Μουσική: Ο ρυθμός της σκέψης και το χρώμα της ψυχής


                                                        του Κωνσταντίνου Γαβρόγλου

Είχε χαρακτηριστεί από νεότερους καλλιτέχνες ως η «Βασίλισσα των Τεχνών». Από την αρχαιότητα η μουσική ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του θεάτρου ενώ στη νεότερη εποχή αποτέλεσε απαραίτητο συστατικό και του κινηματογράφου. Κανείς μας δεν θα ξεχάσει την μουσική του Χανς Ζίμμερ για τις ταινίες Spirit the Stallion και Lion King.Ο Ζίμμερ έχει πει ότι θέλω να γράψω μουσική που σου δημιουργεί κάτι, δεν θέλω να ξέρω τι, απλά θέλω να έχεις την δυνατότητα να νοιώσεις κάτι.  Κανείς μας δεν θα ξεχάσει την μουσική δημιουργία του Ennio Morricone για την ταινία Cinema Paradiso και για τα εκπληκτικά γουέστερν του Sergio Leone. Στο σημείο αυτό θα άξιζε να θυμηθούμε μια ρήση του Morricone: Όταν πρέπει να δημιουργήσω μουσική για κάποια ταινία, βλέπω πρώτα την ταινία, ύστερα σκέφτομαι για εκείνη, και από εκείνη την στιγμή είναι σαν να βρίσκομαι υπό κατάσταση πνευματικής κύησης. Από κείνη τη στιγμή σκέφτομαι πάντα την μουσική .


Η κλασσική μουσική αποτελείται από όπερα, λειτουργία, καντάτα, σύνολα εγχόρδων κ.α. Η πιο γνωστή όπερα μέχρι σήμερα είναι ο μαγικός αυλός, του Μότσαρτ, πρωτοπαίχτε στην Βιέννη το 1791, και ακούγονται τα μουσικά όργανα Χορν, Φλάουτο, Τρομπέτα, Τρομπόνι, Τυμπάνια, ξυλάκια, πλήκτρα, κλαρινέτο, μουσικά σύνολα. Μπορεί οι συνθέτες που υποστηρίζουν μουσικά τα κινηματογραφικά έργα να βασίζονται στην κλασική μουσική. Ωστόσο θα πρέπει να μην λησμονούμε ότι η μπαρόκ (1700-1750), η αναγεννησιακή (1400-1600) και η μεσαιωνική μουσική (500-1400) αποτέλεσαν τις βάσεις αυτής της εκπληκτικής ηχητικής δημιουργίας του ανθρώπινου πνεύματος που αποκαλείται κλασική μουσική. Απαρχή όλων αυτών στον ευρωπαϊκό κόσμο θεωρείται η αρχαία ελληνική μουσική.


Η μουσική έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο στην αρχαία Ελλάδα. Το πιο γνωστό ήταν ο Αυλός καθώς είχαμε τον Αυλητή  ο οποίος έπαιζε με το συγκεκριμένο μουσικό όργανο πριν την έναρξη θεατρικών παραστάσεων. Οι αρχαίοι Έλληνες έδιναν μεγάλη έμφαση στην μουσική παιδεία και πίστευαν ότι η μουσική λειτουργεί και σαν μέσο έκφρασης και ψυχοθεραπείας. Εκτός από τον αυλό, είχαμε την Λύρα, την Κιθάρα, την Βάρβιτο, το τρίγωνο, την Πανδούρα, την πολυκάλαμη σύριγγα, την σάλπιγγα, το τύμπανο, το σείστρο, τα κρόταλα, τα κύμβαλα.

Η λύρα αποτελεί δημιούργημα του θεού Ερμή ο οποίος την δώρισε στον θεό Απόλλωνα και ο δεύτερος την κράτησε. Περιλαμβάνει ένα ηχείο, δύο βραχίονες στις πλευρές, που ονομάζονται Πήχεις, τα οποία ενώνονται και στην πάνω πλευρά του μουσικού οργάνου δημιουργούν ένα κυλινδρικό τόξο. 

Η κιθάρα καθιερώθηκε στα Πείθια Δελφών το 582 π.χ, η το 586 π.χ. Ήταν από μεγαλύτερη από την Λύρα και είχε δυνατότερο ήχο. Οι νικητές κιθαρωδοί είχαν την τιμή να βραβεύονται.

Η Βάρβιτος θεωρείται αρχαϊκός τύπος Λύρας που περιλαμβάνει μακρύτερους βραχίονες. Δημιουργός της πιστεύεται πως είναι ο αρχαίος λυρικός ποιητής Ανακρέων.  

Το Τρίγωνο ανήκει την κατηγορία του Ψαλτηρίου. Έχει χορδές διαφορετικού μήκους και κάποιες φορές φτάνει τις 40. Παράσταση τριγωνικού οργάνου στην Αρχαία Ελλάδα εντοπίζονται το 2800 π.χ. – 2200 π.χ. Από ειδώλια στις Κυκλάδες.

Η Πανδούρα έχει καταγωγή από την Ασία και είναι πρόγονος των Λαούτο – Μπουλγαρί.

Αυλός η Ύδραυλις. Ο ήχος του παραγόταν από την πίεση του αέρα. Συχνά το αποκαλούσαν Δίαυλος και αυτό γιατί πολλές φορές παιζόταν σε ζευγάρι. Η Ύδραυλις είναι πρόγονος του Αρμονίου.

Πολυκάλαμη Σύριγγα  ήταν κατασκευασμένη από σωλήνες καλαμιού. Τα ύψη των καλαμιών μειώνονταν έτσι ώστε να φανούν τα ύψη των φθόγγων.

Το Σείστρο σήμερα φυλάσσεται στο μουσείου Ηρακλείου. Είναι πήλινο και έχει σχήμα πετάλου. Περιλαμβάνει επτά εγκάρσιους ράβδους.

Το Τύμπανο χρησιμοποιούνταν κυρίες σε τελετές για τον θεό Διόνυσο, και την Κυβέλη. Έχει σχήμα κυκλικό και το έπαιζαν γυναίκες.

Τα Κρόταλα αποτελούνται από Όστρακο και Μέταλλο. Εξυπηρετούσαν τον ρυθμό των χορευτών.

Τα Κύμβαλα είχαν σχήμα ημισφαιρικό, ήταν μεταλλικά πιάτα.

Η μουσική ασκεί μεγάλη επιρροή στην ψυχική διάθεση του ανθρώπου, αλλά και στην συναισθηματική του έκφραση. Βοηθά τον άνθρωπο να απελευθερώσει την φαντασία του, ενισχύει την δημιουργικότητα. Επίσης παίζει σημαντικό ρόλο για σωματική και ψυχολογική θεραπεία, καθώς οι ήχοι που δημιουργεί βοηθούν τον άνθρωπο να εκφραστεί σωματικά προκαλώντας το νευρικό μας σύστημα με τους ήχους που γίνονται ερεθίσματα.

 

           

Η τέχνη της μουσικής διαπερνά τον άνθρωπο

Την σκέψη του με όμορφες εικόνες γεμίζει

Την ψυχή του με αγάπη χρωματίζει

Και τον χαρακτήρα του με θάρρος οπλίζει.

Έτσι μπροστά κοιτάμε με πάθος για ζωή

Με όνειρα όμορφα να ζήσουμε

Και σε τοπία όμορφα να περπατήσουμε.