Σταμάτης Μαμούτος
Παρακολουθώ το Vintage Toys Festival εδώ και χρόνια. Πρόκειται για μια εκδήλωση που, μολονότι διαθέτει γνωρίσματα της αμερικανικής pop culture τα οποία δεν μου αρέσουν, περιλαμβάνει στον πυρήνα του ένα στοιχείο πρωταρχικής σημασίας για την ανθρώπινη σκέψη και θεμελιώδους ουσίας για τον πολιτισμό. Την μνήμη. Το Vintage Toys Festival κρατά ζωντανά στοιχεία της παιδικής, της νεανικής και της λαϊκής κουλτούρας του παρελθόντος, σε μια εποχή γενικευμένου μεταμοντέρνου χάους και συλλογικής αμνησίας. Το Vintage Toys Festival συνδυάζει την ψυχαγωγία και την διασκέδαση με την εκγύμναση της μνήμης των μεσηλίκων. Το Vintage Toys Festival ανοίγει ένα μαγικό παράθυρο γνώσης των περασμένων εποχών στους νεότερους. Για όλα αυτά η αξία του Vintage Toys Festival είναι αδιαπραγμάτευτα μεγαλύτερη από άλλες εκδηλώσεις με pop culture περιεχόμενα.
Θυμάμαι τα χρόνια που η διοργάνωση του φεστιβάλ παλιών παιχνιδιών γινόταν σε μικρούς χώρους, κοντά στο Μοναστηράκι. Περιορισμένη προσέλευση, στενοί χώροι και η αίσθηση μιας μικρής κοινότητας που είχε διαμορφωθεί λόγω της ευχέρειας που παρείχαν τα διαδικτυακά social media, συνόδευαν την συγκίνηση που προκαλούσε η θέα των παλιών παιχνιδιών τα οποία πωλούνταν ή απλώς παρουσιάζονταν ως εκθέματα. Τα χρόνια πέρασαν και η διήμερη εκδήλωση που αφιερώθηκε στα παλιά παιχνίδια υπό τον τίτλο Vintage Toys Festival εγκαταστάθηκε στον χώρο όπου την έμαθαν οι περισσότεροι θεατές. Δηλαδή, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, στο Γκάζι. Ώσπου φέτος οι διοργανωτές αποφάσισαν να κάνουν το επόμενο βήμα. Έχοντας συζητήσει με εκθέτες μου έλεγαν ότι ο χώρος στο Γκάζι είχε αποδειχτεί μικρός τα τελευταία χρόνια. Οι εκθέτες στριμώχνονταν για να χωρέσουν σε κατάμεστες από επισκέπτες αίθουσες. Όλα συνηγορούσαν ώστε να μεταφερθεί η εκδήλωση σε ακόμη μεγαλύτερο χώρο. Αυτός δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από την δοκιμασμένη λύση του σταδίου Τάε Κβον Ντο.
Ωστόσο το συγκεκριμένο στάδιο αποτελεί μια ιδιόμορφη περίπτωση για τέτοιες εκδηλώσεις. Το είχα γνωρίσει καλά εκ των έσω τόσο ως εργαζόμενος σε Athens Con περασμένων ετών όσο και ως προσκεκλημένος, όταν μια εταιρία παραγωγής είχε ζητήσει την άδεια να δημοσιεύσει ένα άρθρο μου στο διαφημιστικό φυλλάδιο παράστασης ρωσικού μπαλέτου. Το στάδιο του Τάε Κβον Ντο είναι ένας πολύ μεγάλος χώρος που προσφέρει άνεση στους εκθέτες αλλά απαιτεί πολλές χιλιάδες επισκεπτών για να γεμίσει. Επίσης, βρίσκεται σε σημείο χωρίς εύκολη πρόσβαση. Τα μέσα συγκοινωνίας βρίσκονται μακριά, με εξαίρεση το τραμ (και αυτό όχι από την γραμμή Σύνταγμα-Γλυφάδα, η οποία έχει περισσότερους επιβάτες αλλά από την μικρότερης κίνησης επιβατών γραμμή του Φαλήρου). Τέλος το στάδιο του Τάε Κβον Ντο απαιτεί μεγάλο χρηματικό ποσό ενοικίασης. Πράγμα που σημαίνει ότι το εισιτήριο της εκδήλωσης γίνεται αναγκαστικά ακριβότερο.
Υποθέτω ότι για να αντισταθμίσουν τα παραπάνω οι διοργανωτές επέλεξαν να ενισχύσουν την εκδήλωση με τις ζωντανές εμφανίσεις του Πασχάλη το Σάββατο και του Κώστα Τουρνά την Κυριακή. Ήταν δυο πολύ καλές επιλογές, συναφείς με το όλο πνεύμα του φεστιβάλ. Αλλά και αυτές οι επιλογές, μάλλον, επηρέασαν την τελική τιμή του εισιτηρίου προς τα πάνω. Έτσι, το κόστος της εισόδου διαμορφώθηκε στα δώδεκα ευρώ για όποιον ήθελε να επισκεφθεί την εκδήλωση την μια μέρα και στα είκοσι ευρώ για όσους ήθελαν να επισκεφθούν τους χώρους του φεστιβάλ το διήμερο. Υπήρχε και η δυνατότητα προμήθειας εισιτηρίου μιας ημέρας με κόστος δέκα ευρώ αν η αγορά γινόταν ηλεκτρονικά κατά τις προηγούμενες μέρες.
Η γνώμη μου είναι ότι για μια τέτοια διοργάνωση, σε έναν χώρο όπως αυτόν του σταδίου Τάε Κβον Ντο, το εισιτήριο ήταν σε αρκετά καλή τιμή. Ιδίως αν συνυπολογίσουμε ότι για τα παιδιά υπήρχε είσοδος δωρεάν, καθώς και ότι στο τεράστιο parking του περιβάλλοντος χώρου επιτρεπόταν η δωρεάν στάθμευση αυτοκινήτων και μηχανών, τα οποία μάλιστα βρίσκονταν υπό την ασφάλεια ανθρώπων που εργάζονταν εκεί και κατεύθυναν τους οδηγούς. Παρ’ όλα αυτά, από συζητήσεις που είχα με άλλους επισκέπτες, διαπίστωσα ότι ο διπλασιασμός της τιμής του εισιτηρίου έγινε αισθητός ως σημαντική επιβάρυνση σε αρκετούς εξ αυτών.
Επαναλαμβάνω ότι θεωρώ την τιμή του εισιτηρίου πολύ καλή σε σχέση με το περιεχόμενο της εκδήλωσης στο οποίο παρείχε πρόσβαση. Από την άλλη, όμως, υπήρχαν αρκετοί επισκέπτες που θεώρησαν ότι και η παραμικρή αύξηση στην τιμή του εισιτηρίου γίνεται επώδυνη για την τσέπη του μέσου Έλληνα σε περιόδους γενικευμένης ακρίβειας όπως αυτή που διανύουμε. Ιδίως εφόσον οι επισκέπτες θα χρειαζόταν να δαπανήσουν επιπλέον χρήματα για να αγοράσουν κάτι από τους πάγκους και τα περίπτερα των πωλητών.
Αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι είχαν προηγηθεί κατά τις προηγούμενες ημέρες άλλα φεστιβάλ που ενδεχομένως απευθύνονταν σε ομάδες επισκεπτών με κάπως παρόμοια ενδιαφέροντα, ότι ο καιρός ήταν βροχερός το Σάββατο και ότι ήταν προγραμματισμένο το ποδοσφαιρικό ντέρμπι Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού την Κυριακή, γινόταν από την στιγμή που εισήλθα στον χώρο της εκδήλωσης αντιληπτό ότι η επιτυχία της θα ήταν ένα μεγάλο στοίχημα για τους διοργανωτές.
Επισκέφθηκα το Vintage Toys Festival το απόγευμα του Σαββάτου. Η ψιλή βροχή που έπεφτε ήταν σαφώς αρνητικός παράγοντας για την προσέλευση. Η κίνηση ήταν μέτρια. Υπήρχαν γύρω στους τετρακόσιους επισκέπτες. Ωστόσο η μαγεία της εκδήλωσης ήταν εκεί.
Πολύχρωμοι πάγκοι γεμάτοι συγκινήσεις. Παιχνίδια περασμένων δεκαετιών, παλιά βιβλία και περιοδικά, φλίπερ και καμπίνες arcade ηλεκτρονικών παιχνιδιών της δεκαετίας του ‘80, ξύλινα ποδοσφαιράκια και μπιλιάρδα στα οποία μπορούσαν οι επισκέπτες να παίξουν δωρεάν, το αυτοκίνητο που οδηγούσε ο Ντέιβιντ Χάσελχοφ όταν πρωταγωνιστούσε στον Ιππότη της Ασφάλτου, τσόχες και ομάδες Subbuteo, κονσόλες ηλεκτρονικών παιχνιδιών και υπολογιστές της δεκαετίας του ’80, φτηνά παιχνίδια που κάποτε πωλούνταν σε διαφανείς σακούλες στα περίπτερα και ακριβά επιτραπέζια που πριν σαράντα χρόνια πωλούνταν στα τότε μεγάλα καταστήματα. Ένας παράδεισος αναμνήσεων. Μια ιεροτελεστία προς τιμήν της αιώνιας παιδικότητας.
Στην είσοδο κιόλας συνάντησα τον κληρονόμο των εκδόσεων που κυκλοφόρησαν ιστορικά περιοδικά όπως ο Μικρός Ήρωας και ο Μπλεκ, Λεωκράτη Ανεμοδούρα. Αφού ανταλλάξαμε χαιρετισμούς και ευχές, προχώρησα στα ενδότερα. Κατευθύνθηκα στο περίπτερο του συλλόγου φίλων του παιχνιδιού «Κάστρα και Πολιορκητές». Όπως ήταν αναμενόμενο οι μικροί επισκέπτες είχαν γεμίσει το συγκεκριμένο περίπτερο και επιδίδονταν σε εντατική ανταλλαγή ομοβροντιών με τους καταπέλτες και τις βαλλίστρες του καλύτερου επιτραπέζιου παιχνιδιού που έχει υπάρξει ποτέ.
Μερικοί εγκάρδιοι εναγκαλισμοί με τον Βαγγέλη, τον Λάζαρο και τους υπόλοιπους φίλους του συλλόγου, μια σύντομη υπενθύμιση εκ μέρους μου ότι χωρίς τα συγκεκριμένα παιδιά δεν γίνεται το Μεσαιωνικό Φεστιβάλ Ανδραβίδας και μια ματιά στο ρολόι. Πλησίαζε η ώρα της εμφάνισης του Πασχάλη. Συνεπώς έπρεπε να κινηθώ γρήγορα για να προλάβω να δω όλα τα περίπτερα της έκθεσης πριν αρχίσει η συναυλία.
Οι περισσότεροι επισκέπτες, όπως αναμενόταν, ήταν από σαράντα ετών και πάνω. Υπήρχαν οικογένειες με μικρά παιδιά. Υπήρχαν, ευτυχώς, και λίγα νέα παιδιά, συνήθως rockers ή metalheads (κι αυτό αναμενόμενο), ηλικιών από είκοσι μέχρι τριάντα ετών. Οι έφηβοι ήταν ακόμη πιο λίγοι, με τους περισσότερους από αυτούς να αποτελούν cosplayers του φεστιβάλ.
Όσο και ακούγεται παράξενο, κάποιοι πουρόκερς με μπλούζες Whitesnake και άλλων hard rock σχημάτων, είχαν έρθει για να δουν την έκθεση αλλά κυρίως για να ακούσουν τον Πασχάλη. Καθώς πλησίαζε η ώρα της εμφάνισης του «αιώνιου έφηβου» ο χώρος μπροστά στην σκηνή άρχισε να συγκεντρώνει θεατές, κάποιοι εκ των οποίων διέθεταν εμφανή στοιχεία rock κουλτούρας στην εξωτερική τους εμφάνιση.
Η ώρα ήταν 18:30 όταν οι διοργανωτές ενημέρωσαν τους θεατές ότι σε λίγο θα εμφανιζόταν ο Πασχάλης. Πράγμα που, όντως, έγινε λίγο αργότερα. Ο «αιώνιος έφηβος» και η μπάντα του (με τον πολύ καλό κιθαρίστα και τον εξίσου δυνατό πληκτρά) εμφανίστηκαν, έπαιξαν ένα τραγούδι και κατέβηκαν από την σκηνή. «Θα επιστρέψουμε σε λίγο και φροντίστε να υπάρχει κάπως περισσότερος κόσμος», είπε ο Πασχάλης.
Δεν κατάλαβα αν αυτό συνέβη ως προθέρμανση και ως επικοινωνιακό τρικ ώστε να προετοιμαστούν οι θεατές για την εμφάνισή του. Η ώρα της ζωντανής του εμφάνισης που είχε ανακοινωθεί στην αφίσα της εκδήλωσης ήταν 19:00 Πάντως, σε ό,τι είχε να κάνει με τους θεατές, δεν γινόταν να ικανοποιηθεί το αίτημά του. Γύρω στα τετρακόσια άτομα βρίσκονταν εκείνη την ώρα στον χώρο της εκδήλωσης και τα τριακόσια με τριακόσια πενήντα ήταν μπροστά στην σκηνή για να παρακολουθήσουν την συναυλία.
Στέκομαι σε αυτό το σημείο γιατί κι εγώ, ως διοργανωτής φεστιβάλ, βρίσκομαι κάποιες φορές μπροστά σε αιτήματα και απορίες που έχουν να κάνουν με τους θεατές. Και εκμεταλλεύομαι την ευκαιρία προκειμένου να υπενθυμίσω την θέση μου. Εφόσον ένας μουσικός, ηθοποιός ή οποιοδήποτε άλλος έχει πληρωθεί από τους διοργανωτές το ποσό που έχουν συμφωνήσει και εφόσον οι διοργανωτές έχουν ικανοποιήσει όλα τα υπόλοιπα αιτήματα που τους έχουν τεθεί πριν την έναρξη κάθε εκδήλωσης, ο ηθοποιός, μουσικός ή οποιοσδήποτε άλλος είναι υποχρεωμένος να παρουσιάσει ζωντανά αυτό που έχει συμφωνήσει σε όποιο κοινό υπάρχει μπροστά στην σκηνή.
Τι έπρεπε να κάνει, δηλαδή, ο διοργανωτής αν δεν γέμισε ή αν είχε αδειάσει νωρίτερα ο τεράστιος χώρος μιας εκδήλωσης; Να μπουκάρει σε σπίτια και να φέρει επιπλέον κόσμο με το ζόρι ή να κλείσει τις θύρες εξόδου σε επισκέπτες που ήταν στον χώρο του φεστιβάλ από νωρίς το μεσημέρι και ήθελαν να αποχωρήσουν πριν αρχίσει η συναυλία; Κλείνω το συγκεκριμένο θέμα και επανέρχομαι στην ανταπόκριση.
Τελικά η συναυλία ξεκίνησε 19:20. Αρχικά εμφανίστηκαν οι μουσικοί του Πασχάλη και έπαιξαν δυο τρία hard rock τραγούδια με τον κιθαρίστα να κάνει τα φωνητικά. Το ξεκίνημα έγινε με το Sharp Dressed Man των ΖΖ Top και ήταν ομολογουμένως πολύ καλό. Ακολούθησαν ένα δύο τραγούδια ακόμη του ίδιου στυλ που δυστυχώς δεν θυμάμαι γιατί εκείνη την ώρα συνάντησα ανάμεσα στους θεατές τον τραγουδιστή του ελληνικού rock συγκροτήματος Δημήτρη «Χιονάτο» Πετροβίτση.
Ο Δημήτρης είχε περίπτερο πώλησης παλιών επιτραπέζιων και rock gadgets στο φεστιβάλ από το οποίο αγόρασα τελικά το πολύ ωραίο επιτραπέζιο της δεκαετίας του ’80 που φέρει τον τίτλο Το Μπλε Φυλακτό. Συζήτησα για λίγο με τον Δημήτρη και αμέσως μετά εμφανίστηκε στην σκηνή ο Πασχάλης. Ο κόσμος που τον υποδέχτηκε ήταν -όπως αναμενόταν- αυτός που τον είχε υποδεχτεί και πριν από σαράντα-πενήντα λεπτά. Τριακόσια με τριακόσια πενήντα άτομα.
Ο «αιώνιος έφηβος», όπως γνωρίζουν όσοι τον έχουν δει σε ζωντανές εμφανίσεις, είναι σαρωτικός στην σκηνή. Μετά τα πρώτα δυο-τρία τραγούδια, όταν η φωνή του περνά το στάδιο της απαραίτητης προθέρμανσης, ακούγεται ακόμη καλύτερα και από τις ηχογραφήσεις. Μέσα σε λίγα λεπτά το φεστιβάλ είχε μετατραπεί σε κάτι που θύμιζε το παλιό On the Rocks. Η μπάντα έπαιζε τα τραγούδια σε ένα rock n roll/AOR ύφος, κυρίως λόγω του κιθαρίστα, γεγονός που τα έκανε να ακούγονται ωραία ακόμη και στα αυτιά των rockers και των metalheads.
Ανάμεσα στους θεατές το πάρτι είχε ξεκινήσει. Μολονότι υπήρχαν και φάτσες που έδειχναν εκτός τόπου και χρόνου, κουβαλώντας το ύφος της σπαστικής μας εποχής (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον ηχολήπτη), ευτυχώς οι θεατές έδειξαν να ευχαριστιούνται αυτό που συνέβαινε με έναν τρόπο που παρέπεμπε σε κάτι από τα περασμένα. Μεγάλης και μικρότερης ηλικίας θεατές, nerds και παλιοί rockers, κομικάδες και metalheads, γουστάραμε και απολαμβάναμε αυτό που ακούγαμε. Το vintage στοιχείο του φεστιβάλ αναδείχθηκε επιτυχώς και σε αυτό το σημείο, μολονότι δεν ξέρω αν ένιωθαν την ίδια ευφορία και οι πωλητές οι οποίοι στερήθηκαν πελάτες όσο ο Πασχάλης τραγουδούσε.
Το set list περιελάμβανε τις μεγάλες επιτυχίες των Olympians και του Πασχάλη μέχρι την δεκαετία του ’70, λίγες επιτυχίες της δεκαετίας του ’80 και πολλές επιτυχίες άλλων τραγουδιστών, όπως ο Τζορντανέλλι, ο Τουρνάς, η Ελπίδα, ο Ρακιντζής κλπ. Η συναυλία διήρκεσε μια ώρα και λίγα λεπτά. Απ’ ότι θυμάμαι, σε παλαιότερες συναυλίες του, έπαιζε στο encore τα «Μη με μαρτυρήσεις», «Στο μπαράκι», «Καταπληκτικοί», «Τζοάνα» κλπ. Δυστυχώς, ο «αιώνιος έφηβος» δεν επέστρεψε για encore μολονότι το ζήτησαν αρκετοί θεατές. Ολοκλήρωσε τελικά μια γεμάτη ενέργεια και κέφι, μα και ταυτόχρονα σύντομη και διεκπεραιωτική, εμφάνιση στην οποία προτίμησε να τραγουδήσει, ανάμεσα στα δικά του, περίπου δέκα κομμάτια άλλων τραγουδιστών (μερικά εκ των οποίων του Κώστα Τουρνά, που θα εμφανιζόταν, ούτως ή άλλως, την επόμενη μέρα) και να αφήσει εκτός set list αρκετές από τις δικές του επιτυχίες. Όπως το βλέπει κανείς το θέμα…
Μετά το τέλος της συναυλίας οι περισσότεροι επισκέπτες άρχισαν να αποχωρούν και ο εκθεσιακός χώρος άδειασε σύντομα. Πριν φύγω κι εγώ είχα μια σύντομη συζήτηση αποτίμησης της ημέρας με μερικούς εκθέτες. Όλοι περίμεναν το πρωί της Κυριακής ως την αναμενόμενη αποκορύφωση της προσέλευσης θεατών και, παράλληλα, ανησυχούσαν για το τι θα συνέβαινε το απόγευμα της ίδιας μέρας όταν θα εμφανιζόταν ο Κώστας Τουρνάς (πράγμα που σήμαινε ότι οι περισσότεροι επισκέπτες θα συγκεντρώνονταν ξανά μπροστά στο stage και θα απομακρύνονταν από τους χώρους της έκθεσης) και αργότερα θα ξεκινούσε το ποδοσφαιρικό ντέρμπι Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός.
Ήθελα να επισκεφθώ το φεστιβάλ και την Κυριακή. Όχι τόσο για να δω ξανά την έκθεση, εφόσον μια μέρα είναι αρκετή σε αυτό τον τεράστιο χώρο προκειμένου να γίνει μια σωστή και εξαντλητική έρευνα στα περίπτερα, όσο για να παίξω φλίπερ, ηλεκτρονικά παιχνίδια και, κυρίως, να δω τον Κώστα Τουρνά. Ωστόσο δεν βρήκα πρόθυμους συμπαραστάτες. Οι υπόλοιποι της ομάδας θέλησαν να δούμε το ντέρμπι. Ήμουν και αρκετά κουρασμένος για να αντέξω δεύτερη πολύωρη ορθοστασία. Συνεπώς δεν έχω εικόνα του τι συνέβη την Κυριακή.
Βάσει των όσων είδα το Σάββατο μπορώ να συμπεράνω ότι το Vintage Toys Festival 2024 ήταν μια ακόμη πολύ ωραία εκδήλωση, με άρτια διοργάνωση και έντονη ατμοσφαιρικότητα. Ωστόσο οι συγκυρίες των ημερών (βροχή το Σάββατο, ντέρμπι την Κυριακή, αναγκαστική αύξηση κόστους των εισιτηρίων κ.α.) και η δύσκολη πρόσβαση στο στάδιο του Τάε Κβον Ντο έθεσαν ένα στοίχημα στους διοργανωτές. Θέλω να πιστεύω ότι το κέρδισαν. Το φεστιβάλ που διοργανώνουν αξίζει την υποστήριξή μας.
ΥΓ 1. Το ότι βρήκα σε βιντεοκασέτα την ταινία που σηματοδότησε την πτώση της δισκογραφικής καριέρας των Fastway ήταν αναμφίβολα το πλέον απροσδόκητο εύρημα ανάμεσα στους πάγκους...
ΥΓ 2. ...αλλά και οι υπόλοιπες βιντεοκασέτες δεν έφεραν μικρότερο συναισθηματικό φορτίο.
ΥΓ 3. Το ίδιο, ασφαλώς, και τα comics.
