση, όμως η εποχή μας είναι μητροπολιτική και οι δρόμοι προς τον Ήλιο είναι αρκετοί (όπως διατεινόταν ο φιλόσοφος Λιβάνιος στον Θεοδόσιο), αναρωτιέμαι γιατί το δόγμα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, των προφητών και πατριαρχών, να θεωρείται εθνικόφρον και επιβεβλημένο, ιδίως επιβεβλημένο. Δεν είμαι ούτε θέλω να είμαι Αντίχριστος, ή αντισταυροφόρος, ιδίως "αντί", ούτε με ευχαριστεί π.χ. η αντιδραστικότητα του Τατσόπουλου, αλλά γιατί να κατηγορηθώ ως ατομιστής, ανθέλληνας ή δεν ξέρω τι άλλο, αντιμετωπίζω το ζήτημα πιο ανεκτικά, πιο ανοικτά, πιο πνευματικά, πάντοτε μέσα σε κάποιο πλαίσιο ανθρωπιστικό, αξιοπρέπειας, όχι μαζοχιστικό-τυφλοδικαιωματιστικό. ???
Ο φίλος Αχιλλέας εκκινεί από το συμπέρασμα ότι η κοσμογονία της Γενέσεως είναι αληθής και πραγματική, η αλήθεια της πραγματικότητας. Οι πρώτοι άνθρωποι, οι πρωτόπλαστοι Αδάμ και Εύα, εξέπεσαν του Παραδείσου λόγω της πονηρίας και της δυνάμεως του απόλυτου μεταφυσικού Κακού, του επαναστατημένου αρχαγγέλου Εωσφόρου, και έπειτα από την περιπετειώδη πορεία του εκλεκτού λαού του Θεού προς την γη της επαγγελίας και από την παρέμβαση του 2ου προσώπου της θεϊκής υποστάσεως, ο αγώνας του λαού των πιστών με τους ιεράρχες και τους πνευματικούς του είναι με την ασκητική ηθική να αντέξει στις επιθέσεις των υπερφυσικών δυνάμεων του Κακού μέσω των πειρασμών και των παθών της σαρκός αλλά και των επιθέσεων των πλανημένων ή των οργάνων του Κακού αυτού, στην πορεία προς τα Αποκαλυπτικά γεγονότα και την συντέλεια του Κόσμου.
Επίσης ή ως εκτούτου δέχεται την εκκλησιαστική ιστορία και προϊστορία ως αληθή και αδιαμφισβήτητη.
Υ.Γ. το ψευδώνυμο "σκιές και στάχτη" είναι παρμένο από την ταινία Gladiator.
Εφόσον θεωρείς ότι η εμπειρία οδηγεί στην γνώση δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις πώς συνδέθηκε ο χριστιανισμός με την ελληνική παράδοση και ταυτότητα αν λάβεις υπόψη την ιστορική εμπειρία. Αυτή ήταν που τον έκανε μέρος της ελληνικότητας.
Άλλη μια αντίφαση με την έμφαση στην αρχαιότητα είναι η πίστη σου ότι ο άνθρωπος είναι μοναχικός και σπρώχνεται στο κενό. Μοντέρνα και γερμανίζουσα αυτή η τραγική αντίληψη. Όχι ελληνική. Δεν ήταν η μοναχική ατομικότητα που γέννησε την αρχαία ελληνική τραγωδία αλλά τα ηθικά ερωτηματικά μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον.
Η ελληνική πολιτική σκέψη, με πλέον χαρακτηριστική εκείνη του Αριστοτέλη, αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο ως κοινωνικό ον. Το ίδιο και η χριστιανική και η παραδοσιοκρατική.
Είναι συνηθισμένο να διαβάζουν τον Νίτσε λάθος και να τον θεωρούν απευθείας απόγονο της ελληνικής σκέψης διάφοροι στον χώρο. Από εκεί πηγάζει και η προκατάληψη στην αντιμετώπισή σου. Άσε που υφέρπει και ένας ακόμη πιο μαλακός ατομικισμός στα γραφόμενά σου. Ο οποίος δεν έχει την νιτσεική γοητευτική μανία και αντιθέτως είναι ήπιος, σχεδόν ανοικτά φιλελεύθερος.
Και σε αυτή την μοναξιά αναφέρομαι του αποκομμένου ανθρώπου και την αδυναμία των θνητών αισθήσεών του, και την τραγικότητα της θλίψεως, της άγνοιας, της κενότητας κτλ.
Πέρα από οραματικές εμπειρίες και ψυχικά βιώματα και νομιζόμενα, συναντάς εσύ στην καθημερινότητά σου και την φυσική πραγματικότητά σου κάποιον θεό, κάποιον άγγελο, κάποια γοργόνα ή κάποιον δράκο?
Σε ένα βαθμό είναι υπαρκτός ένας κάποιος ατομικισμός ή μοναχικότητα μέσα μου, αλλά λόγω συνθηκών και.. εμπειρίας.
Δεν απαρνούμαι την κοινωνικότητα του ανθρώπου, ούτε απαραιτήτως την οργανικότητα ανθρώπου και κοινωνίας, αλλά ο Έλληνας άνθρωπος πέρα από κοινωνικό ον είναι και πολιτικό ον.
Ρομαντικός ή ορθολογιστής, πιστός ή σκεπτικιστής, παραδοσιοκράτης ή φιλελεύθερος αριστοκράτης? Ω τι ερωτήματα, ω τι αντιφάσεις!
Υ.Γ, μοντέρνα γερμανική όχι, ίσως ινδική σε έναν βαθμό.. Μυστικισμός; μια πιο προσωπική εμπειρία του θεϊκού ή του υπερφυσικού. Και η οδύσσεια μοναχική δεν είναι; Πως βιώνεις την γέννηση, τα συναισθήματα, τον θάνατο; Σε αυτόν τον ψυχοφθόρο Άδη των ανέμων και των σκιών, των ψιθύρων και των κραυγών, τί έστιν αλήθεια;
Εκτός και αν έχεις βρει το φως με την Ευρυδίκη σου, ή την Πηνελόπη και την Ιθάκη σου.
Τα σέβη μου.