Διαβάζοντας στο κείμενο του Λιμόνοφ ότι ένα μέλος του συγκροτήματος Korrozia Metalla ήταν στέλεχος του Εθνικομπολεσβικικού Κόμματος της Ρωσίας, θυμήθηκα ένα άρθρο που είχε γράψει ο Sun Knight, κατά τις αρχές της δεκαετίας του ’90, στο ελληνικό Metal Hammer. Το άρθρο έφερε τον τίτλο «ΡΩΣΙΚΟ METAL» και εστίαζε στη σχέση της τότε ρωσικής «μεταλλικής» σκηνής με τον εθνικισμό. Τα σχόλια του Sun Knight είχαν βασιστεί σε μια συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο αρχηγός των Korrozia Metalla Sergei Troitsky σε αμερικανικό αισθησιακό περιοδικό!
Καταρχάς οι Korrozia Metalla είναι ένα συγκρότημα που ξεκίνησε ως speed-thrash και στη συνέχεια πειραματίστηκε με punk στοιχεία. Σε εκείνη την συνέντευξη ο Sergei Troitsky (Spider) είχε δηλώσει, με ένα αρεστό σε εμάς τους νεορομαντικούς ύφος, ότι το «αμερικανικό rock είναι πάρτυ τσαγιού ενώ στη Ρωσία η μουσική είναι αληθινή μάχη». Ο Sun Knight είχε συμπληρώσει ότι ο Spider δεν είναι βέβαια καλά πληροφορημένος για το αληθινό αμερικανικό metal, αλλά δεν έχει άδικο για τις αποστειρωμένες μπάντες που κυριαρχούν στις προτιμήσεις του μεγάλου κοινού. Ήταν οι αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν το heavy metal δεχόταν την ανελέητη επίθεση από την μουσική βιομηχανία των πολυεθνικών που έδρευε στις Η.Π.Α. Εκείνη η συντονισμένη επίθεση, την οποία παρουσιάζει ακόμη και η χλιαρή κατά τα άλλα ταινία Rock Of Ages, συρρίκνωσε το κοινό και αλλοίωσε τον ήχο του παραδοσιακού rock και heavy metal σε ολόκληρο το μουσικό στερέωμα του πλανήτη. Είχαμε εισέλθει στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που στο πεδίο του σκληρού ήχου συνοδεύτηκε με την υποχώρηση των κλασικών σχολών και την πρόσκαιρη ανάδυση ρευμάτων όπως το grunge, το alternative rock, το funk metal και το rap metal, τα οποία και έσβησαν ως το τέλος της δεκαετίας.
Ο Ρώσος μουσικός συνέχισε την συνέντευξη καλώντας τους ομοεθνείς του metalheads σε πολιτισμική επανάσταση. «Ρώσοι! Πολεμήστε για την δόξα της αυτοκρατορίας. Να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να ξαναχτίσουμε την αυτοκρατορία», κραύγαζε η γραφίδα του Spider σε ένα ύφος που υπερέβαινε ακόμη και τις πιο νεορομαντικές διακηρύξεις του Sun Knight. Αν διάβαζε κάποιο «neometal» ελληνόπουλο του σημερινού πολιτικά ορθού μουσικού μας χώρου την συνέντευξη του Spider, δίχως να γνωρίζει το όλο ιστορικό υπόβαθρο, μάλλον θα νόμιζε ότι πρόκειται για κάποιον Έλληνα μουσικό, που θα είχε υιοθετήσει τον πολιτικά μη ορθό λόγο του νεορομαντισμό της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ. Ωστόσο το γεγονός ότι ένας Ρώσος, σε μια εποχή που είχε πλήρη άγνοια για το τι έγραφαν οι νεορομαντικοί στην Ελλάδα, έλεγε όλα τα παραπάνω, καταδεικνύει σε όσους τολμούν να διαβάζουν την ιστορία στην αληθινή της διάσταση ότι η νεορομαντική νοοτροπία αποτελούσε, μέχρι την δεκαετία του ’90, κεντρικό γνώρισμα μεγάλου μέρους των απανταχού metalheads ανά τον κόσμο.
Ο Sun Knight συνέχισε το άρθρο συμπεραίνοντας πως το heavy metal στη Ρωσία έχει φανερά εθνικιστικό προσανατολισμό, φυλετικό και σε κάποιον βαθμό εθνικοσοσιαλιστικό. Οι Korrozia Metalla τραγουδούν “Kill The Sunafera” εννοώντας τους αλλόφυλους μετανάστες που βρίσκονται στη Ρωσία. Αμέσως μετά, ο Sun Knight παρέθεσε την εξήγηση που έδωσε ο Spider στην συνέντευξη, η οποία ήταν η εξής, «Φυσικά, δεν θέλουμε να σκοτώσουμε τους μαύρους. Αλλά για μας συμβολίζουν το χάος στη Ρωσία, όπως ακριβώς οι Εβραίοι συμβολίζουν το χάος στην προπολεμική Γερμανία». Είναι σαφές ότι με έναν άγαρμπο τρόπο ο Ρώσος μουσικός εξέφρασε την έννοια της αντιπαράθεσης ανάμεσα στο αληθινό Εγώ, το οποίο αυτοπραγματώνεται αντλώντας σχήματα από την αέναη πολιτισμική ζωή της εθνικής κοινότητας, με τον συμβολικό «βάρβαρο Άλλο» που αναπαράγει ο νεωτερικός φιλελευθερισμός, όπως ακριβώς την είχε περιγράψει ο Μπαρρές στα μυθιστορήματά του. Ο Sun Knight δεν ανέδειξε αυτή την ερμηνεία αλλά αρκέστηκε στην παρατήρηση ότι η υλική πραγμάτωση αυτής της ιδέας εξέπεσε αρκετές φορές σε ξυλοδαρμούς μεταναστών από Ρώσους metalheads στους δρόμους της Μόσχας.
Στις τελευταίες παραγράφους ο Sun Knight κατέληξε σε συμπεράσματα και έθεσε επιμέρους ερωτήματα: Η καταπιεσμένη νεολαία της Ρωσίας στρέφεται πια στον μόνο σταθερό πόλο ιδεών, στην Πατρίδα. Το heavy metal είναι προφανώς το πιο κατάλληλο μουσικό υπόβαθρο. Παρ’ όλα αυτά η μουσική ατμόσφαιρα νοθεύεται από έναν άξεστο φαλλοκρατισμό κακής ποιότητας, που θα μπορούσε να οδηγήσει στη γελοιότητα. Καθώς οι Korrozia Metalla φωνάζουν για την δόξα της αυτοκρατορίας, γυμνά κορίτσια σέρνονται στη σκηνή παίρνοντας προκλητικές στάσεις μαζί με αστείους νάνους!! Μήπως όλα είναι απλώς σεξουαλική εκτόνωση και συσσωρευμένος θυμός που αναζητά διεξόδους; […] Το heavy metal στη Ρωσία[…] θα πρέπει να αποδείξει πολλά για να εδραιώσει τον αληθινό του χαρακτήρα.
Η Ρωσία, ήδη από την περεστρόικα της δεκαετίας του ’80, είχε αρχίσει να επιτρέπει κοινωνικές πτυχές φιλελευθεροποίησης του σοβιετικού συστήματος. Ωστόσο, το ιστορικό υπόβαθρο και οι κοινωνικές συνθήκες ήταν τέτοιες, ώστε να μην οδηγήσουν ολόκληρη την ρωσική νεολαία σε μια μετριοπαθή σοσιαλδημοκρατική εκδοχή της αφομοίωσης του φιλελεύθερου τρόπου ζωής, όπως σχεδίαζε ο Γκορμπατσώφ και το επιτελείο του. Η τομή που είχε προκαλέσει η περεστρόικα επέτρεψε την εμφάνιση των πρώτων σοβαρών δειγμάτων του rock και του heavy metal κινήματος στην Ρωσία των ‘80’s. Ταυτόχρονα, στο πεδίο της ιδεολογικής διαπάλης, τμήματα της ρωσικής νεολαίας εκμεταλλεύτηκαν το δημιουργημένο κενό της περεστρόικα προκειμένου να καταλήξουν σε μια Τρίτη Θέση, ανάμεσα στον σοβιετικό σοσιαλισμό και τον καπιταλιστικό φιλελευθερισμό. Ο εθνικισμός, δηλαδή, επανερχόταν ως ιδεολογία ενός μέρους των ρωσικών κοινωνικών στρωμάτων ήδη από την εποχή του Γκορμπατσώφ[1]. Το rock και το heavy metal απέκτησαν μαζική υποστήριξη την ίδια εποχή. Αναμενόμενο ήταν λοιπόν να υπάρξει μια διαλεκτική ανάμεσα στις δυο τάσεις που γεννιούνταν την ίδια ιστορική περίοδο στα ίδια περίπου κοινωνικά στρώματα. Αναμενόμενο ήταν επίσης το heavy metal ως κίνημα να γίνει αντιληπτό στην αυθεντική του εκδοχή από ένα σεβαστό αριθμητικά μέρος ενός κοινού στο οποίο δεν είχε προλάβει να διαμεσολαβήσει η μουσική βιομηχανία και τα media, προκειμένου να αλλοιώσουν την αντιληπτική του δυναμική με την συστημική ορθοπολιτική προπαγάνδα.
Εφόσον το heavy metal έγινε αντιληπτό στην αυθεντική του εκδοχή η σύνδεσή του με τον εθνικισμό ήταν ένα βήμα δρόμος. Οι ιστορικές συνθήκες που δημιουργήθηκαν μετά την πτώση της ΕΣΣΔ ήταν ευνοϊκές προκειμένου να επιτρέψουν την σύνδεση του heavy metal με τον εθνικισμό. Ωστόσο στο μικρό χρονικό διάστημα μιας δεκαετίας οι Ρώσοι δεν είχαν γνωρίσει μόνο το heavy metal. Είχαν έρθει σε επαφή με ολόκληρο το φάσμα της rock. Όλα τα μουσικά ρεύματα που στην δυτική Ευρώπη ζυμώθηκαν μέσα σε σαράντα χρόνια οι Ρώσοι τα γνώριζαν στον συμπυκνωμένο χρόνο μιας δεκαετίας. Μπορεί, λοιπόν, κάποιοι Ρώσοι metalheads να συνέλαβαν το «εσωτερικό» ρομαντικό μήνυμα της «μεταλλικής μουσικής». Αλλά, ταυτόχρονα, λόγω της ανικανότητάς τους να διακρίνουν με σαφήνεια τις διαφορές στα υφολογικά και τα κοινωνικά γνωρίσματα των επιμέρους μουσικών ρευμάτων, που ήταν αναμενόμενη εφόσον δεν είχαν τον κατάλληλο χρόνο στην διάθεσή τους, οι Ρώσοι metalheads υιοθετούσαν, σε πολλές περιπτώσεις, ανακατεμένα στοιχεία.
Έτσι, σχήματα σαν τους Korrozia Metalla μπορεί να είχαν συλλάβει τον ρομαντικό πυρήνα της ιδεολογίας του heavy metal κινήματος, αλλά την ίδια στιγμή έπαιζαν σε ύφος thrash (που ήταν διαδεδομένο εκείνη την εποχή) και υιοθετούσαν επί σκηνής ένα στυλ που ενσωμάτωνε το drags-sex-and rock’n’roll της ψυχεδέλειας και του rock της προ-progressive εποχής. Το ψηφιδωτό των ανάμικτων επιρροών διέφερε από σχήμα σε σχήμα. Το ρωσικό heavy metal κίνημα ήταν εκείνα τα χρόνια σαν το άγαλμα που έχει ξεκινήσει να σμιλεύει ο γλύπτης, αλλά ακόμη δεν έχει αποκτήσει καθαρό σχήμα και ευδιάκριτη μορφή.
Δυστυχώς, έμεινε έτσι ημιτελές για πάντα. To ρωσικό heavy metal όλα αυτά τα χρόνια έχει να επιδείξει κάποια σημαντικά δείγματα σε κυκλοφορίες των ακραίων ρευμάτων. Αλλά στον true ήχο μάλλον δεν θα ξεπεραστούν ποτέ δουλειές όπως εκείνες που παρουσίασαν οι Scald και οι Black Obelisk στα πρώτα χρόνια του ρωσικού «μεταλλικού» κινήματος. Η ρωσική σκηνή υποχώρησε, όπως και το rock κίνημα συνολικά, στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Την ίδια εποχή που το αστικό ρωσικό κράτος ισοπέδωνε τον εθνικιστικό χώρο μέσω ανελέητων διωγμών και φυλακίσεων.
Ο Sun Kinght ολοκλήρωνε το άρθρο του με το γνωστό ρομαντικό ύφος που τον έκανε ευανάγνωστο εκείνη την εποχή, θέτοντας το εξής ερώτημα: Μαυροφορεμένοι νεαροί, γενειοφόροι και μακρυμάλληδες, οι εκπρόσωποι του ρωσικού Metal φέρνουν άραγε μαζί τους το πνεύμα των Βαράγγων πολεμιστών που ενώθηκαν με τους Σλάβους, δημιουργώντας το πρώτο ρωσικό κράτος; Μάλλον είναι δύσκολο να απαντηθεί το ερώτημα που έθεσε, διαπνεόμενος από ρομαντικό ενθουσιασμό, ο νεαρός εκείνη την εποχή συντάκτης του Metal Hammer. Το σίγουρο είναι ότι σήμερα ο ρωσικός εθνικισμός έχει πνιγεί στα γρανάζια μιας γραφειοκρατικά καπιταλιστικής εξουσίας. Και το heavy metal, όπως συμβαίνει και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, χάνει συνεχώς την όποια κινηματική δυναμική του έχει απομείνει, μετατρεπόμενο σε απλό άκουσμα που επιλέγει ο κάθε ακροατής, με ένα κλικ στο ποντίκι του υπολογιστή, ανάμεσα στα τόσα άλλα.
Η φλογερή φιλοδοξία εκείνης της γενιάς να ζήσει μια εθνορομαντική επανάσταση, εμπροσθοφυλακή της οποίας θα ήταν η εξεγερμένη νεολαία των rockers, έσβησε στον κρύο βούρκο της υλιστικής παγκοσμιοποίησης των ‘90’s.
[1] Το ρωσικό εθνικιστικό κίνημα της δεκαετίας του ’90 έχει τις απαρχές του στους πολιτιστικούς συλλόγους, που δημιουργήθηκαν κατά την δεκαετία του ’80 όταν η λειτουργία τους έγινε επιτρεπτή λόγω της περεστρόικα. Από τις συλλόγους εκείνους ξεπήδησαν ηγετικές μορφές του εθνικιστικού κινήματος, σαν τον Alexander Barkashov, οι οποίες πρωταγωνίστησαν στην πολιτική ζωή της Ρωσίας κατά την δεκαετία του ’90.